A-sê-ra là ai?

Trong hành trình tìm hiểu lịch sử dân Y-sơ-ra-ên và những cảnh báo nghiêm khắc của Đức Chúa Trời, chúng ta thường xuyên bắt gặp một cái tên: A-sê-ra. Đây không chỉ là một nhân vật lịch sử hay thần thoại, mà là một thực thể thờ phượng ngoại giáo đã trở thành cái bẫy lớn, khiến dân sự Đức Chúa Trời lìa bỏ giao ước và đón nhận sự phán xét. Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ khám phá căn nguyên, sự hiện diện và bài học từ A-sê-ra dưới ánh sáng của Lời Đức Chúa Trời.

A-sê-ra (tiếng Hê-bơ-rơ: אֲשֵׁרָה – Asherah) nguyên thủy là tên của một nữ thần mẹ, thần sinh sản và là phối ngẫu của thần El trong hệ thống tôn giáo của người Ca-na-an. Bà được xem là "mẹ của các thần" và thường được thờ phượng cùng với Ba-anh. Trong thực hành tôn giáo, việc thờ phượng A-sê-ra thường gắn liền với các biểu tượng vật chất:

• Cây cột gỗ hoặc cây sống được dựng lên (Phục-truyền 16:21).
• Tượng chạm về nữ thần (1 Các Vua 15:13).
• Ảnh tượng trong các nơi cao và dưới cây xanh (Ê-sai 17:8, Giê-rê-mi 17:2).

Mục đích thờ phượng này nhằm cầu xin sự phì nhiêu, thịnh vượng về mùa màng, gia súc và con cái – những phước hạnh thuộc về thể chất mà Đức Giê-hô-va đã hứa trong giao ước, nhưng dân Y-sơ-ra-ên lại tìm kiếm chúng từ các thần tượng câm.

Sự hiện diện của A-sê-ra không đơn thuần là ảnh hưởng ngoại lai, mà là một sự đồng bộ hóa tôn giáo (syncretism) tai hại, pha trộn sự thờ phượng Đức Giê-hô-va với các nghi thức ngoại giáo. Kinh Thánh ghi lại một quá trình xâm nhập có hệ thống:

A. Từ thời các Quan Xét: Ngay sau khi Giô-suê qua đời, dân Y-sơ-ra-ên đã bắt đầu "hầu việc Ba-anh và A-sê-ra" (Các Quan Xét 3:7). Đây là nguyên nhân chính dẫn đến chu kỳ phạm tội – bị phạt – kêu cầu – được giải cứu trong sách Các Quan Xét.

B. Đỉnh điểm dưới triều đình phía Bắc (Y-sơ-ra-ên) và phía Nam (Giu-đa):

Vua A-háp của Y-sơ-ra-ên, thông qua hôn nhân với Giê-sa-bên, đã chính thức đưa việc thờ phượng Ba-anh và A-sê-ra vào hoàng cung. Kinh Thánh chép: "Người lấy làm ít mà phạm tội của Giê-rô-bô-am, con trai Nê-bát, lại đi hầu việc Ba-anh, và thờ lạy nó. Người cũng dựng lên một hình tượng A-sê-ra" (1 Các Vua 16:31-33). Hành động này đã khiến cơn thạnh nộ của Đức Giê-hô-va nổi phừng lên.

Ngay cả tại Giu-đa, nơi có đền thờ Đức Giê-hô-va, các vua cũng dung túng cho sự thờ phượng này. Vua Ma-na-se là ví dụ kinh khủng nhất: "Người cũng dựng một hình tượng A-sê-ra... đặt trong đền thờ" (2 Các Vua 21:7). Hình ảnh gây sốc này – biểu tượng của sự dâm loạn tâm linh ngay trong "nhà" của Đấng Thánh – cho thấy mức độ bội đạo trầm trọng.

Tuy nhiên, cũng có những cuộc cải cách đã phá hủy các hình tượng A-sê-ra, như dưới thời các vua Ê-xê-chia (2 Các Vua 18:4) và Giô-si-a (2 Các Vua 23:4-7, 14-15). Giô-si-a không chỉ phá hủy các hình tượng mà còn đốt xương cốt của các thầy tế trên bàn thờ chúng, làm ô uế hoàn toàn những nơi đó, ứng nghiệm lời tiên tri từ đời Giê-rô-bô-am.

Để hiểu sâu sắc hơn, chúng ta cần xem xét ý nghĩa nguyên gốc của từ ngữ và bản chất thuộc linh đằng sau việc thờ phượng này.

1. Từ Ngữ Hê-bơ-rơ: Từ "A-sê-ra" có thể bắt nguồn từ gốc có nghĩa là "hạnh phúc", "phước lành" hoặc "bước đi, tiến tới". Điều này mỉa mai thay, vì dân sự tìm kiếm hạnh phúc và phước lành từ một thần tượng, thay vì từ Đấng ban mọi ơn phước (Gia-cơ 1:17). Trong Kinh Thánh, từ này thường đi kèm với chữ "khắc" (tượng chạm) hoặc "dựng lên", nhấn mạnh tính chất do con người tạo ra và thiết lập.

