Tại sao yêu thương người khác lại khó như vậy?

Trong hành trình đức tin, có lẽ không mệnh lệnh nào vừa rõ ràng lại vừa thách thức như mệnh lệnh yêu thương. Chúa Giê-xu phán: “Ngươi phải hết lòng, hết linh hồn, hết trí khôn mà yêu Chúa, là Đức Chúa Trời ngươi. Ấy là điều răn thứ nhất và lớn hơn hết. Còn điều răn thứ hai đây, cũng như vậy: Ngươi phải yêu kẻ lân cận như mình.” (Ma-thi-ơ 22:37-39). Sứ đồ Giăng cũng nhấn mạnh: “Ai chẳng yêu, thì không biết Đức Chúa Trời; vì Đức Chúa Trời là sự yêu thương.” (1 Giăng 4:8). Thế nhưng, trong thực tế cuộc sống, từ trong Hội Thánh đến ngoài xã hội, chúng ta thường thừa nhận một sự thật: yêu thương người khác thật sự rất khó. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào căn nguyên thần học và tâm lý tội lỗi của sự khó khăn này, dựa trên nền tảng Kinh Thánh, đồng thời chỉ ra con đường thực hành qua quyền năng của Đấng Christ.

Trước hết, cần định nghĩa “yêu thương” theo ngôn ngữ Kinh Thánh. Trong Tân Ước, từ Hy Lạp chủ yếu được dùng cho tình yêu của Chúa là “agapē” (ἀγάπη). Đây không phải là thứ tình cảm lãng mạn (eros) hay tình cảm tự nhiên giữa bạn bè (philia), mà là một tình yêu có chủ ý, quyết tâm, vị tha, tìm kiếm điều tốt nhất cho người khác, bất chấp cảm xúc hay hoàn cảnh. Chính Chúa Giê-xu là hiện thân của “agapē”: “Chúa chúng ta đã phó chính mình Ngài vì chúng ta” (Ga-la-ti 2:20).

Sự khó khăn nảy sinh ngay từ đây: bản chất con người sa ngã không có sẵn “agapē”. Sau khi phạm tội, bản tính con người trở nên hướng về mình. Sứ đồ Phao-lô mô tả: “Vì chưng tôi biết điều lành chẳng ở trong tôi đâu” (Rô-ma 7:18). Bản ngã (cái tôi) luôn đòi hỏi được yêu, được tôn trọng, được đáp ứng trước. Trong khi đó, “agapē” đòi hỏi sự từ bỏ chính mình. Đây là cuộc chiến nội tâm mà mỗi Cơ Đốc nhân đều trải nghiệm: “Vì theo người trong thì tôi vẫn lấy luật pháp Đức Chúa Trời làm đẹp lòng; nhưng tôi cảm biết trong chi thể mình có một luật khác giao chiến với luật trong trí mình…” (Rô-ma 7:22-23). Yêu thương theo cách của Chúa khó vì nó đi ngược lại dòng chảy tự nhiên của tấm lòng tội lỗi.

Kinh Thánh chỉ ra nhiều chướng ngại cụ thể xuất phát từ tội lỗi và thế giới sa ngã:

1. Tội Ích Kỷ (Tự Ái): Đây là gốc rễ của mọi sự khó yêu thương. Sứ đồ Gia-cơ chất vấn: “Sự tranh cạnh và cãi lẫy trong anh em bởi đâu mà đến? Há chẳng phải bởi sự tư dục chiến đấu trong chi thể anh em sao?” (Gia-cơ 4:1). Từ ngữ “tư dục” (Hy Lạp: hēdonē) chỉ sự tìm kiếm khoái lạc, lợi ích cho bản thân. Khi “cái tôi” bị đe dọa hoặc không được thỏa mãn, tình yêu thương dễ dàng bị dập tắt.

2. Sự Tổn Thương và Lòng Thù Oán: Con người dễ bị tổn thương và khó tha thứ. Chúa Giê-xu dạy phải tha thứ “bảy mươi lần bảy” (Ma-thi-ơ 18:22), nhưng thực tế, một lần tổn thương sâu sắc cũng có thể khiến ta dựng lên bức tường ngăn cách. Sách Châm Ngôn cảnh báo: “Lòng giận dữ của người nào cũng làm điều quấy” (Châm Ngôn 29:22). Lòng thù oán (Hy Lạp: kakos – ác ý) nuôi dưỡng sự cay đắng, làm tê liệt khả năng yêu thương.

3. Thành Kiến và Sự Kỳ Thị: Bản năng tự nhiên là yêu thương người giống mình, đồng quan điểm, cùng địa vị xã hội. Nhưng Chúa Giê-xu phá vỡ điều này qua dụ ngôn Người Sa-ma-ri nhân lành (Lu-ca 10:25-37). Ngài đặt một người ngoại bang, bị người Do Thái khinh thường, làm anh hùng của tình yêu thương. Yêu thương “kẻ lân cận” theo Chúa là yêu cả kẻ thù (Ma-thi-ơ 5:44), điều này đòi hỏi sự vượt qua thành kiến sâu sắc.

4. Sự Sợ Hãi và Thiếu Tin Cậy: Yêu thương là mở lòng, là trao đi, và điều đó mang đến rủi ro bị lợi dụng, bị từ chối, hoặc bị phản bội. Tình yêu thương “agapē” đòi hỏi lòng can đảm. Kinh Thánh nói: “Sự yêu thương trọn vẹn thì cất bỏ sự sợ hãi” (1 Giăng 4:18). Nhưng để đạt đến sự trọn vẹn ấy, chúng ta phải chiến đấu với bản năng tự vệ và sợ hãi bẩm sinh.

