Chủ nghĩa tương đối trong đạo đức là gì?

Trong một thế giới ngày càng đa dạng và phức tạp, quan niệm “đúng-sai,” “tốt-xấu” thường bị hòa lẫn vào nhau dưới cái nhìn “cởi mở” và “bao dung.” Một tư tưởng nổi bật dẫn dắt sự thay đổi này là chủ nghĩa tương đối trong đạo đức (moral relativism). Đối với Cơ Đốc nhân, việc hiểu rõ bản chất, nguồn cơn và sự tương phản của nó với chân lý tuyệt đối của Đức Chúa Trời là điều vô cùng quan trọng để “đứng vững mà chống cự” (Ê-phê-sô 6:13). Bài nghiên cứu này sẽ khảo sát chủ nghĩa tương đối đạo đức dưới ánh sáng của Lời Đức Chúa Trời.

Chủ nghĩa tương đối đạo đức là quan điểm cho rằng tiêu chuẩn đạo đức không phải là tuyệt đối, phổ quát hay khách quan, mà chỉ là tương đối, phụ thuộc vào văn hóa, xã hội, hoàn cảnh lịch sử, hoặc thậm chí là sở thích cá nhân. Nó tuyên bố: “Không có chân lý nào cho mọi người; điều đúng với bạn có thể sai với tôi.” Khẩu hiệu phổ biến của nó là: “Đừng áp đặt tiêu chuẩn của bạn lên người khác.”

Trong thực tế, chủ nghĩa này biểu hiện qua nhiều hình thức:

• Tương đối văn hóa: Cho rằng một hành động là đúng nếu văn hóa đó chấp nhận nó. Ví dụ: “Ở xứ họ, việc đó là bình thường.”
• Tương đối cá nhân (Chủ nghĩa chủ quan): Đạo đức là vấn đề của cảm xúc và ý kiến cá nhân. “Tôi cảm thấy thế là đúng, thì với tôi, nó đúng.”
• Tình thế luận (Situation Ethics): Không có nguyên tắc tuyệt đối; tình yêu thương hoặc hoàn cảnh cụ thể quyết định điều đúng sai.

Kinh Thánh trình bày một quan điểm hoàn toàn đối lập với chủ nghĩa tương đối. Nền tảng của đạo đức Cơ Đốc không dựa trên văn hóa hay cảm xúc, nhưng dựa trên bản tính thánh khiết, công bình và yêu thương của chính Đức Chúa Trời.

1. Đức Chúa Trời là Tiêu Chuẩn Tuyệt Đối:

“Hãy nên thánh, vì ta là thánh” (I Phi-e-rơ 1:16). Sự thánh khiết của Đức Chúa Trời (tiếng Hê-bơ-rơ: qadosh – được tách biệt, thuần khiết) là thước đo tối cao. Ngài không thay đổi: “Đức Chúa Giê-hô-va, Đấng chân thật, là Đức Chúa Trời hằng sống và Vua đời đời!” (Giê-rê-mi 10:10).

2. Lời Đức Chúa Trời là Chân Lý Khách Quan:

“Xin Cha lấy lẽ thật khiến họ nên thánh; Lời Cha tức là lẽ thật” (Giăng 17:17). Từ “lẽ thật” ở đây trong tiếng Hy Lạp là alētheia, mang nghĩa thực tại khách quan được bày tỏ, không bị che giấu. Chúa Giê-xu tuyên bố: “Ta là đường đi, lẽ thật, và sự sống” (Giăng 14:6). Ngài không phải là một “lẽ thật” trong nhiều lẽ thật, mà là hiện thân của Lẽ Thật tuyệt đối.

