Sự Sống Lại Thứ Nhất và Sự Sống Lại Thứ Nhì
Trong hành trình đức tin, lời hứa về sự sống lại là nền tảng cho niềm hy vọng của Cơ Đốc nhân. Tuy nhiên, Kinh Thánh hé mở một chân lý sâu nhiệm: không phải chỉ có một sự sống lại duy nhất vào ngày sau rốt, mà có hai sự sống lại được phân biệt rõ ràng về thời điểm, đối tượng và kết quả. Hiểu rõ về "sự sống lại thứ nhất" và "sự sống lại thứ nhì" không chỉ là kiến thức giáo lý, mà là chìa khóa mở ra cái nhìn về kế hoạch cứu chuộc trọn vẹn của Đức Chúa Trời, củng cố niềm tin và thúc giục chúng ta sống một đời sống tỉnh thức, thánh khiết.
Trọng tâm của giáo lý này được tìm thấy trong sách Khải Huyền, đặc biệt tại Khải Huyền 20:4-6. Phân đoạn này vẽ nên một bức tranh tiên tri về tương lai và là nền tảng để chúng ta phân biệt hai giai đoạn sống lại quan trọng.
Để có cái nhìn chính xác, chúng ta cần đọc kỹ lời Kinh Thánh:
"Tôi lại thấy những ngai, và những kê ngồi trên đó; sự phán xét đã ban cho họ. Tôi cũng thấy linh hồn những kẻ đã bị chém vì sự làm chứng cho Đức Chúa Jêsus và vì lời Đức Chúa Trời, là những kẻ không thờ lạy con thú cũng không thờ lạy tượng nó, và không chịu dấu nó trên trán hoặc trên tay. Những kẻ ấy được sống và trị vì với Đấng Christ một ngàn năm. Còn những kẻ chết khác chưa sống cho đến khi đủ một ngàn năm. Ấy là sự sống lại thứ nhất. Phước thay và thánh thay những kẻ được phần về sự sống lại thứ nhất! Sự chết thứ nhì không có quyền gì trên những người ấy; song những người ấy sẽ làm thầy tế lễ của Đức Chúa Trời và của Đấng Christ, cùng sẽ trị vì với Ngài trong một ngàn năm." (Khải Huyền 20:4-6)
Đoạn Kinh Thánh then chốt này giới thiệu rõ ràng thuật ngữ "sự sống lại thứ nhất" (Greek: hē anastasis hē prōtē - ἡ ἀνάστασις ἡ πρώτη). Ngay sau đó, câu 12-13 của cùng chương 20 mô tả một cảnh tượng khác: "Các kẻ chết, cả lớn lẫn nhỏ, đều đứng trước tòa, và các sách thì mở ra... Biển đem trả những kẻ chết ở trong nó; Sự Chết và Âm phủ đem trả những kẻ chết ở trong mình..." Đây chính là bối cảnh của sự sống lại phổ quát, mà chúng ta gọi là sự sống lại thứ nhì, để ứng với lời phán của Chúa Giê-xu trong Giăng 5:28-29.
Sự sống lại thứ nhất không phải là sự kiện thể lý duy nhất, mà trước hết là một trạng thái thuộc linh. Từ ngữ Hy Lạp "anastasis" (ἀνάστασις) có nghĩa là "đứng dậy", "chỗi dậy". Sự sống lại thứ nhất bao gồm hai phương diện:
1. Sự Sống Lại Thuộc Linh (Tái Sinh): Đây là ý nghĩa đầu tiên và căn bản. Khi một người tin nhận Chúa Giê-xu Christ, họ nhận được sự sống mới từ Ngài. Chúa Giê-xu phán: "Quả thật, quả thật, ta nói cùng các ngươi, ai nghe lời ta mà tin Đấng đã sai ta, thì được sự sống đời đời, và không đến sự phán xét, song vượt khỏi sự chết mà đến sự sống." (Giăng 5:24). Sứ đồ Phao-lô cũng khẳng định: "Ấy vậy, nếu ai ở trong Đấng Christ, thì nấy là người dựng nên mới; những sự cũ đã qua đi, nầy mọi sự đều trở nên mới." (2 Cô-rinh-tô 5:17). Sự "dựng nên mới" này chính là sự sống lại thuộc linh, ra khỏi sự chết vì tội lỗi (Ê-phê-sô 2:1,5-6).
