Báp-têm Lại: Sự Tươi Mới Thuộc Linh hay Sự Hiểu Lầm về Ân Điển?
Trong hành trình thuộc linh, nhiều Cơ Đốc nhân chân thành đôi khi trải qua những giai đoạn khô khan, sa ngã, hoặc cảm giác xa cách Chúa. Từ đó nảy sinh khát khao được “làm mới lại,” được “bắt đầu lại từ đầu,” và ý tưởng làm lễ báp-têm lần thứ hai như một biểu tượng cho sự tươi mới đó trở nên hấp dẫn. Tuy nhiên, điều này có phù hợp với giáo lý Kinh Thánh khi lần báp-têm đầu tiên của họ đã được thực hiện cách chính đáng—nhân danh Cha, Con, và Thánh Linh, sau khi đã tin nhận Chúa Giê-xu Christ? Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào phân tích Kinh Thánh, ngôn ngữ gốc, và thần học để làm sáng tỏ vấn đề then chốt này.
Để trả lời câu hỏi về tính hợp lệ của báp-têm lại, trước hết chúng ta phải hiểu rõ bản chất của phép báp-têm mà Kinh Thánh dạy. Từ ngữ “báp-têm” xuất phát từ gốc Hy Lạp βάπτισμα (baptisma), mang ý nghĩa “dìm xuống,” “làm ngập,” hay “rửa.” Trong bối cảnh Tân Ước, nó mang một ý nghĩa thuộc linh sâu sắc, không chỉ là nghi thức tẩy rửa bằng nước.
Kinh Thánh trình bày báp-têm là một hành động một lần, đánh dấu sự đồng nhất trọn vẹn của tín đồ với Đấng Christ trong sự chết, sự chôn, và sự sống lại của Ngài. Sứ đồ Phao-lô giải thích rõ ràng trong Rô-ma 6:3-4:
“Hay là, anh em chẳng biết rằng chúng ta thảy đều đã chịu phép báp-têm trong Đức Chúa Jêsus Christ, tức là chịu phép báp-têm trong sự chết Ngài sao? Vậy chúng ta đã bị chôn với Ngài bởi phép báp-têm trong sự chết Ngài, hầu cho Đấng Christ nhờ vinh hiển của Cha được từ kẻ chết sống lại thể nào, thì chúng ta cũng sống trong đời mới thể ấy.” (Rô-ma 6:3-4).
Động từ Hy Lạp được sử dụng ở đây là thì aorist (ὁ βαπτισθέντες - ho baptisthentes), thường chỉ một hành động đã hoàn tất trong quá khứ với hiệu quả kéo dài đến hiện tại. Phao-lô không nói “chúng ta tiếp tục được báp-têm,” mà khẳng định rằng chúng ta “thảy đều đã chịu” – một sự kiện đã xảy ra, một lần đủ cả. Báp-têm là dấu hiệu bên ngoài của một thực tại bên trong: sự hiệp nhất không thể hủy bỏ của chúng ta với Đấng Christ.
Ê-phê-sô 4:5 cũng khẳng định một cách mạnh mẽ: “chỉ có một Chúa, một đức tin, một phép báp-têm.” Sự khẳng định “một phép báp-têm” này rõ ràng đặt báp-têm như một sự kiện độc nhất, không lặp lại trong đời sống tín đồ, song hành với “một đức tin” nơi “một Chúa.”
Một số người có thể viện dẫn Công vụ 19:1-5, nơi Phao-lô gặp một số môn đồ tại Ê-phê-sô chỉ chịu “phép báp-têm của Giăng.” Sau khi nghe giảng về Đức Chúa Jêsus, họ đã chịu báp-têm lại nhân danh Đức Chúa Jêsus. Đây có phải là cơ sở cho báp-têm lại vì lý do tươi mới thuộc linh không?
“Phao-lô hỏi: Vậy thì anh em đã chịu phép báp-têm nào? Trả lời: Phép báp-têm của Giăng. Phao-lô bèn nói: Giăng đã làm phép báp-têm về sự ăn năn tội, mà truyền dân phải tin Đấng đến sau mình, nghĩa là tin Đức Chúa Jêsus. Chúng nghe bấy nhiêu lời, bèn chịu phép báp-têm nhân danh Đức Chúa Jêsus.” (Công vụ 19:3-5).
