Giữ lấy điều tốt lành có ý nghĩa gì (1 Tê-sa-lô-ni-ca 5:21)?

Trong hành trình đức tin, Cơ Đốc nhân thường xuyên đối diện với vô vàn luồng tư tưởng, giáo lý, và những lời dạy dỗ khác nhau. Làm thế nào để phân định đâu là chân lý, đâu là sự dối trá? Làm thế nào để không bị cuốn theo “mọi thần dữ” (1 Giăng 4:1) nhưng vẫn có tấm lòng cởi mở với sự dạy dỗ của Đức Thánh Linh? Lời Chúa trong thư của Sứ đồ Phao-lô gửi cho Hội thánh Tê-sa-lô-ni-ca đã cung cấp một nguyên tắc sống còn và cực kỳ thiết thực: “Hãy nghiệm xét mọi sự, giữ lấy điều tốt lành.” (1 Tê-sa-lô-ni-ca 5:21). Câu Kinh Thánh ngắn gọn này chứa đựng một mệnh lệnh kép quan trọng, đòi hỏi sự chủ động, trí tuệ thuộc linh và một ý chí kiên định của mỗi tín hữu.

I. Bối Cảnh và Cấu Trúc Của Mệnh Lệnh

Trước khi đi sâu vào ý nghĩa của việc “giữ lấy điều tốt lành”, chúng ta phải đặt câu này vào trong dòng chảy của phân đoạn. 1 Tê-sa-lô-ni-ca 5:12-22 là một loạt những lời khuyên thực tế và ngắn gọn của Phao-lô về đời sống trong Hội Thánh. Đặc biệt từ câu 19 đến 22, ông tập trung vào thái độ đối với các ân tứ thuộc linh và sự dạy dỗ:

“Đừng dập tắt Thánh Linh; chớ khinh dể các lời tiên tri. Hãy nghiệm xét mọi sự, giữ lấy điều tốt lành. Hãy tránh khỏi mọi hình thức của sự dữ.” (1 Tê-sa-lô-ni-ca 5:19-22).

Ba câu này có sự liên kết chặt chẽ:

1. “Đừng dập tắt Thánh Linh” (Câu 19): Cảnh báo thái độ cứng lòng, phủ nhận, hoặc ngăn cản công việc của Đức Thánh Linh, đặc biệt qua các ân tứ như nói tiên tri.
2. “Chớ khinh dể các lời tiên tri” (Câu 20): Đây là hệ quả của việc dập tắt Thánh Linh. “Khinh dể” (tiếng Hy Lạp: exoutheneō) có nghĩa là xem thường, coi rẻ, vứt bỏ mà không suy xét.
3. “Hãy nghiệm xét mọi sự, giữ lấy điều tốt lành” (Câu 21): Đây là giải pháp cân bằng. Không phải chấp nhận mọi thứ một cách mù quáng, cũng không vứt bỏ mọi thứ một cách thiếu suy nghĩ. Chúng ta được kêu gọi thực hiện một sự phân định có phê phán dưới sự dẫn dắt của Lời Chúa và Thánh Linh.
4. “Hãy tránh khỏi mọi hình thức của sự dữ” (Câu 22): Kết quả sau khi đã nghiệm xét và giữ lấy điều lành, là phải triệt để từ bỏ mọi biểu hiện của điều ác.

Như vậy, câu 21 đóng vai trò là trung tâm, là cầu nối giữa việc không dập tắt Thánh Linh và việc tránh khỏi điều dữ. Nó ngăn chúng ta rơi vào hai thái cực: thụ động chấp nhận mọi thứ (dẫn đến hỗn tạp giáo lý) và hoài nghi tất cả (dẫn đến khô khan, dập tắt Thánh Linh).

II. Giải Nghĩa Từ Ngữ Chính Yếu

Để hiểu sâu sắc mệnh lệnh này, chúng ta cần phân tích từng từ khóa trong nguyên ngữ Hy Lạp.

1. “Hãy nghiệm xét” (Δοκιμάζετε - Dokimazete):
Động từ này không đơn thuần có nghĩa là “xem xét” hay “thẩm tra” một cách hời hợt. Dokimazō mang ý nghĩa thử nghiệm để chứng minh tính xác thực, phẩm chất và giá trị, giống như người thợ kim hoàn thử nghiệm vàng bằng lửa để xem nó có thật hay không (Xem 1 Cô-rinh-tô 3:13, 1 Phi-e-rơ 1:7). Nó bao hàm một quá trình cẩn thận, sử dụng một tiêu chuẩn khách quan (Lời Chúa) để đánh giá. Đối tượng của sự nghiệm xét là “mọi sự” (πάντα - panta), tức là mọi lời giảng dạy, mọi sự thúc giục, mọi “linh” phát biểu (1 Giăng 4:1), mọi hành động được cho là đến từ Thánh Linh.

