Có nên để nhà thờ mắc nợ không?

Trong bối cảnh phát triển chức vụ và nhu cầu mở rộng cơ sở vật chất, nhiều Hội Thánh đối diện với câu hỏi thực tế và đầy thách thức: Có nên để nhà thờ mắc nợ không? Đây không chỉ là vấn đề tài chính thuần túy, mà còn là một vấn đề thuộc linh sâu sắc, đòi hỏi sự hướng dẫn khôn ngoan từ Lời Đức Chúa Trời. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào Kinh Thánh để khám phá các nguyên tắc nền tảng về quản lý, trách nhiệm, đức tin và sự tự do, từ đó đưa ra cái nhìn toàn diện cho các lãnh đạo Hội Thánh và tín hữu.

Kinh Thánh không trực tiếp đề cập đến việc "Hội Thánh vay nợ ngân hàng", vì đây là mô hình của xã hội hiện đại. Tuy nhiên, Kinh Thánh đưa ra những nguyên tắc vĩnh cửu về quản lý tài chính, trách nhiệm và thái độ đối với của cải vật chất, áp dụng cho cả cá nhân lẫn tập thể là thân thể Đấng Christ.

1. Lời Kinh Thánh Trực Tiếp Về Nợ:

• Rô-ma 13:8: "Đừng mắc nợ ai chi hết, chỉ mắc nợ về sự yêu thương nhau; vì ai yêu kẻ lân cận mình, ấy là đã làm trọn luật pháp." Từ "mắc nợ" trong nguyên ngữ Hy Lạp là opheilō (ὀφείλω), có nghĩa là "mang ơn" hoặc "có nghĩa vụ". Câu này nhấn mạnh: chúng ta không nên có nghĩa vụ tài chính lâu dài với ai, ngoại trừ nghĩa vụ yêu thương vĩnh viễn.
• Châm-ngôn 22:7: "Kẻ giàu quản trị kẻ nghèo, và kẻ mượn là tôi mọi của kẻ cho mượn." Đây là nguyên tắc khôn ngoan vượt thời gian. Người (hay tổ chức) đi vay trở nên lệ thuộc vào người cho vay. Sự "làm tôi mọi" này có thể hạn chế sự tự do trong việc ra quyết định thuộc linh, vì phải ưu tiên trả nợ, có khi phải thỏa hiệp.

2. Nguyên Tắc Quản Lý Trung Tín (Xê-khê-ni):
Kinh Thánh dạy rõ ràng rằng mọi của cải, tài nguyên cuối cùng đều thuộc về Chúa (Thi-thiên 24:1). Hội Thánh và những người quản lý (các trưởng lão, chấp sự) chỉ là quản gia (Xê-khê-ni). Nguyên tắc quản gia đòi hỏi sự trung tín, khôn ngoan và trách nhiệm giải trình trước Đức Chúa Trời (1 Cô-rinh-tô 4:2). Việc chủ động đưa Hội Thánh vào tình trạng nợ nần lâu dài có phải là sự quản lý trung tín với nguồn lực Chúa giao không?

Để hiểu sâu sắc, chúng ta cần xem xét từ ngữ trong nguyên bản:

• Tiếng Hê-bơ-rơ (Cựu Ước): Từ phổ biến là neshek (נֶשֶׁך), thường chỉ "tiền lời cho vay nặng" (Xuất Ê-díp-tô 22:25 - "Nếu ngươi cho kẻ nghèo của ta mượn tiền, chớ xử với họ như chủ nợ, chớ đòi lời nặng"). Luật pháp Cựu Ước cấm lấy lời nặng từ anh em mình, nhưng cho phép với người ngoại (Phục-truyền 23:19-20). Tinh thần là bảo vệ cộng đồng dân sự khỏi bị bóc lột.
• Tiếng Hy Lạp (Tân Ước): Từ daneion (δάνειον) là khoản vay (Ma-thi-ơ 5:42), và opheilēma (ὀφείλημα) là món nợ, nghĩa vụ (Ma-thi-ơ 6:12). Chúa Giê-su dạy trong lời cầu nguyện mẫu: "Xin tha tội cho chúng tôi, như chúng tôi cũng tha kẻ phạm tội nghịch cùng chúng tôi" – từ "tội" ở đây chính là opheilēma, nghĩa đen là "món nợ". Điều này cho thấy nợ nần mang ý nghĩa tiêu cực về sự ràng buộc và thiếu hụt.

1. Gánh Nặng Tài Chính và Áp Lực Thuộc Linh: Khoản nợ lớn có thể trở thành gánh nặng chi phối mọi quyết định của Hội Thánh. Thay vì cầu hỏi ý Chúa: "Chúa muốn chúng con làm gì?", Hội Thánh có thể bị ép phải đặt câu hỏi: "Làm sao chúng ta có đủ tiền để trả nợ tháng này?". Áp lực tài chính có thể dẫn đến việc xem nhẹ các chức vụ thiêng liêng như chăm sóc, truyền giáo, để tập trung vào các hoạt động gây quỹ.

