Xác thịt chẳng ích gì" có nghĩa là gì (Giăng 6:63)?

Câu Kinh Thánh Giăng 6:63 chứa đựng một tuyên bố then chốt của Chúa Giê-xu, thường bị hiểu lầm hoặc giải nghĩa một cách hời hợt: "Ấy là thần linh làm cho sống, xác thịt chẳng ích chi; những lời ta phán cùng các ngươi đều là thần linh và sự sống." (Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925). Trong bối cảnh một cuộc tranh luận gay gắt sau phép lạ hóa bánh ra nhiều và bài giảng đầy thách thức về "Bánh Sự Sống", lời tuyên bố này đóng vai trò như một chìa khóa giải mã để hiểu về bản chất của đức tin, nguồn gốc của sự sống thật, và mối quan hệ giữa phần thuộc linh và phần thuộc thể. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu phân tích ngữ cảnh, ý nghĩa nguyên văn, và áp dụng thiết thực của chân lý nền tảng này.

Để thấu hiểu câu 63, chúng ta phải quay lại toàn bộ chương 6 của sách Phúc Âm Giăng. Chương này mở đầu bằng phép lạ Chúa Giê-xu hóa năm cái bánh lúa mạch và hai con cá ra nhiều để cho hơn năm ngàn người ăn (Giăng 6:1-14). Phản ứng của đám đông là muốn "bắt Ngài đặng lập lên làm vua" (câu 15), một khát vọng thuộc chính trị và vật chất. Ngày hôm sau, họ tìm Chúa Giê-xu, và Ngài vạch trần động cơ thật: "Các ngươi tìm ta chẳng phải vì đã thấy mấy phép lạ, nhưng vì các ngươi đã ăn bánh no nê" (Giăng 6:26).

Từ đó, Chúa Giê-xu dẫn dắt họ vào một sự dạy dỗ thuộc linh sâu nhiệm: Ngài là "Bánh của sự sống" (câu 35). Ngài tuyên bố: "Bánh ta sẽ ban vì sự sống của thế gian tức là thịt ta" (câu 51), và nhấn mạnh: "Nếu các ngươi không ăn thịt của Con người, cùng không uống huyết Ngài, thì chẳng có sự sống trong các ngươi đâu" (câu 53). Những lời này đã gây ra sự xao xuyến lớn, ngay cả trong vòng các môn đồ, họ nói: "Lời nầy khó nghe quá; ai nghe được?" (câu 60). Chúa Giê-xu biết họ lằm bằm, và Ngài đặt câu hỏi then chốt: "Điều đó xui các ngươi vấp phạm sao?... Vậy nếu các ngươi thấy Con người lên nơi vốn ở khi trước thì thể nào?" (câu 61-62). Và chính tại đây, Ngài đưa ra lời giải thích căn nguyên: "Ấy là thần linh làm cho sống, xác thịt chẳng ích chi".

Để hiểu sâu sắc, chúng ta cần khám phá từ ngữ gốc Hy Lạp mà tác giả Giăng sử dụng.

1. "Xác thịt" (σάρξ - sarx): Từ này trong Tân Ước mang nhiều sắc thái nghĩa, không chỉ đơn thuần là thân thể vật lý. Trong ngữ cảnh này, "xác thịt" có thể hiểu theo ba lớp nghĩa liên quan:

- Lớp nghĩa trực tiếp từ cuộc tranh luận: Đám đông hiểu lời Chúa Giê-xu về "ăn thịt" một cách thuần túy vật chất, máu thịt (cannibalistic). Họ tưởng Ngài đề cập đến việc tiêu thụ thân thể vật lý của Ngài. Chúa Giê-xu phán rằng cách hiểu theo "xác thịt" như vậy là vô ích, chẳng đem lại sự sống.

- Lớp nghĩa về năng lực con người: "Xác thịt" đại diện cho toàn bộ bản chất con người trong sự hạn chế, yếu đuối và tách biệt khỏi Đức Chúa Trời. Nó là nguyên tắc sống thuần tự nhiên, dựa trên giác quan, lý trí hữu hạn và nỗ lực tôn giáo của con người. Cố gắng tiếp cận, hiểu biết, hoặc được cứu rỗi bằng sức riêng, sự khôn ngoan, hoặc nghi lễ thuộc về "xác thịt" thì đều "chẳng ích chi" (οὐκ ὠφελεῖ οὐδέν - không có ích lợi gì).

