Chúa Giê-su là Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm của chúng ta có ý nghĩa gì?

Trong hành trình đức tin, có lẽ không có chân lý nào an ủi và nâng đỡ lòng tín đồ hơn lẽ thật về chức vụ Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm của Chúa Cứu Thế Giê-su. Đây không phải là một khái niệm trừu tượng, mà là nền tảng sống động cho mối tương giao của chúng ta với Đức Chúa Trời. Để hiểu thấu đáo ý nghĩa của điều này, chúng ta phải đào sâu vào cả Cựu Ước lẫn Tân Ước, đặc biệt là thư gửi cho người Hê-bơ-rơ – cuốn sách được xem như một bản luận giải thần học xuất sắc nhất về chức vụ này của Đấng Christ.

I. Bối Cảnh Cựu Ước: Vai Trò và Giới Hạn của Chức Tế Lễ Thượng Phẩm

Theo luật pháp Môi-se, chức Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm (ἀρχιερεύς - archiereus trong tiếng Hy Lạp, כֹּהֵן גָּדוֹל - Kohen Gadol trong tiếng Hê-bơ-rơ) giữ một vị trí độc nhất. Người này đóng vai trò trung gian giữa Đức Chúa Trời thánh khiết và dân sự tội lỗi của Ngài. Công việc chính yếu của vị Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm được bày tỏ rõ nhất vào Ngày Chuộc Tội (Yom Kippur - יוֹם כִּפּוּר).

Lê-vi Ký 16 mô tả chi tiết nghi thức: Vị Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm phải dâng của lễ chuộc tội cho chính mình trước, rồi sau đó mới dâng của lễ chuộc tội cho dân chúng. Huyết của con sinh (một con bò đực và một con dê đực) được đem vào Nơi Chí Thánh, nơi có Hòm Giao Ước, để rưới trên nắp thi ân (mercy seat). Hành động này biểu tượng cho sự chuộc tội và che đậy tội lỗi của dân sự trước mặt Đức Chúa Trời trong một năm (Lê-vi Ký 16:34).

Tuy nhiên, chức vụ này có những giới hạn căn bản:

• Người tế lễ cũng là tội nhân: Vị Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm phải dâng tế lễ cho chính tội lỗi mình trước, chứng tỏ ông ta cũng bất toàn, cũng cần được chuộc tội (Hê-bơ-rơ 7:27).
• Của lễ không trọn vẹn: Máu của bò đực và dê đực không thể cất bỏ tội lỗi, mà chỉ che đậy tạm thời (Hê-bơ-rơ 10:4).
• Công việc phải lặp lại: Của lễ phải được dâng lên hằng năm, chứng tỏ sự chuộc tội chưa hoàn thành (Hê-bơ-rơ 10:1-3).
• Tiếp cận bị hạn chế: Chỉ một mình Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm được vào Nơi Chí Thánh, và chỉ một lần trong năm, biểu thị sự ngăn cách vẫn còn đó (Hê-bơ-rơ 9:7-8).

Chính trong bối cảnh của một hệ thống tế lễ không trọn vẹn, tạm bợ và mang tính biểu tượng này, lời tuyên bố của Tân Ước về Chúa Giê-su mới bừng sáng với ý nghĩa vinh hiển và giải thoát.

II. Chúa Giê-su: Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm Theo Mẫu Mực Mên-chi-xê-đéc

Thư Hê-bơ-rơ giới thiệu Chúa Giê-su không phải là Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm theo ban A-rôn (tức theo dòng dõi Lê-vi), mà theo một mẫu mực cao trọng hơn, đời đời hơn: Mẫu mực Mên-chi-xê-đéc.

"Ấy cũng như Mên-chi-xê-đéc là vua thành Sa-lem, thầy tế lễ của Đức Chúa Trời rất cao, đã đón rước Áp-ra-ham... Trước hết, tên người, Mên-chi-xê-đéc, nghĩa là vua công bình; rồi đến vua thành Sa-lem, nghĩa là vua bình an... Lại không thấy chép về cha, về mẹ, về gia phổ; không thấy người có lúc bắt đầu, cùng có lúc cuối cùng, như vậy là giống Con Đức Chúa Trời, đời đời người làm thầy tế lễ." (Hê-bơ-rơ 7:1-3).

