Trái tim là gì?

Trong ngôn ngữ hiện đại, “trái tim” thường được hiểu là trung tâm của tình cảm, tình yêu, hoặc đơn thuần là một cơ quan bơm máu trong cơ thể. Tuy nhiên, trong Kinh Thánh, khái niệm về “trái tim” (tiếng Hê-bơ-rơ: לֵב “leb”; לֵבָב “lebab”; tiếng Hy Lạp: καρδία “kardia”) mang một chiều sâu và ý nghĩa toàn diện hơn nhiều. Nó là trung tâm chỉ huy của toàn bộ con người, nơi phát xuất mọi suy nghĩ, tình cảm, ý chí, đức tin và mối tương giao với Đức Chúa Trời. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khám phá ý nghĩa thần học phong phú của “trái tim” trong Kinh Thánh, từ đó rút ra những ứng dụng thiết thực cho đời sống thuộc linh của Cơ Đốc nhân.

Kinh Thánh mô tả trái tim như nguồn cội của mọi hành động và trạng thái thuộc linh của con người. Đây là nơi Đức Chúa Trời nhìn thấy và thẩm định. I Sa-mu-ên 16:7 chép: “Đức Giê-hô-va phán cùng Sa-mu-ên rằng: Chớ xem bộ dạng và hình vóc cao lớn của nó, vì ta đã bỏ nó. Đức Giê-hô-va chẳng xem điều gì loài người xem; loài người xem bề ngoài, nhưng Đức Giê-hô-va nhìn thấy trong lòng.” Từ “lòng” ở đây chính là “lebab” (trái tim). Điều này cho thấy thước đo của Đức Chúa Trời khác hẳn với thước đo của con người. Ngài không dừng lại ở ngoại hình hay hành động bên ngoài, mà thấu suốt tận nơi sâu thẳm nhất của bản thể chúng ta – trái tim.

Trái tim, theo nghĩa Kinh Thánh, bao gồm:

• Trí tuệ và sự hiểu biết: Nơi suy nghĩ, lập luận và tiếp nhận sự khôn ngoan (Châm Ngôn 2:2, 10).
• Tình cảm và ước muốn: Nơi yêu, ghét, vui, buồn, khao khát (Thi Thiên 37:4, Phục Truyền 6:5).
• Ý chí và quyết định: Nơi đưa ra những lựa chọn đạo đức, quyết tâm hành động (II Cô-rinh-tô 9:7).
• Lương tâm và đức tin: Nơi nhận biết tội lỗi, ăn năn, và tiếp nhận đức tin nơi Chúa (Rô-ma 10:9-10).
• Tâm linh: Là chiến trường cho những ảnh hưởng thuộc linh, nơi Đức Thánh Linh ngự trị hoặc ma quỷ tấn công (Ê-phê-sô 3:17, Gia-cơ 4:7).

Hiểu từ ngữ gốc giúp chúng ta thấy rõ hơn sự phong phú của khái niệm này.

• Leb/Lebab (Hê-bơ-rơ): Từ này xuất hiện hơn 800 lần trong Cựu Ước. Nó không chỉ chỉ trái tim vật lý (như trong II Sa-mu-ên 18:14) mà chủ yếu chỉ trung tâm của sự sống bên trong. “Lebab” đôi khi nhấn mạnh hơn về khía cạnh nội tâm, tình cảm sâu xa. Trong Phục Truyền 6:5 – câu gốc của điều răn lớn: “Ngươi phải hết lòng, hết linh hồn, hết sức mà kính mến Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi”, từ được dùng là “lê-ba-bê-ka” (trái tim/lòng của ngươi). Điều này kêu gọi một tình yêu trọn vẹn, xuất phát từ tận cốt lõi của bản thể, bao gồm cả tâm trí, tình cảm và ý chí.
• Kardia (Hy Lạp): Trong Tân Ước, từ “kardia” kế thừa và mở rộng ý nghĩa của “leb”. Chúa Giê-xu nhiều lần đề cập đến “trái tim” như nguồn gốc của tội lỗi (Mác 7:21-23) và là kho tàng của đời sống (Ma-thi-ơ 6:21). Sứ đồ Phao-lô cũng dùng từ này để nói về nơi đức tin được sinh ra (Rô-ma 10:10) và nơi Đức Thánh Linh ngự trị (Ê-phê-sô 3:17).

Kinh Thánh chẩn đoán nhiều tình trạng khác nhau của trái tim con người, cho thấy sự sa ngã và nhu cầu cần được chữa lành, biến đổi.