2. Hạn Chế Sự Linh Động và Vâng Lời Chúa: Nếu Đức Chúa Trời kêu gọi Hội Thánh bán đi cơ sở hiện tại để chuyển đến vùng đất mới, hoặc thay đổi phương hướng chức vụ, khoản nợ thế chấp có thể trở thành xiềng xích, ngăn cản sự vâng lời tức thì. "Kẻ mượn là tôi mọi của kẻ cho mượn" (Châm-ngôn 22:7) trở thành hiện thực.

3. Ảnh Hưởng Đến Chứng Nhân và Uy Tín: Một Hội Thánh nợ nần chồng chất có thể làm giảm uy tín chứng nhân trước cộng đồng. Nó có thể gửi đi thông điệp sai lệch về sự quản lý kém cỏi hoặc thiếu đức tin nơi sự chu cấp của Đức Chúa Trời. Trong khi đó, một Hội Thánh sống trong khả năng của mình, không nợ nần, làm sáng danh Chúa qua sự quản lý khôn ngoan (Ma-thi-ơ 5:16).

4. Gây Chia Rẽ và Căng Thẳng Trong Hội Thánh: Việc gánh nợ và áp lực trả nợ có thể tạo ra sự căng thẳng giữa các thành viên, đặc biệt nếu có những quan điểm khác nhau về cách thức gây quỹ hoặc ưu tiên chi tiêu.

Mặc dù các nguyên tắc Kinh Thánh nghiêng mạnh về việc tránh nợ nần, chúng ta cần cẩn thận không biến điều này thành luật lệ cứng nhắc. Cần phân biệt giữa:

• Nợ Đầu Tư Có Kế Hoạch vs. Nợ Tiêu Xài Thiếu Kế Hoạch: Một khoản vay ngắn hạn, có kế hoạch rõ ràng, với khả năng trả nợ đã được tính toán kỹ (ví dụ: vay để sửa chữa mái nhà thờ đang hư hỏng nặng đe dọa an toàn) có thể khác với việc vay một khoản khổng lồ để xây dựng một cơ ngơi hoành tráng vượt quá nhu cầu thực tế, dựa trên "ước mơ" hơn là sự hướng dẫn rõ ràng của Chúa.
• Nợ với Lãi Suất Công Bằng vs. Nợ Lãi Nặng: Kinh Thánh lên án nặng nề việc cho vay nặng lãi bóc lột anh em. Hội Thánh cần tuyệt đối tránh xa các hình thức nợ như vậy.
• Đức Tin và Sự Khôn Ngoan: Đôi khi, "đức tin mù quáng" (không lập kế hoạch, không tính toán) bị nhầm lẫn với đức tin thật. Đức tin thật hành động dựa trên Lời Chúa và sự khôn ngoan Ngài ban cho (Gia-cơ 1:5). Sự khôn ngoan có thể chỉ dẫn Hội Thánh chờ đợi, tích lũy, và xây dựng từng bước thay vì nhảy vào một khoản nợ lớn.

Gương của Nê-hê-mi là một bài học quý. Ông xin vua ủng hộ vật liệu và được cấp phép (Nê-hê-mi 2:7-8), nhưng không thấy ghi nhận về một khoản vay nợ nào từ ngân khố nhà vua cho dự án xây lại vách thành. Công việc được thực hiện bởi sự hy sinh của mọi người và sự bảo vệ của Đức Chúa Trời.

Thay vì xem nợ là phương án đầu tiên, Hội Thánh nên theo đuổi các con đường khác phù hợp hơn với tinh thần Kinh Thánh:

1. Cầu Nguyện và Chờ Đợi Sự Chu Cấp Của Chúa: Hãy trình dâng nhu cầu lên Chúa cách cụ thể (Phi-líp 4:6). Lịch sử Hội Thánh đầy dẫy những chứng nghiệm về việc Chúa chu cấp cách kỳ diệu khi con dân Ngài vâng lời và chờ đợi. "Vả, Đức Chúa Trời của tôi sẽ làm cho đầy đủ mọi sự cần dùng của anh em y theo sự giàu có của Ngài ở nơi vinh hiển trong Đức Chúa Jêsus Christ" (Phi-líp 4:19).

2. Dâng Hiến Tự Nguyện và Rộng Rãi: Khi dân sự Đức Chúa Trời được cảm động bởi Thánh Linh và thấy rõ ý muốn Chúa, họ sẽ dâng hiến cách rời rộng. Câu chuyện xây đền tạm (Xuất Ê-díp-tô 36:4-7) là minh chứng: dân sự dâng hiến quá nhiều đến nỗi Môi-se phải rao rằng đừng dâng nữa! Điều này xuất phát từ tấm lòng, không từ áp lực hay thúc ép.