2. Sự Sống Lại Thân Thể Vinh Hiển: Đây là đỉnh điểm của sự sống lại thứ nhất, xảy ra khi Chúa Giê-xu Christ tái lâm. Phao-lô mô tả kỹ càng trong 1 Tê-sa-lô-ni-ca 4:16-17: "Vì sẽ có tiếng kêu lớn và tiếng của thiên sứ lớn cùng tiếng kèn của Đức Chúa Trời, thì chính mình Chúa ở trên trời giáng xuống; bấy giờ những kẻ chết trong Đấng Christ sẽ sống lại trước hết." Lưu ý cụm từ "những kẻ chết trong Đấng Christ" – họ là đối tượng của sự sống lại này. Thân thể họ sẽ được biến hóa thành thân thể vinh hiển, không còn hư nát, giống như thân thể vinh hiển của Chúa Phục Sinh (Phi-líp 3:20-21, 1 Cô-rinh-tô 15:42-44, 51-53).
Đối tượng: Tất cả những người thật lòng tin nhận Chúa Giê-xu Christ, từ thời Cựu Ước đến thời Hội Thánh (những người chết "trong Đấng Christ"). Khải Huyền 20:4 nhấn mạnh nhóm các thánh đồ tử đạo, nhưng điều đó không loại trừ tất cả các tín hữu (xem 1 Tê-sa-lô-ni-ca 4:14-17).
Kết quả: Những người này "được sống và trị vì với Đấng Christ một ngàn năm" (Khải Huyền 20:4). Họ hoàn toàn thoát khỏi quyền lực của "sự chết thứ nhì" (là hồ lửa, Khải Huyền 20:6,14), và trở thành "thầy tế lễ của Đức Chúa Trời và của Đấng Christ". Đây là sự ứng nghiệm trọn vẹn của lời hứa về sự sống đời đời và vinh hiển.
Sau khi kết thúc thời kỳ một ngàn năm (Thiên niên), sẽ xảy ra sự sống lại thứ nhì. Khải Huyền 20:11-15 mô tả chi tiết cảnh tượng này:
"Bấy giờ tôi thấy một tòa lớn và trắng cùng Đấng đang ngồi ở trên; trước mặt Ngài trời đất đều trốn hết, chẳng còn thấy chỗ nào cho nó nữa. Tôi thấy những kẻ chết, cả lớn lẫn nhỏ, đứng trước tòa, và các sách thì mở ra. Cũng có mở một quyển sách khác nữa, là sách sự sống; những kẻ chết bị xử đoán tùy công việc mình làm, cứ như lời đã biên trong những sách ấy... Nếu ai không được biên vào sách sự sống đều bị ném xuống hồ lửa."
Đối tượng: Đây là sự sống lại phổ quát cho "những kẻ chết khác" (Khải Huyền 20:5) – tức là tất cả những người không thuộc về Đấng Christ, những người chết trong tội lỗi và không có đức tin nơi Ngài. Chúa Giê-xu đã gọi đây là "sự sống lại để chịu xét đoán" (Giăng 5:29).
Bản chất: Sự sống lại này không phải để nhận sự sống vĩnh cửu trong vinh hiển, mà là để phục sinh thân thể hầu có thể đứng trước sự phán xét cuối cùng của Đức Chúa Trời. Họ sống lại với thân thể có lẽ vẫn mang tính chất hay hư nát, để chịu sự hình phạt đời đời.
Kết quả: Sau khi bị xét đoán "tùy công việc mình làm" và bị xác định tên không có trong "sách sự sống", họ sẽ bị ném vào "hồ lửa", là "sự chết thứ nhì" (Khải Huyền 20:14-15). Sự chết thứ nhì này hoàn toàn khác với sự chết thể xác; đó là sự phân cách đời đời khỏi Đức Chúa Trời, nơi của hình phạt vĩnh viễn.
Việc Kinh Thánh phân biệt hai sự sống lại mang những ý nghĩa thần học sâu sắc:
1. Khẳng Định Tính Công Bình và Ân Điển của Đức Chúa Trời: Sự phân chia này cho thấy Đức Chúa Trời tôn trọng sự lựa chọn của con người. Ân điển được ban cho qua đức tin nơi Chúa Giê-xu (dẫn đến sự sống lại thứ nhất), và sự công bình được thi hành đối với những ai khước từ ân điển ấy (dẫn đến sự sống lại thứ nhì). Như Phao-lô nói: "Vả, tiền công của tội lỗi là sự chết; nhưng sự ban cho của Đức Chúa Trời là sự sống đời đời trong Đức Chúa Jêsus Christ, Chúa chúng ta." (Rô-ma 6:23).