1. Trái Tim Cứng Cỏi (Hardened Heart): Đây là trạng thái chống nghịch lại Đức Chúa Trời, từ chối nghe theo tiếng phán hay sự cáo trách của Ngài. Pha-ra-ôn là hình ảnh điển hình (Xuất Ê-díp-tô Ký 8:15). Trong Tân Ước, sự cứng lòng cản trở việc hiểu và tiếp nhận Lời Chúa (Mác 8:17). Từ Hy Lạp “pōroō” (làm cho chai cứng) mô tả một trái tim bị phủ một lớp sừng, không còn nhạy cảm.

2. Trái Tim Xa Cách (Far Heart): Chúa Giê-xu quở trách những người Pha-ri-si: “Hỡi kẻ giả hình! Ê-sai đã nói tiên tri về các ngươi phải lắm, mà rằng: Dân nầy lấy môi miếng tôn kính ta; nhưng lòng chúng nó xa ta lắm” (Ma-thi-ơ 15:7-8). Đây là tình trạng hình thức thuộc linh bên ngoài nhưng bên trong không có mối liên hệ thật.

3. Trái Tim Chia Đôi (Divided Heart): Tiên tri Ê-li nói với dân Y-sơ-ra-ên trên núi Cạt-mên: “Các ngươi đi khấp vá hai phe cho đến chừng nào? Nếu Đức Giê-hô-va là Đức Chúa Trời, khá theo Ngài; nếu Ba-anh là Đức Chúa Trời, hãy theo hắn!” (I Các Vua 18:21). Từ “khấp vá” (tiếng Hê-bơ-rơ: “pasach”) diễn tả việc nhảy giữa hai ý kiến, một trái tim không dứt khoát, muốn vừa theo Chúa vừa theo thế gian.

4. Trái Tim Tan Vỡ và Nhu Mì (Broken and Contrite Heart): Khác với các trạng thái tiêu cực trên, đây là trái tim mà Đức Chúa Trời trân quý. Thi Thiên 51:17 chép: “Đức Chúa Trời ơi! lòng đau thương thống hối Chúa không khinh dể đâu.” Vua Đa-vít đã viết điều này sau khi bị tiên tri Na-than cáo trách tội ngoại tình và giết người. “Tan vỡ” (“shabar”) không phải là nỗi buồn thông thường, mà là sự đổ vỡ của ý chí tự cao, kiêu ngạo, mở ra cho sự tha thứ và phục hồi. “Nhu mì” (“daka”) chỉ sự nghiền nát, khiêm nhường sâu sắc trước mặt Đức Chúa Trời.

5. Trái Tim Mới và Trái Tim Bằng Thịt (New Heart and Heart of Flesh): Đây là lời hứa tuyệt vời của Đức Chúa Trời về sự biến đổi từ bên trong. Ê-xê-chi-ên 36:26 phán: “Ta sẽ ban lòng mới cho các ngươi, và đặt thần mới trong các ngươi. Ta sẽ cất lòng bằng đá khỏi thịt các ngươi, và ban cho các ngươi lòng bằng thịt.” “Lòng bằng đá” tượng trưng cho sự chết, cứng cỏi, vô cảm. “Lòng bằng thịt” tượng trưng cho sự sống, mềm mại, nhạy cảm với Đức Chúa Trời. Điều này được ứng nghiệm qua sự tái sinh bởi Đức Thánh Linh (Tít 3:5).

Chúa Giê-xu là Đấng hoàn toàn thấu hiểu mọi ngóc ngách của trái tim con người. Giăng 2:24-25 ghi: “Nhưng Đức Chúa Jêsus chẳng phó thác mình cho họ, vì Ngài biết mọi người, và không cần ai làm chứng về người nào, bởi Ngài biết rõ trong lòng người ta có gì.” Từ “biết” ở đây (“ginōskō”) mang nghĩa biết cách thân mật, trọn vẹn.

Chính vì thấu biết tình trạng hư hoại của trái tim chúng ta, Ngài đã đến để ban cho chúng ta một trái tim mới. Sự chết và sống lại của Ngài mở ra con đường giải phóng chúng ta khỏi “lương tâm gian ác” (Hê-bơ-rơ 10:22) và ban cho chúng ta sự bình an trong lòng (Giăng 14:27). Sự cứu rỗi bắt đầu từ khi chúng ta tin “trong lòng” rằng Đức Chúa Trời đã khiến Ngài sống lại từ kẻ chết (Rô-ma 10:9).

