Làm Sao Người Trẻ Có Thể Giữ Cho Đường Lối Mình Được Trong Sạch?
Câu hỏi trọng tâm mà Vua Đa-vít, một người từng trải qua bao thăng trầm và biến cố của tuổi trẻ, đặt ra trong Thi Thiên 119:9 là một câu hỏi mang tính thời đại và vô cùng thiết thực: “Người trai trẻ phải làm sao cho đường lối mình được trong sạch? Phải cẩn thận theo lời Chúa.” (Thi Thiên 119:9, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925). Đây không chỉ là một lời khuyên chung chung, mà là một phương trình thuộc linh với lời giải đáp rõ ràng, được đúc kết từ chính kinh nghiệm đau thương và phục hưng của tác giả. Bài viết này sẽ đi sâu phân tích câu Kinh Thánh then chốt này trong bối cảnh toàn bộ Thi Thiên 119, khai thác ý nghĩa nguyên thủy của ngôn từ Hê-bơ-rơ, và đưa ra những nguyên tắc ứng dụng cụ thể cho đời sống Cơ Đốc nhân trẻ ngày nay.
Để hiểu trọn vẹn lời dạy này, chúng ta cần mổ xẻ từng thành phần của câu Kinh Thánh:
- “Người trai trẻ” (Hebrew: na‘ar נַעַר): Từ này không chỉ giới hạn ở độ tuổi thanh thiếu niên, mà chỉ chung về người đang ở giai đoạn hình thành nhân cách, kinh nghiệm sống và lập nghiệp. Đó là giai đoạn của những quyết định lớn lao về nghề nghiệp, hôn nhân, lý tưởng sống và đức tin. Linh hồn và tâm trí của na‘ar rất dễ uốn nắn, nhưng cũng dễ bị tổn thương và sa ngã.
- “Đường lối” (Hebrew: ‘orach אֹרַח): Không chỉ là con đường vật lý, mà là toàn bộ lối sống, thói quen, cách cư xử, tư tưởng và mục đích sống. Nó bao hàm cả hành trình nội tâm lẫn biểu hiện bên ngoài.
- “Trong sạch” (Hebrew: zâkâh זָכָה): Đây là một từ rất mạnh, mang nghĩa “trong trắng, thanh khiết, không vết nhơ, ngay thẳng, công chính”. Nó nói đến sự tinh sạch về mặt đạo đức và thuộc linh, không bị ô uế bởi tội lỗi, dục vọng xấu xa hay những ảnh hưởng gian tà. Con đường zâkâh là con đường không có chỗ cho sự giả hình hay thỏa hiệp.
- “Phải cẩn thận theo” (Hebrew: shâmar + l שָׁמַר + לְ): Cụm từ này diễn tả một hành động chủ động, liên tục và thận trọng. Shâmar có nghĩa là “gìn giữ, canh giữ, tuân thủ, quan sát cẩn thận như một người lính gác”. Nó đòi hỏi sự tỉnh thức và kỷ luật.
- “Lời Chúa” (Hebrew: dābār דָּבָר): Ở đây nói đến “lời phán” của Đức Chúa Trời, là sự mặc khải có thẩm quyền và rõ ràng của Ngài. Trong bối cảnh cả chương, từ này đồng nghĩa với Luật pháp, Chứng cớ, Giềng mối, Điều răn của Chúa – tức là toàn bộ Lời được mặc khải của Đức Chúa Trời.
Như vậy, câu Kinh Thánh này đặt ra một tiêu chuẩn cao: Làm thế nào một người trẻ, trong sự non nớt và dễ bị tấn công, có thể gìn giữ toàn bộ lối sống của mình luôn thanh khiết và ngay thẳng? Và câu trả lời không phải là “cố gắng hơn sức mình” hay “dựa vào ý chí cá nhân”, mà là: bằng cách chủ động, thận trọng và trung tín tuân theo, gìn giữ và để cho Lời Đức Chúa Trời làm tiêu chuẩn và người dẫn đường tuyệt đối.
Thi Thiên 119 không chỉ dừng lại ở câu 9. Cả chương, với 176 câu, là một bài ca ngợi tuyệt đẹp về uy quyền, sự khôn ngoan và tính biến đổi của Lời Chúa. Lời Chúa không chỉ là một quy tắc; nó là một thực thể sống động có quyền năng thanh tẩy. Chúng ta hãy xem Lời Chúa hoạt động như thế nào:
1. Lời Chúa Như Tấm Gương Phản Chiếu: Sứ đồ Gia-cơ ví sánh Lời Chúa như tấm gương (Gia-cơ 1:23-25). Người trẻ không thể tự biết mình ô uế chỗ nào nếu không có tiêu chuẩn khách quan. Khi đọc Lời Chúa, chúng ta thấy được hình ảnh thật của mình, thấy những suy nghĩ, động cơ và hành vi nào không phù hợp với sự thánh khiết của Chúa. “Vì lời của Đức Chúa Trời là lời sống và linh nghiệm, sắc hơn gươm hai lưỡi, thấu vào đến nỗi chia hồn, linh, cốt, tuỷ, xem xét tư tưởng và ý định trong lòng.” (Hê-bơ-rơ 4:12). Chính sự “xem xét” này là bước đầu tiên của sự thanh sạch.