3. Luật Pháp và Mạng Lệnh Đạo Đức của Đức Chúa Trời là Phổ Quát:

Mười Điều Răn (Xuất Ê-díp-tô Ký 20) không bắt đầu bằng “Nếu bạn cảm thấy…” hay “Tùy theo văn hóa của bạn…”, nhưng bằng mệnh lệnh “Ngươi chớ…”. Sự phán xét của Đức Chúa Trời đối với các dân tộc (như thành Sô-đôm và Gô-mô-rơ trong Sáng Thế Ký 19) cho thấy có những tiêu chuẩn đạo đức vượt trên văn hóa địa phương. Sứ đồ Phao-lô cũng chỉ ra rằng luật pháp của Đức Chúa Trời được ghi trong lòng người, và lương tâm họ làm chứng cho điều đó (Rô-ma 2:14-15).

Kinh Thánh không dùng thuật ngữ “chủ nghĩa tương đối,” nhưng mô tả rất rõ tâm lý và hậu quả của nó.

1. Thời Kỳ Các Quan Xét – Hình Mẫu của Xã Hội Tương Đối:

Câu kết của sách Các Quan Xét mô tả chính xác một xã hội không có tiêu chuẩn tuyệt đối: “Đương thời ấy, không có vua trong Y-sơ-ra-ên, ai nấy làm theo ý mình lấy làm phải” (Các Quan Xét 21:25). Chữ “phải” ở đây (tiếng Hê-bơ-rơ: yashar) nghĩa là ngay thẳng, đúng đắn. Khi mỗi người tự định đoạt điều “phải” cho mình, kết quả là sự hỗn loạn, bạo lực và suy đồi đạo đức tràn lan, như toàn bộ sách đã ghi lại.

2. Lời Tiên Tri về Thời Kỳ Sau Rốt:

“Phải biết rằng trong ngày sau rốt, sẽ có những thời kỳ khó khăn. Vì người ta đều tư kỷ, tham tiền, khoe khoang, xấc xược, hay nói xấu, nghịch cha mẹ, bội bạc, không tin đạo, vô tình, khó hòa thuận, hay phao vu, không tiết độ, dữ tợn, thù người lành, lường thầy phản bạn, hay giận người, lắm sự kiêu ngạo, ưa thích lạc thú hơn yêu mến Đức Chúa Trời, bề ngoài giữ điều nhân đức, nhưng chối bỏ quyền phép của nhân đức đó” (II Ti-mô-thê 3:1-5). Đây là bức tranh của một xã hội đạo đức bị bóp méo, nơi cái ác được gọi là thiện và cái thiện bị coi là ác (Ê-sai 5:20).

3. Sự Dối Trá Căn Bản:

Chủ nghĩa tương đối, trong cốt lõi, là một sự phủ nhận thẩm quyền của Đấng Tạo Hóa. Nó biến con người thành thần, trở thành tiêu chuẩn cho chính mình. Đây chính là lời dối trá nguyên thủy mà con rắn đã nói với Ê-va: “Hai ngươi chẳng chết đâu… hai ngươi sẽ mở mắt ra, sẽ như Đức Chúa Trời, biết điều thiện và điều ác” (Sáng Thế Ký 3:4-5). Con người muốn tự mình định nghĩa thiện và ác, thay vì tiếp nhận định nghĩa từ Đức Chúa Trời.

Đối diện với làn sóng tương đối hóa đạo đức, Cơ Đốc nhân được kêu gọi sống như “muối của đất” và “sự sáng cho thế gian” (Ma-thi-ơ 5:13-14). Dưới đây là một số nguyên tắc ứng dụng:

1. Gốc Rễ trong Lời Chúa và Sự Cầu Nguyện:

Chúng ta không thể phân biệt được chân lý với sự dối trá nếu không am hiểu Lời Chúa. “Hãy cất giữ lời chỉ giáo ta trong lòng ngươi, ghi tạc nó vào trí khôn ngươi… Nó sẽ dẫn ngươi trong lúc ngươi đi, gìn giữ ngươi trong lúc ngươi ngủ, và khi ngươi thức dậy, thì sẽ trò chuyện với ngươi” (Châm Ngôn 6:21-22). Sự cầu nguyện giúp chúng ta có sự khôn ngoan từ trên cao (Gia-cơ 1:5) để áp dụng Lời Chúa vào những tình huống phức tạp.