Mẫu mực Mên-chi-xê-đéc (trong Sáng Thế Ký 14) có những đặc điểm tiên trưng cho Chúa Giê-su:

• Vừa là Vua, vừa là Thầy Tế Lễ: Khác với chế độ Cựu Ước tách biệt quyền vua (thuộc chi phái Giu-đa) và chức tế lễ (thuộc chi phái Lê-vi), Chúa Giê-su kết hợp cả hai chức vụ trong một Người (Xa-cha-ri 6:13). Ngài là Vua công bình và Vua bình an, đồng thời là Đấng Trung Gian duy nhất.
• Chức vụ đời đời: Không có gia phả, không có khởi đầu hay kết thúc được ghi chép, biểu thị một chức vụ vĩnh cửu. Điều này ứng nghiệm trọn vẹn nơi Chúa Giê-su, Con Đức Chúa Trời hằng sống.
• Thầy Tế Lễ bởi lời thề của Đức Chúa Trời: Chức tế lễ của Chúa Giê-su không dựa trên luật pháp xác thịt hay dòng dõi loài người, nhưng bởi lời thề của chính Đức Chúa Trời: "Chúa đã thề, và không hối lời thề ấy, rằng: Ngươi làm thầy tế lễ đời đời theo ban Mên-chi-xê-đéc" (Hê-bơ-rơ 7:21, trích Thi Thiên 110:4). Điều này đặt nền tảng cho chức vụ của Ngài trên một giao ước vững chắc và bất di bất dịch.

III. Ý Nghĩa Sâu Xa của Chức Vụ Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm của Chúa Giê-su

Việc Chúa Giê-su là Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm của chúng ta mang lại nhiều ý nghĩa nền tảng cho sự cứu rỗi và đời sống thuộc linh.

1. Ngài là Đấng Trung Gian (μεσίτης - mesitēs) Hoàn Hảo và Duy Nhất:
Chúa Giê-su đứng giữa Đức Chúa Trời và loài người, không phải như một người ngoài cuộc, mà là Đấng hoàn toàn thuộc về cả hai bên. Ngài hoàn toàn là Đức Chúa Trời (Giăng 1:1) và hoàn toàn là con người (trừ tội lỗi) (Hê-bơ-rơ 4:15). Sự nhập thể đã khiến Ngài trở nên Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm có thể thông cảm với những yếu đuối và sự cám dỗ của chúng ta. "Vì chúng ta không có thầy tế lễ thượng phẩm không có thể cảm thương sự yếu đuối chúng ta, bèn có một thầy tế lễ bị thử thách trong mọi việc cũng như chúng ta, song chẳng phạm tội" (Hê-bơ-rơ 4:15). Sự thông cảm của Ngài không phải là cảm thông từ xa, mà là sự đồng cảm từ chính kinh nghiệm của Ngài.

2. Ngài Đã Dâng Chính Mình Làm Của Lễ Một Lần Đủ Cả (ἐφάπαξ - ephapax):
Đây là điểm khác biệt vĩ đại nhất. Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm thời Cựu Ước dâng sinh tế bên ngoài mình. Chúa Giê-su, với tư cách là Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm, đã dâng chính thân thể và sự sống vô tội của Ngài làm sinh tế. "Ngài không vào nơi thánh bởi huyết của dê đực và bò con, nhưng bởi chính huyết mình, vào nơi thánh một lần thì được sự cứu chuộc đời đời" (Hê-bơ-rơ 9:12). Chữ "một lần" (ἐφάπαξ) nhấn mạnh tính chất dứt khoát, hoàn thành, và không cần lặp lại của sự hy sinh này. Công việc cứu chuộc đã hoàn tất (Giăng 19:30).

3. Ngài Vào Chính Trời Cao, Trước Mặt Đức Chúa Trời, Thay Cho Chúng Ta:
Khi Chúa Giê-su phục sinh và thăng thiên, Ngài không vào một đền thờ bằng tay người làm ra, nhưng vào chính thiên đàng, đến trước mặt Đức Chúa Trời. "Vả, Đấng Christ chẳng phải vào nơi thánh bởi tay người làm ra, theo như kiểu mẫu của nơi thánh thật, bèn là vào chính trong trời, để bây giờ vì chúng ta hiện ra trước mặt Đức Chúa Trời" (Hê-bơ-rơ 9:24). Sự hiện diện của Ngài trước ngôi ân điển đảm bảo rằng con đường vào sự hiện diện của Đức Chúa Trời đã được mở ra cho mọi tín đồ.

4. Ngài Đang Sống Để Cầu Thay Cho Chúng Ta:
Chức vụ Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm của Chúa Giê-su không kết thúc trên thập tự giá. Ngài đang sống và đang hành chức! "Cho nên Ngài có thể cứu toàn vẹn những kẻ nhờ Ngài mà đến gần Đức Chúa Trời, vì Ngài hằng sống để cầu thay cho những kẻ ấy" (Hê-bơ-rơ 7:25). Từ ngữ Hy Lạp "cầu thay" (ἐντυγχάνω - entynchanō) mang nghĩa can thiệp, nài xin, đại diện. Chúa Giê-su đang đứng trước Cha, trình bày công giá của huyết Ngài thay cho chúng ta, bênh vực chúng ta trước mọi lời cáo buộc (Rô-ma 8:34; 1 Giăng 2:1).

