Tại sao Chúa đặt câu hỏi nếu Ngài biết mọi sự?

Một trong những nghịch lý thú vị và sâu sắc nhất khi đọc Kinh Thánh là việc chúng ta bắt gặp hình ảnh Đức Chúa Trời Toàn Tri – Đấng biết rõ mọi sự từ trước vô cùng – lại thường xuyên đặt ra những câu hỏi cho con người. Nếu Ngài thực sự biết hết, tại sao Ngài lại cần hỏi? Phải chăng đây là một sự mâu thuẫn trong khải thị về bản tính của Đức Chúa Trời? Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ đi sâu khám phá mục đích thần học, sư phạm và mục vụ đằng sau những câu hỏi của Chúa, qua đó bày tỏ chiều sâu trong mối quan hệ Ngài thiết lập với loài người.

Trước khi phân tích các câu hỏi, chúng ta phải khẳng định nền tảng Kinh Thánh về sự toàn tri (omniscience) của Đức Chúa Trời. Đây là một thuộc tính căn bản của Ngài:

“Hỡi Đức Giê-hô-va, Ngài đã dò xét tôi và biết tôi. Chúa biết khi tôi ngồi, lúc tôi đứng dậy; Từ xa Chúa hiểu biết ý tưởng tôi.” (Thi Thiên 139:1-2).

“Vì Đức Giê-hô-va là Đức Chúa Trời thông biết mọi sự” (1 Sa-mu-ên 2:3).

Sứ đồ Giăng cũng xác nhận: “Vì Đức Chúa Trời thấy rõ mọi sự, chẳng vật chi giấu kín được trước mặt Ngài” (Hê-bơ-rơ 4:13). Trong Tân Ước, sự hiểu biết của Đức Chúa Giê-xu Christ cũng được bày tỏ: “Ngài chẳng cần ai làm chứng về loài người, bởi Ngài tự hiểu thấu mọi điều trong lòng người ta” (Giăng 2:25).

Vậy, rõ ràng các câu hỏi của Chúa không xuất phát từ sự thiếu hiểu biết, mà từ một mục đích cao cả hơn nhiều. Chúng là công cụ của ân điển, không phải của sự thiếu sót.

Các câu hỏi của Chúa có thể được phân nhóm theo mục đích chính, giúp chúng ta thấy được sự phong phú trong cách Ngài tương tác với con người.

1. Câu Hỏi Nhằm Khơi Gợi Sự Tự Nhận Thức & Ăn Năn (Công Cụ Sư Phạm):
Đây là nhóm câu hỏi phổ biến nhất, như một tấm gương đưa ra cho con người tự nhìn thấy tình trạng thực của mình.

- Sau Khi Sa Ngã: “Giê-hô-va Đức Chúa Trời kêu A-đam mà phán hỏi rằng: Ngươi ở đâu?” (Sáng Thế Ký 3:9). Chúa biết rõ vị trí thể lý của A-đam. Câu hỏi này nhắm đến vị trí thuộc linh và tương giao của ông: “Ngươi đang ở đâu trong mối liên hệ với Ta?”. Tiếp theo, Chúa hỏi: “Ai đã chỉ cho ngươi biết rằng mình lõa lồ? Ngươi có ăn trái cây mà Ta đã dặn không nên ăn chăng?” (câu 11). Những câu hỏi này tạo không gian cho sự thú nhận, dù rằng A-đam và Ê-va đã chọn cách đổ lỗi.

- Với Ca-in: “Sao ngươi giận? Sao nét mặt ngươi gằm xuống?... Ca-in, em ngươi đâu rồi?” (Sáng Thế Ký 4:6, 9). Chúa hỏi trước và sau khi tội ác xảy ra. Câu hỏi đầu cảnh báo về tội lỗi đang ẩn nấp (câu 7), câu hỏi sau chất vấn lương tâm Ca-in. Câu trả lời nổi tiếng của Ca-in: “Tôi không biết; tôi là người giữ em tôi sao?” (câu 9) bày tỏ sự cứng lòng hoàn toàn.

Trong tiếng Hê-bơ-rơ, từ “ở đâu” (אַיֶּ֖ה - *ayyeh*) và “đâu rồi” (אֵ֥י - *ey*) không chỉ hỏi địa điểm, mà mang sắc thái chất vấn hiện trạng và trách nhiệm.

2. Câu Hỏi Nhằm Dẫn Dắt Đến Sự Khải Thị & Đức Tin (Công Cụ Mặc Khải):
Chúa dùng câu hỏi để hướng sự chú ý của con người vào một chân lý quan trọng hoặc chuẩn bị tấm lòng họ nhận lãnh lẽ thật.

