Luật Pháp Và Các Tiên Tri Trong Kinh Thánh: Ý Nghĩa Và Sự Ứng Nghiệm
Trong hành trình đọc và nghiên cứu Kinh Thánh, cụm từ “luật pháp và các tiên tri” xuất hiện như một trục chính, kết nối Cựu Ước và Tân Ước, đồng thời hé mở kế hoạch cứu chuộc vĩ đại của Đức Chúa Trời. Đây không chỉ là hai phần riêng biệt của bộ sách, mà là một thể thống nhất, cùng làm chứng và hướng về một nhân vật trung tâm: Chúa Cứu Thế Giê-xu. Bài viết nghiên cứu này sẽ đi sâu khảo sát ý nghĩa Kinh Thánh của “luật pháp” (Torah) và “các tiên tri” (Nevi'im), mối liên hệ mật thiết giữa chúng, và quan trọng nhất, cách Chúa Giê-xu đã “làm cho trọn” cả hai, đem đến cho chúng ta một nền tảng đức tin vững vàng và một đời sống thuộc linh phong phú.
Trong ngữ cảnh Kinh Thánh, đặc biệt từ góc nhìn của người Do Thái thời Chúa Giê-xu, “Luật pháp và các tiên tri” thường được hiểu là toàn bộ phần Kinh Thánh Cựu Ước (theo cách phân chia Tanakh).
1. Luật Pháp (Torah - תּוֹרָה):
Trong tiếng Hê-bơ-rơ, “Torah” không chỉ đơn thuần là “luật” theo nghĩa pháp lý khô kám, mà rộng hơn, có nghĩa là “sự chỉ dẫn”, “lời giáo huấn”. Đây là năm sách đầu tiên của Kinh Thánh (Ngũ Kinh: Sáng-thế Ký, Xuất Ê-díp-tô Ký, Lê-vi Ký, Dân-số Ký, Phục-truyền Luật-lệ Ký) được ghi chép bởi Môi-se. Luật pháp bao gồm:
- Giao ước và Lịch sử: Kể lại công cuộc sáng tạo, sự sa ngã, lời hứa cứu rỗi, và việc Đức Chúa Trời lập giao ước với Áp-ra-ham và dân Y-sơ-ra-ên (Sáng-thế Ký 12:1-3; 15:1-21).
- Các điều răn và quy định: Bao gồm Mười Điều Răn (Xuất Ê-díp-tô Ký 20:1-17) cùng hàng loạt luật lệ về thờ phượng, đạo đức, vệ sinh và dân sự, được đúc kết trong giao ước tại núi Si-na-i.
- Hình bóng về Đấng Cứu Thế: Qua các của lễ, nghi thức (như Lễ Vượt Qua - Xuất Ê-díp-tô Ký 12), và chức vụ thầy tế lễ, Luật pháp chỉ về nhu cầu cần có sự chuộc tội hoàn hảo trong tương lai.
Mục đích của Luật pháp được Phao-lô tóm tắt: “Vậy, Luật pháp đã thành gia sư đặng dẫn chúng ta đến với Đấng Christ, hầu cho chúng ta bởi đức tin mà được xưng công bình” (Ga-la-ti 3:24). Luật pháp như một tấm gương phản chiếu sự thánh khiết của Đức Chúa Trời và bản chất tội lỗi của con người (Rô-ma 3:20), từ đó dẫn dắt chúng ta nhận biết nhu cầu cần một Đấng Cứu Rỗi.
2. Các Tiên Tri (Nevi'im - נְבִיאִים):
Đây là phần thứ hai trong Kinh Thánh Hê-bơ-rơ, bao gồm các sách lịch sử (như Giô-suê, Các Quan Xét, Sa-mu-ên, Các Vua) và các sách tiên tri lớn, nhỏ (như Ê-sai, Giê-rê-mi, Ê-xê-chi-ên, 12 tiên tri nhỏ). Chức vụ của các tiên tri gồm:
- Truyền đạt sứ điệp của Đức Chúa Trời: Cảnh cáo, quở trách dân sự khi họ phản nghịch, đi sai Luật pháp.
- Công bố sự phán xét và sự tha thứ: Họ chỉ ra hậu quả của tội lỗi, nhưng cũng loan báo về sự thương xót và phục hồi nếu có sự ăn năn.
