Đừng khinh thường lời tiên tri" trong 1 Tê-sa-lô-ni-ca 5:20 có ý nghĩa gì?

Trong hành trình đức tin, Hội Thánh thời Tân Ước và ngày nay luôn đối diện với thách thức trong việc phân định và tiếp nhận những lời phán dạy thuộc linh. Giữa bối cảnh đó, sứ đồ Phao-lô đưa ra một mệnh lệnh ngắn gọn nhưng đầy sức nặng: "Đừng khinh thường lời tiên tri" (1 Tê-sa-lô-ni-ca 5:20). Câu Kinh Thánh này không đứng riêng lẻ, mà nằm trong một loạt những huấn thị quan trọng về đời sống thuộc linh cho Hội Thánh tại Tê-sa-lô-ni-ca. Bài nghiên cứu này sẽ đào sâu vào ý nghĩa, bối cảnh, và áp dụng thiết thực của mệnh lệnh này, qua đó giúp chúng ta có cái nhìn cân bằng và đúng đắn theo Lời Chúa về ân tứ và chức vụ tiên tri trong Hội Thánh Đấng Christ.

Thư tín thứ nhất gửi cho Hội Thánh Tê-sa-lô-ni-ca được viết bởi sứ đồ Phao-lô, cùng với Sila và Ti-mô-thê (1 Tê-sa-lô-ni-ca 1:1). Đây là một trong những sách đầu tiên của Tân Ước, được viết vào khoảng năm 51-52 SCN. Hội Thánh non trẻ này phần lớn gồm các tín hữu gốc ngoại bang, đang sống giữa một xã hội Hy Lạp đa thần và có nhiều thắc mắc về ngày Chúa tái lâm cùng sự sống lại của thân thể.

Chương 5 của thư tín này tập trung vào chủ đề "Ngày của Chúa" và cách sống tỉnh thức. Từ câu 12 đến 22, Phao-lô đưa ra một loạt những lời khuyên nhanh, súc tích về đời sống trong Hội Thánh. Cụm câu 19-22 là một đơn vị hoàn chỉnh:

"Đừng dập tắt Thánh Linh. Đừng khinh thường lời tiên tri. Hãy thử thách mọi sự, giữ lấy điều tốt lành. Hãy tránh khỏi mọi hình thức của sự ác."
(1 Tê-sa-lô-ni-ca 5:19-22, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925)

Bốn mệnh lệnh này liên kết chặt chẽ với nhau: "Đừng dập tắt Thánh Linh" (liên quan đến thái độ chung với công việc của Đức Thánh Linh), "Đừng khinh thường lời tiên tri" (liên quan đến một biểu hiện cụ thể của công việc đó), "Hãy thử thách mọi sự" (tiêu chuẩn để đánh giá), và "Giữ lấy điều tốt lành" cùng "Tránh khỏi mọi hình thức của sự ác" (kết quả của sự phân định). Mệnh lệnh về lời tiên tri nằm ngay ở trung tâm của sự cân bằng thuộc linh này.

Để hiểu sâu sắc mệnh lệnh này, chúng ta cần phân tích từ ngữ trong nguyên văn Hy Lạp:

• "Đừng khinh thường": Trong tiếng Hy Lạp là "μὴ ἐξουθενεῖτε" (mē exoutheneite). Động từ "exoutheneō" có nghĩa mạnh hơn là "xem thường" thông thường. Nó mang nghĩa coi rẻ, khước từ hoàn toàn, vứt bỏ như không có giá trị, thậm chí là khinh miệt. Nó xuất hiện trong Công vụ 4:11 khi nói về Đấng Christ bị "người xây nhà bỏ ra", và trong 1 Cô-rinh-tô 1:28 về những điều hèn mọn đời này mà Chúa dùng để "làm cho hư không" những điều tôn trọng.
• "Lời tiên tri": Từ Hy Lạp là "προφητείας" (prophēteias), số nhiều của "prophēteia". Từ này không chỉ giới hạn ở việc báo trước tương lai (mặc dù bao gồm điều đó), mà cốt lõi hơn là chỉ về việc "nói ra" (phēmi) "thay cho" (pro) Chúa. Nó là sự công bố, tuyên bố lời của Đức Chúa Trời dưới sự cảm động và ơn soi sáng của Đức Thánh Linh, nhằm mục đích xây dựng, khuyên bảo và an ủi Hội Thánh (1 Cô-rinh-tô 14:3).

