Một Cơ Đốc nhân có nên đọc tiểu thuyết ngôn tình không?

Trong thế giới giải trí đa dạng ngày nay, tiểu thuyết ngôn tình là một thể loại vô cùng phổ biến, thu hút hàng triệu độc giả, trong đó có không ít tín hữu Cơ Đốc. Câu hỏi đặt ra là: Việc đắm chìm trong những câu chuyện tình yêu lãng mạn, đôi khi ướt át và đầy cảm xúc này có tương thích với đời sống đức tin của một người theo Chúa Giê-xu không? Đây không phải là câu hỏi có thể trả lời bằng một từ "có" hay "không" đơn giản, mà đòi hỏi sự phân định khôn ngoan dựa trên nền tảng Lời Chúa, sự hiểu biết về bản chất của thể loại này, và mục đích tối thượng của đời sống chúng ta trong Đấng Christ.

Trước khi xem xét thể loại ngôn tình cụ thể, chúng ta cần đặt nền móng bằng những nguyên tắc vĩnh cửu từ Kinh Thánh để đánh giá mọi hình thức giải trí và văn hóa phẩm.

1. Nguyên Tắc Về Sự Thánh Khiết Của Tâm Trí (Tấm Lòng): Sách Châm Ngôn dạy: "Khá cẩn thận giữ tấm lòng của con hơn hết, Vì các nguồn sự sống do nơi nó mà ra." (Châm Ngôn 4:23). Tấm lòng (לֵב - lev) trong tiếng Hê-bơ-rơ không chỉ là cảm xúc, mà là trung tâm của trí tuệ, ý chí, và cảm xúc. Những gì chúng ta cho phép vào tâm trì mình sẽ định hình con người chúng ta. Chúa Giê-xu cũng phán: "Vì ngoài lòng mà ra những ác tưởng, những tội giết người, tà dâm, dâm dục..." (Ma-thi-ơ 15:19). Tiểu thuyết, qua những câu chuyện và hình ảnh mà nó vẽ ra, có sức mạnh định hình "ác tưởng" hoặc "thiện tưởng" trong lòng chúng ta.

2. Tiêu Chuẩn Về Những Điều Đáng Suy Ngẫm: Sứ đồ Phao-lô đưa ra một bộ lọc thần học tuyệt vời trong Phi-líp 4:8: "Rốt lại, hỡi anh em, phàm điều chi chơn thật, điều chi đáng tôn, điều chi công bình, điều chi thanh sạch, điều chi đáng yêu chuộng, điều chi có tiếng tốt, điều chi có nhân đức đáng khen, thì anh em phải nghĩ đến." Động từ Hy Lạp được dùng ở đây là λογίζομαι (logizomai), có nghĩa là "tính toán, suy xét, tập trung tư tưởng vào." Câu Kinh Thánh này đặt ra một thước đo rõ ràng: Liệu nội dung tôi đang đọc có đáp ứng được những tiêu chí này không? Nó có chân thật (trung thực với hiện thực theo cách nhìn của Đức Chúa Trời), thanh sạch, và có nhân đức không?

3. Nguyên Tắc Tự Do Và Sự Gây Vấp Phạm: Phao-lô cũng tuyên bố: "Mọi sự tôi có phép làm, nhưng chẳng phải mọi sự đều có ích; mọi sự tôi có phép làm, nhưng chẳng để sự gì bắt phục được tôi." (1 Cô-rinh-tô 6:12). Nguyên tắc này bao gồm hai phần: (1) Tính hữu ích (συμφέρω - sympherō): Điều này có xây dựng, có ích cho đời sống thuộc linh và sự trưởng thành của tôi không? (2) Tính chế ngự: Điều này có nguy cơ trở thành chủ nhân mới, một sự ràng buộc, hay một thói quen khó bỏ không? Thêm vào đó, 1 Cô-rinh-tô 8:9 và Rô-ma 14:21 cảnh báo về việc đừng để sự tự do của mình trở thành cớ vấp phạm cho anh em yếu đuối hơn.

4. Mục Đích Tối Thượng Của Đời Sống: Cuối cùng, mọi hoạt động của chúng ta, kể cả giải trí, đều phải quy về mục đích tối thượng: "Vậy, anh em hoặc ăn, hoặc uống, hay là làm sự chi khác, hãy vì sự vinh hiển Đức Chúa Trời mà làm." (1 Cô-rinh-tô 10:31). Câu hỏi then chốt là: Việc đọc này có tôn vinh Đức Chúa Trời không? Nó có giúp tôi yêu Chúa và yêu người lân cận hơn không?