2. Làm Sáng Tỏ Thứ Tự Các Sự Kiện Thời Kỳ Cuối Cùng: Sự dạy dậy này giúp chúng ta hiểu dòng thời gian tiên tri: Chúa tái lâm → Sự sống lại thứ nhất và Hội Thánh được cất lên → Thời kỳ ngàn năm bình an → Sa-tan được thả, bị đánh bại → Sự sống lại thứ nhì và sự phán xét trước tòa trắng lớn → Trời mới đất mới.
3. Nhấn Mạnh Sự Độc Tôn của Đấng Christ trong Sự Cứu Rỗi: Chỉ có một con đường để được dự phần vào sự sống lại thứ nhất đầy phước hạnh: đó là ở "trong Đấng Christ". Không có công đức, tôn giáo, hay việc lành nào có thể đưa một người vào sự sống lại thứ nhất. Điều này tôn cao công trình cứu chuộc trọn vẹn của Chúa Giê-xu trên thập tự giá.
Giáo lý này không chỉ để tranh luận, mà phải biến đổi đời sống chúng ta:
1. Sống Với Niềm Hy Vọng Sống Động và Chắc Chắn: Biết rằng mình thuộc về sự sống lại thứ nhất, Cơ Đốc nhân có thể đối diện với sự chết thể xác mà không sợ hãi. "Sự chết thứ nhì không có quyền gì trên" chúng ta (Khải Huyền 20:6). Niềm hy vọng này là "cái neo của linh hồn" (Hê-bơ-rơ 6:19), giúp chúng ta vững vàng giữa sóng gió cuộc đời.
2. Thúc Giục Sự Sống Thánh Khiết và Tỉnh Thức: Hiểu rằng chúng ta sẽ đứng trước Đấng Christ (2 Cô-rinh-tô 5:10) và sẽ trị vì với Ngài, chúng ta phải sống xứng đáng với ơn gọi ấy ngay bây giờ. Đời sống thánh khiết, tận hiến không phải để "được cứu", mà là hệ quả tất yếu và sự chuẩn bị cho sự trị vì trong tương lai.
3. Thôi Thúc Tinh Thần Truyền Giáo Khẩn Trương: Sự hiểu biết về số phận đời đời bi thảm của những người sẽ trải qua sự sống lại thứ nhì (hồ lửa) phải thúc đẩy chúng ta rao truyền Phúc Âm với lòng thương xót và sự khẩn trương. Mỗi người chúng ta gặp đều đang đứng trước một trong hai sự sống lại. Chúng ta có sứ mạng đưa họ đến với Đấng Christ để họ có thể dự phần vào sự sống lại thứ nhất.
4. An Ủi Trong Sự Đau Buồn Mất Mát Người Thân Yêu Trong Chúa: Khi tiễn đưa một tín hữu, chúng ta không nói "vĩnh biệt" mà là "tạm biệt". Chúng ta có niềm tin chắc chắn rằng họ thuộc về sự sống lại thứ nhất, và chúng ta sẽ gặp lại họ trong thân thể vinh hiển, cùng trị vì với Đấng Christ.
Sự phân biệt giữa "sự sống lại thứ nhất" và "sự sống lại thứ nhì" là một ánh sáng quý giá từ Lời Đức Chúa Trời, chiếu rọi vào tương lai và định hướng cho hiện tại. Nó vừa là lời hứa ngọt ngào về phước hạnh vinh hiển cho những kẻ tin, vừa là lời cảnh báo nghiêm túc về sự phán xét công bình cho những kẻ chối bỏ Ân điển.
Là Cơ Đốc nhân, chúng ta được mời gọi kiểm chứng đức tin của mình: Tôi có thật sự ở "trong Đấng Christ" để chắc chắn mình thuộc về sự sống lại thứ nhất không? Câu trả lời không nằm ở cảm xúc nhất thời, mà ở nơi sự ăn năn thật, đức tin nơi huyết Chúa Giê-xu, và một đời sống đầu phục Ngài. Nguyện xin lẽ thật này củng cố niềm tin, thắp lên ngọn lửa nhiệt thành, và hướng chúng ta đến ngày vinh hiển khi chính chúng ta sẽ dự phần trong "sự sống lại thứ nhất" phước hạnh ấy.
"Phước thay và thánh thay những kẻ được phần về sự sống lại thứ nhất!" (Khải Huyền 20:6)