Ân Tứ Dạy Dỗ
Trong thân thể Đấng Christ đa dạng và sống động, Đức Thánh Linh ban cho mỗi tín hữu những ân tứ đặc biệt để gây dựng Hội Thánh (1 Cô-rinh-tô 12:7). Trong số các ân tứ thuộc linh quan trọng được liệt kê, Ân Tứ Dạy Dỗ (tiếng Hy Lạp: charisma didaskalias) nổi bật như một trụ cột cho sự trưởng thành trong đức tin và sự hiểu biết Lời Chúa. Ân tứ này không chỉ là khả năng truyền đạt thông tin, mà là một sự ban cho siêu nhiên từ Đức Thánh Linh để giải thích, làm sáng tỏ và áp dụng Lẽ Thật của Đức Chúa Trời một cách chính xác, rõ ràng và hiệu quả, nhằm đưa dân sự Ngài vào sự hiểu biết và vâng phục.
I. Định Nghĩa Và Nền Tảng Kinh Thánh Của Ân Tứ Dạy Dỗ
Kinh Thánh đề cập đến ân tứ dạy dỗ trong một số phân đoạn then chốt:
- Rô-ma 12:6-7: "Vậy, nếu ai được ban cho ơn nói tiên tri, hãy tập nói theo lượng đức tin; ai được giao cho chức vụ, hãy chuyên tâm làm chức vụ mình; ai dạy dỗ, hãy chuyên tâm dạy dỗ." Ở đây, động từ Hy Lạp didaskōn (người dạy dỗ) được liệt kê như một trong các chức vụ/ân tứ, nhấn mạnh sự "chuyên tâm" (en tē didaskalia) – tức là dốc lòng, tập trung vào việc dạy dỗ.
- 1 Cô-rinh-tô 12:28-29: "Đức Chúa Trời đã lập trong Hội thánh, thứ nhứt là sứ đồ, thứ nhì là đấng tiên tri, thứ ba là thầy giáo..." Từ "thầy giáo" (didaskaloi) được xếp vào hàng những chức vụ được Đức Chúa Trời thiết lập, cho thấy tầm quan trọng chiến lược của nó trong Hội Thánh.
- Ê-phê-sô 4:11-12: "Ấy chính Ngài đã cho người nầy làm sứ đồ, kẻ kia làm tiên tri, người khác làm thầy giảng Tin Lành, kẻ khác nữa làm mục sư và giáo sư, để các thánh đồ được trọn vẹn về công việc của chức dịch và sự gây dựng thân thể Đấng Christ." Cụm "mục sư và giáo sư" (Hy Lạp: poimenas kai didaskalous) thường được hiểu là một chức vụ kép, kết hợp sự chăm sóc (mục sư) và sự giảng dạy Lẽ Thật (giáo sư).
Cốt lõi của ân tứ này không nằm ở kiến thức uyên bác hay kỹ năng hùng biện thuần túy, mà ở năng lực siêu nhiên do Đức Thánh Linh ban để:
1. Giải Kinh (Exposition): Mở ra ý nghĩa của phân đoạn Kinh Thánh một cách trung thực, tôn trọng ngữ cảnh, văn phong và mục đích ban đầu.
2. Giải Nghĩa (Explanation): Làm sáng tỏ các khái niệm, từ ngữ (tiếng Hê-bơ-rơ, Hy Lạp), phong tục, và bối cảnh lịch sử.
3. Áp Dụng (Application): Kết nối Lẽ Thật vĩnh cửu với thực tế đời sống, lương tâm và hoàn cảnh của người nghe, thúc đẩy sự vâng phục và biến đổi.
