Tại Sao Chúa Giê-xu Lại Ăn Chay?
Trong hành trình thuộc linh của Cơ Đốc nhân, việc ăn chay thường được nhắc đến như một kỷ luật thiêng liêng. Tuy nhiên, không có hình mẫu nào vĩ đại và trọn vẹn hơn chính Chúa Giê-xu Christ. Việc Ngài ăn chay bốn mươi ngày đêm trong đồng vắng (Ma-thi-ơ 4:1-11) không chỉ là một sự kiện lịch sử, mà còn là một mặc khải sâu sắc về bản tính, sự hạ mình và chiến lược thuộc linh của Đấng Mê-si. Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ khai quật những tầng ý nghĩa Kinh Thánh, bối cảnh Do Thái giáo thế kỷ thứ nhất, và những áp dụng thiết thực cho đời sống đức tin hôm nay, qua lăng kính của thần học Tin Lành, luôn lấy Chúa Giê-xu làm trung tâm của sự cứu rỗi.
I. Bối Cảnh và Định Nghĩa: Ăn Chay Trong Truyền Thống Kinh Thánh
Trước khi đi vào phân tích cụ thể việc Chúa Giê-xu ăn chay, chúng ta cần hiểu khái niệm này trong toàn bộ Kinh Thánh. Từ Hê-bơ-rơ cho "ăn chay" là **צוֹם (tsom)**, và từ Hy Lạp trong Tân Ước là **νηστεία (nēsteia)**, đều mang nghĩa cốt lõi là "kiêng ăn" hoặc "không ăn". Trong Cựu Ước, việc ăn chay thường gắn liền với:
- Sự sám hối và nài xin: Như dân Y-sơ-ra-ên ăn chay trong ngày chuộc tội (Lê-vi Ký 16:29-31) hay khi gặp tai họa (Giô-ên 2:12).
- Sự tìm kiếm Chúa cách tập trung: Để cầu xin sự hướng dẫn hoặc bày tỏ lòng thương xót (Ê-xơ-tê 4:16).
- Biểu hiện của nỗi buồn đau: Trước sự mất mát hay thảm họa (1 Sa-mu-ên 31:13).
Tuy nhiên, các tiên tri đã nhiều lần cảnh báo về việc ăn chay giả hình, chỉ có hình thức bề ngoài mà không có sự thay đổi của tấm lòng (Ê-sai 58:3-7; Xa-cha-ri 7:5). Đây là bối cảnh quan trọng để hiểu cách Chúa Giê-xu tiếp cận và làm trọn ý nghĩa thật của việc ăn chay.
II. Phân Tích Chi Tiết: 40 Ngày Đêm Trong Đồng Vắng
Cả ba sách Phúc Âm Nhất Lãm (Ma-thi-ơ 4:1-11, Mác 1:12-13, Lu-ca 4:1-13) đều ghi lại sự kiện then chốt này ngay sau khi Chúa Giê-xu chịu phép báp-têm. Hãy cùng giải kinh từng chi tiết:
1. Động Lực và Bản Chất: "Được Đầy Dẫy Đức Thánh Linh... và bị Đức Thánh Linh đưa đến" (Lu-ca 4:1)
Điều đầu tiên cần nhấn mạnh: việc ăn chay của Chúa Giê-xu không phải xuất phát từ sự ép buộc hay nghi lễ, mà là một hành động tự nguyện, được thúc đẩy và dẫn dắt bởi chính Đức Thánh Linh. Từ Hy Lạp ἄγω (agō) được dùng ở đây có nghĩa là "dẫn đi", "đưa đến". Điều này cho thấy đây là một phần trong chương trình thiêng liêng của Đức Chúa Trời, một sự chuẩn bị cần thiết trước khi Chúa Giê-xu bước vào chức vụ công khai. Ngài ăn chay trong tình trạng đầy dẫy Đức Thánh Linh, chứ không phải để được đầy dẫy Đức Thánh Linh.
2. Ý Nghĩa Biểu Tượng của Con Số 40:
Con số 40 trong Kinh Thánh luôn gắn với thời kỳ thử thách, thanh tẩy và chuẩn bị:
- Môi-se ăn chay 40 ngày đêm trên núi Si-na-i để nhận Luật Pháp (Xuất Ê-díp-tô Ký 34:28).
- Tiên tri Ê-li đi 40 ngày đêm đến núi Hô-rếp trong lúc chán nản và được Chúa phục hồi (1 Các Vua 19:8).
- Dân Y-sơ-ra-ên bị thử thách 40 năm trong đồng vắng (Phục Truyền 8:2).
