Lễ Ngũ Tuần
Trong hành trình đức tin của Cơ Đốc nhân, có những sự kiện mang tính bước ngoặt không chỉ làm thay đổi lịch sử mà còn định hình nên thực tại thuộc linh của chúng ta ngày nay. Lễ Ngũ Tuần (Pentecost) là một sự kiện như thế—một cột mốc thiêng liêng nơi lời hứa của Đấng Christ trở nên hiện thực, và Hội Thánh được sinh ra trong quyền năng của Đức Thánh Linh. Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ khám phá Lễ Ngũ Tuần từ nguồn gốc lịch sử trong Cựu Ước, sự ứng nghiệm trọn vẹn trong Tân Ước, cho đến ý nghĩa và ứng dụng thiết thực cho đời sống mỗi tín hữu ngày nay.
Danh xưng "Ngũ Tuần" bắt nguồn từ từ Hy Lạp Πεντηκοστή (Pentēkostē), có nghĩa là "thứ năm mươi". Từ này chỉ trực tiếp đến một trong ba đại lễ trọng thể mà người Israel phải giữ theo luật Môi-se: Lễ Các Tuần (tiếng Hê-bơ-rơ: שָׁבֻעֹת Shavuot). Lễ này được cử hành vào ngày thứ năm mươi, tính từ ngày sau Sa-bát của Lễ Vượt Qua (tức là ngày dâng bó lúa đưa qua đưa lại).
"Các ngươi hãy tính từ ngày sau lúc Sa-bát, là ngày các ngươi đem bó lúa đưa qua đưa lại, được bảy tuần lễ trọn: các ngươi phải đếm năm mươi ngày cho đến ngày sau của Sa-bát thứ bảy, thì phải dâng một của lễ chay mới cho Đức Giê-hô-va." (Lê-vi Ký 23:15-16, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925)
Ban đầu, Lễ Các Tuần là một lễ nông nghiệp, một lễ tạ ơn vì mùa gặt đầu mùa (xuân) đã xong (Xuất Ê-díp-tô Ký 34:22). Theo truyền thống Do Thái giáo, lễ này cũng dần được kết nối với việc kỷ niệm Đức Chúa Trời ban Luật Pháp (Torah) cho Môi-se trên núi Si-na-i. Như vậy, Lễ Ngũ Tuần trong Cựu Ước mang hai lớp ý nghĩa: sự ban cho vật chất (mùa gặt) và sự ban cho thuộc linh (Luật Pháp).
Sách Công vụ các Sứ đồ chương 2 ghi lại sự kiện làm rung chuyển lịch sử, xảy ra đúng vào ngày Lễ Ngũ Tuần sau khi Chúa Giê-xu thăng thiên.
"Đến ngày lễ Ngũ Tuần, môn đồ nhóm họp tại một chỗ. Thình lình, có tiếng từ trời đến như tiếng gió thổi ào ào, đầy khắp nhà môn đồ ngồi. Các môn đồ thấy lưỡi nói tiếng lạ hiện ra trên mỗi người trong bọn mình, tỏa ra như lưỡi bằng lửa. Hết thảy đều được đầy dẫy Đức Thánh Linh, khởi sự nói các thứ tiếng khác, theo như Đức Thánh Linh cho mình nói." (Công vụ 2:1-4)
Chúng ta hãy phân tích các yếu tố siêu nhiên trong biến cố này qua lăng kính nguyên ngữ và thần học:
1. "Tiếng gió thổi ào ào": Trong tiếng Hy Lạp, từ "gió" (pnoē) và "linh" (pneuma) có cùng gốc từ. Gió là hình ảnh của Đức Thánh Linh—vô hình, đầy quyền năng, và không thể kiểm soát (Giăng 3:8). Tiếng động này nhắc nhở về sự hiện diện quyền uy của Đức Chúa Trời, tựa như trên núi Si-na-i (Xuất Ê-díp-tô Ký 19:16).
2. "Lưỡi bằng lửa": Lửa trong Kinh Thánh thường biểu tượng cho sự thanh tẩy, sự hiện diện của Đức Chúa Trời (Giê-rê-mi 23:29), và sự xét đoán. Các "lưỡi" lửa phân rẽ và đậu trên từng cá nhân, cho thấy Đức Thánh Linh ngự trị cá nhân trên mỗi tín hữu, chứ không chỉ trên một lãnh tụ như trong thời Cựu Ước.