Phân tích cho thấy đây không phải là “báp-têm lại” theo nghĩa chúng ta bàn luận. Những người này chưa từng nghe về Phúc Âm trọn vẹn của Đức Chúa Jêsus Christ, cũng chưa nhận lãnh Đức Thánh Linh (Công vụ 19:2). Phép báp-têm của Giăng là phép báp-têm của sự ăn năn, hướng về Đấng Mê-si-a sẽ đến (Ma-thi-ơ 3:11). Khi họ tin nhận Đấng Mê-si-a đã đến—là Chúa Giê-xu—thì lần báp-têm đầu tiên của họ chưa phải là phép báp-têm Cơ Đốc giáo. Do đó, đây là lần báp-têm đầu tiên và duy nhất của họ vào trong Đấng Christ, không phải là lần thứ hai. Trường hợp này củng cố cho nguyên tắc: chỉ có một phép báp-têm vào trong thân thể Đấng Christ (I Cô-rinh-tô 12:13).
Vậy, nhu cầu “tươi mới thuộc linh” chân chính phải được đáp ứng thế nào? Kinh Thánh không hề im lặng về vấn đề này, nhưng phân biệt rõ giữa nghi thức một lần (báp-têm) và tiến trình liên tục (sự nên thánh, sự đổi mới tâm thần).
1. Sự Ăn Năn Tái Diễn (Không Phải Báp-têm Tái Diễn): Khi một Cơ Đốc nhân phạm tội và cảm thấy xa cách Chúa, lời kêu gọi của Kinh Thánh không phải là xuống nước lần nữa, mà là ăn năn, xưng tội, và nhận lãnh sự tha thứ đã được mua sẵn. I Giăng 1:9 viết: “Còn nếu chúng ta xưng tội mình, thì Ngài là thành tín công bình để tha tội cho chúng ta, và làm cho chúng ta sạch mọi điều gian ác.” Sự tha thứ này dựa trên huyết của Chúa Giê-xu (I Giăng 1:7), không dựa trên việc lặp lại một nghi thức.
2. Sự Đổi Mới của Tâm Thần: Rô-ma 12:2 kêu gọi: “Đừng làm theo đời nầy, nhưng hãy biến hóa bởi sự đổi mới của tâm thần mình.” Động từ “biến hóa” ở đây trong tiếng Hy Lạp (μεταμορφόω - metamorphoō) là thì hiện tại, diễn tả một tiến trình liên tục, đang diễn ra. Sự tươi mới là công việc hàng ngày của Đức Thánh Linh trong lòng chúng ta khi chúng ta vâng phục Lời Chúa.
3. Sự Xức Dầu Hằng Ngày: II Cô-rinh-tô 4:16 khích lệ: “Cho nên chúng ta chẳng ngã lòng, dù người bề ngoài hư nát, nhưng người bề trong cứ đổi mới càng ngày càng hơn.” Sự đổi mới này (“ἀνακαινοῦται - anakainoutai”) cũng là một động từ ở thì hiện tại, thụ động—nghĩa là chính Đức Chúa Trời đang hành động để làm mới chúng ta mỗi ngày.
Việc chủ trương báp-têm lại cho mục đích tươi mới thuộc linh có thể dẫn đến một số nguy hiểm thần học:
- Hạ Thấp Ý Nghĩa của Báp-têm: Nó biến báp-têm từ một dấu ấn vĩnh viễn của giao ước mới thành một nghi thức cảm xúc có thể lặp lại mỗi khi con người cảm thấy xuống tinh thần, giống như các nghi thức tẩy rửa trong một số tôn giáo khác.
- Đặt Nền Trên Cảm Xúc Thay Vì Đức Tin: Động cơ thường xuất phát từ cảm giác tội lỗi, hổ thẹn, hoặc khát khao một trải nghiệm mạnh mẽ. Trong khi đó, đức tin chân chính nắm giữ lời hứa của Chúa dù cảm xúc thế nào (Ha-ba-cúc 3:17-18).
- Vô Tình Phủ Nhận Hiệu Quả của Báp-têm Đầu Tiên: Hành động này ngầm nói rằng báp-têm trước đó “không còn tác dụng” hoặc “đã hết hạn,” đi ngược lại lẽ thật về sự hiệp nhất vĩnh viễn với Đấng Christ trong sự chết và sống lại của Ngài.