4. Bảo Vệ Lẽ Thật (Apologetics): Nhận biết và bác bỏ những giáo lý sai lầm, bảo vệ sự trong sáng của Tin Lành (Tít 1:9).
II. Sự Khác Biệt Giữa Ân Tứ Dạy Dỗ Và Nhiệm Vụ Dạy Dỗ Chung
Mọi tín hữu đều được kêu gọi để "dạy dỗ khuyên bảo lẫn nhau" (Cô-lô-se 3:16). Tuy nhiên, ân tứ dạy dỗ là một sự ban cho đặc biệt. Có thể phân biệt qua các điểm sau:
- Phạm vi và Mức độ Ảnh Hưởng: Nhiệm vụ chung thường diễn ra trong các mối quan hệ cá nhân, gia đình (Phục truyền 6:7). Ân tứ dạy dỗ thường được thể hiện trong phạm vi công khai rộng hơn (Hội Thánh, nhóm học Kinh Thánh) và có ảnh hưởng sâu rộng đến sự hiểu biết tập thể.
- Sự Xác Nhận của Thân Thể: Người có ân tứ dạy dỗ thường được Hội Thánh nhìn nhận và xác chứng. Lời dạy của họ đem lại sự sáng tỏ, gây dựng đức tin, và được Đức Thánh Linh dùng để biến đổi nhiều người (Công vụ 18:24-28 – trường hợp A-bô-lô).
- Hiệu Quả và Kết Quả: Dạy dỗ bằng ân tứ thường sinh ra kết quả rõ rệt: tín hữu được vững vàng trong đạo, phân biệt được lẽ thật và giáo lý sai trái, và sống đời sống đẹp ý Chúa hơn.
III. Đặc Điểm Của Một Người Có Ân Tứ Dạy Dỗ Theo Kinh Thánh
Ân tứ không tách rời nhân cách. Kinh Thánh phác họa hình ảnh người dạy dỗ trung tín:
- Say mê và Trung tín với Lời Chúa: Họ có lòng khao khát nghiên cứu, suy ngẫm Kinh Thánh ngày đêm (Thi thiên 1:2; 2 Ti-mô-thê 2:15). Họ "giảng lời, cố khuyên bảo, dạy dỗ chẳng thôi" dù khi thuận tiện hay không (2 Ti-mô-thê 4:2).
- Đời Sống Gương Mẫu: Sự dạy dỗ phải đi đôi với đời sống. Phao-lô khuyên Ti-mô-thê: "Hãy làm gương cho tín đồ... chuyên lo đọc sách, khuyên bảo, dạy dỗ" (1 Ti-mô-thê 4:12-13). Đời sống trong sạch, đạo đức là nền tảng cho uy quyền thuộc linh.
- Khiêm Nhường và Có Thể Dạy Dỗ Được: Người dạy dỗ thật không phải là người độc đoán, mà biết mình cũng phải học hỏi và sẵn sàng thuận phục Lời Chúa và sự sửa dạy (Gia-cơ 3:13).
- Yêu Thương Người Nghe: Động cơ là tình yêu thương và lòng mong muốn thấy người khác trưởng thành trong Đấng Christ, chứ không phải sự khoe khoang tri thức (Ê-phê-sô 4:15).
- Trung Thực với Văn Bản: Họ "chẳng giả mạo đạo của Đức Chúa Trời, nhưng bởi sự thành thực mà giảng dạy lời Đức Chúa Trời" (2 Cô-rinh-tô 4:2). Không cắt xén, xuyên tạc Lời Chúa cho phù hợp với xu hướng văn hóa.
IV. Gương Mẫu Trong Kinh Thánh Và Ứng Dụng Thực Tế
1. Gương Mẫu Tối Cao: Chúa Giê-xu Christ
Chúa Giê-xu được gọi là "Thầy" (Didaskale) hơn 40 lần trong các sách Phúc Âm. Phương pháp dạy dỗ của Ngài là mẫu mực: sử dụng ngụ ngôn (Ma-thi-ơ 13), đối chất với Kinh Thánh Cựu Ước (Lu-ca 24:27), kết hợp lời nói và hành động quyền năng, và luôn hướng về Cha.