3. Lập Kế Hoạch Tiết Kiệm và Tích Lũy ("Quỹ Xây Dựng"): Đây là sự quản lý khôn ngoan. Hội Thánh có thể đặt ra mục tiêu và bắt đầu tích góp từng phần (Lu-ca 14:28-30 – Nguyên tắc tính toán phí tổn).

4. Khởi Đầu Nhỏ và Phát Triển Từng Bước: Thay vì xây một tòa nhà lớn ngay lập tức, có thể bắt đầu với một cơ sở nhỏ hơn, vừa túi tiền, hoặc thuê mướn, với đức tin rằng Chúa sẽ mở rộng khi thời điểm của Ngài đến.

5. Sự Hợp Tác và Hỗ Trợ Giữa Các Hội Thánh: Tinh thần "cả thân cùng nhau vun đắp" (Ê-phê-sô 4:16) có thể được thể hiện qua việc các Hội Thánh mạnh hỗ trợ, đầu tư vào các Hội Thánh non trẻ hoặc các dự án chung.

Cho Cá Nhân Tín Hữu:

• Quản lý cá nhân không nợ nần: Làm chứng cho sự khôn ngoan của Đấng Christ trước hết trong gia đình mình (1 Ti-mô-thê 3:4-5). Một tín hữu nợ nần cá nhân chồng chất khó có thể khuyên giải Hội Thánh về tài chính cách thuyết phục.
• Dâng hiến cách trung tín và vui lòng: Hãy xem việc dâng hiến cho công việc Chúa là đặc ân, là thờ phượng (2 Cô-rinh-tô 9:7). Sự dâng hiến của bạn chính là nguồn lực Chúa dùng để giữ Hội Thánh khỏi nợ nần.
• Cầu nguyện cho các lãnh đạo: Cầu nguyện để các mục sư, trưởng lão được đầy dẫy sự khôn ngoan từ trên trong mọi quyết định tài chính.

Cho Ban Lãnh Đạo Hội Thánh:

• Thành lập ủy ban tài chính minh bạch: Bao gồm những người có năng lực, kính sợ Chúa, để xem xét mọi quyết định lớn (Công-vụ 6:3).
• Trình bày rõ ràng và cầu nguyện kỹ lưỡng: Trước khi quyết định bất kỳ khoản vay nào (dù nhỏ), hãy trình bày trước toàn thể Hội Thánh để cầu nguyện chung, xem xét mọi rủi ro, và tìm kiếm ý Chúa cách tập thể.
• Ưu tiên chức vụ trên cơ sở vật chất: Luôn nhớ rằng Hội Thánh là thân thể Đấng Christ, không phải là tòa nhà. Ngân sách phải phản ánh ưu tiên cho chức vụ Lời Chúa, sự thờ phượng, truyền giáo và môn đồ hóa, hơn là cho việc trả nợ ngân hàng.
• Có kế hoạch thoát nợ rõ ràng: Nếu Hội Thánh đang có nợ, hãy lập một kế hoạch cụ thể, có kỳ hạn và cam kết với nhau để trả hết nợ càng sớm càng tốt, nhằm lấy lại sự tự do thuộc linh.

Quay lại câu hỏi ban đầu: Có nên để nhà thờ mắc nợ không? Dựa trên sự nghiên cứu Kinh Thánh, câu trả lời nghiêng mạnh về KHÔNG, như một nguyên tắc khôn ngoan và tự do thuộc linh cần theo đuổi. Nợ nần mang theo rủi ro thuộc linh to lớn, ràng buộc Hội Thánh vào thế giới và có thể làm lu mờ tiếng phán của Đức Thánh Linh.

Tuy nhiên, nếu trong một hoàn cảnh đặc biệt, sau khi đã cầu nguyện, tìm kiếm ý Chúa cách tập thể, và đã cân nhắc mọi giải pháp thay thế mà vẫn thấy cần thiết, thì phải tiến hành với sự cực kỳ thận trọng: với kế hoạch rõ ràng, minh bạch, lãi suất công bằng, thời hạn ngắn, và khả năng trả nợ chắc chắn. Nhưng ngay cả lúc đó, điều đó nên được xem như một sự nhượng bộ ngoại lệ, chứ không phải là chiến lược ưu tiên.

Hội Thánh của Đấng Christ được kêu gọi để sống bằng đức tin, quản lý cách trung tín, và loan báo sự tự do trong Chúa. "Ấy là vì sự tự do mà Chúa đã buông tha chúng ta. Vậy hãy đứng vững, chớ lại để mình dưới ách tôi mọi nữa" (Ga-la-ti 5:1). Ước mong mỗi Hội Thánh đều kinh nghiệm được sự chu cấp dư dật và sự khôn ngoan từ nơi Chúa, để mọi công trình đều làm sáng danh Ngài và thúc đẩy Vương Quốc của Ngài cách tự do và quyền năng.