Thế nào là một Cơ đốc nhân được tái sinh?

Trong lãnh vực thần học Cơ Đốc, có lẽ không có khái niệm nào cơ bản, sống còn, nhưng cũng gây nhiều thắc mắc như khái niệm “tái sinh” (born again). Đây không phải là một sự cải thiện đạo đức hay một quyết định tôn giáo thuần túy, mà là một phép lạ siêu nhiên do Đức Chúa Trời thực hiện trong tâm linh con người. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào ý nghĩa Kinh Thánh của sự tái sinh, những dấu hiệu của nó, và hệ quả tất yếu trong đời sống của một tín hữu chân thật.

I. Định Nghĩa Kinh Thánh Về Sự Tái Sinh: Cuộc Đối Thoại Mang Tính Bước Ngoặt

Nền tảng rõ ràng nhất về sự tái sinh được tìm thấy trong cuộc đối thoại giữa Chúa Giê-xu và Nicôđem, được ghi lại trong Giăng 3:1-8. Nicôđem, một người Pha-ri-si, một nhà lãnh đạo tôn giáu, đến với Chúa Giê-xu ban đêm. Ông nhận biết Chúa là “một giáo sư từ Đức Chúa Trời đến” (câu 2). Tuy nhiên, Chúa Giê-xu đáp lại bằng một tuyên bố gây chấn động: “Quả thật, quả thật, ta nói cùng ngươi, nếu một người chẳng sanh lại, thì không thể thấy được nước Đức Chúa Trời” (câu 3).

Từ “sanh lại” trong nguyên ngữ Hy Lạp là “γεννάω ἄνωθεν” (gennaō anōthen). Động từ “gennaō” có nghĩa là “sanh ra” hoặc “được sinh ra”. Trạng từ “anōthen” mang hai nghĩa: (1) “từ trên cao” (từ Thiên đàng, từ Đức Chúa Trời) và (2) “một lần nữa”, “lại nữa”. Do đó, cụm từ này có thể hiểu là “được sinh ra từ trên cao” hoặc “được sinh ra lần nữa”. Cả hai ý nghĩa đều đúng và bổ sung cho nhau: Đây là một sự sinh ra mới, có nguồn gốc từ Đức Chúa Trời (từ trên cao), chứ không phải từ ý muốn hay nỗ lực của con người.

Nicôđem hiểu theo nghĩa đen vật lý (“Người già có thể vào lòng mẹ và sanh lại lần thứ hai sao?” – câu 4). Chúa Giê-xu làm rõ hơn: “Quả thật, quả thật, ta nói cùng ngươi, nếu một người chẳng nhờ nước và Thánh Linh mà sanh, thì không được vào nước Đức Chúa Trời” (câu 5). Ở đây, “nước” thường được hiểu là Lời Đức Chúa Trời có sức tẩy sạch và ban sự sống (Ê-phê-sô 5:26; Tít 3:5), và “Thánh Linh” là Đấng ban sự sống và quyền năng cho sự sinh ra mới này. Chúa Giê-xu tiếp tục: “Hễ chi sanh bởi xác thịt là xác thịt; hễ chi sanh bởi Thánh Linh là thần” (câu 6). Sự tái sinh là một công việc thuộc linh, do Thánh Linh thực hiện, biến đổi bản chất sâu thẳm nhất của con người.

Hình ảnh Chúa dùng để minh họa thật sống động: “Gió muốn thổi đâu thì thổi, ngươi nghe tiếng động; nhưng chẳng biết gió từ đâu đến và cũng không biết đi đâu. Hễ người nào sanh bởi Thánh Linh thì cũng như vậy” (câu 8). Sự tái sinh có thực, có bằng chứng (tiếng động), nhưng không thể kiểm soát, giải thích hay định lượng hoàn toàn bằng lý trí con người. Đó là công việc bí ẩn và chủ quyền của Thánh Linh Đức Chúa Trời.

II. Sự Tái Sinh: Lời Hứa Và Bản Chất Của Giao Ước Mới

Sứ điệp về sự đổi mới bên trong không bắt đầu từ Tân Ước. Các tiên tri Cựu Ước đã loan báo trước về một sự biến đổi nội tâm sẽ đến trong thời kỳ Giao Ước Mới.

Ê-xê-chi-ên 36:26-27 chép lời Đức Giê-hô-va phán: “Ta sẽ ban lòng mới cho các ngươi, và đặt thần mới trong các ngươi. Ta sẽ cất lòng bằng đá khỏi thịt các ngươi và ban cho các ngươi lòng bằng thịt. Ta sẽ đặt Thần ta trong các ngươi, và khiến các ngươi noi theo luật lệ ta, thì các ngươi sẽ giữ mạng lịnh ta và làm theo.” Ở đây, từ “lòng” trong tiếng Hê-bơ-rơ là “לֵב” (lev), chỉ về trung tâm của trí tuệ, ý chí, tình cảm và đạo đức của con người. “Lòng bằng đá” biểu thị tình trạng chai lì, cứng cỏi, chết về mặt thuộc linh, không đáp ứng với Đức Chúa Trời. “Lòng bằng thịt” là lòng mềm mại, được ban sự sống, nhạy cảm và vâng phục Ngài. Sự biến đổi này được thực hiện bởi chính Thánh Linh của Đức Chúa Trời (“Ta sẽ đặt Thần ta trong các ngươi”).

