Thế Giới Quan Cơ Đốc
Trong một thế giới với vô vàn triết lý, chủ nghĩa và cách giải thích khác nhau về thực tại, mỗi người chúng ta đều vận hành dựa trên một “thế giới quan” – một khuôn khổ niềm tin cơ bản giúp chúng ta hiểu, diễn giải và tương tác với thế giới xung quanh. Đối với một Cơ Đốc nhân, niềm tin không chỉ là một phần của cuộc sống; nó là lăng kính qua đó toàn bộ cuộc sống được nhìn nhận. Vậy, Thế giới quan Cơ Đốc là gì? Nó không đơn thuần là một tập hợp các giáo điều, mà là một câu chuyện vĩ đại, trọn vẹn về thực tại – từ khởi nguyên đến cùng tận – được mặc khải qua Kinh Thánh và tập trung vào nhân vật trung tâm: Chúa Giê-xu Christ.
Thế giới quan Cơ Đốc có thể được định nghĩa là một khuôn khổ toàn diện về niềm tin dựa trên sự mặc khải của Đức Chúa Trời trong Kinh Thánh, qua đó chúng ta hiểu biết về bản chất của Đức Chúa Trời, thực tại, nguồn gốc và mục đích của nhân loại, bản chất của tội lỗi, con đường cứu rỗi, đạo đức, lịch sử và sự phán xét cuối cùng. Nó trả lời những câu hỏi căn bản nhất: Chúng ta từ đâu đến? Tại sao chúng ta ở đây? Điều gì là sai trái trên thế giới? Có giải pháp nào không? Và tương lai chúng ta sẽ đi về đâu?
Để hiểu sâu sắc, chúng ta sẽ cùng khám phá các trụ cột then chốt cấu thành nên thế giới quan này, dựa trên câu chuyện trọn vẹn của Kinh Thánh.
1. Đức Chúa Trời Là Thực Tại Tối Cao và Trung Tâm Của Vạn Vật
Thế giới quan Cơ Đốc bắt đầu với một chân lý nền tảng: “Ban đầu Đức Chúa Trời dựng nên trời đất” (Sáng-thế Ký 1:1). Mọi sự hiện hữu đều bắt nguồn từ Ngài. Đức Chúa Trời không phải là một “thực thể tối cao” mơ hồ, mà là Đấng Tự Hữu Hằng Hữu (Xuất Ê-díp-tô Ký 3:14). Ngài có ba ngôi vị: Đức Chúa Cha, Đức Chúa Con (Ngôi Lời) và Đức Chúa Thánh Linh, hiệp một trong tình yêu và mục đích trọn vẹn. Vũ trụ này là sáng tạo chứ không phải tự nhiên sinh ra. Từ ngữ Hê-bơ-rơ "bara" (בָּרָא) được dùng trong Sáng-thế Ký 1:1 chỉ một hành động sáng tạo đặc biệt, xuất phát từ chính Đức Chúa Trời, không dựa trên vật chất có sẵn. Điều này tương phản hoàn toàn với thế giới quan duy vật hay thuyết tiến hóa vô thần.
2. Kinh Thánh Là Lời Mặc Khải Đáng Tin Cậy Của Đức Chúa Trời
Làm sao chúng ta biết được những điều này? Thế giới quan Cơ Đốc khẳng định rằng Đức Chúa Trời đã tự bày tỏ chính Ngài cách rõ ràng và có thẩm quyền qua Kinh Thánh. “Cả Kinh Thánh đều là bởi Đức Chúa Trời soi dẫn” (II Ti-mô-thê 3:16). Từ “soi dẫn” trong nguyên văn Hy Lạp là “theopneustos” (θεόπνευστος), nghĩa đen là “Đức Chúa Trời thở ra”. Kinh Thánh không phải là ý tưởng của con người về Đức Chúa Trời, mà là hơi thở của Đức Chúa Trời được ghi chép lại bởi các tác giả loài người dưới sự dẫn dắt của Đức Thánh Linh. Vì vậy, Kinh Thánh là tiêu chuẩn tối cao cho chân lý, đức tin và sự thực hành, là “kính hiển vi” hay “bản đồ” giúp chúng ta nhìn thế giới một cách chính xác.