2. Lời Chúa Như Nước Rửa Sạch: Chúa Giê-xu đã phán trong lời cầu nguyện với Cha: “Xin lấy lẽ thật khiến họ nên thánh; lời Cha tức là lẽ thật.” (Giăng 17:17). Từ “nên thánh” (Greek: hagiazo ἁγιάζω) có nghĩa là biệt riêng ra và thanh tẩy. Lời Chúa là “lẽ thật”, và chính lẽ thật này có quyền năng rửa sạch chúng ta khỏi những điều ô uế của thế gian, của những triết lý sai lầm và của chính tấm lòng dối trá. Như Ê-phê-sô 5:26 dạy, Hội Thánh được rửa sạch “bằng nước qua Lời”.
3. Lời Chúa Như Lửa Thiêu Đốt Và Như Búa: Tiên tri Giê-rê-mi đã cảm nhận: “Lời Chúa như lửa đốt cháy trong xương tôi, tôi nhịn chẳng được, phải mệt mỏi vì cớ nó.” (Giê-rê-mi 20:9). Lời Chúa có quyền năng thiêu đốt những rác rưởi, những thứ phù phiếm trong đời sống chúng ta. Nó cũng như “búa lớn đập vỡ hòn đá” (Giê-rê-mi 23:29) – đập tan sự cứng lòng, tính kiêu ngạo và những thành lũy sai trái trong tâm trí.
4. Lời Chúa Như La Bàn Và Ánh Sáng: “Lời Chúa là ngọn đèn cho chân tôi, Ánh sáng cho đường lối tôi.” (Thi Thiên 119:105). Trong một thế giới đầy tối tăm về đạo đức và lầm lạc về giá trị, người trẻ dễ dàng bị lạc đường. Lời Chúa chiếu sáng từng bước đi, giúp chúng ta nhìn thấy chướng ngại (tội lỗi) và chỉ ra con đường an toàn (sự công chính). Nó không chiếu sáng cả đoạn đường dài, nhưng đủ cho từng bước đi trong đức tin.
Vậy, “cẩn thận theo lời Chúa” một cách cụ thể là gì? Dựa trên Thi Thiên 119 và các phần Kinh Thánh khác, chúng ta có thể đúc kết thành một đời sống kỷ luật với Lời Chúa qua các phương diện sau:
1. Đọc Lời Chúa Cách Đều Đặn Và Hệ Thống (Intake): Không thể “theo” một điều gì mà chúng ta không biết. Phải có kế hoạch đọc Kinh Thánh mỗi ngày. Đây là sự tiếp nhận chất dinh dưỡng thuộc linh. Như Đa-vít khao khát: “Tôi mở miệng ra mà hớp lấy hơi, Vì tôi khao khát các điều răn của Chúa.” (Thi Thiên 119:131).
2. Suy Gẫm (Meditate): Đây là chìa khóa của Thi Thiên 119. Suy gẫm (Hebrew: siyach שִׂיחַ) là nhai đi nhai lại, ngẫm nghĩ sâu sắc, áp dụng vào mọi hoàn cảnh. “Tôi suy gẫm các giềng mối Chúa, Chăm xem những đường lối của Chúa.” (Thi Thiên 119:15). Suy gẫm biến thông tin thành sự biến đổi, giúp Lời Chúa thấm sâu vào tiềm thức và định hình phản xạ thuộc linh.
3. Ghi Nhớ (Memorize): Để giữ mình khỏi phạm tội, chính Đa-vít đã nói: “Tôi giấu lời Chúa trong lòng tôi, Để tôi không phạm tội cùng Chúa.” (Thi Thiên 119:11). Lời Chúa được cất giữ trong tâm trí sẽ trở thành “kho vũ khí” thiêng liêng, sẵn sàng để Chúa Thánh Linh dùng để cảnh tỉnh, hướng dẫn và giúp chúng ta chống trả ma quỷ (xem Ma-thi-ơ 4:1-11, Chúa Giê-xu đã dùng Lời Chúa để chống lại cám dỗ).
4. Vâng Giữ Và Áp Dụng (Obey): Kiến thức không áp dụng trở thành sự kiêu ngạo thuộc linh. Đa-vít quyết tâm: “Tôi sẽ vui vẻ làm theo luật pháp Chúa Trong đường lối của các chứng cớ Chúa.” (Thi Thiên 119:14). Sự vâng lời là bằng chứng của tình yêu dành cho Chúa (Giăng 14:15) và là nền tảng khiến cho đời sống được vững vàng (Ma-thi-ơ 7:24-27).
5. Yêu Mến Và Vui Thích (Delight): Động lực cao nhất không phải là sự sợ hãi hay nghĩa vụ, mà là niềm vui thích. “Tôi cũng vui mừng về đường chứng cớ Chúa, Như vui mừng về của cải hiện có.” (Thi Thiên 119:14). Khi chúng ta yêu mến Lời Chúa, việc “giữ cho trong sạch” trở thành niềm khát khao tự nhiên của tấm lòng được biến đổi.