IV. Ứng Dụng Thực Tiễn Trong Đời Sống Cơ Đốc Nhân

Lẽ thật tuyệt vời này không chỉ dành cho giáo lý, mà phải biến đổi cách chúng ta sống và đến với Đức Chúa Trời mỗi ngày.

1. Đến Gần Với Lòng Tin Quyết và Thật Thà:
Vì chúng ta có một "Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm lớn" đã mở đường vào Nơi Chí Thánh qua chính huyết Ngài, nên chúng ta được khích lệ: "Ấy vậy, hỡi anh em, vì chúng ta được quyền vào nơi rất thánh bởi huyết của Đức Chúa Jêsus, theo con đường mới và sống mà Ngài đã mở ngang qua cái màn, nghĩa là ngang qua xác Ngài, lại vì chúng ta có một thầy tế lễ lớn đặt trên nhà Đức Chúa Trời, nên chúng ta hãy lấy lòng thật thà với đức tin đầy dẫy trọn vẹn, mà đến gần Chúa" (Hê-bơ-rơ 10:19-22). Chúng ta không cần phải sợ hãi, không cần một trung gian nào khác. Chúng ta có thể trực tiếp, mạnh dạn đến với Đức Chúa Trời trong sự cầu nguyện, thờ phượng và tìm kiếm Ngài.

2. Giữ Vững Điều Mình Xin Nơi và Tuyên Xưng Đức Tin:
"Vậy, vì chúng ta có một thầy tế lễ thượng phẩm lớn đã trải qua các từng trời, tức là Đức Chúa Jêsus, Con Đức Chúa Trời, thì hãy bền giữ sự xưng nhận của chúng ta" (Hê-bơ-rơ 4:14). Hiểu biết về Đấng đang đại diện cho mình trên trời ban cho chúng ta sự can đảm để đứng vững trong đức tin, ngay cả khi bị thử thách, vì biết rằng Đấng cầu thay của chúng ta đang ở bên hữu Đức Chúa Trời.

3. Kinh Nghiệm Sự Thông Công và Thương Xót Trong Lúc Yếu Đuối:
Khi vấp ngã, thất bại, hay bị cám dỗ, thay vì trốn tránh Chúa trong sự hổ thẹn (như A-đam và Ê-va), chúng ta hãy chạy đến với Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm thông cảm. "Chúng ta hãy vững lòng đến gần ngôi ơn phước, hầu cho được thương xót và tìm được ơn để giúp chúng ta trong thì giờ có cần dùng" (Hê-bơ-rơ 4:16). Ngôi ân điển là nơi Chúa Giê-su, với tư cách Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm, thi hành chức vụ. Chúng ta có thể tìm thấy sự thương xót (tha thứ) và ân điển (sức lực để đứng dậy) đúng lúc.

4. Sống Với Niềm Hy Vọng Vững Chắc Vào Sự Cứu Rỗi Trọn Vẹn:
Sự cứu rỗi của chúng ta không dựa trên cảm xúc hay thành tích dao động của bản thân, mà dựa trên chức vụ không hề thay đổi của Đấng Christ trên trời. Giao ước mới mà Ngài đảm bảo bằng huyết Ngài là "rất tốt hơn" và đặt nền trên những lời hứa tốt hơn (Hê-bơ-rơ 8:6). Điều này cho phép chúng ta sống với sự bảo đảm và an tâm thuộc linh.

Kết Luận

Lẽ thật "Chúa Giê-su là Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm của chúng ta" là viên ngọc quý của đức tin Cơ Đốc. Nó cho chúng ta biết rằng Đấng cứu chúng ta không phải là một nhân vật lịch sử xa xôi, mà là một Vị Chúa đang sống, đang hành động, và đang đại diện cho chúng ta trước mặt Đức Chúa Trời vào lúc này. Ngài là Đấng Trung Gian duy nhất, hoàn hảo, và đời đời. Công việc chuộc tội của Ngài đã hoàn thành dứt khoát, và chức vụ cầu thay của Ngài vẫn tiếp diễn không ngừng.

Vì vậy, hãy sống, thờ phượng và phục vụ với một tấm lòng biết ơn sâu xa và một đức tin vững chắc. Chúng ta có một Đấng Đại Diện trên trời, Đấng hoàn toàn hiểu chúng ta và hoàn toàn được Cha tiếp nhận. Hãy nương cậy Ngài trong mọi sự, và cứ bền đỗ đến cùng trong sự xưng nhận đức tin nơi Danh cao cả của Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm của chúng ta, là Chúa Giê-su Christ.