Tiểu thuyết ngôn tình không phải là một khối đồng nhất. Nó có nhiều phân nhánh từ lành mạnh, lãng mạn nhẹ nhàng đến những tác phẩm đầy rẫy sự mô tả nhục dục, bạo lực tình cảm, hay những quan điểm trái với giá trị Kinh Thánh. Việc phân định là cần thiết.

1. Những Điểm Cần Thận Trọng (Red Flags):

• Sự Lãng Mạn Hóa Tội Lỗi: Nhiều tiểu thuyết xây dựng mối quan hệ trên nền tảng ngoại tình, sống thử, quan hệ tình dục trước hôn nhân, hoặc các mối quan hệ đồng tính một cách đẹp đẽ, lãng mạn mà không có hậu quả. Điều này trực tiếp chống lại lẽ thật của Đức Chúa Trời về sự thánh khiết trong hôn nhân (Hê-bơ-rơ 13:4) và sự trong sạch (1 Tê-sa-lô-ni-ca 4:3-5).
• Sự Mô Tả Khiêu Dâm hoặc Kích Dục: Những đoạn văn mô tả chi tiết hành động thân mật nhằm kích thích ham muốn xác thịt của người đọc. Chúa Giê-xu dạy rằng nhìn đàn bà mà động tình trong lòng đã là phạm tội ngoại tình rồi (Ma-thi-ơ 5:28). Sự mô tả này nuôi dưỡng "dâm dục" (ἐπιθυμία - epithymia) – ham muốn tội lỗi.
• Quan Điểm Về Tình Yêu Thiếu Lành Mạnh: Nhiều cốt truyện cổ vũ sự ám ảnh, chiếm hữu, thao túng tâm lý, hay lấy "tình yêu" để biện minh cho mọi hành vi. Tình yêu theo Kinh Thánh là yêu thương (ἀγάπη - agapē): nhẫn nhục, nhân từ, không ghen tương, không khoe mình, không kiêu ngạo... (1 Cô-rinh-tô 13:4-7).
• Tạo Ra Những Kỳ Vọng Không Thực Tế: Tiểu thuyết ngôn tình thường vẽ nên hình mẫu "bạn trai/ bạn gái hoàn hảo" và những tình huống cứu rỗi lãng mạn phi thực tế, có thể khiến người đọc (đặc biệt là người trẻ) cảm thấy bất mãn với mối quan hệ thực tế, thậm chí với người phối ngẫu của mình, vì không đạt được "tiêu chuẩn" trong truyện.
• Gây Nghiện và Lãng Phí Thời Gian: Tính chất gây nghiện của thể loại này là có thật. Khi một người dành hàng giờ mỗi ngày để đuổi theo các chương truyện, đó có thể là dấu hiệu của sự "bắt phục" (1 Cô-rinh-tô 6:12), và thời gian – một tài nguyên quý báu Chúa ban – bị lãng phí vào việc không đem lại ích lợi thuộc linh.

2. Những Khả Năng Tích Cực (Nếu Được Lựa Chọn Cẩn Thận):

• Giá Trị Giải Trí Lành Mạnh: Không phải mọi câu chuyện tình yêu đều xấu. Có những tác phẩm đề cao lòng chung thủy, sự hy sinh, lòng tốt, và kết thúc trong hôn nhân. Chúng có thể mang lại sự thư giãn nhất định.
• Hiểu Biết Về Văn Hóa và Cảm Xúc Con Người: Một số tác phẩm được viết tốt có thể phản ánh những khía cạnh của tâm lý, cảm xúc con người, giúp người đọc thấu cảm hơn.
• Cơ Hội Suy Ngẫm Về Các Mối Quan Hệ: Một tín hữu trưởng thành có thể đọc và đối chiếu với Kinh Thánh, rút ra bài học về cách thức hoặc không nên cư xử trong tình yêu.

Tuy nhiên, ngay cả với những tác phẩm "lành mạnh", chúng ta vẫn phải tự hỏi: Đây có phải là lựa chọn tốt nhất cho tâm trí tôi không? Có những nguồn giải trí và giáo dục nào khác vừa thú vị vừa xây dựng đức tin mạnh mẽ hơn không?

Dựa trên những nguyên tắc trên, đây là một số hướng dẫn thực tế để bạn phân định:

1. Thiết Lập Bộ Lọc Cá Nhân (Theo Phi-líp 4:8): Trước khi đọc một cuốn sách, hãy tìm hiểu về nó. Đọc review, hỏi những anh chị em trưởng thành. Tự hỏi:

• Nội dung này có chân thật (trung thực) không, hay nó bóp méo thực tại về tình yêu và hôn nhân?
• Nó có tôn trọng những gì là thanh sạch và công bình theo tiêu chuẩn của Đức Chúa Trời không?
• Nhân vật có nhân đức đáng khen không, hay họ được ca ngợi vì sự gian dối, trả thù, hay tính dục phóng túng?
• Sau khi đọc xong, tâm trí tôi có tràn ngập sự bình an và những điều đáng yêu chuộng, hay là sự ham muốn, so sánh, và bất an?