6. Cầu Nguyện Với Lời Chúa (Pray): Đa-vít luôn xen kẽ lời cầu nguyện với lời tuyên xưng về Lời Chúa. “Xin Chúa lấy lẽ thật mà chỉ dẫn tôi, và dạy dỗ tôi... Xin hãy khiến tôi hiểu biết đường của giềng mối Chúa, Thì tôi sẽ suy gẫm các công việc lạ lùng của Chúa.” (Thi Thiên 25:5; 119:27). Chúng ta cần cầu xin Chúa Thánh Linh, Đấng đã cảm thúc Lời Chúa, mở mắt thuộc linh để chúng ta thấy sự lạ lùng trong luật pháp Ngài (Thi Thiên 119:18).
1. Trong Môi Trường Số & Giải Trí: Lời Chúa phải trở thành bộ lọc cho mọi thông tin tiếp nhận. Trước khi xem một bộ phim, nghe một bài hát, lướt một trang mạng, hãy tự hỏi: “Điều này có khiến tâm trí tôi ô uế không? Có phù hợp với những gì thật, đáng tôn, công bình, đáng yêu chuộng... không? (Phi-líp 4:8). Hãy ghi nhớ Thi Thiên 101:3: “Tôi sẽ chẳng để vật gì đê hèn trước mặt tôi.”
2. Trong Các Mối Quan Hệ: Đường lối trong sạch bao hàm cả cách đối xử với người khác giới. Lời Chúa dạy về sự trong sạch thuộc thể và sự tôn trọng (1 Tê-sa-lô-ni-ca 4:3-7). Hãy đặt các mối quan hệ dưới ánh sáng của Lời Chúa, tránh sự cám dỗ và thỏa hiệp.
3. Trong Học Tập & Công Việc: “Giữ đường lối trong sạch” có nghĩa là trung thực trong thi cử (không gian lận), chăm chỉ và có trách nhiệm trong công việc, không tham lam trục lợi bất chính. “Hỡi kẻ làm đầy tớ trẻ tuổi, hãy phục theo các người làm đầu... hãy lấy lòng ngay thật kính sợ Chúa mà phục vụ.” (Cô-lô-se 3:22).
4. Trong Sự Thờ Phượng Và Cộng Đồng: Đường lối trong sạch bao gồm việc không bỏ sự nhóm lại (Hê-bơ-rơ 10:25), tích cực tham gia vào thân thể Đấng Christ. Sự kết hiệp với Hội Thánh và các tín hữu trưởng thành sẽ giúp người trẻ được nâng đỡ, khích lệ và sửa dạy bởi Lời Chúa.
5. Khi Vấp Ngã: Không ai hoàn hảo. Khi phạm tội, Lời Chúa cũng chỉ ra con đường phục hồi: xưng tội với Chúa và với người bị tổn thương (nếu cần), nhận sự tha thứ nhờ huyết Chúa Giê-xu (1 Giăng 1:9), và quay trở lại với sự dẫn dắt của Lời Ngài.
Cuối cùng, chúng ta phải nhớ rằng: mệnh lệnh “hãy giữ cho đường lối trong sạch” luôn đi kèm với lời hứa về ân điển và quyền năng biến đổi. Sự trong sạch thật không đến từ nỗ lực tự cứu của con người, mà là kết quả của công tác thanh tẩy bởi huyết Chúa Giê-xu (1 Giăng 1:7) và sự tái sinh bởi Lời Chúa (1 Phi-e-rơ 1:23). Chúa Thánh Linh dùng Lời Chúa để thánh hóa chúng ta.
Do đó, lời giải đáp của Thi Thiên 119:9 là một lời mời gọi đầy hy vọng: Hãy đắm mình trong Lời của Đấng có quyền năng giữ bạn khỏi sa ngã và biến đổi bạn trở nên giống hình ảnh Con Ngài. Hãy bắt đầu ngay hôm nay, với một chương Kinh Thánh, với một câu để suy gẫm và ghi nhớ. Hãy cầu xin Chúa Giê-xu, Đấng là Ngôi Lời, làm chủ mọi đường lối của bạn. Khi bạn “cẩn thận theo lời Chúa”, chính Ngài sẽ thành tín giữ gìn đường lối bạn và dẫn bạn vào sự sống đời đời.
“Đức Chúa Giê-xu Christ... đã yêu thương chúng ta, lấy huyết mình rửa sạch tội lỗi chúng ta.” (Khải Huyền 1:5). “Xin Chúa Jêsus Christ, là Chúa chúng ta, và Đức Chúa Trời, là Cha chúng ta, Đấng đã yêu thương chúng ta, và đã lấy ân điển mà ban cho chúng ta sự yên ủi đời đời và sự trông cậy tốt lành, yên ủi lòng anh em, giục lòng anh em bền vững, làm mọi việc lành cùng mọi lời nói lành!” (2 Tê-sa-lô-ni-ca 2:16-17).