Cuộc Tranh Luận Marrow là gì?

Trong lịch sử thần học Cải Chánh, đặc biệt là truyền thống Trưởng Lão (Presbyterian) tại Scotland, “Cuộc Tranh Luận Marrow” (The Marrow Controversy) nổi lên như một cột mốc quan trọng bảo vệ cốt lõi của Phúc Âm: **ân điển nhưng không và phổ quát của Đức Chúa Trời trong Đấng Christ**. Cuộc tranh luận này không chỉ là một cuộc tranh cãi học thuật khô khan, mà là một trận chiến sống còn cho linh hồn của Hội Thánh, liên quan đến việc rao giảng Phúc Âm thế nào và ai được mời gọi đến với Đấng Christ.

Sau thời kỳ Cải Chánh, tại Scotland, bối cảnh tôn giáo chịu ảnh hưởng mạnh mẽ bởi Giao Ước (Covenanters) và nền thần học được hệ thống hóa trong **Bản Tín Điều Westminster (1647)**. Đến đầu thế kỷ 18, một khuynh hướng **chủ nghĩa luật pháp (legalism)** và **chủ nghĩa khắc kỷ (neonomianism)** âm thầm len lỏi vào việc giảng dạy. Neonomianism (từ Hy Lạp: *neos* = mới, *nomos* = luật) là quan điểm cho rằng Phúc Âm thiết lập một “luật pháp mới” của đức tin và sự ăn năn, và sự tuân thủ luật pháp mới này trở thành điều kiện để được cứu, thay thế cho sự tuân thủ luật pháp cũ. Điều này vô tình làm suy yếu tính nhưng không của ân điển.

Bước ngoặt xảy ra khi một mục sư trẻ tên là **Thomas Boston** tình cờ tìm thấy một cuốn sách cũ có tên **“The Marrow of Modern Divinity”** (Lõi của Thần Học Hiện Đại) của tác giả Edward Fisher, xuất bản lần đầu năm 1645. Boston cảm thấy cuốn sách này trình bày một cách hùng hồn và đúng đắn về Phúc Âm của ân điển nhưng không. Ông bắt đầu phân phát và cổ vũ nó. Tuy nhiên, năm 1718, một giáo sư thần học tên **James Haddow** tố cáo cuốn sách này chứa đựng nhiều giáo lý sai lầm nguy hiểm, dẫn đến việc **Đại Hội Đồng Giáo Hội Scotland** (General Assembly) lên án và cấm lưu hành cuốn “Marrow” vào năm 1720.

Những người chống đối “Marrow” (thường gọi là “Những Người Phản Đối” – The Protesters) đã kết tội sách này truyền bá hai học thuyết sai trái:

1. Khẳng Định Một Giao Ước Ân Điển Phổ Quát (A Universal Offer of Grace in the Covenant of Grace): Sách “Marrow” dạy rằng sự cứu rỗi trong Đấng Christ được **chào mời một cách chân thật và thành thật (a bona fide offer)** cho mọi người, cho mọi tội nhân, không có ngoại lệ. Điều này dựa trên sự phổ quát của sự đền tội của Đấng Christ (Ý-nê 2:2: “Ngài là của lễ chuộc tội lỗi chúng ta, không những vì tội lỗi chúng ta thôi đâu, mà cũng vì tội lỗi cả thế gian nữa”). Người phản đối cho rằng điều này là sai, vì Đấng Christ chỉ chết cho người được chọn. Họ tin rằng Phúc Âm chỉ nên được rao giảng cho những người đã có dấu hiệu “chuẩn bị” (như sự ăn năn, đau buồn về tội lỗi) – tức là đã đáp ứng một số điều kiện.

2. Chống Lại Sự Cần Thiết của Luật Pháp Để Thúc Đẩy Đến với Đấng Christ (Antinomianism giả hiệu): Họ cáo buộc rằng giáo lý của “Marrow” khiến luật pháp Môi-se trở nên không cần thiết trong đời sống Cơ Đốc nhân, và rằng nó khuyến khích tội nhân tin nhận Đấng Christ mà không cần phải “từ bỏ tội lỗi” trước. Họ sợ rằng lời mời phổ quát sẽ dẫn đến thái độ dễ dãi với tội lỗi.

