Tại sao việc A-đam và Ê-va biết điều thiện điều ác lại là sai trái (Sáng Thế Ký 3:22)?

Trong hành trình nghiên cứu Lời Chúa, Sáng Thế Ký đoạn 3 luôn là một phân đoạn then chốt, giải thích cội nguồn của tội lỗi và sự sa ngã của nhân loại. Câu 22 trong chương này đặt ra một câu hỏi thần học sâu sắc: “Đức Giê-hô-va Đức Chúa Trời phán rằng: Nầy, loài người đã trở nên như một kẻ trong chúng ta, biết điều thiện và điều ác; bây giờ, ta hãy coi chừng, e nó giơ tay khiến lấy trái cây sự sống mà ăn, và được sống đời đời chăng.” (Sáng Thế Ký 3:22, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925). Thoạt nghe, “biết điều thiện và điều ác” dường như là một điều tốt, một sự khôn ngoan. Vậy tại sao đây lại là hậu quả của sự bất tuân và là nguyên nhân khiến loài người bị đuổi khỏi vườn Ê-đen? Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ khám phá bản chất của sự “biết” này dưới ánh sáng của toàn bộ Kinh Thánh, giải nghĩa từ ngữ gốc, và rút ra những bài học thiết thực cho đời sống đức tin hôm nay.

Bối Cảnh Của Sự Sa Ngã: Lệnh Truyền Và Sự Cám Dỗ

Để hiểu trọn vẹn ý nghĩa của câu 22, chúng ta phải quay lại điểm khởi đầu. Đức Chúa Trời sáng tạo A-đam và Ê-va trong tình trạng hoàn hảo và đặt họ trong vườn Ê-đen với một điều răn rõ ràng: “Ngươi được tự do ăn hoa quả các thứ cây trong vườn; nhưng về cây biết điều thiện và điều ác thì chớ hề ăn đến; vì một mai ngươi ăn, chắc sẽ chết.” (Sáng Thế Ký 2:16-17). Cây này thường được gọi là “Cây của sự hiểu biết điều thiện và điều ác” (Hebrew: עֵץ הַדַּעַת טוֹב וָרָע, ‘êts had-da‘ath tov wā-ra‘).

Từ “biết” trong tiếng Hê-bơ-rơ (יָדַע, yada‘) ở đây không chỉ đơn thuần là hiểu biết tri thức (knowledge), mà mang sắc thái của sự hiểu biết qua kinh nghiệm, sự nhận thức mang tính cá nhân và mật thiết (knowing by experience). Đức Chúa Trời không ngăn cản con người có tri thức, nhưng Ngài cảnh báo về một loại “kinh nghiệm” sẽ phá vỡ mối tương giao tin cậy và vâng phục giữa Đấng Tạo Hóa và tạo vật.

Con rắn (Sa-tan) đã cám dỗ bằng cách xuyên tạc Lời Chúa và đánh vào lòng kiêu ngạo: “Chẳng hề chết đâu! Nhưng Đức Chúa Trời biết rằng hễ ngày nào hai ngươi ăn trái cây đó, mắt mình sẽ mở ra, sẽ như Đức Chúa Trời, biết điều thiện và điều ác.” (Sáng Thế Ký 3:4-5). Lời hứa giả trá này hướng đến việc con người muốn “như Đức Chúa Trời” – không phải trong bản tính thánh khiết, mà trong việc tự mình xác định và quyết định điều gì là tốt, điều gì là xấu, độc lập với ý muốn và thẩm quyền của Đức Chúa Trời.

Giải Nghĩa Sáng Thế Ký 3:22 – “Biết Điều Thiện Và Điều Ác” Là Gì?

Sau khi A-đam và Ê-va ăn trái cấm, Đức Chúa Trời phán: “Nầy, loài người đã trở nên như một kẻ trong chúng ta, biết điều thiện và điều ác.” Cụm từ “như một kẻ trong chúng ta” có thể ám chỉ sự tham vấn trong Ba Ngôi (Cha, Con, Thánh Linh) như trong Sáng Thế Ký 1:26. Tuy nhiên, đây là một sự tương phản đầy mỉa mai và bi thảm. Loài người đã “trở nên như” Đức Chúa Trời không phải trong sự thánh khiết hay quyền năng sáng tạo, mà chỉ trong một khía cạnh: họ giờ đây có “kinh nghiệm” về sự ác, một thứ vốn không tồn tại trong thế giới hoàn hảo của Ngài.

Sự “biết” mà họ có được là gì?