- Tạo Ra Một Công Lý Mới: Nó có thể khiến người ta nghĩ rằng sự tươi mới phụ thuộc vào một hành động (báp-têm lại) của chính mình, thay vì hoàn toàn dựa trên ân điển và sự tha thứ đã hoàn tất của Chúa Giê-xu trên thập tự giá.
Thay vì tìm kiếm một nghi thức mới, Cơ Đốc nhân cần áp dụng những phương cách Kinh Thánh cho sự tươi mới:
1. Xưng Tội và Ăn Năn Cách Cụ Thể: Không xưng tội chung chung. Hãy đến với Chúa, gọi đúng tên tội lỗi của mình, từ bỏ nó, và tin cậy nơi lời hứa tha thứ của Ngài (Thi Thiên 51:17).
2. Đắm Mình Trong Lời Chúa: Sự đổi mới tâm thần đến bởi Lời Chúa. Hãy đọc, suy ngẫm, và để Lời Chúa rửa sạch tư tưởng mình (Ê-phê-sô 5:26; Giăng 17:17).
3. Sống Phó Thác và Vâng Phục Hằng Ngày: Mỗi ngày, hãy dâng thân thể mình “làm của lễ sống và thánh” cho Đức Chúa Trời (Rô-ma 12:1). Sự vâng phục trong những điều nhỏ nhặt mở đường cho sự hiện diện tươi mới của Đức Thánh Linh.
4. Ghi Nhớ và Tuyên Xưng Báp-têm Của Mình: Thay vì làm lại, hãy nhớ lại ý nghĩa báp-têm của mình. Đây là một công cụ mạnh mẽ để chống lại sự kết tội của kẻ thù. Khi bị cám dỗ, hãy nhớ: “Ta đã bị chôn với Đấng Christ trong báp-têm. Ta đã thuộc về Ngài. Con người cũ đó đã bị đóng đinh rồi.” (Xem Rô-ma 6:6-11).
5. Tìm Sự Khích Lệ trong Hội Thánh: Hãy chia sẻ gánh nặng với những tín hữu trưởng thành, tìm kiếm sự cầu thay và khuyên bảo (Ga-la-ti 6:1-2; Gia-cơ 5:16). Sự nhóm lại và tiệc thánh thường xuyên là những phương Chúa ban để củng cố đức tin chúng ta (Hê-bơ-rơ 10:24-25).
Kinh Thánh chỉ dạy rõ ràng về một phép báp-têm (Ê-phê-sô 4:5) như một dấu ấn thiêng liêng, một lần đủ cả, về sự đồng chết và đồng sống lại của chúng ta với Đấng Christ. Việc làm báp-têm lại, với động cơ tìm kiếm sự tươi mới thuộc linh, là một sự hiểu lầm về bản chất của cả ân điển lẫn nghi thức này. Nó có nguy cơ chuyển hướng sự chú ý từ công tác hoàn tất của Đấng Christ sang nỗ lực tái diễn của con người.
Sự tươi mới thật không đến từ việc lặp lại cái bên ngoài, mà đến từ việc đào sâu vào thực tại bên trong đã được thiết lập: đó là mối liên hệ giao ước không hề thay đổi của chúng ta với Đấng Christ. Khi cảm thấy khô khan, đừng tìm đến hồ nước để được báp-têm lại; thay vào đó, hãy quay về với đồi Gô-gô-tha, nơi tội lỗi đã được tha, và với ngôi mộ trống, nơi quyền năng sống mới đã được ban. Hãy để Lời Chúa và Thánh Linh Ngài, Đấng đã đóng ấn cho bạn trong báp-têm, tiếp tục công việc đổi mới bạn mỗi ngày cho đến ngày của Đức Chúa Jêsus Christ (Phi-líp 1:6).
“Ấy vậy, nếu ai ở trong Đấng Christ, thì nấy là người dựng nên mới; những sự cũ đã qua đi, nầy mọi sự đều trở nên mới.” (II Cô-rinh-tô 5:17). Sự “mới” này là một thực tại thuộc về địa vị, và sự tươi mới là kinh nghiệm tiếp diễn của thực tại ấy. Hãy sống trong ánh sáng của báp-têm bạn đã nhận, chứ đừng tìm kiếm một báp-têm khác.