Sự Khác Biệt Số Lượng Người Bị Quỷ Ám Ở Ghê-ra-sen Trong Các Sách Phúc Âm
Một trong những điểm dường như “khó hiểu” mà các độc giả nghiên cứu Kinh Thánh thường gặp phải nằm ở sự tường thuật về phép lạ Chúa Giê-xu chữa lành người bị quỷ ám tại vùng Ghê-ra-sen (hay Ga-đa-ra). Sách Ma-thi-ơ đề cập đến hai người (Ma-thi-ơ 8:28), trong khi sách Mác và Lu-ca tập trung mô tả chi tiết về một người (Mác 5:2; Lu-ca 8:27). Sự khác biệt này không phải là một lỗi sai hay mâu thuẫn, mà là một cánh cửa mở ra cho chúng ta thấy sự phong phú trong mục đích, góc nhìn và sự soi dẫn của Đức Thánh Linh dành cho từng tác giả Phúc Âm. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu phân tích bối cảnh, văn phong và thần học để làm sáng tỏ vấn đề, đồng thời rút ra những bài học thuộc linh quý báu cho đời sống Cơ Đốc nhân ngày nay.
Trước hết, chúng ta cần đặt các phân đoạn Kinh Thánh song song để quan sát:
- Ma-thi-ơ 8:28-34 (1925): "Khi Ngài qua đến bờ bên kia, trong miền dân Ga-đa-rên, có hai người bị quỷ ám từ trong mồ đi ra, thật dữ tợn, đến nỗi chẳng ai dám đi qua đường ấy."
- Mác 5:1-20 (1925): "Đức Chúa Jêsus và môn đồ qua đến bờ biển bên kia, trong miền dân Ga-đa-rên. Ngài vừa ở thuyền bước lên, tức thì có một người bị tà ma ám từ nơi mồ đi ra..." (Câu 1-2).
- Lu-ca 8:26-39 (1925): "Khi Đức Chúa Jêsus xuống bờ bên kia, tại miền dân Ga-đa-ra, có một người ở thành ấy bị nhiều quỷ ám..." (Câu 26-27).
Ngay từ đầu, chúng ta thấy có sự khác biệt nhỏ về địa danh: Ga-đa-rên (Ma-thi-ơ), Ga-đa-rên (Mác) và Ga-đa-ra (Lu-ca). Đây là các tên gọi khác nhau cho cùng một khu vực thuộc vùng Thập Tỉnh (Decapolis), nơi có cư dân hỗn hợp Do Thái và Ngoại bang. Sự khác biệt này là bình thường và không ảnh hưởng đến cốt lõi sự kiện.
Điểm then chốt nằm ở số lượng. Tại sao Ma-thi-ơ ghi nhận hai người, còn Mác và Lu-ca chỉ tập trung vào một?
1. Góc Nhìn Cá Nhân và Mục Đích Thần Học: - Ma-thi-ơ, viết cho độc giả Do Thái, thường có khuynh hướng nhấn mạnh đến việc Chúa Giê-xu làm trọn luật pháp và lời tiên tri. Trong Cựu Ước, một sự kiện quan trọng thường cần có hai hoặc ba nhân chứng để được xác nhận (Phục truyền 19:15). Việc Ma-thi-ơ đề cập đến hai người có thể mang ý nghĩa “hai nhân chứng” cho phép lạ vĩ đại này, từ đó làm chứng cho quyền năng của Đấng Mê-si trước mặt dân Do Thái. Hơn nữa, từ ngữ Hy Lạp được dùng là "δαιμονιζομαι" (daimonizomai - bị quỷ ám), ở dạng số nhiều, phù hợp với chủ thể số nhiều. - Mác và Lu-ca, viết với mục tiêu cho độc giả Dân Ngoại và rộng rãi hơn, có khuynh hướng kể chuyện sinh động, tập trung vào một nhân vật chính để làm nổi bật câu chuyện cá nhân, sự biến đổi và sứ mạng làm chứng. Họ đi sâu vào chi tiết về sự khốn khổ ("ngày đêm ở nơi mồ mả và trên núi mà la hét và lấy đá đánh bầm mình" - Mác 5:5), cuộc đối thoại giữa Chúa Giê-xu và các quỷ ("Tên ta là 'Đạo binh'; vì chúng ta nhiều lắm" - Mác 5:9), và kết quả là người này được "ngồi dưới chân Đức Chúa Jêsus, mặc áo quần, trí khôn bình tĩnh" (Lu-ca 8:35). Việc tập trung vào một cá nhân giúp câu chuyện trở nên gần gũi, cảm động và dễ truyền đạt hơn.