Như vậy, mệnh lệnh của Phao-lô có thể hiểu là: "Đừng coi thường, vứt bỏ hoặc khước từ một cách khinh miệt những lời tuyên bố được xưng là đến từ Đức Chúa Trời và được ban ra để xây dựng Hội Thánh." Đây là một cảnh báo chống lại thái độ hoài nghi cực đoan, bài bác mọi thứ, hoặc thờ ơ lãnh đạm với những lời dạy dỗ thuộc linh.

Mệnh lệnh này không tồn tại trong chân không. Nó được kẹp giữa bởi hai nguyên tắc then chốt:

1. Liên Kết với Đức Thánh Linh (câu 19): "Đừng dập tắt Thánh Linh." Động từ "dập tắt" (σβέννυμι - sbennymi) thường dùng cho ngọn lửa. Đức Thánh Linh thường được ví như lửa (Công vụ 2:3). Lời tiên tri chân chính là một biểu hiện của ngọn lửa Thánh Linh đang hoạt động trong Hội Thánh. Khi chúng ta "khinh thường lời tiên tri" một cách vô nguyên tắc, chúng ta đang dội một gáo nước lạnh vào công việc của Đức Thánh Linh, ngăn cản Ngài bày tỏ ý muốn và lẽ thật của Ngài cho cộng đồng đức tin. Đó là một thái độ chống nghịch lại với sự lãnh đạo của Đức Chúa Trời.

2. Được Cân Bằng bởi Sự Phân Định (câu 21): "Hãy thử thách mọi sự." Động từ "thử thách" (δοκιμάζετε - dokimazete) có nghĩa là kiểm tra, thẩm định, chứng minh tính xác thực, như người thợ kim hoàn thử vàng. Đây là mệnh lệnh tích cực. Phao-lô không bảo "hãy tin tưởng mù quáng mọi lời tiên tri." Ngược lại, ông chỉ ra cách thức đúng đắn: hãy tiếp nhận với thái độ cởi mở, nhưng sau đó phải kiểm tra kỹ lưỡng dựa trên tiêu chuẩn khách quan. Sự "khinh thường" ở câu 20 là thái độ từ chối kiểm tra, còn "thử thách" ở câu 21 là quá trình kiểm tra nghiêm túc. Chúng ta không được phép bỏ qua bước nào trong hai bước này.

Để tránh khinh thường điều gì, trước hết chúng ta phải hiểu giá trị của nó. Kinh Thánh Tân Ước cho thấy lời tiên tri có các chức năng quan trọng:

• Xây Dựng, Khuyên Bảo và An Ủi (1 Cô-rinh-tô 14:3): Đây là mục đích chính yếu trong các buổi nhóm Hội Thánh. Lời tiên tri chân chính không nhằm phô trương, gây sốc hay thống trị, mà để gây dựng đức tin, hướng dẫn thực hành và mang lại sức mạnh an ủi cho con dân Chúa.
• Bày Tỏ Những Điều Kín Giấu (1 Cô-rinh-tô 14:24-25): Khi một người ngoại hay người chưa tin nghe lời tiên tri chân chính, lòng họ bị phơi bày, họ nhận biết Đức Chúa Trời thật sự ở giữa Hội Thánh.
• Khích Lệ và Cổ Vũ (Công vụ 15:32): Như Giu-đe và Si-la, những tiên tri đã dùng nhiều lời giảng mà khuyên bảo, làm cho anh em được vững lòng.
• Chỉ Dẫn và Cảnh Báo (Công vụ 21:10-11): Tiên tri A-ga-bút đã báo trước về sự bắt bớ mà Phao-lô sẽ phải đối mặt tại Giê-ru-sa-lem.

