Ý nghĩa của việc đánh mất tình yêu ban đầu (Khải Huyền 2:4) là gì?

Trong bảy bức thư gửi cho bảy Hội Thánh được chép trong sách Khải Huyền, lời quở trách nghiêm khắc nhất có lẽ được dành cho Hội Thánh Ê-phê-sô - một Hội Thánh gương mẫu về nhiều mặt. Chúa Giê-xu Christ phán: "Nhưng điều ta có nghịch cùng ngươi, là ngươi đã lìa bỏ tình yêu mến ban đầu của mình" (Khải Huyền 2:4, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925). Cụm từ "tình yêu mến ban đầu" này đã trở thành một thuật ngữ thiêng liêng, cảnh báo sâu sắc cho mọi Cơ Đốc nhân và mọi Hội Thánh qua mọi thời đại. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khai phá ý nghĩa thần học, nguyên nhân, hậu quả và con đường phục hồi từ sự cảnh báo trọng đại này, dựa trên nền tảng Kinh Thánh và nguyên văn Hy Lạp.

Để hiểu trọn vẹn lời quở trách, chúng ta phải đặt Hội Thánh Ê-phê-sô vào đúng vị trí của họ. Ê-phê-sô là một đại đô thị, trung tâm thương mại và tôn giáo (với đền thờ nữ thần Ác-tê-mít) của La Mã. Hội Thánh này được sứ đồ Phao-lô thành lập và dạy dỗ trong ba năm (Công Vụ 20:31), và sau đó có lẽ Giăng tiếp tục chăm sóc. Đây là một Hội Thánh có nền tảng giáo lý vững vàng.

Trong bức thư, Chúa Giê-xu – được mô tả là Đấng "cầm bảy ngôi sao trong tay hữu và đi giữa bảy chân đèn bằng vàng" (Khải Huyền 2:1) – trước hết đã khen ngợi họ:

• Công việc (Ergon): "Ta biết công việc của ngươi" (c.2).
• Sự chịu khó và kiên nhẫn (Kopos kai hupomone): Họ làm việc vất vả và bền bỉ.
• Đức tính thuộc linh: Không chịu nổi những kẻ ác, biết thử và vạch mặt "những kẻ tự xưng là sứ đồ mà không phải là sứ đồ" (c.2).
• Sự chống trả giáo lý sai lạc: Họ ghét công việc của phái Ni-cô-la, mà Chúa cũng ghét (c.6).

Tóm lại, đây là một Hội Thánh chính thống về giáo lý, nhiệt thành về công việc, và kiên định trong đức tin. Họ không hề nguội lạnh hay bội đạo một cách công khai. Thế nhưng, giữa lời khen ngợi đó, Chúa đưa ra một lời quở trách then chốt: "Ngươi đã lìa bỏ tình yêu mến ban đầu của mình".

Từ "tình yêu mến" được dùng ở đây trong nguyên văn Hy Lạp là agapēn (dạng của agapē). Agapē không phải là tình cảm lãng mạn (eros) hay tình bạn (philia), mà là tình yêu mang tính hy sinh, quyết định, và xuất phát từ ý chí, được bày tỏ trọn vẹn nơi Đức Chúa Trời (Giăng 3:16).

Cụm từ "ban đầu" (tēn prōtēn) có thể được hiểu theo hai chiều kích bổ sung cho nhau:

1. Thời điểm ban đầu: Đây là tình yêu nồng nàn, sốt sắng, tươi mới mà họ đã có đối với Chúa Giê-xu Christ và với nhau khi mới tin nhận Ngài. Đó là mối tương giao cá nhân, trực tiếp, đầy cảm xúc và lòng biết ơn vì đã được cứu chuộc. Sứ đồ Phao-lô từng cầu nguyện cho các tín hữu Ê-phê-sô được "đâm rễ sâu và lập nền trong sự yêu thương (agapē)" (Ê-phê-sô 3:17).
2. Ưu tiên hàng đầu: Prōtē cũng có nghĩa là "đầu tiên", "quan trọng nhất". "Tình yêu ban đầu" vì thế còn là tình yêu được đặt ở vị trí ưu tiên tối thượng. Nó là động lực nền tảng cho mọi công việc, giáo lý và sự chống trả. Khi mất điều này, mọi thứ khác dù tốt đẹp cũng trở nên trống rỗng.

