Jesus Seminar là gì?

Trong hành trình tìm hiểu và nghiên cứu Kinh Thánh, các tín hữu sẽ không ít lần bắt gặp những thuật ngữ, trường phái hay nhóm học giả có cách tiếp cận gây nhiều tranh cãi. Một trong những nhóm như vậy, nổi bật vào cuối thế kỷ 20 và có ảnh hưởng sâu rộng đến học giới, chính là “Jesus Seminar” (Hội Thảo về Chúa Giê-su). Bài viết này sẽ đi sâu tìm hiểu về bản chất, phương pháp, kết luận của Jesus Seminar dưới góc nhìn thần học Tin Lành, dựa trên nền tảng Kinh Thánh và sự xác tín về Chúa Giê-su Christ là Con Đức Chúa Trời, là Đấng Cứu Rỗi duy nhất.

Jesus Seminar được thành lập vào năm 1985 bởi học giả Robert W. Funk cùng với sự tham gia của hàng trăm học giả Tân Ước, chủ yếu đến từ Mỹ. Mục đích công khai của nhóm là tái khám phá và tái tạo lại hình ảnh “Chúa Giê-su lịch sử” (the historical Jesus), tách biệt khỏi “Chúa Giê-su của đức tin” (the Christ of faith) – tức hình ảnh Chúa Giê-su được Hội Thánh tuyên xưng và thờ phượng qua các thế kỷ.

Họ cho rằng các sách Phúc Âm không phải là bản tường thuật lịch sử nguyên vẹn, mà đã được Hội Thánh sơ khai biên tập, thêm thắt nhiều chi tiết thần học để phục vụ cho mục đích tôn giáo. Do đó, nhiệm vụ của họ là sàng lọc những lời nói và việc làm thực sự của Chúa Giê-su khỏi những lớp truyền thống và đức tin phủ lên sau này.

Phương pháp nổi tiếng và gây tranh cãi nhất của Jesus Seminar là việc sử dụng “những hạt màu” (colored beads) để biểu quyết về tính xác thực của từng câu nói được cho là của Chúa Giê-su trong Tân Ước (chủ yếu từ 4 sách Phúc Âm và Phúc Âm Thô-ma).

• Hạt Đỏ: “Chúa Giê-su chắc chắn đã nói điều này” hoặc nội dung rất gần với lời nguyên thủy.
• Hạt Hồng: “Có thể Chúa Giê-su đã nói điều gì đó tương tự.”
• Hạt Xám: “Chúa Giê-su đã không nói điều này, nhưng ý tưởng có thể gần với tư tưởng của Ngài.”
• Hạt Đen: “Chúa Giê-su chắc chắn đã không nói điều này; nó đến từ truyền thống hoặc tác giả sau này.”

Kết quả biểu quyết gây chấn động: chỉ khoảng 18% những lời được cho là của Chúa Giê-su trong các sách Phúc Âm được xếp vào loại “đỏ” hoặc “hồng” (có khả năng cao là thật). Cụ thể, phần lớn những lời dạy về Nước Trời, các phép lạ, đặc biệt là những tuyên bố về thân vị của Ngài (như “Ta và Cha là một” – Giăng 10:30) và toàn bộ câu chuyện về sự phục sinh đều bị xếp vào loại “đen” – tức là sản phẩm của Hội Thánh, không phải của Chúa Giê-su lịch sử.

Lập trường của Jesus Seminar dựa trên một số tiền đề của “Trường phái phê bình lịch sử” (Historical-Critical Method) cực đoan, đặc biệt là chủ nghĩa hoài nghi triệt để. Họ áp đặt một “tiêu chuẩn hai mặt” (double standard): mặc định các bản văn Phúc Âm là không đáng tin trừ khi được chứng minh ngược lại, trong khi lại đặt niềm tin quá mức vào khả năng phán đoán chủ quan của các học giả hiện đại.

1. Vấn Đề Về Sự Xác Thực Của Kinh Thánh:
Jesus Seminar phủ nhận thẩm quyền và tính lịch sử của Kinh Thánh, đi ngược lại niềm xác tín căn bản của Tin Lành rằng Kinh Thánh là Lời Đức Chúa Trời, được hà hơi và đáng tin cậy. Sứ đồ Phao-lô khẳng định: “Cả Kinh Thánh đều là bởi Đức Chúa Trời soi dẫn, có ích cho sự dạy dỗ, bẻ trách, sửa trị, dạy người trong sự công bình” (2 Ti-mô-thê 3:16). Chữ “soi dẫn” trong tiếng Hy Lạp là theopneustos (θεόπνευστος), nghĩa đen là “Đức Chúa Trời hà hơi”. Điều này không có nghĩa các tác giả là những cái máy, nhưng Đức Thánh Linh đã chi phối, hướng dẫn họ ghi chép một cách trung thực và không sai lầm Lời của Đức Chúa Trời.

2. Vấn Đề Về Chúa Giê-su Lịch Sử & Chúa Giê-su Của Đức Tin:
Jesus Seminar tạo ra một sự chia rẽ giả tạo. Tân Ước trình bày một Chúa Giê-su duy nhất: Ngài vừa là nhân vật lịch sử sống dưới thời Phi-lát, vừa là Đấng Christ, Con Đức Chúa Trời, Đấng đã phục sinh. Sứ đồ Giăng, một nhân chứng mắt thấy, viết: “Điều có từ trước hết, là điều chúng tôi đã nghe, điều mắt chúng tôi đã thấy, điều chúng tôi đã ngắm và tay chúng tôi đã rờ, về Lời sự sống… chúng tôi truyền cho anh em sự sống đời đời, vốn ở cùng Đức Chúa Cha và đã tỏ ra cho chúng tôi” (1 Giăng 1:1-2). Ở đây, kinh nghiệm lịch sử (“đã thấy”, “đã rờ”) và lẽ thật thần học (“Lời sự sống”, “ở cùng Đức Chúa Cha”) hòa quyện làm một.

