Các mối phúc là gì?

Bài giảng trên núi, được ghi lại trong Ma-thi-ơ đoạn 5 đến 7, mở đầu bằng một phần tuyệt vời và đảo lộn mọi quan niệm thông thường, thường được gọi là "Các Mối Phúc" (Beatitudes). Đây không chỉ là những lời chúc phúc đơn thuần, mà là một tuyên ngôn mang tính cách mạng về bản chất của Vương Quốc Đấng Christ. Chúa Giê-su, Vua của vương quốc ấy, công bố một hiến pháp hoàn toàn mới, xác định ai là những công dân thật sự được ban phước trong vương quốc của Ngài. Chúng ta sẽ cùng nhau nghiên cứu chuyên sâu ý nghĩa, bối cảnh và sự ứng dụng của từng mối phúc trong đời sống Cơ Đốc nhân.

Bối Cảnh và Cấu Trúc của Các Mối Phúc

Các Mối Phúc được tìm thấy trong Ma-thi-ơ 5:3-12. Bối cảnh trực tiếp là Chúa Giê-su "lên núi" (Ma-thi-ơ 5:1), một hình ảnh có thể gợi nhớ đến Môi-se trên núi Si-na-i, cho thấy đây là một sự mặc khải mới và thẩm quyền cao hơn. Trong bản tiếng Hy Lạp, từ được dùng là "makarioi" (μακάριοι), có nghĩa là "hạnh phúc, được chúc phước, có phước". Nó diễn tả một trạng thái hạnh phúc thâm sâu, viên mãn đến từ ân điển của Đức Chúa Trời, không phụ thuộc vào hoàn cảnh bên ngoài.

Chín "phước" này (từ câu 3 đến câu 11, với câu 12 là lời giải thích mở rộng) tạo thành một cấu trúc có chủ ý. Chúng không phải là chín loại người khác nhau, mà là chín đặc tính liên kết chặt chẽ mô tả bức chân dung toàn diện về một công dân của Nước Trời. Mối phúc đầu tiên và cuối cùng đều kết thúc bằng cụm từ "vì Nước Thiên đàng là của những kẻ ấy" (c.3,10), tạo thành một khung bao bọc, nhấn mạnh rằng tất cả những đặc tính này đều thuộc về thực tại của Vương Quốc Đức Chúa Trời.

Phân Tích Chuyên Sâu Từng Mối Phúc

1. Phước cho những kẻ có lòng khó khăn, vì Nước Thiên đàng là của những kẻ ấy! (Ma-thi-ơ 5:3)

Từ "khó khăn" trong nguyên văn Hy Lạp là "ptōchos" (πτωχός), không chỉ nghèo vật chất mà còn chỉ sự nghèo nàn, trống rỗng, khốn cùng về tâm linh. Đây là người ý thức sâu sắc sự trống rỗng và bất lực thuộc linh của mình trước mặt Đức Chúa Trời, không có chút công đức hay sự tự tin nào để dựa vào. Đây chính là cánh cửa đầu tiên dẫn vào Nước Trời, như Chúa phán: "Ta đến không phải để kêu người công bình, song kêu kẻ có tội" (Ma-thi-ơ 9:13). Sự "có phước" ở đây là chính Nước Thiên đàng – sự hiệp thông với Đức Chúa Trời – đã trở thành sở hữu của họ.

2. Phước cho những kẻ than khóc, vì sẽ được yên ủi! (Ma-thi-ơ 5:4)

"Than khóc" (penthountes - πενθοῦντες) ở đây không chỉ là buồn phiền vì mất mát cá nhân, mà trước hết là sự đau buồn, thống hối vì tội lỗi của chính mình và của thế gian. Đó là nỗi buồn theo ý muốn Đức Chúa Trời như sứ đồ Phao-lô mô tả: "Sự buồn rầu theo ý Đức Chúa Trời sanh ra sự hối cải, và sự hối cải dẫn đến sự rỗi linh hồn, không hề ăn năn" (2 Cô-rinh-tô 7:10). Lời hứa "sẽ được yên ủi" chỉ về sự an ủi tối hậu từ chính Đức Chúa Trời (Ê-sai 61:2) và sự xóa bỏ mọi đau khổ trong cõi đời đời (Khải Huyền 21:4).

