Hê-bơ-rơ 10:26 và Câu Hỏi Về Sự Bảo Đảm Cứu Rỗi
Trong hành trình đức tin, nhiều Cơ Đốc nhân chân thành đã từng run sợ khi đọc đến phân đoạn Hê-bơ-rơ 10:26-27. Câu Kinh Thánh này dường như phác họa một viễn cảnh đáng sợ: “Vì nếu chúng ta đã nhận biết lẽ thật rồi, mà lại cố ý phạm tội, thì không còn có tế lễ chuộc tội nữa, nhưng chỉ có sự đáng sợ về sự phán xét, và lửa hừng sẽ đốt cháy kẻ bội nghịch mà thôi.” (Hê-bơ-rơ 10:26-27, Kinh Thánh Tiếng Việt 1925). Nó đặt ra một câu hỏi thần học sâu sắc và thiết thực: Một người thật sự được cứu có thể đánh mất sự cứu rỗi vĩnh viễn hay không? Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào bối cảnh, ngôn ngữ gốc, và thần học tổng quan của toàn bộ Kinh Thánh để tìm ra câu trả lời trung tín cho phân đoạn đầy thách thức này.
Để hiểu bất kỳ câu Kinh Thánh nào, bước đầu tiên và quan trọng nhất là đặt nó vào bối cảnh. Thư tín gửi cho người Hê-bơ-rơ được viết cho một nhóm tín hữu gốc Do Thái đang đối mặt với sự bắt bớ dữ dội vì đức tin nơi Chúa Giê-xu Christ. Họ có nguy cơ quay trở lại với Do Thái giáo – hệ thống tôn giáo với đền thờ, thầy tế lễ, và các của lễ – để tránh né sự khổ nạn. Tác giả thư tín (có lẽ là Phao-lô hoặc một môn đệ thân cận) đang trình bày một luận điểm thần học hùng hồn: Chúa Giê-xu Christ là của lễ cuối cùng, trọn vẹn và đời đời, vượt trội hơn mọi hình thức tế lễ trong Cựu Ước.
Toàn bộ thư tín này là một lập luận so sánh sự “vượt trội” của Chúa Cứu Thế. Ngài là sự mặc khải cuối cùng của Đức Chúa Trời (1:1-3), là Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm vĩnh viễn theo ban Mên-chi-xê-đéc (chương 7), và là của lễ một lần đủ cả (chương 9-10). Do đó, từ bỏ Chúa Giê-xu để quay lại với hệ thống tế lễ cũ là từ chối chính hy vọng duy nhất cho sự cứu rỗi. Đây là chìa khóa để hiểu Hê-bơ-rơ 10:26.
Chúng ta hãy cùng phân tích kỹ lưỡng phân đoạn này:
1. “Nhận biết lẽ thật” (Epignōsis): Từ Hy Lạp được sử dụng là epignōsis (ἐπίγνωσις), không chỉ là sự hiểu biết trí thức đơn thuần (gnōsis), mà là sự nhận thức đầy đủ, thực nghiệm, và cá nhân về chân lý. Nó ngụ ý một mức độ tiếp xúc và hiểu biết sâu sắc với Phúc Âm (xem Hê-bơ-rơ 6:4-5 – “đã nếm sự ban cho trên trời… nếm đạo lành của Đức Chúa Trời”). Đối tượng được nói đến là những người đã trải nghiệm sự sáng tỏ đầy đủ của Phúc Âm.
2. “Cố ý phạm tội” (Hamartanontōn): Cụm từ này không nói về việc vấp ngã trong tội lỗi thông thường của một Cơ Đốc nhân (mà 1 Giăng 1:9 đã hứa sự tha thứ). Động từ ở thì hiện tại chủ động phân từ diễn tả một thói quen, một lối sống, một sự liên tục. Đặc biệt, trong ngữ cảnh này, tội “cố ý” (hekousiōs) được đề cập chính là tội khước từ và chối bỏ Chúa Giê-xu Christ và của lễ hy sinh duy nhất của Ngài. Nó giống như hành động khinh thường Con Đức Chúa Trời, khinh dể huyết của giao ước, và làm nhục Thánh Linh của ân điển (Hê-bơ-rơ 10:29).