- Với Áp-ra-ham: Khi Đức Chúa Trời thử nghiệm Áp-ra-ham, Ngài phán: “Hãy bắt đứa con một ngươi yêu dấu, là Y-sác, và đi đến xứ Mô-ri-a, nơi đó dâng đứa con làm của lễ thiêu...” (Sáng Thế Ký 22:2). Sau khi Áp-ra-ham vâng lời, thiên sứ Chúa kêu từ trời: “Áp-ra-ham! Áp-ra-ham!... Đừng giết con ngươi... vì bây giờ ta biết ngươi thật kính sợ Đức Chúa Trời” (câu 11-12). Câu hỏi ẩn ở đây là: “Ngươi có sẵn sàng dâng điều quý giá nhất cho Ta không?”. Hành động của Áp-ra-ham là câu trả lời, và từ đó Chúa khải thị về sự chu cấp của Ngài: “Đức Giê-hô-va sẽ sắm sẵn” (câu 8, 14).

- Chúa Giê-xu với các môn đồ: “Người ta nói Con người là ai?... Còn các ngươi thì nói Ta là ai?” (Ma-thi-ơ 16:13, 15). Câu hỏi đầu tiên về dư luận là bước đệm cho câu hỏi quan trọng thứ hai, hướng vào cá nhân các môn đồ. Nó tạo ra thời điểm then chốt để Phi-e-rơ tuyên xưng: “Thầy là Đấng Christ, Con Đức Chúa Trời hằng sống” (câu 16). Câu hỏi của Chúa Giê-xu dẫn đến sự khải thị cao trào về thân vị của Ngài.

3. Câu Hỏi Nhằm Chất Vấn Niềm Tin & Sự Hiểu Biết (Công Cụ Biện Giáo):
Những câu hỏi này thách thức sự suy nghĩ nông cạn, thành kiến hoặc đức tin yếu đuối.

- Với Gióp: Sau những lời than vãn và chất vấn của Gióp, Đức Giê-hô-va đáp lời từ cơn gió lốc bằng một loạt câu hỏi tu từ hùng vĩ (Gióp 38-41). “Khi Ta đặt nền trái đất, ngươi ở đâu?... Hãy cho biết, nếu ngươi biết hết mọi sự!... Ngươi có thể cầm dây cương Kim tinh không?” (Gióp 38:4, 18, 31). Những câu hỏi này không nhằm hạ bệ Gióp, mà để mở rộng tầm nhìn của ông về sự oai nghi, quyền năng và sự khôn ngoan vô hạn của Đấng Tạo Hóa. Chúng đưa Gióp từ chỗ tập trung vào nỗi đau của mình đến chỗ chiêm ngưỡng Đức Chúa Trời. Cuối cùng, Gióp thốt lên: “Tôi lấy làm gớm ghê tôi, và ăn năn trong tro bụi.” (Gióp 42:6).

- Chúa Giê-xu với người bại: Trước khi chữa lành, Chúa Giê-xu hỏi: “Ngươi có muốn được lành chăng?” (Giăng 5:6). Nghe có vẻ thừa, vì ai nằm tại bồn ao 38 năm lại không muốn lành? Nhưng câu hỏi này đánh thẳng vào ý chí và niềm hy vọng của người ấy. Nó buộc anh ta phải xác định lại khát vọng của mình, phá vỡ tâm lý thụ động, chuẩn bị cho đức tin để tiếp nhận phép lạ.

Qua các ví dụ trên, chúng ta rút ra được những mục đích thần học sâu xa:

1. Tôn Trọng Tự Do Ý Chí Và Nhân Vị: Đức Chúa Trời, dù toàn tri, đã tạo dựng con người có ý chí tự do. Việc Ngài hỏi là cách Ngài công nhận và tôn trọng nhân vị ấy. Ngài không ép buộc hay lập trình, Ngài mời gọi đối thoại. Câu hỏi là lời mở đầu cho một cuộc trò chuyện, không phải một mệnh lệnh độc thoại.

2. Phát Triển Mối Quan Hệ Hai Chiều: Mối quan hệ thật luôn có sự qua lại. Trong giao ước, Chúa muốn con người đáp lại Ngài cách tự nguyện và ý thức. Câu hỏi tạo không gian cho lời đáp, cho sự bày tỏ tấm lòng, từ đó mối tương giao được vun đắp.