2. “Giữ lấy” (Κατέχετε - Katechete):
Động từ katechō rất mạnh mẽ. Nó không chỉ có nghĩa là “giữ” theo kiểu sở hữu, mà còn mang nghĩa nắm chặt lấy, giữ vững, bám lấy, gìn giữ cẩn thận, và tiếp tục tuân theo. Nó diễn tả một hành động chủ động, kiên quyết và liên tục. Chúng ta phải tích cực nắm bắt lấy và không để tuột mất. Điều này đòi hỏi sự quyết tâm và kỷ luật thuộc linh.

3. “Điều tốt lành” (Τὸ καλὸν - To kalon):
Tính từ kalos trong tiếng Hy Lạp không chỉ có nghĩa là “tốt” về mặt đạo đức (như agathos), mà còn bao hàm ý nghĩa tốt đẹp, hữu ích, lành mạnh, có giá trị, xuất sắc, và đẹp đẽ. Nó nói đến phẩm chất nội tại vượt trội của một điều gì đó. Trong bối cảnh này, “điều tốt lành” (to kalon) chính là những gì vượt qua được sự thử nghiệm, những gì được chứng minh là chân chính, thuần khiết, hữu ích cho đời sống thuộc linh và xây dựng Hội Thánh (xem Phi-líp 4:8).

III. Tiến Trình “Nghiệm Xét” và “Giữ Lấy” Trong Kinh Thánh

Nguyên tắc này không chỉ riêng ở thư Tê-sa-lô-ni-ca mà xuyên suốt Tân Ước.

1. Tiêu Chuẩn Cho Sự Nghiệm Xét: Tiêu chuẩn tối cao và bất biến chính là Lời Đức Chúa Trời. Sứ đồ Giăng kêu gọi: “Hỡi kẻ rất yêu dấu, chớ tin cậy mọi thần, nhưng hãy thử cho biết các thần có phải đến bởi Đức Chúa Trời chăng” (1 Giăng 4:1). Cách “thử” đó là đối chiếu với lẽ thật về Đức Chúa Jêsus Christ (1 Giăng 4:2-3). Sứ đồ Phao-lô cũng khẳng định uy quyền của Kinh Thánh: “Cả Kinh Thánh đều là bởi Đức Chúa Trời soi dẫn, có ích cho sự dạy dỗ, bẻ trách, sửa trị, dạy người trong sự công bình” (2 Ti-mô-thê 3:16). Mọi sự dạy dỗ phải được “nghiệm xét” dưới ánh sáng của Lời Chúa, giống như người Bê-rê “ngày ngày tra xem Kinh Thánh, để xét lời giảng có thật chăng” (Công vụ 17:11).

2. Bản Chất Của “Điều Tốt Lành” Cần Giữ Lấy: Kinh Thánh mô tả những điều này một cách rõ ràng:

• Chân lý cứu rỗi về Đấng Christ: Đây là nền tảng (1 Cô-rinh-tô 15:1-4).
• Những lời dạy dỗ lành mạnh, gây dựng: “Hãy giữ lấy phép tắc và lời khuyên dạy tốt lành” (1 Ti-mô-thê 6:20, 2 Ti-mô-thê 1:13-14).
• Các ân tứ và công việc của Đức Thánh Linh mang lại sự hiệp một và gây dựng Hội Thánh: (1 Cô-rinh-tô 12:7, 14:12).
• Những phẩm chất của trái Thánh Linh: “Yêu thương, vui mừng, bình an, nhịn nhục...” (Ga-la-ti 5:22-23).
• Những gì thuộc về sự thánh khiết và công bình: (Phi-líp 4:8).

IV. Ứng Dụng Thực Tiễn Trong Đời Sống Cơ Đốc

Làm thế nào để sống nguyên tắc “nghiệm xét mọi sự, giữ lấy điều tốt lành” trong thế kỷ 21 đầy phức tạp này?

1. Trong Đời Sống Cá Nhân Với Chúa:
- Nghiệm xét chính mình: Trước khi phán xét người khác, hãy thường xuyên “tự xét mình” (1 Cô-rinh-tô 11:28). Những tư tưởng, động cơ, ước muốn của tôi có phù hợp với Lời Chúa không? Tôi có đang “giữ lấy” sự thông công với Chúa và Lời Ngài không?
- Nghiệm xét sự dạy dỗ: Khi đọc sách, nghe giảng (trực tiếp hay trực tuyến), hãy luôn đặt câu hỏi: Điều này có phù hợp với toàn bộ lẽ thật của Kinh Thánh không? Có tôn cao Chúa Giê-xu Christ là Chúa và là Cứu Chúa duy nhất không? Có gây dựng đức tin và nếp sống thánh khiết không?