Tương tự, Giê-rê-mi 31:33 hứa rằng trong Giao Ước Mới: “Ta sẽ đặt luật pháp ta trong bụng chúng nó và chép vào lòng”. Luật pháp không còn là những điều răn bên ngoài, mà trở thành động lực bên trong, được viết trên tấm lòng đã được đổi mới. Điều này được ứng nghiệm trọn vẹn qua công tác của Chúa Giê-xu Christ và sự ban cho Thánh Linh (2 Cô-rinh-tô 3:3, Hê-bơ-rơ 8:10).

Như vậy, sự tái sinh là sự ứng nghiệm Lời Chúa hứa về một sự sáng tạo mới (2 Cô-rinh-tô 5:17: “Vậy, nếu ai ở trong Đấng Christ, thì nấy là người dựng nên mới”), một sự cất bỏ trái tim bằng đá và ban cho một trái tim bằng thịt, được Thánh Linh ngự trị và điều khiển.

III. Phương Thể Của Sự Tái Sinh: Ân Điển Qua Đức Tin

Sự tái sinh đến từ đâu và làm sao để nhận lãnh? Kinh Thánh dạy rõ ràng sự tái sinh là công việc hoàn toàn của Đức Chúa Trời, bởi ân điển của Ngài, và được con người tiếp nhận qua đức tin.

• Là Công Việc Của Đức Chúa Trời: Giăng 1:12-13 khẳng định: “Nhưng hễ ai đã nhận Ngài [Chúa Giê-xu], thì Ngài ban cho quyền phép trở nên con cái Đức Chúa Trời, là ban cho những kẻ tin danh Ngài, là kẻ chẳng phải sanh bởi khí huyết, hoặc bởi tình dục, hoặc bởi ý người, nhưng sanh bởi Đức Chúa Trời.” Cụm từ “sanh bởi Đức Chúa Trời” (ἐκ Θεοῦ ἐγεννήθησαν) nhấn mạnh nguồn gốc thần thượng của sự tái sinh. Nó không đến từ dòng dõi (“khí huyết”), từ ham muốn xác thịt (“tình dục”), hay từ quyết định thuộc ý chí con người (“ý người”).
• Qua Lời Sống Động Của Đức Chúa Trời: 1 Phi-e-rơ 1:23 giải thích phương tiện: “Anh em đã được lại sanh, chẳng phải bởi giống hay hư nát, nhưng bởi giống chẳng hay hư nát, là bởi lời hằng sống và bền vững của Đức Chúa Trời.” Lời Đức Chúa Trời là hạt giống bất diệt gieo vào lòng người, và Thánh Linh dùng Lời đó để ban sự sống mới (Gia-cơ 1:18).
• Được Tiếp Nhận Bởi Đức Tin: Mặc dù là công việc của Đức Chúa Trời, con người phải đáp lại bằng đức tin. Ê-phê-sô 2:8-9 nói: “Vả, ấy là nhờ ân điển, bởi đức tin, mà anh em được cứu, điều đó không phải đến từ anh em, bèn là sự ban cho của Đức Chúa Trời. Ấy chẳng phải bởi việc làm đâu, hầu cho không ai khoe mình.” Đức tin nơi sự chết và sống lại của Chúa Giê-xu Christ là phương tiện để chúng ta nhận lãnh sự cứu rỗi, bao gồm sự tái sinh (Rô-ma 10:9-10).

IV. Những Dấu Hiệu Của Một Người Được Tái Sinh

Làm thế nào để nhận biết một người thật sự được tái sinh? Kinh Thánh không để chúng ta trong sự nghi ngờ. Sự tái sinh, như một hạt giống sống, sẽ thể hiện ra bằng những bông trái có thể thấy được. Đó không phải là điều kiện để được tái sinh, mà là bằng chứng tự nhiên của sự sống mới đã được ban cho.