Một nhóm mục sư, dẫn đầu bởi Thomas Boston, Ebenezer Erskine và các ông khác, đã đứng ra bênh vực cho những giáo lý trong sách. Họ tự gọi mình là **“Những Người Marrow” (The Marrow Men)**. Họ lập luận rằng mình không phải là người chống luật pháp (Antinomian), mà đang bảo vệ chính tâm điểm của Phúc Âm. Dưới đây là cốt lõi lập luận của họ qua lăng kính Kinh Thánh:

1. Lời Mời Phổ Quát và Thành Thật của Phúc Âm: “Những Người Marrow” nhấn mạnh rằng mệnh lệnh của Chúa Giê-xu là rao giảng Phúc Âm **cho mọi người** (Mác 16:15). Lời mời “hãy đến” được ban ra cho tất cả những ai khát (Khải-huyền 22:17) và cho những kẻ mệt mỏi và gánh nặng (Ma-thi-ơ 11:28). Sự thành thật của lời mời này không dựa trên sự chuẩn bị của tội nhân, mà dựa trên **thẩm quyền và mạng lệnh của Đức Chúa Trời**, cùng với **giá trị vô hạn và đầy đủ của sự đền tội của Đấng Christ**. Câu hỏi “Ai muốn, hãy đến” đặt trách nhiệm đáp ứng lên người nghe, chứ không phải hạn chế nhóm người được nghe. “Đức Chúa Trời ở trong Đấng Christ, làm cho thế gian hòa lại với Ngài, **chẳng kể tội lỗi cho họ**” (II Cô-rinh-tô 5:19) – sự hòa giải này được *công bố* cho thế gian.

2. Sự Phân Biệt Giữa Luật Pháp và Phúc Âm (Distinction Between Law and Gospel): Đây là điểm then chốt. Họ phân biệt rõ:
- **Luật pháp** (*Nomos* trong Hy Lạp) nói: “Hãy làm điều này thì ngươi sẽ sống.” Nó đòi hỏi sự vâng phục hoàn hảo để được sự sống, và nó kết án người không làm được (Rô-ma 3:20).
- **Phúc Âm** (*Euangelion* trong Hy Lạp) nói: “Tin điều này – rằng Đấng Christ đã làm thay cho ngươi – thì ngươi sẽ sống.” Nó là tin mừng về điều **Đấng Christ đã hoàn thành**.
Vấn đề của chủ nghĩa Neonomian là trộn lẫn hai điều này, biến Phúc Âm thành một “Luật Pháp Mới” đòi hỏi đức tin và ăn năn như những việc làm công đức để được Chúa chấp nhận. “Những Người Marrow” khẳng định rằng ngay cả **đức tin và sự ăn năn cũng không phải là điều kiện chúng ta đáp ứng để xứng đáng nhận ân điển, mà chính là những món quà của ân điển và là phương tiện để tiếp nhận Đấng Christ** (Ê-phê-sô 2:8-9: “Ấy là nhờ ân điển, bởi đức tin... đó không phải đến từ việc làm...”).

3. Sự Tự Do của Một Tội Nhân Khi Đến với Đấng Christ: Boston và những người đồng sự lập luận rằng tội nhân không cần phải “làm sạch mình” hay đạt đến một mức độ ăn năn nào đó trước khi đến với Đấng Christ. Trái lại, họ được kêu gọi **đến với Đấng Christ như chính họ đang là** – trong sự ô uế và bất lực của mình – để được tẩy sạch và ban cho sức mạnh. Điều kiện duy nhất là nhận biết mình cần Ngài. Điều này được minh họa trong lời mời của Chúa Giê-xu với người đàn bà tội lỗi, người thu thuế Ma-thi-ơ, hay tên trộm trên thập tự giá. Không ai trong số họ có cơ hội “cải thiện bản thân” trước.

Mặc dù Đại Hội Đồng năm 1720 lên án cuốn sách, những “Người Marrow” tiếp tục tranh luận. Đến năm 1729, họ phần nào được minh oan khi Đại Hội Đồng rút lại lời quở trách đối với họ, nhưng vẫn giữ lệnh cấm cuốn sách. Cuộc tranh luận đã làm rõ một đường phân tuyến thần học. Di sản lớn nhất của nó là:
- **Củng cố giáo lý về lời mời phổ quát của Phúc Âm** trong truyền thống Cải Chánh.
- **Cảnh báo nguy cơ của chủ nghĩa luật pháp tinh vi** len vào việc giảng dạy Phúc Âm.
- **Ảnh hưởng sâu sắc đến các cuộc Phấn Hưng Tin Lành sau này**, như Phong Trào Giác Hưng dưới thời George Whitefield, người cũng rao giảng một Phúc Âm phổ quát và nhưng không. Nhiều nhà lãnh đạo phấn hưng lớn đều đọc và chịu ảnh hưởng bởi các tác phẩm của “Những Người Marrow”.