Kinh Thánh không chỉ nêu lên vấn đề mà còn ban cho giải pháp vĩ đại. Sự yêu thương thật không đến từ nỗ lực riêng của con người, mà là kết quả của mối liên hệ sống với Chúa Giê-xu Christ.

1. Nhận Lãnh Sự Yêu Thương Của Chúa Trước: Chúng ta chỉ có thể cho đi thứ mình đã nhận. “Chúng ta yêu, vì Chúa đã yêu chúng ta trước” (1 Giăng 4:19). Sự nhận biết sâu sắc về ân điển – rằng chúng ta là kẻ có tội nhưng được Chúa yêu thương và chết thế – là nguồn động lực căn bản. Khi chiêm ngưỡng thập tự giá, nơi tình yêu “agapē” được bày tỏ trọn vẹn (Rô-ma 5:8), lòng chúng ta được cảm hóa và mềm mại lại.

2. Để Đức Thánh Linh Sanh Trái: Tình yêu thương là trái đầu tiên của Đức Thánh Linh (Ga-la-ti 5:22). Trong tiếng Hy Lạp, từ “trái” là karpos (số ít), chỉ rằng đây là một thể thống nhất được sản sinh ra từ sự sống của Chúa trong chúng ta. Chúng ta không “cố gắng” tạo ra tình yêu, nhưng “bước đi theo Thánh Linh” (Ga-la-ti 5:16) và để Ngài sản sanh ra tình yêu thương trong lòng và qua đời sống chúng ta. Đây là công việc siêu nhiên.

3. Sống Trong Sự Tha Thứ Liên Tục: Mẫu mực của sự tha thứ chính là Chúa. “Hãy ở với nhau cách nhân từ, đầy dẫy lòng thương xót, tha thứ nhau như Đức Chúa Trời đã tha thứ anh em trong Đấng Christ vậy” (Ê-phê-sô 4:32). Thực hành sự tha thứ là “cơ chế giải phóng” tình yêu thương. Mỗi lần chúng ta chọn tha thứ, chúng ta phá vỡ xiềng xích của lòng oán giận và mở cửa cho tình yêu của Chúa tuôn chảy.

Làm thế nào để sống điều này một cách thiết thực?

1. Bắt Đầu Từ Cầu Nguyện Và Lời Chúa: Hãy cầu nguyện cách cụ thể: “Lạy Chúa, xin giúp con thấy người này qua đôi mắt của Ngài. Xin đổ đầy tình yêu của Ngài vào lòng con (Rô-ma 5:5).” Việc đều đặn đọc, suy gẫm Lời Chúa sẽ rửa sạch những định kiến và nuôi dưỡng tấm lòng yêu thương (Ê-phê-sô 5:26).

2. Tập Trung Vào Hành Động Trước Cảm Xúc: “Agapē” là một sự lựa chọn hành động, không phải chỉ là cảm xúc. Hãy bắt đầu bằng những việc làm cụ thể của tình yêu: một lời động viên, một hành động phục vụ nhỏ, một sự nhịn nhục. Cảm xúc có thể sẽ theo sau hành động vâng phục.

3. Sống Trong Cộng Đồng Hội Thánh: Hội Thánh là “học viện” thực hành tình yêu thương. Chính trong mối quan hệ với những anh chị em không hoàn hảo, có lúc khó chịu, mà chúng ta được mài giũa. “Hãy lấy lòng yêu thương mềm mại mà yêu nhau như anh em” (Rô-ma 12:10). Sự “mềm mại” (Hy Lạp: philostorgos) ở đây chỉ tình yêu gia đình, gần gũi, đòi hỏi sự kiên nhẫn.

4. Nhìn Về Phần Thưởng Đời Đời: Yêu thương là có chi phí, nhưng phần thưởng là vĩnh cửu. Mọi hành động yêu thương, dù nhỏ bé, đều có giá trị trước mặt Chúa. “Vì Đức Chúa Trời chẳng phải là không công bình mà bỏ quên công việc và lòng yêu thương của anh em đã tỏ ra vì danh Ngài” (Hê-bơ-rơ 6:10).

Vâng, yêu thương người khác thật sự rất khó – nếu chúng ta cố gắng bằng sức riêng của xác thịt. Sự khó khăn đó phơi bày sự yếu đuối và tội lỗi của chúng ta, dẫn chúng ta quay trở lại với thập tự giá. Nhưng tin mừng là: Đấng Christ đã hoàn thành sự cứu rỗi và ban Đức Thánh Linh để sống sự sống yêu thương ấy trong chúng ta. Hành trình yêu thương là hành trình của sự đầu phục, của việc mỗi ngày chết đi cho cái tôi ích kỷ và để cho tình yêu “agapē” của Chúa – tình yêu đã được đổ vào lòng chúng ta bởi Đức Thánh Linh (Rô-ma 5:5) – tuôn chảy qua chúng ta đến với người khác. Hãy can đảm bước vào hành trình này, không phải bằng sức mình, nhưng trong quyền năng của Đấng đã yêu chúng ta trước và mãi mãi.

“Sự yêu thương hay nhịn nhục, nhu mì… chẳng tham lam, chẳng khoe mình, chẳng lên mình kiêu ngạo… chẳng mừng về điều không công bình, nhưng mừng trong lẽ thật… Sự yêu thương hay dung thứ mọi sự, tin mọi sự, trông cậy mọi sự, nín chịu mọi sự. Sự yêu thương chẳng hề hư mất bao giờ.” (1 Cô-rinh-tô 13:4-8).