2. Nguyên Tắc "Một Trong Hai" Trong Thuật Chuyện: Đây là một đặc điểm phổ biến trong văn học cổ đại và ngay cả trong Kinh Thánh. Khi có hai nhân vật tương đồng, một tác giả có thể chọn tập trung vào nhân vật nổi bật nhất để trình bày. Trong trường hợp này, rất có thể trong hai người bị quỷ ám, có một người có tình trạng đặc biệt nghiêm trọng, dữ tợn hơn (Mác mô tả: "chẳng ai có thể trói hắn lại, dầu bằng xiềng... hắn đã bẻ gãy xiềng và tháo gỡ gông cùm" - Mác 5:3-4), và sau khi được chữa lành, người này đã có một mong ước mãnh liệt là đi theo Chúa (Mác 5:18). Việc Mác và Lu-ca chọn người này để mô tả chi tiết là hoàn toàn hợp lý và không phủ nhận sự hiện diện của người kia. Ma-thi-ơ, với phong cách tóm lược và có hệ thống hơn, đã ghi lại đầy đủ số lượng.
Sự kiện này không dừng lại ở con số, mà tập trung cao độ vào quyền năng tuyệt đối của Chúa Giê-xu Christ trên thế giới siêu nhiên của ma quỷ.
Từ "đạo binh" trong lời quỷ nói ("Tên ta là Đạo binh (Legion)" - Mác 5:9) là từ La-tinh (Legio), chỉ một đơn vị quân đội La Mã khoảng 6,000 binh sĩ. Điều này cho thấy mức độ áp đảo và sự đông đúc khủng khiếp của các tà linh. Dù là một "đạo binh" quỷ hay hai người bị ám, chúng đều phải cúi đầu xưng nhận thân phận và quyền uy của Chúa Giê-xu. Chúng kêu lên: "Hỡi Đức Chúa Jêsus, Con Đức Chúa Trời Rất Cao, tôi với Ngài có sự gì chăng? Tôi cầu xin Ngài, đừng làm khổ tôi" (Lu-ca 8:28). Danh hiệu "Con Đức Chúa Trời Rất Cao" là một sự xưng nhận thần tính chính xác, dù đến từ miệng quỷ.
Hành động của Chúa Giê-xu cho phép chúng nhập vào bầy heo (khoảng 2,000 con - Mác 5:13) và cả bầy lao xuống biển chết đuối, mang nhiều ý nghĩa: 1. Chứng minh sự giải phóng thực sự: Cần có một bằng chứng hữu hình, không thể chối cãi rằng các quỷ đã ra khỏi người đó. 2. Phán xét sự ô uế: Heo là con vật ô uế theo luật pháp Do Thái (Lê-vi 11:7). Cả bầy heo ô uế bị tiêu diệt có thể là một hình ảnh về sự phán xét của Đức Chúa Trời đối với sự ô uế của tà linh và cả sự thờ ơ của dân chúng nơi đó (họ quan tâm đến tài sản hơn là một linh hồn được cứu - Ma-thi-ơ 8:34). 3. Thể hiện quyền tể trị: Ngài có toàn quyền định đoạt số phận của cả đạo binh quỷ.