3. “Không còn có tế lễ chuộc tội nữa”: Đây là điểm then chốt. Tác giả đã dành cả chương 9 và 10 để chứng minh rằng các của lễ theo luật pháp Cựu Ước không thể cất tội lỗi được (10:4), và Chúa Giê-xu đã dâng chính mình Ngài làm của lễ cuối cùng, một lần đủ cả (10:10, 12, 14). Do đó, nếu một người khước từ của lễ duy nhất đó – của lễ của Chúa Giê-xu – thì không còn hy vọng cứu rỗi nào khác. Không có “kế hoạch B”. Không có của lễ thay thế. Hệ thống tế lễ cũ chỉ là “bóng” và không có giá trị cứu rỗi thực sự. Câu này nhấn mạnh sự duy nhất và đầy đủ của sự chết chuộc tội của Đấng Christ.
4. “Kẻ bội nghịch”: Từ Hy Lạp hypostellō thường mang nghĩa “rút lui, co lại”. Nó mô tả chính xác hành động của những người Hê-bơ-rơ đang cân nhắc: rút lui, quay lưng lại với Chúa Cứu Thế để trở về với Do Thái giáo. Họ không phải là những Cơ Đốc nhân yếu đuối vấp ngã nhưng ăn năn; họ là những người có chủ ý và kiên quyết từ bỏ đức tin công khai của mình nơi Chúa Giê-xu.
Một nguyên tắc giải kinh quan trọng là “Kinh Thánh giải nghĩa Kinh Thánh.” Chúng ta không thể xây dựng giáo lý chỉ trên một câu khó hiểu mà bỏ qua hàng loạt những lẽ thật rõ ràng khác.
Lẽ thật về Sự Bảo Đảm Cứu Rỗi:
- Giăng 10:28-29: Chúa Giê-xu tuyên bố: “Ta ban cho nó sự sống đời đời; nó chẳng chết mất bao giờ, và chẳng ai cướp nó khỏi tay ta. Cha ta là Đấng lớn hơn hết đã cho ta chiên đó, và chẳng ai cướp nổi chiên đó khỏi tay Cha.” Sự cứu rỗi nằm trong sự bảo đảm kép của Chúa Con và Chúa Cha.
- Rô-ma 8:38-39: “Vì tôi chắc rằng bất kỳ sự chết, sự sống… chẳng có thể phân rẽ chúng ta khỏi sự yêu thương mà Đức Chúa Trời đã chứng cho chúng ta trong Đức Chúa Giê-xu Christ, là Chúa chúng ta.”
- Ê-phê-sô 1:13-14: Chúng ta được “đóng ấn” bằng chính Đức Thánh Linh, là “bằng cớ cho cơ nghiệp của chúng ta.” Ấn tín của Thánh Linh là lời đảm bảo cho đến ngày cứu chuộc cuối cùng.
- Phi-líp 1:6: “Ắt Ngài đã khởi làm việc lành trong anh em, cũng sẽ làm trọn hết cho đến ngày của Đức Chúa Giê-xu Christ.”
Vậy, làm thế nào để dung hòa những lời hứa bảo đảm này với lời cảnh báo nghiêm khắc trong Hê-bơ-rơ 10? Câu trả lời nằm ở sự phân biệt giữa một Cơ Đốc nhân thật (người được tái sinh) và một người chỉ có kinh nghiệm tôn giáo bề ngoài.
Thư tín Hê-bơ-rơ mô tả những người đã trải nghiệm nhiều ích lợi thuộc linh bề ngoài: được soi sáng, nếm ân tứ trên trời, dự phần trong Đức Thánh Linh (Hê-bơ-rơ 6:4-5). Họ có thể thậm chí đã tuyên xưng đức tin và tham gia vào cộng đồng Hội Thánh. Tuy nhiên, khi cơn bắt bớ ập đến, họ sẵn sàng từ bỏ Chúa Giê-xu cách công khai. Hành động này không phải là “mất” sự cứu rỗi, mà là bày tỏ ra rằng họ chưa bao giờ thật sự có sự cứu rỗi thực sự và cá nhân. Đức tin của họ là đức tin giả tạm, không phải đức tin cứu rỗi sinh ra bởi sự tái sinh (xem dụ ngôn người gieo giống trong Ma-thi-ơ 13:18-23).