2. Sống Thánh Khiết với Tình Yêu và Sự Khiêm Nhường:

Đứng vững trong chân lý không có nghĩa là kiêu ngạo, khắc khe hay kết án. “Hãy khiêm nhường, mềm mại, nhịn nhục, lấy lòng thương yêu mà chìu nhau” (Ê-phê-sô 4:2). Chúng ta rao giảng chân lý với “lòng yêu thương” (Ê-phê-sô 4:15). Sống thánh khiết chính là làm chứng hùng hồn nhất về sự khác biệt của Tin Lành. “Ấy vậy, hỡi anh em yêu dấu, vì anh em có lời hứa dường ấy, thì hãy làm cho mình sạch khỏi mọi sự dơ bẩn phần xác thịt và phần thần linh, lại lấy sự kính sợ Đức Chúa Trời mà làm cho trọn việc nên thánh của chúng ta” (II Cô-rinh-tô 7:1).

3. Khôn Ngoan Trong Giao Tiếp và Bảo Vệ Gia Đình:

Chúng ta cần dạy dỗ con cái về các tiêu chuẩn tuyệt đối của Đức Chúa Trời ngay từ nhỏ (Phục Truyền 6:7). Trong các cuộc đối thoại, thay vì tranh luận gay gắt “bạn sai – tôi đúng”, hãy bắt đầu từ nền tảng: “Đức Chúa Trời, là Đấng Tạo Hóa, đã phán dạy điều này trong Kinh Thánh…” – công nhận thẩm quyền tối cao của Ngài. Hãy sẵn sàng giải thích về niềm hy vọng trong chúng ta với sự nhu mì và kính sợ (I Phi-e-rơ 3:15).

4. Tìm Kiếm và Gây Dựng Cộng Đồng Đức Tin:

Sống giữa thế giới tương đối có thể khiến chúng ta bị cô lập hoặc nghi ngờ. Vì vậy, sự thông công trong Hội Thánh địa phương là vô cùng quan trọng. “Chớ bỏ sự nhóm lại như mấy kẻ quen làm, nhưng phải khuyên bảo nhau, và hễ anh em thấy ngày ấy hầu gần chừng nào, thì càng phải làm như vậy chừng nấy” (Hê-bơ-rơ 10:25). Cùng nhau học Lời Chúa, khích lệ và nhắc nhở nhau sống theo chân lý.

Chủ nghĩa tương đối trong đạo đức là một thách thức lớn của thời đại, nhưng nó cũng là cơ hội để Cơ Đốc nhân tỏa sáng chân lý và tình yêu của Đấng Christ. Chúng ta không sợ hãi, vì biết rằng Đức Chúa Trời của chúng ta là Đấng Tuyệt Đối, Lời Ngài là chân lý vững bền đời đời, và Chúa Giê-xu Christ – “là Đấng hôm qua, ngày nay, và cho đến đời đời không hề thay đổi” (Hê-bơ-rơ 13:8). Thay vì bị cuốn theo làn sóng “mỗi người làm theo ý mình lấy làm phải,” chúng ta hãy kiên định làm theo ý Cha trên trời, sống nên thánh trong mọi khía cạnh đời sống, và trung tín làm chứng về Ân Điển có thể biến đổi đời sống con người. Sự cứu rỗi duy nhất, trọn vẹn và tuyệt đối chỉ tìm thấy trong Danh Chúa Giê-xu Christ (Công vụ 4:12), và đó là sứ điệp bất biến mà chúng ta mang đến cho một thế giới đang lạc lối trong sự tương đối.

Tài Liệu Tham Khảo Kinh Thánh: Sáng Thế Ký 3; Các Quan Xét 21; Thi Thiên 119; Ê-sai 5:20; Giăng 14:6, 17:17; Rô-ma 1-2; Ê-phê-sô 4-6; II Ti-mô-thê 3; Hê-bơ-rơ 13:8; I Phi-e-rơ 1:16, 3:15.