3. Phước cho những kẻ nhu mì, vì sẽ hưởng được đất! (Ma-thi-ơ 5:5)

"Nhu mì" (praeis - πραεῖς) thường bị hiểu lầm là yếu đuối. Trái lại, nó chỉ sức mạnh được kiểm soát, sự khiêm nhường và dịu dàng phát xuất từ lòng tin cậy nơi Đức Chúa Trời, không cần phải tự bảo vệ mình. Môi-se được mô tả là người "rất nhu mì hơn mọi người trên thế gian" (Dân Số Ký 12:3) nhưng là một lãnh đạo mạnh mẽ. Chính Chúa Giê-su tuyên bố: "Ta có lòng nhu mì, khiêm nhường" (Ma-thi-ơ 11:29). Lời hứa "hưởng được đất" nhắc đến Thi Thiên 37:11, nói về sự thừa kế và hưởng trọn vẹn phước hạnh trong Vương Quốc của Đấng Christ.

4. Phước cho những kẻ đói khát sự công bình, vì sẽ được no đủ! (Ma-thi-ơ 5:6)

"Đói khát" (peinōntes và dipsōntes) diễn tả một sự khao khát mãnh liệt, sống còn. "Sự công bình" (dikaiosunēn - δικαιοσύνην) ở đây bao gồm cả địa vị công bình trước mặt Đức Chúa Trời (sự xưng công bình) và đời sống công bình thực tiễn. Cơ Đốc nhân không chỉ khao khát được tuyên bố là công bình bởi đức tin, mà còn khao khát sống một đời sống ngay thẳng, công chính. Lời hứa "sẽ được no đủ" khẳng định rằng Đức Chúa Trời sẽ đáp ứng sự khao khát ấy nơi chính Ngài và trong Vương Quốc đời đời.

Những Mối Phúc Về Lòng Thương Xót và Tấm Lòng Tinh Sạch

5. Phước cho những kẻ hay thương xót, vì sẽ được thương xót! (Ma-thi-ơ 5:7)

"Thương xót" (eleēmones - ἐλεήμονες) là lòng trắc ẩn thực tế, sẵn sàng đáp ứng nhu cầu của người khác, đặc biệt là những người đáng lẽ không xứng đáng. Nó phản chiếu chính bản tính của Đức Chúa Trời (Xuất Ê-díp-tô Ký 34:6). Nguyên tắc này được minh họa rõ trong dụ ngôn về đầy tớ không có lòng thương xót (Ma-thi-ơ 18:21-35). Lòng thương xót chúng ta nhận được từ Đức Chúa Trời (sự tha thứ tội lỗi) phải trở thành nguồn mạch cho lòng thương xót chúng ta dành cho người khác. Đây không phải là sự đổi chác, mà là một dòng chảy tự nhiên: người đã kinh nghiệm ân điển sẽ trở nên một kênh dẫn của ân điển.

6. Phước cho những kẻ có lòng trong sạch, vì sẽ thấy Đức Chúa Trời! (Ma-thi-ơ 5:8)

"Trong sạch" (katharoi - καθαροὶ) nghĩa là tinh khiết, không pha trộn. "Lòng" (kardia - καρδία) trong Kinh Thánh chỉ trung tâm của con người: ý chí, cảm xúc, lý trí. Vậy, "lòng trong sạch" là một tấm lòng được thanh tẩy khỏi tội lỗi, một đời sống nội tâm chân thật, không giả hình, có một mục đích duy nhất là làm vinh hiển Đức Chúa Trời. Lời hứa "sẽ thấy Đức Chúa Trời" nói đến mối tương giao mật thiết, trực tiếp trong đời này (qua Chúa Giê-su Christ) và sự hiện diện trực diện với Ngài trong cõi đời đời (1 Cô-rinh-tô 13:12; 1 Giăng 3:2).

7. Phước cho những kẻ làm cho người hòa thuận, vì sẽ được gọi là con Đức Chúa Trời! (Ma-thi-ơ 5:9)

"Làm cho người hòa thuận" (eirēnopoioi - εἰρηνοποιοί) có nghĩa đen là "những thợ xây dựng hòa bình". Đây không phải là người chỉ yêu chuộng hòa bình, mà là người chủ động, tích cực tìm kiếm và tái lập mối quan hệ hòa thuận – trước hết giữa người với Đức Chúa Trời (sự hòa thuận), và sau là giữa người với người. Công việc này bắt chước chính công việc của Chúa Giê-su, Đấng "là sự hòa thuận của chúng ta" (Ê-phê-sô 2:14). Vì vậy, những người này được gọi là "con Đức Chúa Trời", vì họ phản ánh bản tính của Cha Thiên Thượng, Đấng tìm kiếm và cứu vớt kẻ lạc mất.