2. Kiểm Tra Động Cơ và Ảnh Hưởng:

• Tại sao tôi đọc nó? Để trốn tránh thực tại? Để thỏa mãn sự tò mò không lành mạnh? Để lấp đầy cảm xúc cô đơn? Hay đơn giản là để giải trí trong chừng mực?
• Nó có "bắt phục" tôi không? Tôi có thể dừng lại dễ dàng không? Tôi có cảm thấy tội lỗi, nặng nề, hoặc bị kích động sau khi đọc không?
• Nó có ảnh hưởng đến mối quan hệ của tôi với Chúa và với người khác không? Nó khiến tôi dành ít thời gian cầu nguyện, đọc Kinh Thánh hơn không? Nó khiến tôi có cái nhìn không thực tế về người bạn đời hoặc bạn bè khác giới không?

3. Tìm Kiếm Những Lựa Chọn Thay Thế Tốt Hơn: Thay vì chỉ né tránh điều xấu, hãy chủ động tìm kiếm điều tốt (Rô-ma 12:9).

• Tiểu thuyết Cơ Đốc: Ngày càng có nhiều tác giả Cơ Đốc viết những câu chuyện tình yêu lãng mạn lành mạnh, đẹp đẽ, dựa trên nền tảng đức tin, trong đó các nhân vật đấu tranh và lớn lên trong mối quan hệ với Chúa và với nhau.
• Tiểu sử Cơ Đốc và Sách Lịch Sử: Những câu chuyện thật về đức tin, sự can đảm và tình yêu thương của các anh hùng đức tin có sức lôi cuốn và xây dựng mạnh mẽ hơn bất kỳ tiểu thuyết nào.
• Các Thể Loại Lành Mạnh Khác: Khám phá thể loại phiêu lưu, trinh thám, khoa học viễn tưởng sạch, hoặc sách phát triển kỹ năng, kiến thức.
• Chính Kinh Thánh: Đừng quên "câu chuyện tình yêu" vĩ đại nhất: Sự cứu chuộc của Đấng Christ cho Hội Thánh. Sách Nhã Ca là một bài thơ tình đẹp đẽ và thánh khiết. Hãy để tâm trí bạn được nuôi dưỡng bởi Lời Hằng Sống.

Vậy, một Cơ Đốc nhân có nên đọc tiểu thuyết ngôn tình không? Câu trả lời không nằm ở một luật lệ cứng nhắc, mà nằm ở sự khôn ngoan và sự nhạy cảm với sự dạy dỗ của Đức Thánh Linh trong lòng mỗi người. Có người cảm thấy bị cám dỗ mạnh mẽ và quyết định kiêng cữ hoàn toàn thể loại này – đó là sự lựa chọn khôn ngoan. Có người, với sự trưởng thành và bộ lọc vững vàng, có thể chọn lọc đọc một số tác phẩm nhẹ nhàng mà không bị tổn hại thuộc linh – nhưng họ vẫn phải luôn cảnh giác.

Điều quan trọng nhất là chúng ta đừng để bất cứ điều gì chiếm chỗ của Đấng Christ trong tấm lòng mình. Tình yêu vĩ đại nhất, lãng mạn nhất, và thỏa mãn nhất không nằm trong những trang sách giả tưởng, mà nằm trong mối tương giao sống động với Chúa Giê-xu Christ, Đấng yêu chúng ta đến nỗi hy sinh chính mình. Khi tấm lòng chúng ta được lấp đầy bởi tình yêu đó, sự thu hút của những thứ thay thế rẻ tiền và tạm bợ sẽ tự nhiên giảm đi.

Hãy cầu nguyện như Đa-vít: "Xin Chúa hãy dò xét tôi, và thử thách tôi; hãy luyện lọc lòng dạ tôi... Xin hãy dẫn tôi trong con đường đời đời." (Thi Thiên 139:23-24). Hãy để Đức Thánh Linh, Đấng dẫn dắt vào mọi lẽ thật (Giăng 16:13), chỉ dẫn bạn trong mọi lựa chọn giải trí, để mọi sự đều làm cho vinh hiển Đức Chúa Trời.

"Hỡi kẻ rất yêu dấu, về phần chúng ta, đã có lời hứa dường ấy, thì hãy làm cho mình sạch khỏi hết mọi sự dơ bẩn phần xác thịt và phần thần linh, lại lấy sự kính sợ Đức Chúa Trời mà làm cho trọn việc nên thánh của chúng ta." (2 Cô-rinh-tô 7:1)