2. Sứ Đồ Phao-lô: Là một "thầy dạy dân ngoại" (1 Ti-mô-thê 2:7), ông kết hợp lý luận sắc bén, giải kinh cẩn thận (như trong thơ Rô-ma, Hê-bơ-rơ) với mục đích thực tiễn là gây dựng Hội Thánh.
3. A-bô-lô: Được mô tả là "có tài ăn nói, biết cắt nghĩa Kinh Thánh" (Công vụ 18:24). Ân tứ của ông được Hội Thánh tiếp nhận và được A-quila, Bê-rít-sin chỉ dẫn thêm để đạt đến sự chính xác hơn.
Ứng Dụng Thực Tế Trong Đời Sống Cơ Đốc Nhân:
- Cho Cá Nhân Có Ân Tứ:
- Đầu Tư Học Hỏi: Dành thời gian nghiên cứu Kinh Thánh cách có hệ thống, học hỏi nguyên ngữ, bối cảnh, và các tài liệu giải kinh đáng tin cậy.
- Cầu Nguyện và Lệ Thuộc: Bắt đầu và kết thúc việc dạy dỗ bằng sự cầu nguyện, xin Đức Thánh Linh mở mắt mình và người nghe (Thi thiên 119:18).
- Tìm Sự Xác Nhận và Kết Hiệp: Phục vụ trong sự vâng phục và liên kết với Hội Thánh địa phương. Sẵn sàng nhận sự góp ý từ các trưởng lão, mục sư.
- Sống Điều Mình Dạy: Luôn kiểm tra đời sống cá nhân để đảm bảo sự nhất quán giữa lời giảng và nếp sống.
- Cho Hội Thánh:
- Nhận Biết và Khích Lệ: Quan sát và khích lệ những ai Chúa ban cho ân tứ này. Tạo cơ hội (lớp Trường Chúa Nhật, nhóm nhỏ, chia sẻ ngắn) để họ phát triển.
- Chăm Sóc và Bảo Vệ: Cung cấp nguồn lực để họ học hỏi, đồng thời bảo vệ họ khỏi gánh nặng hành chính quá mức để họ có thể "chuyên tâm" (Công vụ 6:4).
- Kiểm Tra Theo Lẽ Thật: Mọi sự dạy dỗ phải được soi sáng bởi Kinh Thánh (Công vụ 17:11). Khuyến khích tinh thần Bê-rê – nghe và tra xem Kinh Thánh.
V. Lời Cảnh Báo và Kết Luận
Ân tứ dạy dỗ đi kèm với trách nhiệm nặng nề. Gia-cơ cảnh báo: "Hỡi anh em, chớ có nhiều người tự lập làm thầy, vì biết như vậy, mình sẽ phải chịu xét đoán nghiêm hơn" (Gia-cơ 3:1). Sự xét đoán ở đây liên quan đến độ chính xác, động cơ và ảnh hưởng của lời dạy lên đời sống người khác.
Ân tứ dạy dở không phải để tôn vinh cá nhân, mà để "gây dựng thân thể Đấng Christ" (Ê-phê-sô 4:12). Nó là một món quà quý giá từ Đức Thánh Linh, nhằm bảo vệ Hội Thánh khỏi sự lừa dối, nuôi dưỡng đức tin của các thánh đồ, và trang bị cho mỗi tín hữu để họ có thể thi hành chức vụ. Khi ân tứ này được vận hành trong sự khiêm nhường, yêu thương và trung tín với Lời Chúa, nó trở thành một phương tiện mạnh mẽ để Hội Thánh lớn lên "trong mọi đường đến nơi Đấng Christ" (Ê-phê-sô 4:15).
Ước mong mỗi chúng ta, dù được ban cho ân tứ này hay không, đều có lòng khao khát được Lời Chúa dạy dỗ, và sẵn sàng dùng mọi khả năng mình có để góp phần vào công việc giảng dạy Lẽ Thật đời đời cho một thế hệ đang cần sự định hướng.