Ân tứ tiên tri, cùng với các ân tứ khác, được ban cho để "sửa soạn các thánh đồ cho công việc của chức vụ, gây dựng thân thể Đấng Christ" (Ê-phê-sô 4:12). Khinh thường lời tiên tri là khinh thường một công cụ quý giá Chúa dùng để gây dựng chính chúng ta và Hội Thánh Ngài.

Thái độ "khinh thường" này có thể biểu hiện dưới nhiều hình thức tinh vi hoặc thô thiển trong Hội Thánh ngày nay:

1. Chủ Nghĩa Duy Lý Cực Đoan: Phủ nhận mọi khả năng Đức Chúa Trời vẫn phán hôm nay qua các ân tứ siêu nhiên, cho rằng mọi thứ phải hoàn toàn hợp lý, nằm trong khuôn khổ hiểu biết hạn hẹp của con người.
2. Thành Kiến và Định Kiến: Khước từ một lời tiên tri chỉ vì nó đến từ một người trẻ tuổi, một phụ nữ, một người có xuất thân hoặc nền tảng thần học khác biệt, mà không xem xét nội dung có phù hợp với Kinh Thánh hay không.
3. Tinh Thần Chỉ Trích và Hoài Nghi: Luôn tìm điểm sai, điểm yếu nhỏ nhất để bác bỏ toàn bộ thông điệp, với thái độ kiêu ngạo thuộc linh thay vì khiêm nhường tìm kiếm ý Chúa.
4. Sự Thờ Ơ, Lãnh Đạm Thuộc Linh: Nghe mà không thật sự lắng nghe, xem lời tiên tri như một màn trình diễn tôn giáo thay vì một sứ điệp từ ngai vàng Đức Chúa Trời cần được suy ngẫm và vâng theo.
5. Phản Ứng Ngược Lại Sự Lạm Dụng: Vì từng chứng kiến hoặc trải nghiệm những lời tiên tri giả, lạm dụng, gây tổn thương, nên đóng cửa lòng hoàn toàn, "vơ đũa cả nắm", từ chối mọi hình thức tiên tri.

Tất cả những thái độ trên đều là hình thức "dập tắt Thánh Linh" và rơi vào sự khinh thường mà Phao-lô cảnh báo.

Là Cơ đốc nhân trong thế kỷ 21, chúng ta áp dụng mệnh lệnh này thế nào một cách cân bằng và khôn ngoan?

Khi nghe một sứ điệp được xưng là lời tiên tri hoặc sự hướng dẫn từ Chúa, trước tiên hãy dừng lại cầu nguyện. Đừng vội phán xét hoặc bác bỏ. Hãy có thái độ của người Bê-rê: "sẵn lòng chịu lấy đạo, ngày nào cũng tra xem Kinh Thánh, đặng biết điều mình nghe có đúng chăng" (Công vụ 17:11). Sự "sẵn lòng" đó là thái độ cởi mở, còn "tra xem Kinh Thánh" là bước thử thách.

Đây là bước không thể thiếu. Hãy kiểm tra lời tiên tri đó dựa trên:

* Kinh Thánh (Lời Đã Được Viết): Lời tiên tri có trái ngược hay mâu thuẫn với bất kỳ lẽ thật rõ ràng nào trong Kinh Thánh không? Nó có tôn cao Chúa Giê-xu Christ không? (1 Giăng 4:1-3; Khải Huyền 19:10). Lời tiên tri thật luôn nhất quán với toàn bộ ý chỉ đã được bày tỏ của Đức Chúa Trời.

* Đức Tin Nơi Chúa Giê-xu: Nội dung có dẫn dắt người nghe đến sự ăn năn, đức tin nơi Chúa Giê-xu, và sự thánh khiết không? Hay nó xúi giục sự sợ hãi, kiểm soát, hoặc tò mò về những điều không cần thiết?