Cuộc Tranh Luận Marrow không chỉ là câu chuyện lịch sử. Nó có những áp dụng sống động cho Hội Thánh và cá nhân tín hữu hôm nay:

1. Trong Việc Rao Giảng và Làm Chứng: Chúng ta được thúc đẩy để rao giảng **Đấng Christ một cách tự do và rộng rãi**. Thông điệp không phải là “Hãy cố gắng hơn nữa rồi Chúa sẽ chấp nhận bạn,” mà là “Chúa Giê-xu đã hoàn tất mọi điều rồi; hãy tin và nhận lấy sự sống.” Chúng ta mời gọi mọi người dựa trên sự đầy đủ của Đấng Christ, chứ không phải dựa trên sự sẵn sàng của họ. Điều này giải phóng người rao giảng khỏi áp lực phải “tạo ra sự ăn năn” và trao quyền năng đó cho Đức Thánh Linh.

2. Trong Sự An Nghỉ Cá Nhân Nơi Ân Điển: Nhiều Cơ Đốc nhân sống trong sự lên án và mệt mỏi vì luôn cảm thấy mình chưa đủ tốt. Cuộc tranh luận Marrow nhắc nhở chúng ta rằng **sự bình an với Đức Chúa Trời không dựa trên mức độ thành công trong việc giữ luật của chúng ta, mà dựa trên sự vâng phục trọn vẹn của Đấng Christ thay cho chúng ta** (Rô-ma 5:1, 18-19). Chúng ta được kêu gọi tin cậy nơi sự công bình của Ngài, chứ không phải của chính mình.

3. Trong Việc Chống Lại Chủ Nghĩa Luật Pháp Tinh Vi: Chúng ta phải cảnh giác với những “điều kiện” vô hình được thêm vào Phúc Âm trong văn hóa Hội Thánh ngày nay, như: phải có một cảm xúc ăn năn nào đó, phải từ bỏ một tội lỗi cụ thể trước khi tin, phải cam kết một mức độ phục vụ nhất định... Tất cả những điều này, dù tốt đẹp, không được đặt như những rào cản trước lời mời “hãy đến”.

4. Trong Sự Tự Do để Vâng Phục: Giáo lý đúng đắn về ân điển không dẫn đến đời sống buông thả (Rô-ma 6:1-2). Ngược lại, khi một người thật sự hiểu và kinh nghiệm ân điển nhưng không, họ sẽ vâng phục Chúa **bởi lòng biết ơn và yêu mến**, chứ không phải bởi sự sợ hãi hay để kiếm được tình yêu của Ngài. Luật pháp của Đức Chúa Trời trở thành kim chỉ nam cho lòng biết ơn, chứ không phải là bậc thang để leo lên thiên đàng.

Cuộc Tranh Luận Marrow là một hồi chuông cảnh tỉnh cho mọi thế hệ Hội Thánh, nhắc nhở chúng ta đừng để **sự trong sáng và vinh hiển của Phúc Âm về ân điển nhưng không bị che mờ** bởi những ý tưởng của con người, dù được ngụy trang dưới vẻ ngoài của lòng sùng kính. Nó bảo vệ chân lý rằng “**Tiền công của tội lỗi là sự chết; nhưng sự ban cho của Đức Chúa Trời là sự sống đời đời trong Đức Chúa Giê-xu Christ, Chúa chúng ta**” (Rô-ma 6:23). Phúc Âm là tin mừng rằng Đức Chúa Trời ban cho chúng ta điều mà chúng ta không bao giờ có thể tự kiếm được. Lời mời của Ngài vẫn vang lên: “**Kẻ nào khát, hãy đến; kẻ nào muốn, hãy nhận lấy nước sự sống cách nhưng không**” (Khải-huyền 22:17). Ước gọi mỗi chúng ta, như những “Người Marrow” của thế kỷ 21, luôn giữ vững, rao truyền và sống trong chân lý giải phóng tuyệt vời này.