Maria có đồng ý làm mẹ của Chúa Giêsu không?

Trong dòng chảy của lịch sử cứu chuộc, có những khoảnh khắc quyết định khi sự vâng lời của một con người trở thành phương tiện cho ý chỉ siêu việt của Đức Chúa Trời được bày tỏ. Câu chuyện về Maria, người nữ đồng trinh được chọn làm mẹ của Đấng Mê-si, là một trong những khoảnh khắc trọng đại như thế. Câu hỏi "Maria có đồng ý làm mẹ của Chúa Giêsu không?" không đơn thuần là một thắc mắc lịch sử, mà là một cửa ngõ dẫn chúng ta vào sự suy ngẫm sâu sắc về ân điển, sự kêu gọi, sự tự do ý chí của con người và sự vâng phục đức tin trong sự hiệp một với chương trình của Đức Chúa Trời. Bài nghiên cứu này sẽ khảo sát kỹ lưỡng phân đoạn Kinh Thánh then chốt, phân tích ngôn ngữ nguyên bản, bối cảnh văn hóa, và rút ra những bài học thuộc linh thiết thực cho đời sống Cơ Đốc nhân ngày nay.

Sự kiện được ghi lại trong Lu-ca 1:26-38 xảy ra trong một bối cảnh đầy ý nghĩa. Sau 400 năm thinh lặng giữa Đức Chúa Trời với dân Ngài (thời kỳ giữa Cựu Ước và Tân Ước), thiên sứ Gáp-ri-ên lại được sai đến. Lần trước, ông loan báo sự ra đời của Giăng Báp-tít, người dọn đường (Lu-ca 1:11-20). Giờ đây, ông đến với một thị trấn nhỏ, khó nghèo là Na-xa-rét, để gặp một thiếu nữ tên Maria. Tên "Maria" trong tiếng Hy Lạp (Μαριάμ) bắt nguồn từ tiếng Hê-bơ-rơ "Miriam" (מִרְיָם), có thể có nghĩa là "sự phản nghịch" hoặc "nước mắt," nhưng trong ngữ cảnh này, nó biểu trưng cho sự khiêm nhường mà qua đó Đức Chúa Trời bày tỏ quyền năng vĩ đại nhất của Ngài.

Maria được mô tả là "một người nữ đồng trinh" (παρθένος - parthenos) "đã hứa gả cho một người nam tên là Giô-sép" (Lu-ca 1:27). Theo phong tục Do Thái thời đó, đính hôn (erusin) là một giao ước ràng buộc pháp lý, mạnh mẽ gần như hôn nhân, dù đôi bên chưa chung sống. Việc Maria đang trong thời kỳ này làm cho sứ điệp của thiên sứ càng trở nên nhạy cảm và đầy thử thách về mặt xã hội.

Cuộc đối thoại giữa thiên sứ Gáp-ri-ên và Maria có thể được phân tích theo từng bước để thấy rõ tiến trình đức tin và sự đồng ý của bà.

1. Lời Chào và Sự Bối Rối (câu 28-29):
Thiên sứ chào: "Hỡi người được ơn, mừng cho ngươi; Chúa ở cùng ngươi." Cụm từ "được ơn" (κεχαριτωμένη - kecharitōmenē) là một dạng động từ hoàn thành thể thụ động, hàm ý Maria đã và đang ở trong trạng thái được ban ân điển cách đặc biệt. Đây không phải là công đức của bà, mà là sự lựa chọn nhưng không của Đức Chúa Trời. Phản ứng của Maria là "bối rối" (διεταράχθη - dietarachthē, nghĩa là "bị xáo động sâu sắc, băn khoăn") và "tự hỏi lời chào ấy có nghĩa gì." Đây là phản ứng của một tấm lòng khiêm nhường và thận trọng, chứ không phải sự nghi ngờ vô tín.

2. Sứ Điệp và Câu Hỏi Chính Đáng (câu 30-34):
Thiên sứ trấn an Maria và công bố sứ điệp trọng đại: bà sẽ thai dựng, sinh một con trai, đặt tên là JESUS (Giê-xu, nghĩa "Đức Giê-hô-va là sự cứu rỗi"). Ngài sẽ được gọi là Con Đấng Rất Cao, được ban ngôi Đa-vít và trị vì đời đời (câu 30-33). Trước lời hứa siêu nhiên này, Maria đặt một câu hỏi rất thực tế và hợp lý: "Điều đó xảy ra thế nào được, vì tôi không nhận biết người nam nào?" (câu 34). Câu hỏi này cho thấy Maria hiểu rõ về sự trinh khiết của mình và tính chất siêu nhiên của điều được hứa. Đây là câu hỏi về phương thức (how), chứ không phải về khả năng (if) của Đức Chúa Trời. Nó thể hiện sự suy nghĩ chín chắn.