3. Sự Sáng Tạo Đặc Biệt Của Con Người và Sự Sa Ngã Thảm Khốc
Đỉnh cao của công trình sáng tạo là con người. “Đức Chúa Trời dựng nên loài người như hình Ngài… Ngài dựng nên người nam cùng người nữ” (Sáng-thế Ký 1:27). Từ “hình” (Hê-bơ-rơ: tselem צֶלֶם) và “tượng” (demuth דְּמוּת) cho thấy con người được tạo ra để đại diện cho Đức Chúa Trời trên đất, có lý trí, cảm xúc, ý chí, đạo đức và mối tương giao. Con người được giao trách nhiệm quản trị thế giới thay mặt Đức Chúa Trời (Sáng-thế Ký 1:28).
Tuy nhiên, câu chuyện không dừng lại ở sự hoàn hảo ban đầu. A-đam và Ê-va đã chọn không vâng lời Đức Chúa Trời, tin lời con rắn (Sa-tan) thay vì Lời Đức Chúa Trời (Sáng-thế Ký 3). Hậu quả là tội lỗi đã vào thế gian, làm đứt đoạn mối tương giao giữa Đức Chúa Trời và loài người, gây ra sự chết (Rô-ma 5:12; 6:23). Sự sa ngã này ảnh hưởng đến mọi phương diện của thực tại: tâm linh (chết về thuộc linh), thể chất (đau đớn, chết), xã hội (xung đột) và cả môi trường (đất đai bị rủa sả – Sáng-thế Ký 3:17-19). Đây là lời giải thích Cơ Đốc cho mọi sự bất toàn, đau khổ và tội ác trong thế giới. Vấn đề căn cơ không phải là thiếu giáo dục hay cơ cấu xã hội tồi, mà là tội lỗi trong lòng con người.
4. Công Cuộc Cứu Chuộc Của Chúa Giê-xu Christ – Trung Tâm Của Lịch Sử
Nhưng Đức Chúa Trời không bỏ mặc nhân loại trong tình trạng hư mất. Ngay từ ban đầu, Đức Chúa Trời đã hứa về một Đấng Giải Cứu (Sáng-thế Ký 3:15). Toàn bộ Cựu Ước là câu chuyện chuẩn bị và báo trước về Đấng Mê-si. Thế giới quan Cơ Đốc xem Chúa Giê-xu Christ là trung tâm của lịch sử. Ngài là Ngôi Lời đã trở nên xác thịt (Giăng 1:14). Trong Ngài, chúng ta thấy được Đức Chúa Trời trọn vẹn (Cô-lô-se 1:15) và cũng thấy được mẫu người lý tưởng mà nhân loại được tạo dựng để trở nên.
Chúa Giê-xu đã sống một đời sống vâng phục trọn vẹn, chịu chết trên thập tự giá để gánh thay án phạt tội lỗi cho nhân loại. Sự phục sinh của Ngài từ cõi chết là bằng chứng quyền năng về chiến thắng của Ngài trên tội lỗi và sự chết. Đây không phải là một “thần thoại cứu rỗi” trong nhiều thần thoại khác, mà là sự kiện lịch sử có thật làm thay đổi mọi sự. “Vả, ý muốn của Cha ta là hễ ai thấy Con và tin Con, thì được sự sống đời đời; và ta, ta sẽ làm cho kẻ ấy sống lại nơi ngày sau rốt” (Giăng 6:40). Sự cứu rỗi là bởi ân điển, nhờ đức tin, không bởi việc làm (Ê-phê-sô 2:8-9).
5. Sự Phục Hồi Tất Cả Trong Đấng Christ và Sự Phán Xét Cuối Cùng
Câu chuyện Kinh Thánh không kết thúc với Phúc Âm cho cá nhân, mà hướng đến một tương lai vĩ đại: sự phục hồi mọi sự. Chúa Giê-xu Christ sẽ trở lại, không còn như Đấng Chịu Chuộc Tội mà là Vua và Quan Án. Ngài sẽ phán xét kẻ sống và kẻ chết (II Ti-mô-thê 4:1). Sự chết và âm phủ sẽ bị hủy diệt (Khải-huyền 20:14). Trời mới đất mới sẽ được dựng nên, nơi sự công bình ngự trị (II Phi-e-rơ 3:13; Khải-huyền 21:1-4). Đây là sự hoàn tất của kế hoạch cứu chuộc: một vũ trụ được tẩy sạch mọi dấu vết của tội lỗi và sự chết, nơi Đức Chúa Trời ở cùng dân Ngài đời đời. Thế giới quan Cơ Đốc mang một viễn cảnh lạc quan tuyệt đối dựa trên lời hứa của Đức Chúa Trời, chứ không phải dựa trên sự tiến bộ tự nhiên của nhân loại.
