Kinh Thánh nói gì về hẹn hò/tán tỉnh?
Trong thời đại ngày nay, văn hóa "hẹn hò" và "tán tỉnh" thường bị chi phối bởi những quan điểm thế tục, tập trung vào cảm xúc nhất thời, sự hấp dẫn thể xác và chủ nghĩa cá nhân. Tuy nhiên, với tư cách là Cơ Đốc nhân, chúng ta được kêu gọi để xem xét mọi khía cạnh của đời sống dưới ánh sáng Lời Chúa. Kinh Thánh, mặc dù không sử dụng trực tiếp các thuật ngữ hiện đại "dating" hay "courtship", nhưng đưa ra những nguyên tắc vĩnh cửu, sự khôn ngoan thần thượng và những gương mẫu cụ thể để hướng dẫn mối quan hệ giữa nam và nữ trước hôn nhân. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khám phá những lẽ thật đó, với mong muốn giúp các tín hữu xây dựng những mối quan hệ lành mạnh, trong sạch và vinh hiển Danh Chúa.
Trước khi tìm hiểu về "hẹn hò", chúng ta phải đặt nền tảng trên mục đích tối cao của Đức Chúa Trời cho hôn nhân. Sáng Thế Ký 2:18 chép: "Giê-hô-va Đức Chúa Trời phán rằng: Loài người ở một mình thì không tốt; ta sẽ làm nên một kẻ giúp đỡ giống như nó." Từ "giúp đỡ" trong tiếng Hê-bơ-rơ là "ezer", một từ thường dùng để mô tả sự giúp đỡ của chính Đức Chúa Trời (Thi thiên 33:20), cho thấy đây là một sự hợp tác mạnh mẽ, bổ sung và bình đẳng. Mục đích của mối quan hệ hướng đến hôn nhân là để tìm kiếm "người giúp đỡ" phù hợp, cùng nhau hoàn thành ý muốn Chúa.
Hơn nữa, Mác 10:6-9 ghi lại lời dạy của Chúa Giê-xu: "Nhưng từ lúc đầu sáng thế, Đức Chúa Trời làm nên một người nam và một người nữ. Vì cớ đó, người nam sẽ lìa cha mẹ mình mà dính díu với vợ; hai người sẽ cùng nên một thịt. Thế thì, vợ chồng không phải là hai nữa, nhưng một thịt mà thôi. Vậy, không người nào nên phân rẽ những kẻ mà Đức Chúa Trời đã phối hiệp." Điều này cho thấy mối quan hệ nam nữ nghiêm túc phải hướng đến sự "phối hiệp" vĩnh viễn dưới sự chủ quyền của Đức Chúa Trời. Do đó, "hẹn hò" theo tiêu chuẩn Kinh Thánh không phải là một hoạt động giải trí hay thỏa mãn cảm xúc cá nhân, mà là một hành trình thận trọng, có chủ đích để nhận biết ý muốn Chúa về người bạn đời mà Ngài đã chuẩn bị.
1. Sự Thánh Khiết và Trong Sạch Thuộc Thể: Đây là nguyên tắc xuyên suốt và không thương lượng. I Tê-sa-lô-ni-ca 4:3-5 dạy rõ: "Vì ý muốn của Đức Chúa Trời, ấy là khiến anh em nên thánh: tức là phải lánh sự ô uế, mỗi người phải biết giữ thân mình cho thánh sạch và tôn trọng... chớ như người ngoại đạo là kẻ không nhìn biết Đức Chúa Trời." Từ "giữ thân mình" trong tiếng Hy Lạp "skeuos" có nghĩa là "vật chứa, bình", nhấn mạnh rằng thân thể chúng ta là đền thờ của Đức Thánh Linh (I Cô-rinh-tô 6:19) và phải được tôn trọng. Tán tỉnh hay hẹn hò theo kiểu thế gian thường dẫn đến sự cám dỗ về tình dục. Kinh Thánh kêu gọi chúng ta "tránh khỏi" (apechomai) mọi hình thức gian dâm (I Tê-sa-lô-ni-ca 4:3). Điều này đòi hỏi việc thiết lập những biên giới rõ ràng (boundaries) về thể chất, lời nói và cả hành vi trên không gian mạng.
2. Sự Khôn Ngoan và Dẫn Dắt Của Chúa: Châm ngôn 3:5-6 khuyên: "Hãy hết lòng tin cậy Đức Giê-hô-va, chớ nương cậy nơi sự thông sáng của con; trong các việc làm của con, khá nhận biết Ngài, thì Ngài sẽ chỉ dẫn các nẻo của con." Việc tìm kiếm bạn đời không thể dựa hoàn toàn vào cảm xúc hay sự "hợp gu". Nó cần sự khôn ngoan từ Chúa. Gia-cơ 1:5 hứa: "Ví bằng trong anh em có kẻ kém khôn ngoan, hãy cầu xin Đức Chúa Trời, là Đấng ban cho mọi người cách rộng rãi, không trách móc ai, thì kẻ ấy sẽ được ban cho." Người tin Chúa cần cầu nguyện, tìm kiếm ý Chúa và đánh giá mối quan hệ dựa trên tiêu chuẩn thuộc linh, chứ không chỉ thuộc thể hay tình cảm.