Câu chuyện này không chỉ là một bản tường thuật lịch sử, mà là Lời sống động đem lại nhiều bài học cho chúng ta ngày nay:
1. Quyền Năng Của Danh Chúa Giê-xu Vẫn Nguyên Vẹn: Cơ Đốc nhân sống trong một thế giới thực tại cả thuộc thể lẫn thuộc linh. Chúng ta có thể đối diện với những "thế lực" áp bức tinh thần: nỗi sợ hãi, ám ảnh, tội lỗi, thói quen xấu, sự tuyệt vọng... Câu chuyện Ghê-ra-sen nhắc nhở chúng ta rằng Danh Chúa Giê-xu Christ vẫn có uy quyền tối thượng. Chúng ta không cần sợ hãi, nhưng có thể nhân danh Ngài để cầu nguyện, đứng vững và chống trả (Gia-cơ 4:7; Ê-phê-sô 6:10-18).
2. Sự Giải Phóng Toàn Diện: Người bị quỷ ám được chữa lành hoàn toàn: từ chỗ "ở nơi mồ mả" (biểu tượng của sự chết và cô lập) trở về "ngồi dưới chân Đức Chúa Jêsus" (vị trí của môn đồ, học hỏi), "mặc áo quần" (phẩm giá được phục hồi), và "trí khôn bình tĩnh" (sự bình an nội tâm). Đây là hình ảnh của sự cứu rỗi trọn vẹn mà Chúa ban: phục hồi mối quan hệ với Chúa, phục hồi nhân phẩm và ban cho sự bình an thật.
3. Sứ Mạng Làm Chứng Tại "Nhà" Của Mình: Một chi tiết cảm động là sau khi được chữa lành, người này muốn đi theo Chúa Giê-xu. Nhưng Chúa không cho phép, Ngài phán: "Hãy về nhà ngươi, nơi bạn hữu ngươi, mà thuật lại cho họ về sự lớn lao thể nào Chúa đã làm cho ngươi, và Ngài đã thương xót ngươi thể nào" (Mác 5:19). Đôi khi chúng ta nghĩ phục vụ Chúa là phải đi nơi xa, làm việc lớn. Nhưng Chúa giao cho người này một sứ mạng tại chỗ: làm chứng cho gia đình và cộng đồng của mình. Mỗi chúng ta đều có một phạm vi ảnh hưởng riêng - gia đình, nơi làm việc, khu xóm - để kể về ân điển và quyền năng mà Chúa đã làm trong đời sống mình. Kết quả là: "Người ấy đi, đồn ra trong xứ Thập Tỉnh về sự lớn lao thể nào Đức Chúa Jêsus đã làm cho mình; ai nấy đều lấy làm lạ" (Mác 5:20).
Sự khác biệt giữa "hai người" và "một người" trong câu chuyện tại Ghê-ra-sen không làm suy yếu tính chân thật hay thẩm quyền của Kinh Thánh. Trái lại, nó cho thấy vẻ đẹp của một viên kim cương được các tác giả soi dẫn chiếu sáng từ những góc độ khác nhau. Ma-thi-ơ cho chúng ta bức tranh toàn cảnh và tính hợp lệ theo tiêu chuẩn Do Thái. Mác và Lu-ca cho chúng ta một câu chuyện cá nhân đầy cảm xúc và biến đổi để thấy được tấm lòng thương xót và quyền năng của Chúa Cứu Thế.
Điểm nhấn cuối cùng không phải là số lượng người được chữa lành, mà là Danh và quyền năng của Đấng làm phép lạ ấy. Dù đối diện với một hay hai, với một cá nhân hay cả một "đạo binh" tà linh, Chúa Giê-xu Christ vẫn là Đấng toàn thắng. Ngày nay, Ngài vẫn giải phóng những ai bị trói buộc bởi tội lỗi và sự chết, phục hồi phẩm giá và ban cho một sứ mạng: hãy về nhà và thuật lại việc lớn lao Chúa đã làm cho bạn.
"Đức Chúa Jêsus đáp rằng: Hãy đi, quỷ đã ra khỏi con gái ngươi rồi." (Mác 7:29) – Quyền năng của Ngài vượt trên mọi khoảng cách và hoàn cảnh.