1. Xưng Nhận Đức Tin Nơi Chúa Giê-xu Christ: 1 Giăng 5:1 tuyên bố: “Ai tin Đức Chúa Jêsus là Đấng Christ, thì sanh bởi Đức Chúa Trời.” Đức tin chân thật vào thân vị và công tác của Chúa Giê-xu là dấu hiệu đầu tiên.
2. Đời Sống Được Biến Đổi Và Vâng Giữ Các Điều Răn Chúa: 1 Giăng 2:3-4 viết: “Vả, nầy là tại làm sao chúng ta biết mình đã biết Ngài: ấy là tại chúng ta giữ các điều răn của Ngài… Ai nói: Ta biết Ngài, mà không giữ điều răn Ngài, là người nói dối, lẽ thật quyết không ở trong người.” Sự vâng phục không phải là sự hoàn hảo không phạm tội, nhưng là một khuynh hướng mới, một ước muốn và nỗ lực để làm đẹp lòng Chúa (Giăng 14:15).
3. Yêu Thương Anh Em Cùng Đức Tin: 1 Giăng 3:14 khẳng định: “Chúng ta biết rằng mình đã vượt khỏi sự chết qua sự sống, vì chúng ta yêu anh em mình. Còn ai chẳng yêu thì ở trong sự chết.” Tình yêu thương vô vị kỷ dành cho những người trong gia đình Đức Chúa Trời là bằng chứng mạnh mẽ của sự sống mới (Giăng 13:35).
4. Chiến Đấu Chống Lại Tội Lỗi Và Sự Công Chính Được Bày Tỏ: 1 Giăng 3:9 nói: “Ai sanh bởi Đức Chúa Trời, thì chẳng phạm tội, vì hột giống của Đức Chúa Trời ở trong người, và người không thể phạm tội được, vì đã sanh bởi Đức Chúa Trời.” Câu này không dạy về sự vô tội hoàn toàn, mà về một đời sống không còn ở trong tình trạng phạm tội cách vui thích và liên tục. Người được tái sinh có một bản chất mới (“hột giống”) ghét tội lỗi và yêu sự công bình (Rô-ma 7:15-25).
5. Có Sự Làm Chứng Của Thánh Linh: Rô-ma 8:16 chép: “Chính Đức Thánh Linh làm chứng cho lòng chúng ta rằng chúng ta là con cái Đức Chúa Trời.” Đây là sự bảo đảm và xác quyết nội tâm mà Thánh Linh ban cho con cái Ngài.

V. Ứng Dụng Thực Tiễn Cho Đời Sống Cơ Đốc Nhân Mỗi Ngày

Hiểu biết về sự tái sinh không chỉ là kiến thức thần học, mà phải định hình toàn bộ đời sống và thực hành đức tin của chúng ta.

1. Kiểm Tra Đời Sống Mình: Mỗi chúng ta cần nghiêm túc xem xét: “Tôi có thực sự được tái sinh chưa?” Dựa trên các dấu hiệu Kinh Thánh, chúng ta không nên dựa vào một lần “lên bàn cầu nguyện” trong quá khứ, mà vào bằng chứng của sự sống Đấng Christ trong hiện tại. Sự tự kiểm này là để khích lệ và xác quyết, hoặc để kêu gọi ăn năn và tin cậy thật vào Chúa Giê-xu.

2. Nuôi Dưỡng Con Người Bề Trong: Người được tái sinh cần “lớn lên” về phương diện thuộc linh (1 Phi-e-rơ 2:2). Điều này đến từ việc siêng năng đọc, suy gẫm và vâng theo Lời Chúa (Ma-thi-ơ 4:4), từ đời sống cầu nguyện thân mật, và từ sự thông công với Hội Thánh để được khích lệ và sửa dạy.

3. Sống Bởi Quyền Năng Của Thánh Linh: Chúng ta được tái sinh bởi Thánh Linh, và cũng phải sống bởi Thánh Linh mỗi ngày (Ga-la-ti 5:16, 25). Điều này có nghĩa là đầu phục sự dẫn dắt của Ngài, để Ngài bày tỏ tội lỗi cần xưng nhận, và để Ngài ban năng lực để sống công chính.

4. Sẵn Sàng Làm Chứng Về Hy Vọng Của Mình: Khi có cơ hội, chúng ta có thể giải thích cách đơn sơ và rõ ràng về niềm tin của mình, như Phi-e-rơ đã dạy: “Hãy thường thường sẵn sàng để trả lời mọi kẻ hỏi lẽ về sự trông cậy trong anh em” (1 Phi-e-rơ 3:15). Câu chuyện cá nhân về việc Chúa Giê-xu đã biến đổi đời sống mình là một chứng cớ mạnh mẽ.

Kết Luận

Sự tái sinh không phải là một khái niệm trừu tượng hay một kinh nghiệm cảm xúc chóng qua. Đó là phép lạ cốt lõi của đạo Cơ Đốc: Đức Chúa Trời Toàn Năng, bởi Thánh Linh của Ngài, dùng Lời Hằng Sống của Ngài, ban sự sống thuộc linh mới cho những tội nhân chết về mặt thuộc linh, đặt họ vào trong mối quan hệ làm con cái với Ngài, qua đức tin nơi công tác chuộc tội trọn vẹn của Chúa Giê-xu Christ. Sự tái sinh là khởi điểm không thể thiếu cho mọi điều khác trong đời sống Cơ Đốc: sự thánh hóa, sự cầu nguyện, sự thờ phượng, và hy vọng về sự sống đời đời.

Nếu bạn chưa chắc chắn về tình trạng thuộc linh của mình, hãy thành thật đến với Chúa Giê-xu. Hãy tin cậy Ngài, xưng nhận tội lỗi và tiếp nhận Ngài làm Cứu Chúa và Chủ của đời mình. Lời hứa của Ngài vững chắc: “Hễ ai tin Con, thì được sự sống đời đời” (Giăng 3:36a). Còn nếu bạn đã được tái sinh, hãy bước đi mỗi ngày trong sự vui mừng và biết ơn vì ân điển vĩ đại này, nuôi dưỡng đời sống mới và mang ra bông trái cho vinh hiển của Đức Chúa Trời.