3. Đức Tin Chung và Đồng Yoke: II Cô-rinh-tô 6:14 cảnh báo nghiêm túc: "Chớ mang ách chung với kẻ chẳng tin. Bởi vì công bình với gian ác có hội hiệp nhau được chăng? Sự sáng với sự tối tăm có thông đồng nhau được chăng?" Từ "ách" (zygos) chỉ sự ghép đôi, kết hợp trong công việc. Một mối quan hệ hôn nhân là mối ràng buộc sâu sắc nhất. Nguyên tắc "đồng yoke" này nhấn mạnh sự cần thiết của một đức tin chung nơi Chúa Giê-xu Christ. Điều này vượt xa việc chỉ cùng tôn giáo; đó là cùng một nền tảng thần học căn bản, cùng khao khát vâng phục Chúa và cùng một lý tưởng phục vụ Ngài. A-mốt 3:3 đặt câu hỏi: "Hai người có thể cùng nhau đi chung, nếu họ chưa hẹn nhau sao?"
4. Tình Yêu Thương Agape và Tính Cách Christ: Văn hóa hẹn hò thường tôn vinh tình yêu lãng mạn "eros" (tình dục) hoặc "phileo" (tình bạn). Nhưng nền tảng cho một mối quan hệ vững chắc phải là tình yêu thương "agape" – tình yêu hy sinh, vị tha, có chủ ý, mô phỏng tình yêu của Christ. I Cô-rinh-tô 13:4-7 mô tả rõ: "Tình yêu thương hay nhịn nhục; tình yêu thương hay nhân từ; tình yêu thương chẳng ghen tị, chẳng khoe mình, chẳng lên mình kiêu ngạo, chẳng làm điều trái phép, chẳng kiếm tư lợi, chẳng nóng giận, chẳng nghiền sự dữ, chẳng vui về điều không công bình, nhưng vui trong lẽ thật. Tình yêu thương hay dung thứ mọi sự, tin mọi sự, trông cậy mọi sự, nín chịu mọi sự." Việc "tán tỉnh" chân chính là quá trình quan sát và xây dựng tính cách Christ trong nhau, chứ không phải chỉ thu hút bề ngoài.
5. Vai Trò Của Gia Đình và Hội Thánh: Trong văn hóa Kinh Thánh, hôn nhân không chỉ là việc của hai cá nhân, mà liên quan đến cả gia đình và cộng đồng. Xuất Ê-díp-tô Ký 20:12 điều răn thứ năm dạy phải hiếu kính cha mẹ. Sự khôn ngoan từ những người trưởng thành thuộc linh, cha mẹ tin kính (nếu có) là vô cùng quý giá (Châm ngôn 1:8-9; 15:22). Họ có thể giúp nhìn nhận khách quan, cung cấp sự khuyên bảo và cầu thay. Đây không phải là sự can thiệp tiêu cực, mà là mạng lưới hỗ trợ và trách nhiệm theo Kinh Thánh.
- Y-sác và Rê-bê-ca (Sáng Thế Ký 24): Đây là mẫu mực tuyệt vời về "hẹn hò" có chủ đích dưới sự dẫn dắt của Đức Chúa Trời. Áp-ra-ham giao phó nhiệm vụ cho đầy tớ trung thành, người đã "cầu nguyện cùng Đức Giê-hô-va" (câu 12) để tìm dấu chỉ cụ thể. Cuộc gặp gỡ được sắp đặt thiêng liêng, tập trung vào đức tính của Rê-bê-ca (siêng năng, hiếu khách, ngoan đạo). Quan trọng nhất, khi được hỏi, Rê-bê-ca đã tự nguyện đồng ý (câu 58), và Y-sác đem nàng "vào trại của Sa-ra... và cưới làm vợ, và người yêu mến nàng" (câu 67). Tình yêu phát triển sau cam kết hôn nhân, dựa trên đức tin và sự vâng phục.
- Ru-tơ và Bô-ô (Sách Ru-tơ): Mối quan hệ này diễn ra trong sự tôn trọng, liêm chính và theo phong tục (luật pháp) đương thời. Bô-ô là người "tôi tớ trung tín của Đức Giê-hô-va" (Ru-tơ 2:1 BDY). Ông hành động với sự chính trực, bảo vệ Ru-tơ và giải quyết mọi việc công khai tại cổng thành (nơi công cộng, có các trưởng lão chứng kiến). Ru-tơ thì nổi bật với đức tính trung thành, hiếu thảo và nết na (Ru-tơ 3:11). Họ không vội vàng, nhưng để mối quan hệ phát triển trong sự an toàn và tôn trọng lẫn nhau.