3. Sự Giải Thích và Quyền Năng Của Đức Chúa Trời (câu 35-37):
Thiên sứ giải thích: "Đức Thánh Linh sẽ đến trên ngươi, và quyền phép Đấng Rất Cao sẽ che phủ ngươi dưới bóng mình..." (câu 35). Từ "che phủ" (ἐπισκιάσει - episkiasei) gợi nhớ đến sự hiện diện của Đức Chúa Trời che phủ đền tạm trong Cựu Ước (Xuất Ê-díp-tô Ký 40:35). Con trẻ được sinh ra sẽ là thánh và được gọi là Con Đức Chúa Trời. Để củng cố đức tin cho Maria, thiên sứ đưa ra một bằng chứng: người chị họ Ê-li-sa-bet dẫu già và son sẻ, cũng đã thai dựng được sáu tháng, "vì không việc chi Đức Chúa Trời chẳng làm được" (câu 36-37). Câu này trong tiếng Hy Lạp là οὐκ ἀδυνατήσει παρὰ τοῦ Θεοῦ πᾶν ῥῆμα (ouk adynatēsei para tou Theou pan rhēma), nhấn mạnh rằng không một lời hứa nào của Đức Chúa Trời là không có quyền năng.

4. Sự Đồng Ý Trọn Vẹn: Lời Đáp Của Đức Tin (câu 38):
Đây là đỉnh điểm của phân đoạn và là câu trả lời rõ ràng cho câu hỏi của chúng ta. Maria đáp: "Nầy, tôi là tôi tớ của Chúa; xin sự ấy xảy đến cho tôi như lời ngươi nói!"

• "Nầy, tôi là tôi tớ của Chúa" (Ἰδοὺ ἡ δούλη κυρίου - Idou hē doulē kyriou): Từ "tôi tớ" (doulē) có nghĩa mạnh hơn "đầy tớ" thông thường, nó chỉ về một nữ nô lệ, người hoàn toàn thuộc về chủ. Maria tự nguyện đặt mình vào vị trí thấp hèn, sẵn sàng vâng phục trọn vẹn.
• "Xin sự ấy xảy đến cho tôi" (γένοιτό μοι - genoito moi): Động từ "xảy đến" (γίνομαι - ginomai) ở thể ước nguyện thức aorist (optative aorist). Trong Tân Ước Hy Lạp, thể này thường diễn tả một ước muốn hoặc lời cầu xin mạnh mẽ. Đây không phải là sự miễn cưỡng chấp nhận, mà là một lời đáp tích cực, chủ động, một sự ước muốn tha thiết rằng ý chỉ của Đức Chúa Trời được thành tựu trên đời sống mình.
• "Như lời ngươi nói" (κατὰ τὸ ῥῆμά σου - kata to rhēma sou): Maria tin cậy và giao phó hoàn toàn vào Lời (ῥῆμα - rhēma) đã được phán ra từ Đức Chúa Trời qua sứ giả của Ngài.

Lời đáp này của Maria là mẫu mực của đức tin vâng lời. Bà không hỏi về những hệ quả xã hội (như sự nghi ngờ của Giô-sép, sự dị nghị của làng xóm, nguy cơ bị ném đá theo luật pháp), mà chỉ đơn giản tin cậy Đấng đã kêu gọi bà là thành tín.

Sự đồng ý của Maria không chỉ dừng lại ở lời nói, mà được thể hiện ngay trong hành động và thái độ tấm lòng. Khi thăm viếng Ê-li-sa-bet, bà được xác nhận: "Phước cho người đã tin..." (Lu-ca 1:45). Và bài ca ngợi khen (Ma-ni-phi-cát) của Maria trong Lu-ca 1:46-55 cho thấy rõ bản chất của sự đồng ý đó: - Nó bắt nguồn từ sự khiêm nhường: "Chúa đã đoái đến phận hèn tôi tớ Ngài... Đấng Toàn Năng đã làm các việc lớn cho tôi" (câu 48-49). - Nó dựa trên sự hiểu biết về Đức Chúa Trời của giao ước: Bài ca đầy dẫy những ám chỉ đến Cựu Ước, cho thấy Maria là một phụ nữ am hiểu Kinh Thánh, tin vào Đức Chúa Trời thành tín với Áp-ra-ham và dòng dõi người (câu 54-55). - Nó hướng về Chúa Cứu Thế: Tâm điểm của bài ca là Đấng Cứu Rỗi sắp đến, Đấng thể hiện lòng thương xót và làm đảo lộn trật tự thế gian kiêu ngạo.