3. "Nói các thứ tiếng khác": Cụm từ Hy Lạp ἑτέραις γλώσσαις (heterais glōssais) có nghĩa là "những ngôn ngữ khác". Đây không phải tiếng nói vô nghĩa, mà là những ngôn ngữ địa phương thực tế của những khách hành hương từ nhiều nước đang có mặt tại Giê-ru-sa-lem (Công vụ 2:5-11). Ân tứ này có mục đích rõ ràng: công bố sự vĩ đại của Đức Chúa Trời (Công vụ 2:11) và phá vỡ rào cản ngôn ngữ để Tin Lành được rao giảng cách hiệu quả. Điều này đối nghịch với sự hỗn loạn ngôn ngữ tại tháp Ba-bên (Sáng thế Ký 11), giờ đây được hàn gắn bởi Thánh Linh.
Đứng lên giải thích cho đám đông kinh ngạc, Phi-e-rơ—người từng chối Chúa ba lấy—giờ đây đầy dẫy sự mạnh dạn và khôn ngoan. Ông trích dẫn lời tiên tri Giô-ên:
"Đức Chúa Trời phán: Rồi đó, ta sẽ đổ Thần ta khắp trên mọi xác thịt; Con trai và con gái các ngươi đều sẽ nói lời tiên tri; Kẻ già cả các ngươi sẽ thấy chiêm bao, Bọn trai trẻ các ngươi sẽ xem sự hiện thấy. Trong những ngày đó, ta cũng sẽ đổ Thần ta khắp trên các đầy tớ trai và gái. Ta sẽ tỏ ra sự lạ lùng ở trên trời, Và dấu lạ ở dưới đất... Bấy giờ ai cầu khẩn danh Chúa thì sẽ được cứu." (Công vụ 2:17-21, trích Giô-ên 2:28-32)
Điểm then chốt ở đây là cụm từ "rồi đó" (trong tiếng Hy Lạp: en tais eschatais hēmerais - "trong những ngày sau rốt"). Phi-e-rơ tuyên bố rằng thời đại sau rốt, thời đại của Đấng Mê-si, đã bắt đầu với sự phục sinh của Chúa Giê-xu và sự đổ đầy Thánh Linh này. Lễ Ngũ Tuần không phải là một sự kiện biệt lập, mà là sự khai mạc chính thức cho thời đại Hội Thánh, thời đại mà Đức Thánh Linh ngự trị và hành động cách phổ quát trên mọi người tin Chúa, không phân biệt tuổi tác, giới tính hay địa vị xã hội.
Phần còn lại của bài giảng tập trung vào Chúa Giê-xu Christ: sự chết, sự sống lại, và sự tôn cao của Ngài (Công vụ 2:22-36). Thánh Linh luôn luôn tôn cao Christ (Giăng 16:14). Kết quả của bài giảng đầy quyền năng ấy là khoảng 3,000 người ăn năn tin Chúa và chịu phép báp-têm (Công vụ 2:41). Hội Thánh đầu tiên đã được hình thành.
Sự tương phản giữa Lễ Ngũ Tuần tại núi Si-na-i và Lễ Ngũ Tuần tại phòng cao Giê-ru-sa-lem mang ý nghĩa thần học sâu sắc:
- Tại Si-na-i: Luật Pháp được ban xuống, khắc trên bảng đá, phơi bày tội lỗi và sự bất toàn của con người. Hậu quả là khoảng 3,000 người chết vì tội thờ bò vàng (Xuất Ê-díp-tô Ký 32:28).
- Tại Giê-ru-sa-lem: Đức Thánh Linh được ban xuống, khắc trên tấm lòng (2 Cô-rinh-tô 3:3), ban quyền năng để sống theo ý muốn Đức Chúa Trời. Kết quả là khoảng 3,000 người được cứu (Công vụ 2:41).