1. Gìn Giữ Trái Tim Cách Cẩn Thận: Châm Ngôn 4:23 khuyên dạy: “Khá cẩn thận giữ tấm lòng của con hơn hết, Vì các nguồn sự sống do nơi nó mà ra.” “Giữ” (“natsar”) có nghĩa canh gác, bảo vệ như lính canh. Chúng ta phải chủ động bảo vệ trái tim mình khỏi:

• Những sự ô uế của thế gian qua phương tiện truyền thông.
• Sự cay đắng, oán giận, thù hằn (Ê-phê-sô 4:31).
• Sự lo lắng, sợ hãi làm chia lìa lòng tin cậy nơi Chúa (Phi-líp 4:6-7).

2. Để Lời Chúa Cư Ngụ Trong Lòng Dư Dật: Cô-lô-se 3:16 dạy: “Nguyền xin lời của Đấng Christ ở đầy trong lòng anh em.” Lời Chúa (“logos”) có quyền năng rửa sạch (Ê-phê-sô 5:26), soi sáng (Thi Thiên 119:105) và biến đổi tâm trí/chí chúng ta (Rô-ma 12:2). Việc đọc, suy ngẫm, học thuộc và vâng giữ Lời Chúa hàng ngày là thức ăn thuộc linh tối cần thiết cho trái tim.

3. Cầu Nguyện Với Tấm Lòng Thật Thà: Cầu nguyện là hơi thở của trái tim tin kính. Chúng ta không cần những lời lẽ hoa mỹ, nhưng hãy “cậy Đức Thánh Linh, làm theo mọi đàng, mà nài xin Ngài… Hãy lấy sự bền đỗ trọn vẹn mà tỏ ra mình cho Đức Chúa Trời” (Ê-phê-sô 6:18, Cô-lô-se 4:2). Hãy giãi bày mọi tâm tư, lo lắng, tội lỗi và lời tạ ơn với Chúa.

4. Để Đức Thánh Linh Đầy Dẫy Và Dẫn Dắt: Trái tim mới được ban bởi Đức Thánh Linh và cũng do Ngài cai quản. Ê-phê-sô 5:18 dạy chúng ta phải “đầy dẫy Đức Thánh Linh.” Khi đầu phục Ngài mỗi ngày, Ngài sẽ sản sinh trong lòng chúng ta những bông trái yêu thương, vui mừng, bình an… (Ga-la-ti 5:22-23), thay thế những ham muốn xác thịt vốn xuất phát từ trái tim cũ.

5. Kết Hiệp Và Khích Lệ Trong Hội Thánh: Hê-bơ-rơ 10:24-25 khích lệ chúng ta phải “khêu gợi lòng yêu thương và làm việc lành… cùng nhau.” Những mối thông công chân thật với anh em đồng đức tin giúp chúng ta giữ cho trái tim mình mềm mại, được khích lệ và sửa trị trong tình yêu thương.

Theo quan điểm Kinh Thánh, trái tim là trung tâm chỉ huy của đời sống con người. Nó không chỉ là nguồn của tình cảm, mà còn là nơi phát xuất của ý chí, đức tin và mọi lựa chọn đạo đức. Tình trạng tự nhiên của trái tim con người là cứng cỏi, xa cách và hư hoại. Nhưng qua sự chết chuộc tội của Chúa Giê-xu Christ và quyền năng tái sinh của Đức Thánh Linh, Đức Chúa Trời hứa ban cho chúng ta một trái tim mới bằng thịt – một trái tan vỡ, nhu mì, nhạy bén với Ngài.

Với tư cách là Cơ Đốc nhân, trách nhiệm của chúng ta là cẩn thận gìn giữ nguồn sự sống này bằng cách để Lời Chúa cai quản, cầu nguyện không thôi, vâng phục Đức Thánh Linh và sống trong sự khích lệ của Hội Thánh. Hãy thường xuyên cầu xin Chúa, như Vua Đa-vít: “Hỡi Đức Chúa Trời, xin hãy dò xét tôi, và biết lòng tôi; hãy thử thách tôi, và biết tư tưởng tôi. Xin xem thử tôi có lối ác nào chăng; Xin hãy dắt tôi vào con đường đời đời” (Thi Thiên 139:23-24). Khi trái tim chúng ta thuận phục Chúa, toàn bộ đời sống sẽ phản chiếu vinh quang của Ngài.