2. Bản Chất của Tội Lỗi: Việc thờ A-sê-ra không đơn giản là "thêm một lựa chọn tôn giáo". Theo phân đoạn Kinh Thánh, đây là:

- Sự phạm thượng: Đặt một tạo vật (cây cột, tượng) làm đối tượng thờ phượng thay cho Đấng Tạo Hóa (Rô-ma 1:25).
- Sự bất trung trong giao ước hôn nhân: Đức Giê-hô-va thường tự ví mình như chồng, và dân Y-sơ-ra-ên là vợ (Ê-sai 54:5; Giê-rê-mi 31:32). Việc thờ A-sê-ra là hành động ngoại tình thuộc linh, "thông dâm với các thần tượng" (Ê-xê-chiên 23:37).
- Sự khước từ địa vị độc tôn của Đức Chúa Trời: Điều răn thứ nhất và thứ hai rõ ràng: "Trước mặt ta, ngươi chớ có các thần khác... Ngươi chớ làm tượng chạm cho mình, cũng chớ làm tượng nào giống những vật trên trời cao kia, hoặc nơi đất thấp nầy, hoặc trong nước dưới đất" (Xuất Ê-díp-tô Ký 20:3-4). A-sê-ra vi phạm trực tiếp cả hai điều này.

Lịch sử được chép lại để làm bài học cho chúng ta (1 Cô-rinh-tô 10:11). Vậy, "thần A-sê-ra" ngày nay có thể xuất hiện dưới hình thức nào, và làm thế nào để chúng ta trung tín?

1. Nhận Diện Các "A-sê-ra" Hiện Đại: A-sê-ra đại diện cho bất cứ điều gì chúng ta "dựng lên" trong đời sống để cậy nhờ, tìm kiếm sự an ninh, phước lành và ý nghĩa, thay vì tìm cầu nơi Đức Chúa Trời và Đấng Christ. Đó có thể là:

- Chủ nghĩa vật chất và sự thịnh vượng: Tin rằng tiền bạc, tài sản, thành công sự nghiệp có thể đem lại cho ta hạnh phúc và an toàn tối thượng (Ma-thi-ơ 6:24).
- Chủ nghĩa cá nhân và sự tự cậy: Thờ phượng bản ngã, ý chí tự quyết, và xem khả năng, trí tuệ của mình là nguồn cứu rỗi.
- Các hệ tư tưởng và mối quan hệ thay thế: Đặt một lý tưởng, một tổ chức, hoặc thậm chí một mối quan hệ (gia đình, bạn bè) lên vị trí tối cao, khiến nó chi phối đời sống và sự sùng kính của ta.
- Sự mê tín và thuật tử vi: Tìm kiếm sự hướng dẫn từ các nguồn thuộc linh mơ hồ, bói toán, thay vì Lời Chúa và sự dẫn dắt của Thánh Linh.

2. Phá Đổ Các "Hình Tượng A-sê-ra" trong Đời Sống:

- Xét Lòng Cách Thường Xuyên: Hãy tự hỏi: "Điều gì chiếm lấy thì giờ, tâm trí và năng lượng của tôi nhiều nhất? Nếu mất điều đó, tôi có còn vững vàng trong đức tin không?" (Thi Thiên 139:23-24).
- Ăn Năn và Phá Hủy: Như các cuộc cải cách của Ê-xê-chia và Giô-si-a, chúng ta cần quyết tâm "phá đổ, đập nát, thiêu đốt" những gì chiếm chỗ của Chúa. Đây là hành động dứt khoát, không nhìn lại.
- Làm Đầy Sự Trống Rỗng bằng Lẽ Thật: Không thể chỉ phá hủy mà phải xây dựng. Sau khi đuổi tà linh, cần để Chúa và Lời Ngài ngự trị (Lu-ca 11:24-26). Hãy làm đầy tâm trí bằng Lời Chúa (Cô-lô-se 3:16) và lòng tin cậy vào Đấng Christ.
- Tập Trung vào Chúa Giê-xu, Đấng Trung Bảo Duy Nhất: Chúa Giê-xu phán: "Ta là đường đi, lẽ thật, và sự sống; chẳng bởi ta thì không ai được đến cùng Cha" (Giăng 14:6). Mọi con đường tìm kiếm phước lành, sự sống, và lẽ thật ngoài Ngài đều là thần A-sê-ra thời hiện đại. Sự cứu rỗi, an ninh và phước hạnh thật chỉ được tìm thấy trong mối liên hệ với Ngài.

A-sê-ra là biểu tượng của sự cám dỗ muôn thuở: tìm kiếm những gì chúng ta nghĩ là "phước lành" từ những nguồn gần, hữu hình, và dễ kiểm soát, thay vì tin cậy hoàn toàn vào Đức Chúa Trời vô hình nhưng thành tín. Sự trừng phạt dành cho dân Y-sơ-ra-ên vì tội này là nghiêm trọng: bị phu tù, mất đất, và xa cách Đức Giê-hô-va.

Tuy nhiên, câu chuyện không kết thúc ở sự phán xét. Các nhà cải cách như Giô-si-a cho chúng ta thấy rằng, dù tội lỗi có ăn sâu đến đâu, sự ăn năn thật và hành động quyết liệt dẹp bỏ thần tượng vẫn được Đức Chúa Trời đoái xem và ban phước. Ân điển của Đức Chúa Trời trong Đấng Christ còn lớn hơn tội lỗi. Ngài ban cho chúng ta Thánh Linh để giúp chúng ta nhận ra và từ bỏ những "A-sê-ra" trong lòng mình.

Hôm nay, chúng ta được kêu gọi sống một đời sống thờ phượng thuần khiết, dâng lên Đức Chúa Trời Ba Ngôi sự vinh hiển duy nhất. Hãy để Chúa Giê-xu Christ chiếm ngôi vị không chia sẻ trong tấm lòng chúng ta. "Hỡi con cái bé mọn, hãy giữ mình về hình tượng!" (1 Giăng 5:21).