* Bông Trái Thuộc Linh: Người đưa ra lời tiên tri và chính lời tiên tri đó có đem lại bình an, sự gây dựng, và phù hợp với tình yêu thương, sự vui mừng, bình an... là bông trái của Thánh Linh không? (Ga-la-ti 5:22-23). Hay nó gây ra chia rẽ, hỗn loạn, sợ hãi và kiêu ngạo?

* Sự Xác Nhận Trong Lòng: Đức Thánh Linh trong lòng bạn và trong cộng đồng đức tin có cùng làm chứng về điều đó không? (2 Cô-rinh-tô 13:1).

Sau khi thử thách:

- Nếu lời tiên tri là chân chính, phù hợp với Kinh Thánh và đem lại sự gây dựng, hãy "giữ lấy" (krateō - nắm giữ chặt). Điều đó có nghĩa là ghi nhớ, suy ngẫm, cầu nguyện và vâng theo trong sự hướng dẫn của Chúa. Hãy biết ơn Chúa vì Ngài vẫn phán.

- Nếu phát hiện ra điều gì không đúng, sai lạc, hoặc có xu hướng xấu, hãy "tránh khỏi" (apechomai - giữ mình cách xa) một cách dứt khoát nhưng trong tình yêu thương. Không cần phải công kích cá nhân, nhưng cần bảo vệ bầy chiên khỏi sự dạy dỗ sai lầm (Công vụ 20:28-31).

Sự phân định không phải là việc của một cá nhân đơn độc. Hãy mang những lời tiên tri nghiêm túc đến với các trưởng lão, mục sư, và những anh chị em trưởng thành thuộc linh trong Hội Thánh để cùng nhau tìm kiếm ý Chúa (1 Cô-rinh-tô 14:29). Sự khôn ngoan trong nhiều người cố vấn sẽ đem lại sự an toàn (Châm ngôn 11:14).

Mệnh lệnh "Đừng khinh thường lời tiên tri" trong 1 Tê-sa-lô-ni-ca 5:20 kêu gọi chúng ta bước vào một sự cân bằng thuộc linh sống động. Một bên là vực thẳm của sự hoài nghi cực đoan, dập tắt công việc của Đức Thánh Linh và làm nghèo nàn đời sống Hội Thánh. Bên kia là vực thẳm của sự cả tin mù quáng, chấp nhận mọi điều mà không suy xét, dẫn đến sự lạc đạo và hỗn loạn.

Con đường hẹp mà chúng ta được kêu gọi bước đi là: Một tấm lòng cởi mở, khiêm nhường, luôn khao khát nghe tiếng Chúa phán hôm nay; cùng một tinh thần cảnh giác, sáng suốt, luôn kiểm tra mọi sự dưới ánh sáng không thể sai lầm của Kinh Thánh – Lời Đã Được Viết của Đức Chúa Trời.

Hội Thánh cần cả đức tin (để tiếp nhận) lẫn sự phân biệt (để thử nghiệm). Khi thực hành điều này, chúng ta tôn trọng chủ quyền của Đức Thánh Linh, gìn giữ sự thuần khiết của lẽ thật, và tạo ra một môi trường trong đó thân thể Đấng Christ có thể được gây dựng cách lành mạnh và mạnh mẽ. Ước mong mỗi chúng ta trở nên những người con vừa biết lắng nghe tiếng Cha, vừa khôn ngoan nhận biết tiếng Ngài giữa muôn vàn tiếng nói của thế gian.

"Vì tôi không dám nói điều gì mà Đấng Christ chưa làm bởi tôi, để khiến các dân ngoại vâng phục Ngài, bởi lời nói và bởi việc làm, bởi quyền phép của dấu kỳ phép lạ, bởi quyền phép của Thánh Linh Đức Chúa Trời..." (Rô-ma 15:18-19a).