Vậy, "đánh mất tình yêu ban đầu" (apheis tēn agapēn sou tēn prōtēn) không có nghĩa là họ hoàn toàn không còn yêu Chúa nữa, mà là họ đã để tình yêu đó lìa khỏi vị trí trung tâm và trạng thái nồng cháy ban đầu. Mối tương giao đã trở nên lễ nghi, máy móc, và nguội lạnh dần.

Từ phân tích trên và bối cảnh Hội Thánh, chúng ta có thể rút ra những nguyên nhân tiềm ẩn:

• Chủ nghĩa hình thức và bận rộn: Họ quá tập trung vào "công việc" (erga) và "sự chịu khó" (kopos) đến nỗi những hoạt động này thay thế cho mối tương giao cá nhân với Chúa. Sự phục vụ trở thành bổn phận nặng nề thay vì là sự đáp lại tình yêu. Đây là cạm bẫy của những người phục vụ trung tín.
• Chủ nghĩa chính thống khô khan: Việc bảo vệ chân lý và vạch tránh giáo sư giả là điều tốt, nhưng nếu không được nuôi dưỡng bằng tình yêu (agapē), nó có thể dẫn đến thái độ kiêu ngạo thuộc linh, khắt khe, phán xét và mất đi lòng thương xót. Họ "ghét" việc làm của kẻ ác (đúng), nhưng có lẽ đã đánh mất "tình yêu" dành cho chính linh hồn của những người lầm lạc.
• Sự quen thuộc dẫn đến xem thường: Theo thời gian, sự kỳ diệu của ân điển, sự mới mẻ của Phúc Âm có thể bị mai một bởi sự quen thuộc. Lẽ thật trở thành giáo điều, sự thờ phượng trở thành nghi lễ.
• Ảnh hưởng của thế gian: Sống giữa một thành phố phồn hoa, vật chất và sự cám dỗ của đời sống tiện nghi có thể từ từ làm nguội lạnh lòng nhiệt thành.

Chúa Giê-xu không chỉ quở trách; Ngài đưa ra một hậu quả tối hậu: "Vậy, hãy nhớ lại ngươi đã sa sút từ đâu, hãy ăn năn và làm lại những công việc ban đầu của mình; bằng chẳng vậy, ta sẽ đến cùng ngươi, nhanh chóng cất chân đèn ngươi khỏi chỗ nó" (Khải Huyền 2:5).

Hình ảnh "chân đèn" (luchnia) tượng trưng cho Hội Thánh với sứ mạng làm chứng và chiếu sáng cho Chúa giữa thế gian (Ma-thi-ơ 5:14-16). Việc Chúa "cất chân đèn đi" là hình phán xét cuối cùng: Hội Thánh sẽ mất đi vị thế, chức năng và sự chấp nhận của Chúa. Họ sẽ không còn là một chứng nhân hữu hiệu. Đây là sự chết thuộc linh của một cộng đồng. Điều này nhấn mạnh rằng, đối với Chúa, tình yêu (động lực bên trong) quan trọng hơn mọi công việc bề ngoài (kết quả bên ngoài). Một Hội Thánh thiếu agapē dù có chính thống đến đâu cũng không có giá trị trong mắt Ngài.

Ân điển của Chúa luôn mở ra con đường phục hồi. Ngài không bỏ mặc họ mà chỉ ra một quy trình rõ ràng:

1. Hãy Nhớ Lại (Mnēmoneue): Đây là bước đầu tiên của sự tỉnh thức. Họ phải quay về với ký ức thuộc linh, nhớ lại những ngày đầu mới biết Chúa: sự tự do, niềm vui, lòng biết ơn tràn đầy, sự khao khát được ở với Ngài và chia sẻ về Ngài. Đây là lời kêu gọi tự kiểm điểm dựa trên tiêu chuẩn của chính họ trong quá khứ.
2. Hãy Ăn Năn (Metanoēson): Từ Hy Lạp này nghĩa là "thay đổi tâm trí", quay đầu lại. Họ phải thừa nhận tình trạng nguội lạnh của mình, không biện minh bằng những thành tích thuộc linh, và quyết định quay trở lại với Chúa. Sự ăn năn là một hành động của ý chí, thừa nhận tội đã đánh mất tình yêu đầu tiên.
3. Hãy Làm Lại Những Công Việc Ban Đầu (Ta Prōta Erga Poiēson): Đây là bước hành động cụ thể. "Công việc ban đầu" không phải là những "việc làm" máy móc, mà là những hành động, thái độ tự nhiên phát xuất từ tình yêu ban đầu. Đó có thể là: thời gian tĩnh nguyện chất lượng, sự thờ phượng từ trong tâm linh, lòng rộng rãi trong sự dâng hiến, sự tha thứ và yêu thương anh em cách vô điều kiện, nhiệt tình làm chứng về Chúa Cứu Thế.