Thế giới quan không phải để tranh luận suông, mà để sống. Dưới đây là một số ứng dụng thiết thực:
1. Trong Đạo Đức và Lựa Chọn Cá Nhân: Người tin Chúa không có đạo đức tương đối. Tiêu chuẩn đạo đức bắt nguồn từ chính bản tính thánh khiết của Đức Chúa Trời (I Phi-e-rơ 1:15-16). Mọi lựa chọn, từ chuyện nhỏ như lời nói (Cô-lô-se 4:6) đến chuyện lớn như nghề nghiệp, hôn nhân, đều được đặt dưới ánh sáng của Lời Chúa và mục đích tôn vinh Ngài (I Cô-rinh-tô 10:31).
2. Trong Công Việc và Ơn Gọi: Vì Đức Chúa Trời là Đấng Sáng Tạo và chúng ta được tạo dựng theo hình Ngài, mọi công việc chân chính đều có phẩm giá và ý nghĩa. Dù là nông dân, kỹ sư, giáo viên hay nội trợ, chúng ta đều đang tham gia vào công việc “quản trị” và “chăm sóc” sáng tạo của Ngài. Chúng ta làm việc “như làm cho Chúa, chớ chẳng phải làm cho người ta” (Cô-lô-se 3:23).
3. Trong Các Mối Quan Hệ và Gia Đình: Thế giới quan Cơ Đốc định nghĩa hôn nhân là giao ước trọn đời giữa một người nam và một người nữ (Sáng-thế Ký 2:24; Ma-thi-ơ 19:4-6), phản ánh mối tương giao giữa Đấng Christ và Hội Thánh (Ê-phê-sô 5:22-33). Tình yêu thương, sự tha thứ và phục vụ trở nên có thể nhờ quyền năng của Đức Thánh Linh.
4. Trong Cách Nhìn Về Đau Khổ và Nghịch Cảnh: Trong thế giới quan không có Đức Chúa Trời, đau khổ là vô nghĩa. Nhưng dưới ánh sáng Kinh Thánh, Đức Chúa Trời có chủ quyền và có thể biến mọi sự (kể cả điều ác) trở nên ích lợi cho những ai yêu mến Ngài (Rô-ma 8:28). Sự đau khổ không phải là cái cuối cùng; nó là một phần của thực tại sau sự sa ngã, nhưng nó đã được Chúa Giê-xu mang lấy và sẽ bị tiêu diệt trong trời mới đất mới.
5. Trong Sự Tham Gia Văn Hóa và Xã Hội: Người tin Chúa không trốn chạy khỏi thế giới, nhưng cũng không bị thế giới này đồng hóa. Chúng ta được kêu gọi trở thành “muối của đất” và “sự sáng của thế gian” (Ma-thi-ơ 5:13-16) – bảo tồn điều tốt và chiếu sáng chân lý trong mọi lĩnh vực: nghệ thuật, khoa học, giáo dục, chính trị, với mục tiêu tối hậu là đem mọi tư tưởng vào tùng phục Đấng Christ (II Cô-rinh-tô 10:5).
Thế giới quan Cơ Đốc cung cấp một câu chuyện vĩ đại, chân thật và đẹp đẽ về thực tại. Nó cho chúng ta một nền tảng vững chắc trong một thời đại hoài nghi, một niềm hy vọng chắc chắn giữa những bất an, và một mục đích cao cả cho mọi khía cạnh của cuộc sống. Khi chúng ta học tập, suy ngẫm và áp dụng thế giới quan này mỗi ngày qua việc đọc Kinh Thánh, cầu nguyện và vâng theo Đức Thánh Linh, chúng ta không chỉ “giữ đạo” mà còn thực sự nhìn thấy và sống trong thực tại đúng đắn mà Đức Chúa Trời đã dựng nên và đang cứu chuộc.
Hãy để lời của sứ đồ Phao-lô trong Rô-ma 12:2 trở thành lời kêu gọi cho mỗi chúng ta: “Đừng làm theo đời nầy, nhưng hãy biến hóa bởi sự đổi mới của tâm thần mình, để thử cho biết ý muốn tốt lành, đẹp lòng và trọn vẹn của Đức Chúa Trời là thể nào.” Đó chính là bản chất của việc sống với một Thế Giới Quan Cơ Đốc.