- Tiên tri về Đấng Mê-si: Đây là điểm nhấn quan trọng nhất. Các tiên tri đã đưa ra hàng loạt lời tiên tri chi tiết về Đấng Cứu Thế sẽ đến: Ngài sinh bởi nữ đồng trinh (Ê-sai 7:14), tại Bết-lê-hem (Mi-chê 5:2), chịu khổ hình thay cho dân (Ê-sai 53:5), sống lại từ kẻ chết (Thi thiên 16:10), và nhiều chi tiết khác. Các tiên tri giải thích và làm sáng tỏ tinh thần và mục đích đằng sau những chữ nghĩa của Luật pháp, đồng thời mở rộng tầm nhìn về tương lai cứu rỗi.
Chúa Giê-xu đã tóm tắt mối liên hệ này cách rõ ràng: “Các ngươi đừng tưởng ta đến đặng phá Luật pháp hay là lời tiên tri; ta đến, không phải để phá, song để làm cho trọn” (Ma-thi-ơ 5:17). Cụm từ “Luật pháp và các tiên tri” cho thấy chúng là một thể thống nhất, bổ sung cho nhau.
Luật pháp đặt nền tảng, các tiên tri kêu gọi quay về nền tảng đó. Khi dân Y-sơ-ra-ên vi phạm giao ước, các tiên tri không rao ra một luật pháp mới, mà kêu gọi họ quay trở lại với Luật pháp của Đức Chúa Trời đã ban (Ê-sai 1:10-17; Mi-chê 6:8). Tiên tri Ê-sai đã kết nối trực tiếp: “Hãy chỉ cho ta biết luật của Đức Giê-hô-va... Vì miệng Đức Giê-hô-va đã phán điều đó” (Ê-sai 1:10, 20).
Luật pháp vạch ra tiêu chuẩn thánh khiết, các tiên tri bày tỏ tấm lòng thương xót và công bình đằng sau tiêu chuẩn đó. Đức Chúa Trời không chỉ muốn những nghi lễ bề ngoài, nhưng Ngài muốn “sự nhân từ, và sự nhận biết Đức Chúa Trời” (Ô-sê 6:6). Các tiên tri nhấn mạnh đến công lý, tình yêu thương và sự khiêm nhường, là bản chất thật của việc tuân giữ Luật pháp.
Cả hai cùng hướng về Chúa Cứu Thế. Chúa Giê-xu phán sau khi sống lại: “Ôi người dại dột, lòng chậm tin lời các đấng tiên tri nói! Há chẳng phải Đấng Christ chịu thương khô thể ấy, mới được vào sự vinh hiển mình sao? Đoạn, Ngài bắt đầu từ Môi-se rồi kế đến mọi đấng tiên tri, mà cắt nghĩa cho hai người đó những lời chỉ về mình trong cả Kinh Thánh” (Lu-ca 24:25-27). “Cả Kinh Thánh” ở đây chính là “Luật pháp và các tiên tri”. Ngài là Đấng mà các của lễ trong Luật pháp hình bóng về, và là Đấng Mê-si mà các tiên tri đã loan báo.
Động từ Hy Lạp “plēroō” (πληρόω) trong Ma-thi-ơ 5:17 mang ý nghĩa “làm đầy trọn”, “hoàn thành”, “làm ứng nghiệm”. Chúa Giê-xu đã “làm cho trọn” Luật pháp và các tiên tri trên ba phương diện then chốt:
1. Ngài Ứng Nghiệm Mọi Lời Tiên Tri:
Cuộc đời, chức vụ, sự chết và sự sống lại của Chúa Giê-xu đã ứng nghiệm chính xác hàng trăm lời tiên tri trong Cựu Ước. Ma-thi-ơ đặc biệt nhấn mạnh điều này, thường xuyên dùng cụm từ “hầu cho được ứng nghiệm lời đấng tiên tri đã nói” (Ma-thi-ơ 1:22; 2:15; 4:14; 8:17; 12:17...). Ngài là “chữ cái” cuối cùng, hoàn tất trọn vẹn câu chuyện mà các tiên tri đã viết.
2. Ngài Giữ Trọn Luật Pháp Cách Hoàn Hảo:
Không một người nào có thể giữ trọn Luật pháp thánh khiết của Đức Chúa Trời (Rô-ma 3:10). Nhưng Chúa Giê-xu, là Con Đức Chúa Trời, đã sống một đời sống hoàn toàn vâng phục Cha, không hề phạm tội (Hê-bơ-rơ 4:15). Sự vâng phục trọn vẹn đó khiến Ngài trở nên của lễ toàn hảo, có giá trị chuộc tội cho nhân loại. “Ấy vậy, bởi sự vâng phục của một người mà mọi người khác sẽ được xưng công bình” (Rô-ma 5:19).