3. Vấn Đề Về Các Phép Lạ Và Sự Phục Sinh:
Việc Jesus Seminar gạt bỏ các phép lạ và sự phục sinh là hệ quả tất yếu của tiền đề duy tự nhiên (naturalism) – tin rằng mọi hiện tượng đều phải có nguyên nhân tự nhiên và khoa học. Họ từ chối khả năng can thiệp siêu nhiên của Đức Chúa Trời. Tuy nhiên, nếu Chúa Giê-su thực sự là Con Đức Chúa Trời nhập thể, thì các phép lạ và sự phục sinh không những có thể xảy ra, mà còn là dấu chỉ quan trọng để chứng thực thân vị của Ngài (Giăng 20:30-31). Sự phục sinh không phải là huyền thoại được thêm vào sau, mà là cốt lõi của sứ điệp Phúc Âm ngay từ đầu, như Phao-lô đã tuyên bố: “Nếu Đấng Christ đã chẳng sống lại, thì đức tin anh em cũng vô ích… Đấng Christ đã chẳng sống lại” (1 Cô-rinh-tô 15:17, 20). Từ Hy Lạp cho “sống lại” là egeirō (ἐγείρω), mang nghĩa thức dậy, chỗi dậy từ cõi chết – một sự kiện lịch sử có thực thể.

Việc tìm hiểu về Jesus Seminar không chỉ là kiến thức học thuật, mà còn mang lại những bài học thực tiễn để củng cố đức tin và sự trưởng thành thuộc linh.

1. Xây Dựng Đức Tin Trên Nền Tảng Vững Chắc:
Sự xuất hiện của các trào lưu như Jesus Seminar nhắc nhở chúng ta về tầm quan trọng của việc “nghiên cứu Kinh Thánh cách có phê phán” theo nghĩa tích cực. Thay vì chấp nhận mọi điều một cách thụ động hoặc dễ dàng nghi ngờ, chúng ta cần học hỏi Kinh Thánh với tấm lòng kính sợ Chúa, được sự dẫn dắt của Đức Thánh Linh, và sử dụng các công cụ nghiên cứu đáng tin cậy (như chú giải văn mạch, nghiên cứu từ ngữ gốc, khảo cổ học Kinh Thánh) để hiểu sâu sắc hơn. Hãy như người Bê-rê, “sẵn lòng chịu khó, ngày nào cũng tra xem Kinh Thánh, để xét lời giảng có thật chăng” (Công vụ 17:11).

2. Phân Biệt Giữa “Học Giả Kinh Thánh” Và “Môn Đồ Của Chúa Christ”:
Có một sự khác biệt lớn giữa việc nghiên cứu Kinh Thánh như một đối tượng học thuật lạnh lùng và việc gặp gỡ Chúa qua Lời Ngài với tấm lòng tin kính. Chúa Giê-su phán: “Ai yêu ta sẽ vâng giữ lời ta” (Giăng 14:23). Thước đo của môn đồ chân chính không phải là khả năng phê phán Kinh Thánh, mà là sự vâng phục và tình yêu dành cho Đấng Christ được bày tỏ trong Kinh Thánh.

3. Trang Bị Để Bảo Vệ Đức Tin:
Hiểu về những luận điệu của Jesus Seminar giúp chúng ta nhận diện được những tư tưởng tương tự có thể len lỏi vào Hội Thánh ngày nay, qua sách vở, phương tiện truyền thông, hay thậm chí một số bài giảng. Chúng ta được kêu gọi “để binh giữ cho tin lành” (Phi-líp 1:16) và “binh vực đạo thánh” (Giu-đe 1:3). Sự binh vực này đòi hỏi kiến thức chân lý và khả năng giải thích, biện giáo dựa trên Lời Chúa.

Jesus Seminar đại diện cho một cánh cực đoan trong việc nghiên cứu Tân Ước, đặt lý trí và chủ nghĩa hoài nghi của con người lên trên thẩm quyền của Kinh Thánh. Mặc dù họ tự nhận mục đích là tìm kiếm “Chúa Giê-su lịch sử”, kết quả cuối cùng của họ lại là một “Chúa Giê-su” được cắt xén, thu nhỏ lại cho vừa với khung lý trí hạn hẹp của thế kỷ 20, một bậc thầy đạo đức hơn là Đấng Cứu Thế mang thân vị Đức Chúa Trời.

Đối với Cơ Đốc nhân Tin Lành, hình ảnh Chúa Giê-su trọn vẹn và đầy quyền năng vẫn được tìm thấy trong Kinh Thánh – Lời được hà hơi của Đức Chúa Trời. Ngài là Chúa Giê-su lịch sử đã chịu đóng đinh dưới thời Bôn-xơ Phi-lát, và cũng là Chúa Giê-su của đức tin, đã sống lại vinh hiển, đang ngồi bên hữu Đức Chúa Cha, và sẽ trở lại để phán xét. Chính Ngài là nền tảng cho đức tin và hy vọng của chúng ta. Thay vì để mình bị cuốn vào những cuộc tranh luận vô tận, hãy tập trung vào việc biết Chúa Giê-su Christ cách cá nhân và thân mật hơn qua Lời Ngài, và rao truyền Phúc Âm trọn vẹn về Ngài cho một thế giới đang hư mất.

“Ấy chính Ngài là Đấng Đức Chúa Trời đã làm nên Đầu và Cuối, là Đấng Trước Nhứt và là Đấng Sau Rốt” (Khải Huyền 22:13).