- Lớp nghĩa thần học rộng hơn: Sứ đồ Phao-lô thường dùng "xác thịt" (sarx) để chỉ tình trạng sa ngã của con người dưới quyền lực của tội lỗi (xem Rô-ma 7:5, 8:8-9; Ga-la-ti 5:19-21). Dù Giăng không dùng từ này với tần suất như Phao-lô, nhưng ý tưởng tương đồng: những gì thuộc về bản chất sa ngã thì không thể sản sinh sự sống đời đời.

2. "Thần linh" (πνεῦμα - pneuma): Ở đây, Chúa Giê-xu trước hết đang chỉ về Chính Thánh Linh của Đức Chúa Trời. Chính Ngài là Đấng ban sự sống (sáng tạo và tái tạo). Thánh Linh là Đấng làm cho sống (ζῳοποιέω - zōopoieō). Điều này vang vọng lời tiên tri Ê-xê-chi-ên về những hài cốt khô: "Ta sẽ đặt thần ta trong các ngươi, và các ngươi sẽ sống" (Ê-xê-chi-ên 37:14). Vì vậy, sự sống thật – sự sống đời đời, mối tương giao với Đức Chúa Trời – chỉ có thể được tạo ra và duy trì bởi năng quyền siêu nhiên của Đức Thánh Linh.

3. Mối Liên Hệ Giữa Lời và Thần Linh: Chúa Giê-xu không tách rời Thánh Linh và Lời Ngài. Ngài phán: "Những lời ta phán cùng các ngươi đều là thần linh và sự sống." Lời (ῥήματα - rhēmata, những lời được phán ra) của Đấng Christ không phải là âm thanh thuần túy hay giáo lý chết; chúng được đầy dẫy và mang theo năng lực sáng tạo của Thánh Linh. Như lời Đức Chúa Trời phán qua tiên tri Ê-sai: "Lời nói của ta cũng vậy, hễ ra từ miệng ta, thì chẳng trở về luống nhưng, mà chắc sẽ làm trọn điều ta muốn" (Ê-sai 55:11). Do đó, khi một người tiếp nhận Lời Chúa bởi đức tin, chính Thánh Linh vận hành qua Lời ấy để ban sự sống mới.

Chủ đề này không chỉ riêng ở Giăng 6. Sứ đồ Phao-lô triển khai rõ ràng sự đối nghịch giữa sống theo xác thịt và sống theo Thánh Linh:

• Rô-ma 8:5-8: "Vì chưng kẻ sống theo xác thịt thì chăm những sự thuộc về xác thịt; còn kẻ sống theo Thánh Linh thì chăm những sự thuộc về Thánh Linh... Vả, sự chăm về xác thịt nghịch với Đức Chúa Trời; bởi nó không phục dưới luật pháp Đức Chúa Trời, lại cũng không thể phục được. Cho nên những kẻ sống theo xác thịt, không thể đẹp lòng Đức Chúa Trời." Đây chính là lời giải thích rõ nhất cho "chẳng ích chi": Nó không thể làm đẹp lòng Đức Chúa Trời hay đạt đến sự sống Ngài.
• Ga-la-ti 5:16-17, 22-23: Sự xung đột giữa xác thịt và Thánh Linh, cùng bông trái của Thánh Linh đối lập với công việc của xác thịt.
• II Cô-rinh-tô 3:6: Phao-lô xác định: "Văn tự làm cho chết, song Thánh Linh làm cho sống." Điều này tương đồng với "xác thịt chẳng ích chi" – những luật lệ, nghi thức tôn giáo thuần túy bên ngoài (văn tự) mà không có Thánh Linh thì chỉ dẫn đến sự chết.

Lẽ thật "xác thịt chẳng ích gì" không phải là một giáo lý trừu tượng, mà là nguyên tắc sống động cho đời sống đức tin hằng ngày.

1. Trong Sự Cứu Rỗi: Chúng ta phải tuyệt đối từ bỏ ý tưởng rằng mình có thể đóng góp bất cứ điều gì từ "xác thịt" – nỗ lực đạo đức, việc lành, lòng thành – để được cứu. Sự cứu rỗi là "ân điển... bởi đức tin mà đến, không phải bởi việc làm" (Ê-phê-sô 2:8-9). Ngay cả đức tin cũng là sự ban cho của Đức Chúa Trời (Phi-líp 1:29), được Thánh Linh cảm động qua Lời Ngài. Ứng dụng: Hãy kiểm tra lại nền tảng đức tin của mình. Có phải tôi đang nương cậy vào lễ báp-têm, việc đi nhà thờ đều đặn, hay một danh sách những điều không làm để mong được Chúa chấp nhận? Hãy quay về với ân điển thuần túy trong Đấng Christ.