Mối Phúc Trong Sự Bắt Bớ và Ứng Dụng Thực Tế

8 & 9. Phước cho những kẻ chịu bắt bớ vì sự công bình... vì cớ ta (Ma-thi-ơ 5:10-11)

Hai mối phúc cuối cùng tập trung vào cùng một chủ đề: sự bắt bớ. Đây là kết quả tất yếu khi sống với những đặc tính của các mối phúc trước trong một thế gian thù nghịch với Đức Chúa Trời. Chúa Giê-su không nói "nếu" mà nói "khi" các môn đồ bị bắt bớ. Lý do bị bắt bớ là "vì sự công bình" và "vì cớ ta", nghĩa là vì trung thành với Chúa Giê-su và các tiêu chuẩn của Vương Quốc Ngài. Lời hứa "Nước Thiên đàng" được lặp lại (c.10), và một niềm vui lớn được hứa ban (c.12), liên kết sự đau khổ của môn đồ với các tiên tri và chính Chúa Giê-su.

Ứng Dụng Thực Tế Trong Đời Sống Cơ Đốc Nhân

• Bắt đầu bằng sự khó khăn thuộc linh: Mỗi ngày, hãy xưng nhận sự cần Chúa của mình. Tránh tinh thần tự mãn thuộc linh. Cầu nguyện như người thu thuế: "Lạy Đức Chúa Trời, xin thương xót lấy tôi, vì tôi là kẻ có tội!" (Lu-ca 18:13).
• Sống nhu mì trong xung đột: Khi bị xúc phạm, chỉ trích, hãy nhớ đến đặc tính nhu mì. Điều đó không có nghĩa là không bênh vực lẽ thật, nhưng là từ chối tinh thần trả thù, giao phó mình cho Đấng xét đoán công bình (1 Phi-e-rơ 2:23).
• Thực hành lòng thương xót một cách cụ thể: Hãy chủ động tìm kiếm cơ hội để bày tỏ lòng thương xót – tha thứ người làm tổn thương mình, giúp đỡ người có nhu cầu, kiên nhẫn với người yếu đuối.
• Gìn giữ tấm lòng tinh sạch: Thường xuyên kiểm tra động cơ của mình. Làm việc lành vì muốn được người khen hay vì yêu Chúa? Cầu xin Chúa thanh tẩy những góc khuất trong lòng (Thi Thiên 139:23-24).
• Trở thành thợ xây dựng hòa bình: Trong gia đình, Hội Thánh, chỗ làm, hãy chủ động hàn gắn mối quan hệ rạn nứt. Dẫn dắt người khác đến sự hòa thuình với Đức Chúa Trời qua Tin Lành.
• Chuẩn bị tâm thế cho sự phản đối: Sống theo các mối phúc sẽ khiến bạn khác biệt và có thể bị hiểu lầm, chế giễu. Hãy xem đó là cơ hội để đồng nhất với Christ và nhìn về phần thưởng trên trời (Hê-bơ-rơ 11:26).

Kết Luận

Các Mối Phúc là bản tuyên ngôn đảo lộn mọi giá trị của thế gian. Chúng vẽ nên chân dung của Chúa Giê-su Christ – Đấng hoàn toàn khó khăn thuộc linh, than khóc vì tội lỗi, nhu mì, khao khát sự công bình, đầy lòng thương xót, có lòng trong sạch, tạo hòa bình và chịu bắt bớ vì sự công bình. Đồng thời, chúng cũng mô tả đời sống của những ai đã được biến đổi bởi Thánh Linh Ngài. Các mối phúc này không phải là những điều kiện để được vào Nước Trời, nhưng là những bằng chứng và đặc điểm của những người đã bước vào Nước Trời bởi ân điển qua đức tin nơi Chúa Giê-su.

Chúng thách thức chúng ta kiểm nghiệm đời sống mình: Liệu tôi có đang sống theo các giá trị của Vương Quốc Thiên đàng hay vẫn đang chạy theo các giá trị phù hoa của thế gian? Ước mong mỗi chúng ta, nhờ quyền năng của Đức Thánh Linh, ngày càng được nên giống hình ảnh của Đấng Christ, để thật sự trở nên "người có phước" theo cách định nghĩa đời đời của Đức Chúa Trời.