3. Mục Đích Thần Học và Cuộc Đối Đầu Thuộc Linh:
Ma-thi-ơ 4:1 viết rõ: "Đức Chúa Jêsus được Đức Thánh Linh đưa đến nơi đồng vắng, đặng chịu ma quỉ cám dỗ". Từ Hy Lạp πειράζω (peirazō) có thể dịch là "thử thách" hoặc "cám dỗ". Việc ăn chay ở đây tạo ra bối cảnh của sự yếu đuối thể xác (sau 40 ngày, Ngài đói - Ma-thi-ơ 4:2) để cuộc đối đầu thuộc linh diễn ra. Nhưng tại sao lại cần thiết?
Thứ nhất, đây là sự xác nhận nhân tính trọn vẹn của Chúa Giê-xu. Ngài thực sự đói, thực sự yếu đuối về thể xác, và do đó có thể cảm thương sự yếu đuối của chúng ta (Hê-bơ-rơ 4:15). Thứ hai, đây là cuộc đảo ngược thất bại của A-đam. A-đam sa ngã trong vườn Ê-đen đầy đủ, còn Chúa Giê-xu - A-đam sau cùng - đã chiến thắng trong đồng vắng khô khan, đói khát. Thứ ba, Ngài chiến đấu thay cho chúng ta và chỉ ra con đường chiến thắng: lời của Đức Chúa Trời ("Có lời chép...") là vũ khí tối thượng.
III. Những Lần Ăn Chay Khác và Lời Dạy của Chúa Giê-xu
Ngoài 40 ngày trong đồng vắng, Kinh Thánh còn ghi nhận những dịp khác Chúa Giê-xu đề cập đến việc ăn chay:
1. Lời Dạy Trong Bài Giảng Trên Núi (Ma-thi-ơ 6:16-18):
"Khi các ngươi kiêng ăn, chớ làm bộ mặt ảo não như bọn giả hình..." Động từ Hy Lạp ἀφανίζω (aphanizō) nghĩa là "làm cho ra vẻ ủ rũ", "làm cho xám xịt". Chúa Giê-xu không hề phủ nhận việc ăn chay, nhưng Ngài cách mạng hóa động cơ đằng sau nó. Ăn chay không phải để được người đời khen ngợi, mà là việc riêng tư giữa cá nhân với "Cha ngươi, là Đấng ở nơi kín nhiệm". Phần thưởng đến từ Cha trên trời, không phải từ người phàm. Điều này phù hợp hoàn toàn với tinh thần ân điển: việc lành (kể cả ăn chay) xuất phát từ mối quan hệ với Cha, không phải để kiếm được ân huệ.
2. Khi Các Môn Đồ Không Thể Trừ Quỷ (Ma-thi-ơ 17:21):
Trong bản Truyền Thống 1925, Ma-thi-ơ 17:21 ghi: "Song thứ quỉ nầy chẳng ra, chỉ bởi cầu nguyện và kiêng ăn mà thôi." Điều này cho thấy Chúa Giê-xu công nhận việc ăn chay, khi kết hợp với cầu nguyện, như một kỷ luật giúp con dân Chúa nhạy bén thuộc linh, phá tan những ràng buộc mạnh mẽ của ma quỷ. Nó biểu thị sự nghiêm túc, khẩn thiết và hoàn toàn phó thác vào quyền năng Đức Chúa Trời thay vì sức riêng.
3. Câu Hỏi Về Môn Đồ Chúa Giê-xu Không Ăn Chay (Ma-thi-ơ 9:14-17):
Khi người Pha-ri-si thắc mắc, Chúa Giê-xu đáp: "Trong khi chàng rể còn ở với bạn hữu của chàng rể, thì những bạn hữu đó có thể nào buồn rầu được ư?" (câu 15). Ngài ví mình như "chàng rể", và sự hiện diện của Ngài là niềm vui trọn vẹn. Việc ăn chay theo luật lệ thời Cựu Ước (như của người Pha-ri-si và môn đồ Giăng) không còn phù hợp trong thời kỳ mới - thời kỳ Ân Điển, khi Chúa Cứu Thế đang ở cùng. Tuy nhiên, Ngài cũng tiên tri: "sẽ có ngày chàng rể bị đem đi khỏi họ, đến bấy giờ họ sẽ kiêng ăn." Điều này ứng nghiệm sau khi Chúa thăng thiên, Hội Thánh đầu tiên đã ăn chay khi cầu nguyện và tìm ý Chúa (Công Vụ 13:2-3; 14:23).