- Bài Học Từ Sa-môn-sa (Các Quan Xét 14-16): Gương tiêu cực này cảnh báo về hậu quả của việc để sự ham muốn mắt và dục vọng chi phối lựa chọn người yêu. Sa-môn-sa chỉ chú ý đến ngoại hình ("Hãy cưới nó cho tôi, vì nó đẹp mắt tôi" - 14:3) và bất chấp sự phản đối của cha mẹ. Những lựa chọn dựa trên cảm xúc nhất thời này đã dẫn ông vào vòng hủy diệt. Đây là lời cảnh tỉnh mạnh mẽ cho các tín hữu trẻ.
1. Làm Bạn Trước Khi Làm Người Yêu: Hãy bắt đầu bằng tình bạn trong sáng trong môi trường Hội Thánh, nhóm nhỏ, nơi bạn có thể thấy tính cách, đức tin và cách người đó tương tác với người khác một cách tự nhiên. Hãy xây dựng tình bạn "phileo" vững chắc.
2. Hẹn Hò Có Chủ Đích và Công Khai: Khi bước vào giai đoạn tìm hiểu nghiêm túc, hãy xác định rõ mục đích là hướng đến hôn nhân. Các cuộc gặp nên diễn ra ở những nơi thích hợp, không tạo ra sự cám dỗ không cần thiết. Hãy công khai mối quan hệ với những người cố vấn thuộc linh hoặc gia đình để nhận sự khuyên bảo và cầu thay.
3. Bảo Vệ Sự Thuần Khiết: Thiết lập những biên giới rõ ràng về thể chất (ví dụ: không ở nơi vắng vẻ, khuya khoắt; tránh những cử chỉ thân mật quá mức). Ê-phê-sô 5:3 nhắc: "Phàm những sự gian dâm, hoặc sự ô uế, hoặc sự tham lam, cũng chớ nên nói đến giữa anh em, theo như cách xứng đáng cho các thánh đồ." Hãy cùng nhau cam kết giữ sự trong sạch.
4. Tập Trung Vào Sự Giao Tiếp Thuộc Linh: Hãy cùng nhau đọc Kinh Thánh, cầu nguyện, tham dự nhóm và phục vụ. Quan sát cách đối phương đối xử với gia đình, bạn bè và những người kém may mắn. Những cuộc trò chuyện sâu sắc về đức tin, giá trị sống, quan điểm về vai trò vợ chồng, tài chính, con cái... là vô cùng quan trọng.
5. Giao Phó Cho Chúa và Kiên Nhẫn: Nếu Chúa chưa mở đường, hãy bình an chờ đợi. Thi thiên 37:5: "Hãy phó thác đường lối mình cho Đức Giê-hô-va, và nhờ cậy nơi Ngài, thì Ngài sẽ làm thành." Đừng vì áp lực tuổi tác hay xã hội mà vội vàng kết hôn với người không theo ý Chúa. Hãy tin cậy rằng ý muốn Ngài là tốt lành, trọn vẹn và đẹp ý Ngài (Rô-ma 12:2).
Kinh Thánh không cấm việc nam nữ tìm hiểu nhau để tiến đến hôn nhân. Trái lại, Kinh Thánh ban cho chúng ta một khung mẫu đầy khôn ngoan, thánh khiết và tình yêu thương để hướng dẫn quá trình này. Thay vì theo đuổi mô hình "hẹn hò" của thế gian tập trung vào cảm xúc và bản năng, Cơ Đốc nhân được kêu gọi theo đuổi một hành trình "tìm hiểu" có chủ đích, dưới sự dẫn dắt của Đức Thánh Linh, sự khôn ngoan của Lời Chúa và sự hướng dẫn của cộng đồng đức tin.
Mục tiêu tối thượng không phải là tìm được một "người yêu lý tưởng", mà là trở nên một "người phối ngẫu theo ý Chúa" và cùng với người ấy xây dựng một gia đình phản chiếu tình yêu của Christ với Hội Thánh (Ê-phê-sô 5:22-33). Hãy can đảm khác biệt, sống thánh khiết và đặt niềm tin nơi Chúa. Ngài là Đấng dựng nên tình yêu và hôn nhân, chắc chắn sẽ dẫn dắt những ai hết lòng tìm cầu Ngài trên hành trình quan trọng này.
"Mọi đường lối của loài người đều trong sạch theo mắt họ; Nhưng Đức Giê-hô-va cân nhắc các tâm thần." (Châm ngôn 16:2). Hãy để Chúa cân nhắc và dẫn dắt tấm lòng chúng ta trong mọi mối quan hệ.