3. Ngài Ban Ý Nghĩa Trọn Vẹn Và Tối Cao Cho Luật Pháp:
Trong Bài Giảng Trên Núi (Ma-thi-ơ 5-7), Chúa Giê-xu đào sâu ý nghĩa của Luật pháp, không dừng ở hành vi bên ngoài mà đi vào tận động cơ, tấm lòng bên trong (“Các ngươi có nghe lời phán... Nhưng ta nói cùng các ngươi...” - Ma-thi-ơ 5:21-22, 27-28). Ngài tóm tắt toàn bộ Luật pháp và các tiên tri vào hai điều răn lớn nhất: “Hãy hết lòng, hết linh hồn, hết ý mà yêu mến Chúa là Đức Chúa Trời ngươi” và “Hãy yêu người lân cận như mình” (Ma-thi-ơ 22:37-40). Tình yêu thương chính là sự làm trọn Luật pháp (Rô-ma 13:10). Chúa Giê-xu không bãi bỏ luật pháp, nhưng Ngài hoàn tất nó bằng cách đưa nó đến đỉnh điểm trong tình yêu thương và ân điển.
Hiểu được mối liên hệ giữa Luật pháp, các Tiên tri và sự làm cho trọn của Chúa Giê-xu đem đến cho chúng ta nền tảng sống động cho đức tin và nếp sống:
1. Đọc Cựu Ước Với Con Mắt Hướng Về Chúa Cứu Thế:
Khi đọc Cựu Ước, chúng ta không chỉ xem đó là những câu chuyện lịch sử hay luật lệ cũ, mà phải tìm thấy hình bóng, lời hứa và sự chuẩn bị cho Chúa Giê-xu. Mỗi giao ước, của lễ, nhân vật đều chỉ về Ngài. Điều này làm phong phú sự hiểu biết và lòng biết ơn chúng ta dành cho Chúa.
2. Sống Dưới Ân Điển, Không Dưới Ách Luật Pháp:
Vì Chúa Giê-xu đã giữ trọn luật pháp thay cho chúng ta, chúng ta được xưng công bình bởi đức tin nơi Ngài, chứ không bởi việc tuân giữ luật pháp (Rô-ma 3:28). Điều này giải phóng chúng ta khỏi gánh nặng tự cứu mình và cho phép chúng ta vâng phục Đức Chúa Trời bởi tình yêu và lòng biết ơn.
3. Để Tình Yêu Thương Làm Thành Luật Pháp Của Đấng Christ:
Mệnh lệnh cao nhất cho chúng ta bây giờ là sống trong tình yêu thương (Giăng 13:34-35). Khi chúng ta yêu Chúa hết lòng và yêu người lân cận, chúng ta đang thực hiện tinh thần của toàn bộ Luật pháp. Mọi lựa chọn, lời nói, hành động nên được đặt dưới sự kiểm nghiệm của hai điều răn lớn này.
4. Rao Giảng Tin Lành Trọn Vẹn:
Sứ điệp của chúng ta phải dựa trên nền tảng Kinh Thánh trọn vẹn. Chúng ta rao giảng về tội lỗi (Luật pháp chỉ ra), về sự phán xét (các tiên tri cảnh báo), và về Đấng Cứu Rỗi đã đến để giải quyết vấn đề tội lỗi và đem đến sự cứu rỗi (Tin Lành). Đây là sứ điệp trọn vẹn của “Luật pháp và các tiên tri”.
“Luật pháp và các tiên tri” là hai chứng nhân không thể tách rời, cùng đồng thanh loan báo về sự thánh khiết của Đức Chúa Trời, tình trạng tội lỗi của con người, và lời hứa cứu rỗi qua Đấng Mê-si. Chúa Giê-xu Christ chính là điểm hội tụ, là lời đáp án cho mọi lời tiên tri và là Đấng đã sống trọn vẹn tinh thần của Luật pháp. Là Cơ Đốc nhân, chúng ta đứng trên nền tảng vững chắc này: không còn bị kết tội bởi luật pháp, nhưng được tự do để sống cho Đấng đã yêu thương và phó chính mình Ngài vì chúng ta. Hãy tiếp tục đào sâu Lời Chúa, từ Sáng-thế Ký đến Khải-huyền, với con mắt đức tin nhìn thấy Chúa Giê-xu là trung tâm, và để tình yêu thương mà Ngài ban đầy dẫu trong lòng trở thành động lực và mục đích cho mọi nếp sống của chúng ta.
“Vả, hễ sự gì đã viết từ xưa đều để dạy dỗ chúng ta, hầu cho bởi sự nhịn nhục và sự yên ủi của Kinh Thánh dạy mà chúng ta được sự trông cậy.” (Rô-ma 15:4).