3. Dẫn Dắt Tự Phán Xét: Giống như tấm gương, câu hỏi của Chúa giúp con người tự thấy rõ tình trạng tâm linh của mình. Nó khiến họ dừng lại, suy ngẫm và tự phán xét, thay vì Chúa trực tiếp kết án ngay. Đây là sự nhân từ dẫn dắt đến sự ăn năn (Rô-ma 2:4).

4. Bày Tỏ Sự Quan Tâm Cá Nhân: Việc dừng lại để hỏi thể hiện sự chú ý, quan tâm cá nhân. Chúa không xử lý chúng ta như những con số trong một hệ thống, nhưng như những cá nhân có câu chuyện riêng. Câu hỏi “Ngươi ở đâu?”, “Em ngươi đâu rồi?”, “Ngươi có muốn được lành không?” đều mang tính cá nhân sâu sắc.

1. Trong Sự Cầu Nguyện: Đôi khi chúng ta ngần ngại trình bày mọi chi tiết với Chúa vì nghĩ “Ngài đã biết hết rồi”. Nhưng qua mẫu mực những câu hỏi của Chúa, chúng ta học rằng Ngài trân trọng lời đáp, sự chia sẻ từ tấm lòng chúng ta. Hãy trả lời những câu hỏi của Ngài cách chân thật trong sự cầu nguyện. Khi đọc Kinh Thánh và cảm nhận Chúa đang chất vấn lòng mình, hãy dừng lại, suy gẫm và trả lời Ngài.

2. Trong Sự Ăn Năn Và Tự Xét: Hãy để Lời Chúa chất vấn chúng ta mỗi ngày. Khi gặp khó khăn hay phạm tội, thay vì trốn tránh, hãy can đảm đối diện với những câu hỏi của Chúa: “Con đang ở đâu trong mối tương giao với Ta?” “Tại sao con giận?” “Con có yêu Ta hơn những điều này không?” (Giăng 21:15). Đây là con đường dẫn đến sự phục hồi thật.

3. Trong Việc Chứng Đạo Và Mục Vụ: Chúa Giê-xu là bậc Thầy trong việc đặt câu hỏi. Thay vì áp đặt lẽ thật, Ngài thường dùng câu hỏi để khơi gợi, dẫn dắt người nghe tự khám phá ra chân lý. Chúng ta có thể học theo. Thay vì chỉ rao giảng một chiều, hãy học cách đặt những câu hỏi chân thành, thăm dò, giúp người khác tự nhìn thấy nhu cầu thuộc linh và hướng về Chúa.

4. Trong Sự Tin Cậy: Khi đối diện với những hoàn cảnh không thể hiểu nổi, hãy nhớ đến những câu hỏi Chúa dành cho Gióp. Chúng ta có thể không bao giờ có được câu trả lời trực tiếp cho “tại sao”, nhưng những câu hỏi của Chúa mời gọi chúng ta tin cậy vào sự khôn ngoan, quyền năng và tình yêu vô hạn của Ngài, vượt xa sự hiểu biết giới hạn của con người.

Những câu hỏi của Đức Chúa Trời trong Kinh Thánh không phải là dấu hiệu của sự thiếu hiểu biết, nhưng là dấu chỉ đầy quyền năng của tình yêu thương, sự tôn trọng và sự khôn ngoan sư phạm thâm sâu của Ngài. Chúng là cánh cửa mở ra cho sự đối thoại, là tấm gương phản chiếu tấm lòng, là công cụ dẫn dắt đến sự khải thị và đức tin. Khi Chúa hỏi, Ngài đang mời gọi chúng ta bước vào một mối quan hệ sống động, chân thật và có sự đáp ứng.

Lần tới khi bạn đọc Kinh Thánh và bắt gặp một câu hỏi từ Chúa, hãy dừng lại. Đừng vội lướt qua với suy nghĩ “Chúa đã biết câu trả lời rồi”. Thay vào đó, hãy xem đó như một lời mời trực tiếp dành cho bạn. Hãy suy gẫm, cầu nguyện và thành thật trả lời Ngài. Trong sự đối thoại đó, mối tương giao của bạn với Đấng Toàn Tri sẽ càng ngày càng sâu sắc và thân mật hơn.

“Hỡi Đức Chúa Trời, xin hãy dò xét tôi, và biết lòng tôi; hãy thử thách tôi, và biết tư tưởng tôi. Xin hãy xem thử tôi có lối ác nào chăng; Xin dẫn tôi vào con đường đời đời.” (Thi Thiên 139:23-24).