Lời cảnh báo trong Hê-bơ-rơ 10 không nhằm gieo rắc nỗi sợ hãi bất an cho con cái thật của Đức Chúa Trời, nhưng để:
1. Khích Lệ Sự Bền Đỗ: Lời kêu gọi xuyên suốt sách Hê-bơ-rơ là “hãy nắm giữ sự nhận biết của chúng ta cho vững vàng” (4:14), “hãy cầm giữ sự làm chứng về đức tin mình chớ lung lay” (10:23). Đây là lời kêu gọi kiên trì, bám chắc lấy Chúa Cứu Thế trong mọi hoàn cảnh. Sự bền đỗ không phải là nguyên nhân của cứu rỗi, mà là bằng chứng và kết quả của cứu rỗi thật.
2. Cảnh Giác Về Sự Phỉnh Gạt Của Tội Lỗi: Phân đoạn này cảnh báo chống lại thái độ coi thường tội lỗi, đặc biệt là tội không tin và chối bỏ Chúa Cứu Thế. Nó nhắc nhở chúng ta về sự nghiêm trọng của việc khinh thường ân điển Chúa và xem thường giá trị vô cùng của huyết Chúa Giê-xu.
3. An Ủi Trong Sự Xưng Nhận Tội Lỗi Hằng Ngày: Một Cơ Đốc nhân chân chính vẫn chiến đấu với tội lỗi (Rô-ma 7). Khi vấp ngã, chúng ta có lời hứa quý báu: “Nếu chúng ta xưng tội mình, thì Ngài là thành tín công bình để tha tội cho chúng ta, và làm cho chúng ta sạch mọi điều gian ác” (1 Giăng 1:9). Hê-bơ-rơ 10:26 không nói về tội lỗi mà một Cơ Đốc nhân ăn năn, nhưng về sự cố ý, kiên quyết từ chối và chối bỏ Đấng Christ.
4. Xác Quyết Về Sự Vượt Trội Của Chúa Cứu Thế: Cuối cùng, phân đoạn này đưa chúng ta trở lại với Chúa Giê-xu. Nó khiến chúng ta nhìn xem Ngài, Đấng “vì sự vui mừng đã đặt trước mặt mình, chịu lấy thập tự giá, khinh điều sỉ nhục, hiện đang ngồi bên hữu ngai Đức Chúa Trời” (Hê-bơ-rơ 12:2). Sự bảo đảm của chúng ta không nằm ở sự hoàn hảo của bản thân, mà ở sự hoàn hảo của Đấng Cứu Chuộc và của lễ Ngài dâng.
Hê-bơ-rơ 10:26 không dạy rằng một tín đồ thật – một người đã được tái sinh bởi Đức Thánh Linh, được xưng công bình bởi đức tin, và được bảo đảm trong giao ước mới của Đấng Christ – có thể mất sự cứu rỗi. Thay vào đó, nó đưa ra một lời cảnh báo nghiêm khắc và nghiêm túc nhất chống lại việc cố ý, kiên quyết và cuối cùng từ chối Đấng Cứu Rỗi duy nhất. Nó mô tả tình trạng của một người, dù có nhiều đặc ân thuộc linh bề ngoài, cuối cùng lại tỏ ra không có đức tin cứu rỗi thật.
Lời cảnh báo này là một phần trong sự quan phòng yêu thương của Đức Chúa Trời để giữ chân con cái Ngài khỏi sự sa ngã, và để đánh thức những người chỉ mang danh Cơ Đốc nhân nhận ra sự nguy hiểm của họ. Đối với người tin thật, chúng ta hãy chạy đến với sự thương xót và ân điển luôn sẵn có nơi ngai ân điển (Hê-bơ-rơ 4:16), sống với lòng biết ơn sâu sắc về sự cứu chuộc vững bền trong Chúa Giê-xu Christ, và bước đi trong sự vâng phục và trung tín, không phải vì sợ mất sự cứu rỗi, mà vì tình yêu đáp lại với Đấng đã cứu chúng ta bằng giá quá đắt.
“Vậy, chúng ta là kẻ đã được vững vàng bởi đức tin thay vì sợ hãi, hãy đến gần ngai ân điển, hầu cho được thương xót và tìm được ơn để giúp chúng ta trong thì giờ có cần dùng.” (Hê-bơ-rơ 4:16, mô tả thái độ của con cái Chúa).