2. Trong Đời Sống Gia Đình:
- Cha mẹ Cơ Đốc có trách nhiệm “nghiệm xét” những ảnh hưởng văn hóa, giáo dục, giải trí đối với con cái. Hãy chủ động dạy dỗ con cái biết phân biệt (Phục truyền 6:6-7).
- Cùng nhau “giữ lấy” những truyền thống thuộc linh tốt lành: giờ gia đình tĩnh nguyện, cầu nguyện chung, thảo luận Lời Chúa.

3. Trong Sinh Hoạt Hội Thánh:
- Các tín hữu cần có tinh thần Bê-rê, vui mừng đón nhận lời giảng dạy nhưng luôn đối chiếu với Kinh Thánh.
- Các mục sư, người lãnh đạo phải trung thành rao giảng lẽ thật và khích lệ sự nghiệm xét lành mạnh, không đòi hỏi sự vâng phục mù quáng.
- Khi đánh giá một chương trình, một phương pháp hay một phong trào, câu hỏi không phải là “Nó có mới lạ, hấp dẫn không?” mà là “Nó có phải là ‘điều tốt lành’ – lành mạnh, chân chính và gây dựng Hội Thánh không?”.

4. Trong Môi Trường Xã Hội và Công Nghệ:
- Trước làn sóng thông tin trên mạng xã hội, nguyên tắc này trở nên sống còn. Đừng tin và chia sẻ mọi thứ. Hãy “nghiệm xét” nguồn gốc, động cơ và nội dung.
- “Giữ lấy” có nghĩa là chủ động tiếp nhận và lan tỏa những nội dung đẹp lòng Chúa, gây dựng đức tin (Phi-líp 4:8).

V. Sự Cân Bằng Thuộc Linh: Không Dập Tắt, Không Mù Quáng

Thực hành nguyên tắc này đòi hỏi sự khôn ngoan từ trên để giữ thế cân bằng:

- Nghiệm xét không phải là hoài nghi hay chỉ trích: Thái độ nghiệm xét phải xuất phát từ lòng kính sợ Chúa và tình yêu thương chân thật, nhằm gìn giữ lẽ thật và bảo vệ bầy chiên, chứ không phải để thể hiện sự hiểu biết hay tinh thần bè phái.
- Giữ lấy điều tốt lành đòi hỏi từ bỏ điều xấu: Hai hành động này song hành. Chúng ta không thể vừa “giữ lấy” lẽ thật vừa dung dưỡng tội lỗi. Đó là lý do câu 22 kết luận: “Hãy tránh khỏi mọi hình thức của sự dữ”. Sự dữ ở đây (ponēros) là bất cứ điều gì độc hại, xấu xa, trái ngược với bản chất thánh khiết của Đức Chúa Trời.

Cuối cùng, năng lực để sống được mệnh lệnh này đến từ chính Đức Thánh Linh – Đấng mà chúng ta được kêu gọi “đừng dập tắt”. Chính Ngài ban cho chúng ta “sự khôn ngoan và sự tỏ ra” (1 Cô-rinh-tô 12:8) để phân biệt, và ban sức mạnh để chúng ta kiên trì “giữ lấy” lẽ thật.

Kết Luận

“Hãy nghiệm xét mọi sự, giữ lấy điều tốt lành” không phải là một lời khuyên tùy chọn, mà là một mệnh lệnh sống còn cho Cơ Đốc nhân trong mọi thời đại. Nó kêu gọi chúng ta trở thành những tín hữu trưởng thành, có khả năng phân biệt, không dễ bị “dỗ dành” bởi mọi giáo lý sai lầm (Ê-phê-sô 4:14). Đó là một tiến trình chủ động, liên tục: Thử nghiệm bằng tiêu chuẩn Lời Chúa -> Nhận biết điều gì tốt lành, chân chính -> Nắm chặt lấy, bám víu và sống theo điều đó.

Ước mong mỗi chúng ta, nhờ sự soi dẫn của Đức Thánh Linh và Lời Hằng Sống, trở nên những thợ lành nghề trong việc “thử vàng” thuộc linh, không những biết phân biệt chân-giả, mà còn quý trọng, gìn giữ và trung tín truyền lại “điều tốt lành” – tức là chân lý cứu rỗi và nếp sống đẹp ý Chúa – cho thế hệ tiếp theo. Hãy sống như người quản gia trung tín của ân điển đa dạng của Đức Chúa Trời (1 Phi-e-rơ 4:10), biết gìn giữ kho báu quý giá mà mình đã được giao phó.