1. Sự Biết Mang Tính Phán Xét Độc Lập: Trước khi phạm tội, A-đam và Ê-va biết điều thiện (tốt) một cách trọn vẹn vì họ sống trong mối thông công hoàn hảo với Đấng là nguồn của mọi điều tốt lành (Gia-cơ 1:17). Họ không có kinh nghiệm về điều ác. Sau khi phạm tội, họ “biết” điều ác bằng cách trực tiếp trải nghiệm nó – họ kinh nghiệm sự hổ thẹn (câu 7), sự sợ hãi (câu 10), và sự đổ vỡ trong mối quan hệ với Đức Chúa Trời và với nhau. Quan trọng hơn, họ đã tự đặt mình vào vị trí của Đấng phán xét tối cao. Họ không còn nhận định thiện-ác dựa trên tiêu chuẩn khách quan, tuyệt đối và thánh khiết của Đức Chúa Trời, mà dựa trên tiêu chuẩn chủ quan, tương đối, và bị tội lỗi làm cho hư hoại của chính mình.

2. Sự Biết Đi Kèm Với Sự Chết Thuộc Linh: Lời cảnh báo “chắc sẽ chết” (Sáng 2:17) đã ứng nghiệm ngay lập tức về mặt thuộc linh. Sự chết thuộc linh là sự chia lìa khỏi Đức Chúa Trời. Mối tương giao sống động bị cắt đứt. Sự “biết” mới này là sản phẩm của sự chết, không phải của sự sống. Nó là kiến thức của một thẩm phán đã phản loạn, không phải của một người con vâng phục.

3. Sự Biết Dẫn Đến Gánh Nặng Và Hư Hoại: Việc tự mình gánh lấy trách nhiệm định nghĩa thiện-ác là một gánh nặng khủng khiếp mà loài người tội lỗi không thể kham nổi. Nó dẫn đến sự lên án lẫn nhau (A-đam đổ lỗi cho Ê-va, Ê-va đổ lỗi cho con rắn), sự dối trá, kiêu ngạo, bạo lực, và mọi tội lỗi khác. Sứ đồ Phao-lô mô tả tình trạng này trong Rô-ma 1:21-22, 28: “Vì họ dẫu biết Đức Chúa Trời, mà không làm sáng danh Ngài là Đức Chúa Trời, và không tạ ơn Ngài nữa... mà tự xưng mình là khôn ngoan, thì hóa ra điên dại... Và vì họ không kể đến sự nhìn biết Đức Chúa Trời, nên Đức Chúa Trời đã phó họ cho lòng hư xấu đặng phạm những sự chẳng xứng đáng.”

Tương Phản Với Sự Hiểu Biết Thật: Sự Khôn Ngoan Đến Từ Đức Chúa Trời

Kinh Thánh không lên án sự hiểu biết hay khôn ngoan thật. Trái lại, sách Châm Ngôn kêu gọi con người tìm kiếm sự khôn ngoan. Điểm then chốt là nguồn của sự hiểu biết. Sự hiểu biết mà A-đam và Ê-va có được là do hành động bất tuân, vượt quá giới hạn Ngài đặt ra. Đó là thứ khôn ngoan “thuộc về đất, thuộc về xác thịt, và thuộc về ma quỷ” (Gia-cơ 3:15).

Sự khôn ngoan thật bắt đầu từ sự kính sợ Đức Giê-hô-va (Châm Ngôn 9:10). Nó nhận biết rằng “Đức Giê-hô-va phán: Ý tưởng ta chẳng phải ý tưởng các ngươi, đường lối các ngươi chẳng phải đường lối ta... các ngươi cũng như trời cao hơn đất, thì đường lối ta cao hơn đường lối các ngươi, ý tưởng ta cao hơn ý tưởng các ngươi.” (Ê-sai 55:8-9). Con người được kêu gọi để “hết lòng tin cậy Đức Giê-hô-va, chớ nương cậy trên sự thông sáng của con” (Châm Ngôn 3:5).

Chúa Giê-xu Christ, A-đam sau cùng (Rô-ma 5:14-19), đã thể hiện mẫu mực của sự hiểu biết đúng đắn. Ngài hoàn toàn vâng phục ý muốn Cha, không tìm kiếm ý riêng: “Cha ơi! nếu có thể được, xin cho chén này lìa khỏi Con! song không theo ý muốn Con, mà theo ý muốn Cha.” (Ma-thi-ơ 26:39). Sự hiểu biết của Ngài luôn quy phục thẩm quyền của Đức Chúa Cha.