IV. Áp Dụng Thực Tiễn Cho Đời Sống Cơ Đốc Nhân Ngày Nay
Từ việc nghiên cứu mẫu mực của Chúa Giê-xu, chúng ta rút ra những nguyên tắc sống động cho đời sống đức tin:
1. Ăn Chay Phải Xuất Phát Từ Mối Quan Hệ Với Đức Chúa Trời, Không Phải Luật Lệ:
Giống như Chúa Giê-xu được Thánh Linh dẫn vào đồng vắng, việc ăn chay của chúng ta nên bắt nguồn từ sự thúc giục và hướng dẫn của Đức Thánh Linh, không phải từ gánh nặng "phải làm" hay để khoe mình. Hãy hỏi: "Thưa Cha, việc này có phải là điều Ngài muốn con làm trong mùa này để tập trung hơn vào Ngài không?"
2. Mục Đích Là Để Tập Trung, Tìm Kiếm và Phó Thác:
Chúa Giê-xu ăn chay để chuẩn bị cho chức vụ quan trọng và đối diện cám dỗ. Chúng ta có thể ăn chay khi:
- Cần tìm kiếm ý Chúa cho một quyết định lớn.
- Cần phá vỡ những ách kìm kẹp thuộc linh dai dẳng (theo gợi ý trong Ma-thi-ơ 17:21).
- Bày tỏ lòng sám hối, thống hối thật trước mặt Chúa.
- Tập trung cầu nguyện cho một vấn đề hay một người đặc biệt.
3. Vũ Khí Kèm Theo Phải Là Lời Chúa và Sự Cầu Nguyện:
Chiến thắng của Chúa Giê-xu trước ma quỷ đến từ việc Ngài liên tục đáp lại bằng Lời Chúa: "Có lời chép...". Ăn chay mà thiếu sự suy gẫm Lời Chúa và cầu nguyện thật sự sẽ trở nên vô ích, thậm chí dẫn đến sự kiêu ngạo thuộc linh. Hãy dành thời gian kiêng ăn để đọc Kinh Thánh nhiều hơn, cầu nguyện sâu sắc hơn.
4. Giữ Tinh Thần Vui Mừng và Kín Nhiệm:
Nhớ lời dạy trong Ma-thi-ơ 6. Hãy giữ bí mật với Chúa. Đừng than vãn về cơn đói của mình. Hãy chăm sóc vẻ ngoài bình thường. Điều này bảo vệ chúng ta khỏi sự kiêu ngạo và giữ cho động cơ được trong sạch. Hãy nhớ, chúng ta ăn chay với Chàng Rể (vì Ngài vẫn ở với chúng ta qua Đức Thánh Linh), chứ không phải vì Ngài vắng mặt.
5. Hiểu Rõ Ân Điển và Tự Do Trong Đấng Christ:
Ăn chay không phải là phương cách để "được Chúa yêu hơn" hay "linh nghiệm hơn". Chúng ta đã được yêu thương trọn vẹn và được xưng công bình nhờ đức tin nơi Chúa Giê-xu. Việc ăn chay là một đáp ứng của tình yêu, một kỷ luật để trưởng thành, chứ không phải một gánh nặng hay điều kiện để được nhận ân điển. Đừng để nó trở thành luật lệ mới hay cơ hội để so sánh, phán xét anh em mình (Rô-ma 14:1-6).
Kết Luận
Việc Chúa Giê-xu ăn chay là một phần không thể tách rời trong chương trình cứu chuộc của Ngài. Nó xác nhận nhân tính thật của Đấng Christ, đảo ngược thất bại của A-đam, và cung cấp cho chúng ta một hình mẫu tuyệt vời về đời sống thuộc linh tập trung, vâng phục và chiến đấu. Ngài đã biến một thực hành tôn giáo đôi khi hình thức thành một cuộc gặp gỡ sống động với ý muốn Cha và sự vâng phục trọn vẹn.
Là những người theo Chúa trong thời đại ân điển, chúng ta được mời gọi bước vào kỷ luật này không với tâm trạng nặng nề của luật pháp, nhưng với tấm lòng tự nguyện của những người con muốn gần gũi Cha hơn. Hãy học nơi Chúa Giê-xu: ăn chay trong sự dẫn dắt của Thánh Linh, với Lời Chúa làm vũ khí, với tấm lòng kín nhiệm, và với đôi mắt luôn hướng về Cha trên trời, là Đấng ban mọi sự tốt lành cho con cái Ngài. Khi làm vậy, chúng ta không chỉ tưởng nhớ đến Chúa, mà còn được biến đổi để trở nên giống Ngài hơn mỗi ngày.