Lễ Ngũ Tuần đánh dấu sự chuyển tiếp từ thời đại của Luật Pháp sang thời đại của Ân Điển và Thánh Linh. Nó là sự đảm bảo rằng giao ước mới mà Chúa Giê-xu lập bằng huyết Ngài (Lu-ca 22:20) nay đã có hiệu lực, với Đức Thánh Linh là Đấng Bảo Đảm (arrabōn - của cầm cố) cho cơ nghiệp đời đời của chúng ta (Ê-phê-sô 1:13-14).
Lễ Ngũ Tuần không chỉ là một sự kiện lịch sử, mà là một thực tại thuộc linh mà mỗi tín hữu cần kinh nghiệm và sống ra.
1. Kinh Nghiệm Cá Nhân Về Sự Đầy Dẫy Đức Thánh Linh: Mỗi tín hữu đều nhận lãnh Đức Thánh Linh khi tin Chúa (Ê-phê-sô 1:13), nhưng Kinh Thánh dạy chúng ta phải liên tục được đầy dẫy Đức Thánh Linh (Ê-phê-sô 5:18). Đây không phải là một cảm xúc nhất thời, mà là một thái độ đầu phục đời sống mình dưới sự kiểm soát và dẫn dắt hằng ngày của Ngài. Điều này đến qua sự cầu nguyện, học Lời Chúa, và vâng lời.
2. Sử Dụng Ân Tứ Để Gây Dựng Hội Thánh: Mục đích của các ân tứ Thánh Linh (1 Cô-rinh-tô 12:4-11) không phải để tôn vinh cá nhân, mà để gây dựng Thân Thể Đấng Christ (1 Cô-rinh-tô 14:12). Mỗi tín hữu đều có một hay nhiều ân tứ để phục vụ trong Hội Thánh địa phương.
3. Sống Ra Bông Trái Thánh Linh: Trong khi ân tứ là khả năng đặc biệt để phục vụ, thì bông trái Thánh Linh (Ga-la-ti 5:22-23) là bản tính Christ được hình thành trong chúng ta. Một đời sống được Thánh Linh điều khiển sẽ tự nhiên bày tỏ tình yêu thương, sự vui mừng, bình an, nhịn nhục... trong mọi hoàn cảnh.
4. Trở Nên Nhân Chứng Quyền Năng: Lời hứa của Chúa Giê-xu trong Công vụ 1:8 được ứng nghiệm tại Lễ Ngũ Tuần: "Các ngươi sẽ nhận lấy quyền phép khi Đức Thánh Linh giáng trên các ngươi, và các ngươi sẽ làm chứng về ta..." Sứ mệnh chính của chúng ta là làm chứng về Chúa Giê-xu, và Đức Thánh Linh ban cho chúng ta sự mạnh dạn (như Phi-e-rơ), lời nói thích hợp, và quyền năng siêu nhiên để thực hiện điều đó.
Lễ Ngũ Tuần là một cột mốc không thể thiếu trong lịch sử cứu rỗi. Nó là sự ứng nghiệm của lời tiên tri Cựu Ước, là sự ban cho Đấng Yên Ủi mà Chúa Giê-xu đã hứa, và là sinh nhật của Hội Thánh. Từ một lễ hội nông nghiệp của Israel, nó đã trở thành biểu tượng của mùa gặt thuộc linh toàn cầu khi mọi dân tộc được mời gọi vào trong vương quốc của Đức Chúa Trời.
Ngày nay, chúng ta không tìm kiếm một "trải nghiệm Ngũ Tuần" khác, vì Đức Thánh Linh đã được đổ ra cách trọn vẹn. Thay vào đó, chúng ta bước vào và sống trong thực tại của thời đại Ngũ Tuần—một đời sống được định hình, dẫn dắt và ban quyền năng bởi chính Đức Thánh Linh của Đức Chúa Trời. Ước mong mỗi chúng ta, như những môn đồ trong phòng cao, luôn hiệp một, chuyên tâm cầu nguyện, và sẵn sàng để quyền năng từ trên cao bao phủ, biến đổi chúng ta thành những chứng nhân sống động và hiệu quả cho Vua muôn vua, trong mùa gặt sau cuối này.
"Đức Chúa Trời của sự trông cậy, hãy cho các anh em đầy dẫy mọi sự vui vẻ và mọi sự bình an trong đức tin, hầu cho anh em nhờ quyền phép Đức Thánh Linh được dư dật sự trông cậy!" (Rô-ma 15:13)