Hành trình đức tin của Maria tiếp tục với những thử thách: sự sinh nở trong hoàn cảnh khó khăn (Lu-ca 2:7), lời tiên tri về một lưỡi gươm sẽ đâm thấu lòng (Lu-ca 2:35), cho đến tận chân thập tự giá (Giăng 19:25). Sự đồng ý ban đầu đã dẫn bà vào một hành trình đau khổ nhưng vinh quang, luôn gắn bó với Con mình là Chúa Cứu Thế.

Câu chuyện về sự đồng ý của Maria không chỉ là lịch sử, mà còn là một bài học sống động cho mọi tín hữu.

1. Bài Học Về Sự Vâng Lời Chủ Động: Đức Chúa Trời tôn trọng ý chí tự do của con người. Ngài không ép buộc Maria, nhưng chờ đợi sự đáp lại bằng đức tin của bà. Trong kế hoạch của Chúa cho cuộc đời chúng ta, Ngài cũng kêu gọi và chờ đợi sự đáp ứng tự nguyện, chủ động của chúng ta: "Hỡi anh em, hãy dâng thân thể mình cho Đức Chúa Trời như là đồ sống và thánh..." (Rô-ma 12:1).

2. Bài Học Về Đức Tin Trong Sự Không Hiểu Hết: Maria không hiểu hết mọi chi tiết (làm sao một trinh nữ sinh con?), nhưng bà tin vào Đấng đã hứa. Chúng ta thường muốn hiểu rõ mọi đường đi nước bước trước khi bước theo Chúa. Gương của Maria dạy chúng ta tin cậy vào chính Con Người và bản tính thành tín của Đức Chúa Trời, ngay cả khi hoàn cảnh vượt quá sự hiểu biết của chúng ta (Châm Ngôn 3:5-6).

3. Bài Học Về Sự Khiêm Nhường và Thái Độ "Tôi Tớ": Maria tự nhận mình là "tôi tớ" (nô lệ). Sự phục vụ Chúa thật sự bắt đầu khi chúng ta từ bỏ quyền tự chủ và tôn Ngài là Chủ. Sự vĩ đại trong vương quốc Đức Chúa Trời luôn bắt đầu từ thái độ hầu việc (Mác 10:43-45).

4. Bài Học Về Việc Giao Phó Hậu Quả Cho Chúa: Bằng cách nói "xin sự ấy xảy đến," Maria đã giao phó mọi hậu quả - cả tích cực lẫn tiêu cực theo cách nhìn của người đời - vào tay Đức Chúa Trời. Khi chúng ta vâng lời Chúa, chúng ta có thể tin rằng Ngài sẽ gánh vác mọi trách nhiệm và hậu quả thuộc về Ngài. Ngài đủ quyền năng để giải quyết mọi nan đề phát sinh từ sự vâng lời của chúng ta.

5. Bài Học Về Sự Cộng Tác Với Kế Hoạch Cứu Rỗi: Qua Maria, chúng ta thấy Đức Chúa Trời vui lòng sử dụng những con người bình thường, khiêm nhường như phương tiện để hoàn thành công việc siêu nhiên của Ngài. Mỗi Cơ Đốc nhân đều được kêu gọi để cộng tác vào chương trình của Chúa theo cách riêng của mình (Ê-phê-sô 2:10).

Câu trả lời Kinh Thánh cho câu hỏi "Maria có đồng ý làm mẹ của Chúa Giêsu không?" là một tiếng "Xin Vâng" (Fiat) vang vọng qua các thời đại. Đó là một sự đồng ý được đưa ra trong đức tin, với sự khiêm nhường sâu sắc, sự hiểu biết về rủi ro, và một sự tin cậy tuyệt đối vào quyền năng và lời hứa của Đức Chúa Trời. Sự vâng phục của Maria không làm mờ đi vai trò duy nhất của Chúa Giê-xu Christ là Đấng Cứu Rỗi và Trung Bảo duy nhất giữa Đức Chúa Trời và loài người (I Ti-mô-thê 2:5). Trái lại, nó làm nổi bật ân điển của Đức Chúa Trời, Đấng đã chọn và chuẩn bị một con người để Con Ngài giáng sinh trong thế gian.

Đối với chúng ta ngày nay, gương của Maria thôi thúc mỗi người xem xét lại lời đáp của mình đối với tiếng gọi của Phúc Âm và sự kêu gọi cá nhân từ Chúa. Liệu chúng ta có sẵn sàng nói: "Nầy, tôi là tôi tớ của Chúa; xin ý Ngài được nên trong đời tôi" hay không? Sự đồng ý đó mở ra cánh cửa cho quyền năng và sự hiện diện của Đức Chúa Trời hoạt động trong chúng ta, để qua đời sống vâng lời của những con người bình thường, Ngài tiếp tục thực hiện những công việc phi thường cho vinh hiển của Danh Ngài.