Ứng Dụng Thực Tiễn Cho Đời Sống Cơ Đốc Nhân Ngày Nay

Tội lỗi nguyên thủy của A-đam và Ê-va không chỉ là một sự kiện lịch sử, mà là một khuôn mẫu lặp lại mỗi ngày trong đời sống chúng ta. Bài học từ Sáng Thế Ký 3:22 vang vọng đến hôm nay:

1. Từ Bỏ Ngai Vàng Của Chính Mình: Tội căn bản nhất là muốn ngồi lên ngai vàng của đời mình, tự quyết định điều gì là đúng/sai, tốt/xấu dựa trên cảm xúc, văn hóa, hay lý trí hữu hạn của mình. Ứng dụng: Chúng ta cần khiêm nhường xét lại mọi phán đoán, tiêu chuẩn đạo đức, và quyết định của mình dưới ánh sáng của Lời Chúa. Phải cầu nguyện như Chúa Giê-xu: “Ý muốn Cha được nên”.

2. Nhận Biết Sự Hư Hoại Của “Sự Biết” Tự Lực: Nền văn hóa tôn vinh chủ nghĩa cá nhân và sự tự quyết tuyệt đối. Cơ Đốc nhân được kêu gọi nhận ra rằng không có “sự thiện” nào thật sự tách rời khỏi Đức Chúa Trời. Một hành động dù trông có vẻ tốt, nếu xuất phát từ ý muốn tự tôn và không vâng phục Chúa, thì vẫn là tội lỗi. Ứng dụng: Khi làm việc lành, hãy kiểm tra động cơ: có phải để tôn vinh Chúa và vâng theo Lời Ngài, hay để thỏa mãn tự ngã, tìm kiếm sự công nhận của người khác?

3. Tìm Kiếm Sự Hiểu Biết Trong Sự Vâng Phục: Chúng ta không trở lại tình trạng “vô tri” của A-đam trước khi phạm tội. Nhưng chúng ta có thể có một loại hiểu biết mới – hiểu biết được cứu chuộc và tái tạo. Sự hiểu biết này đến khi chúng ta khiêm nhường vâng phục Chúa và Lời Ngài. “Ví bằng anh em biết sự nầy, thì có phước, miễn là anh em làm theo.” (Giăng 13:17). Ứng dụng: Đừng chỉ nghiên cứu Kinh Thánh để tích lũy kiến thức. Hãy nghiên cứu với tấm lòng sẵn sàng vâng theo điều mình đọc được, dù điều đó có trái với quan điểm hay mong muốn ban đầu của mình.

4. Ánh Sáng Cứu Rỗi Trong Đấng Christ: Chúa Giê-xu Christ là “sự sống lại và sự sống” (Giăng 11:25), và cũng là “sự khôn ngoan của Đức Chúa Trời” (1 Cô-rinh-tô 1:24). Qua sự chết và sống lại của Ngài, Ngài đảo ngược lời nguyền. Ngài ban cho chúng ta sự sống đời đời (trái của cây sự sống thật sự) và dẫn dắt chúng ta vào mọi lẽ thật (Giăng 16:13). Trong Ngài, chúng ta được phục hồi mối tương giao với Đức Chúa Trời và được dạy dỗ để phân biệt điều thiện thánh của Chúa. Ứng dụng: Mọi sự hiểu biết và khôn ngoan phải được đặt dưới sự quản trị của Đấng Christ. Hãy cầu xin Thánh Linh, Đấng dẫn vào mọi lẽ thật, dạy dỗ và hướng dẫn chúng ta mỗi ngày.

Kết Luận

Việc A-đam và Ê-va “biết điều thiện và điều ác” là sai trái bởi vì đó không phải là sự hiểu biết vô tư, mà là sự xâm phạm thẩm quyền tối cao của Đức Chúa Trời. Đó là sự lựa chọn kinh nghiệm tội lỗi và tự mình trở thành thước đo của mọi giá trị, dẫn đến sự chết thuộc linh và sự hư hoại cho cả nhân loại. Sáng Thế Ký 3:22 là một lời cảnh báo nghiêm khắc chống lại sự kiêu ngạo thuộc linh và là lời mời gọi trở về với thân phận tạo vật đúng đắn: sống phụ thuộc, tin cậy và vâng phục Đấng Tạo Hóa.

Là Cơ Đốc nhân được cứu chuộc bởi ân điển, chúng ta được kêu gọi từ bỏ “cây tri thức” của riêng mình – những tiêu chuẩn đạo đức tự phát, sự khôn ngoan thế gian, và ý muốn tự lập – để bước đi trong sự vâng phục đơn sơ và tin cậy nơi Chúa và Lời Ngài. Chỉ khi đó, chúng ta mới thật sự tìm thấy sự khôn ngoan đem lại sự sống và bình an thật. “Ấy vậy, nếu ai ở trong Đấng Christ, thì nấy là người dựng nên mới; những sự cũ đã qua đi, nầy mọi sự đều trở nên mới.” (2 Cô-rinh-tô 5:17).