2. Trong Sự Lớn Lên Thuộc Linh (Môn Đồ Hóa): Nhiều Cơ Đốc nhân cố gắng sống nếp sống đạo đức bằng ý chí và nỗ lực cá nhân ("xác thịt"), rồi thất bại và chán nản. Họ cố "không làm" những điều xấu và "làm" những điều tốt bằng sức riêng. Nguyên tắc của Chúa Giê-xu dạy chúng ta rằng sự thánh khiết thật là bông trái của Thánh Linh (Ga-la-ti 5:22-23), không phải thành quả của sự tự kỷ luật thuần túy. Ứng dụng: Thay vì chỉ tập trung vào việc "cai trị" tội lỗi, hãy tập trung vào việc được đầy dẫy Đức Thánh Linh (Ê-phê-sô 5:18), ở trong Đấng Christ, và để Lời Đấng Christ ở đầy trong lòng (Cô-lô-se 3:16). Sự biến đổi đến từ bên trong ra.

3. Trong Sự Hầu Việc và Công Tác Nhà Chúa: Chúng ta có thể dễ dàng phục vụ bằng tài năng, kỹ năng, tổ chức và năng lượng tự nhiên ("xác thịt"). Dù những điều đó không xấu, nhưng nếu thiếu sự dẫn dắt và năng quyền của Thánh Linh, chúng trở nên vô ích về phương diện thuộc linh. Một chương trình hoành tráng, một bài giảng hùng hồn, nhưng không có Thánh Linh thì không thể chạm đến lòng người hay gây dựng Hội Thánh thật. Ứng dụng: Mỗi tôi tớ Chúa cần cầu nguyện: "Lạy Chúa, xin hãy khiến con nhờ cậy Thánh Linh Ngài chứ không nhờ cậy sự khôn ngoan, tài năng hay kinh nghiệm của con." Hãy tìm kiếm sự xức dầu hơn là sự hoàn hảo về mặt kỹ thuật.

4. Trong Sự Hiểu Biết Kinh Thánh: Có thể nghiên cứu Kinh Thánh như một văn bản học thuật, phân tích ngữ pháp, lịch sử, văn học ("xác thịt"), mà hoàn toàn bỏ lỡ ý nghĩa thuộc linh và sự sống của nó. Chúa Giê-xu phán Lời Ngài "là thần linh và sự sống". Vì vậy, chúng ta cần cầu xin Thánh Linh – Đấng dẫn vào mọi lẽ thật (Giăng 16:13) – mở mắt thuộc linh để thấy sự vinh hiển của Đấng Christ trong Lời Ngài (II Cô-rinh-tô 3:14-18). Ứng dụng: Trước khi đọc Kinh Thánh, hãy cầu nguyện ngắn: "Lạy Thánh Linh của Đức Chúa Trời, xin mở mắt tôi để tôi thấy những sự lạ lùng trong luật pháp Ngài" (Thi Thiên 119:18).

Lời tuyên bố "xác thịt chẳng ích gì" của Chúa Giê-xu không phải là một lời kết tội nhằm khiến chúng ta thất vọng, mà là một lời giải phóng đầy hy vọng. Nó giải thoát chúng ta khỏi gánh nặng phải tự mình làm nên sự sống, sự thánh khiết hay sự hữu ích thuộc linh. Nó dẫn chúng ta đến chỗ hoàn toàn nương cậy vào Đấng Christ và Thánh Linh của Ngài. Khi nhận ra sự bất lực của "xác thịt", chúng ta mới thực sự mở lòng đón nhận sự đầy tràn của "Thần Linh làm cho sống".

Hãy nhớ rằng, sau lời tuyên bố này, nhiều môn đồ đã rút lui (Giăng 6:66). Nhưng Phi-e-rơ, đại diện cho những người tin thật, đã đáp lại bằng một lời tuyên xưng đức tin tuyệt vời: "Lạy Chúa, chúng tôi đi theo ai? Chúa có những lời của sự sống đời đời" (Giăng 6:68). Họ đã chọn đứng về phía "thần linh và sự sống" thay vì bám víu vào sự hiểu biết hạn hẹp của "xác thịt".

Ngày nay, lời kêu gọi vẫn vậy: Hãy từ bỏ sự nương cậy nơi chính mình, và đến với Đấng Christ, Đấng mà Lời phán của Ngài, được Thánh Linh làm cho sống động, có quyền năng biến đổi và ban sự sống đời đời. Chính Thánh Linh sẽ làm cho Lời ấy trở nên hữu ích, mạnh mẽ và đầy sự sống trong chúng ta.