Chúa kêu gọi họ trở về với nguồn cội của mọi sự, đó là chính Ngài.

Lời cảnh báo cho Hội Thánh Ê-phê-sô vang vọng đến mỗi tín hữu ngày nay. Dưới đây là những ứng dụng thực tiễn:

• Tự Kiểm Định Thường Xuyên: Đặt câu hỏi: "Tình yêu của tôi dành cho Chúa Giê-xu hôm nay có còn nồng nàn, tươi mới và là ưu tiên tối cao như những ngày đầu không?" Không so sánh với người khác, mà so với chính mình "thuở ban đầu".
• Phục Hồi Sự Tĩnh Nguyện Cá Nhân: Biến thì giờ tĩnh nguyện từ một bổn phận thành một cuộc gặp gỡ trò chuyện với Người Yêu Dấu. Tập trung vào mối tương giao hơn là chỉ đọc cho xong phần Kinh Thánh.
• Hát Lại Những Bài Thánh Ca Cũ: Những bài hát đã chạm đến lòng bạn khi mới tin nhận Chúa có thể khơi lại ngọn lửa. Hát với tấm lòng mới.
• Kể Lại Câu Chuyện Cứu Rỗi Của Mình: Viết lại hoặc kể cho ai đó về việc Chúa đã cứu bạn thế nào. Việc nhớ lại ân điển sẽ khơi dậy lòng biết ơn và tình yêu.

• Ưu Tiên Sự Hiệp Một Và Yêu Thương: Đừng để các chương trình, công tác hay ngay cả việc bảo vệ chân lý làm tổn thương tình yêu thương (agapē) giữa vòng anh chị em. "Hỡi kẻ rất yêu dấu, chúng ta hãy yêu mến lẫn nhau; vì sự yêu thương đến từ Đức Chúa Trời" (I Giăng 4:7).
• Cân Bằng Giữa Chân Lý Và Ân Điển: Giảng dạy Lời Chúa cách trung thực, nhưng luôn với tấm lòng yêu thương, tìm kiếm sự phục hồi hơn là lên án.
• Tạo Không Gian Cho Sự Thờ Phượng Chân Thật: Khuyến khích sự thờ phượng bằng tâm linh và lẽ thật, nơi mọi người có thể chân thành bày tỏ tình yêu với Chúa.
• Nhấn Mạnh Mối Tương Giao Trên Sự Bận Rộn: Đôi khi cần giảm bớt các hoạt động để tập tru vào việc nuôi dưỡng đời sống thuộc linh và tình bạn giữa các tín hữu.

Lời cảnh báo cho Hội Thánh Ê-phê-sô là hồi chuông cảnh tỉnh cho mọi thế hệ Cơ Đốc nhân. Nó nhắc chúng ta rằng Chúa Giê-xu Christ tìm kiếm những người yêu mến Ngài, hơn là những người chỉ phục vụ Ngài. Công việc, sự chịu khó, sự chính thống đều quý giá, nhưng tất cả sẽ trở nên vô nghĩa và cuối cùng bị loại bỏ nếu không xuất phát từ và được nuôi dưỡng bởi một tình yêu nồng cháy, cá nhân dành cho Cứu Chúa.

Ân điển của Chúa là Ngài vẫn đang đi giữa các chân đèn, vẫn đang phán. Nếu chúng ta nhận thấy mình đã để tình yêu ban đầu phai nhạt, thì hôm nay chính là ngày để "nhớ lại", "ăn năn" và "làm lại". Hãy quay về với Giê-xu, nguồn cội của tình yêu đích thực. Như Ngài đã phán: "Ta là gốc nho, các ngươi là nhánh. Ai cứ ở trong ta và ta trong họ thì sinh ra nhiều trái; vì ngoài ta, các ngươi chẳng làm chi được" (Giăng 15:5). Mọi công việc có kết quả lâu dài đều bắt nguồn từ việc cứ ở trong Ngài – và ở trong tình yêu của Ngài.