Có Tồn Tại Cái Ác Cần Thiết Không?
Trong hành trình đức tin, một trong những câu hỏi gây trăn trở nhất cho Cơ Đốc nhân là sự hiện diện của điều ác và đau khổ trong một thế giới được tạo dựng bởi Đức Chúa Trời toàn thiện, toàn ái. Liệu rằng có một thứ gọi là “cái ác cần thiết” – những đau khổ, bất toàn, hay thậm chí là tội lỗi – lại có một vai trò thiết yếu trong kế hoạch toàn cầu của Đức Chúa Trời? Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khảo sát câu hỏi hóc búa này dưới ánh sáng của Kinh Thánh, phân tích bản chất của điều ác, ý chỉ của Đức Chúa Trời, và mục đích tối thượng trong sự dẫn dắt của Ngài.
Trước khi luận bàn về tính “cần thiết”, chúng ta phải hiểu Kinh Thánh định nghĩa “cái ác” (evil) ra sao. Trong tiếng Hê-bơ-rơ, từ thường dùng là רַע (raʿ), có nghĩa rộng bao gồm sự xấu xa về đạo đức, tai họa, đau khổ, hay sự bất toàn. Trong tiếng Hy Lạp là κακός (kakos) – chỉ sự xấu xa, hư hại, hoặc πονηρός (ponēros) – nhấn mạnh tính cách ác độc, độc hại có chủ ý.
Kinh Thánh khẳng định nguồn gốc của cái ác không đến từ bản tính của Đức Chúa Trời. “Đức Chúa Trời là sự sáng, trong Ngài chẳng có sự tối tăm đâu” (I Giăng 1:5). Ngài “chẳng từng cám dỗ ai về điều ác” (Gia-cơ 1:13). Cái ác xuất hiện từ sự nổi loạn của Satan (Ê-xê-chiên 28:15-17) và sự sa ngã của con người qua sự bất tuân (Sáng-thế Ký 3). Vậy, Đức Chúa Trời không tạo ra cái ác, nhưng Ngài có cho phép nó tồn tại trong một chừng mực nhất định và dưới sự kiểm soát tối cao của Ngài.
Đây là then chốt của vấn đề. Đức Chúa Trời toàn năng và chủ tể có thể ngăn chặn mọi điều ác, nhưng Ngài đã chọn cho phép nó trong một thời gian. Tại sao? Kinh Thánh cho thấy Ngài có quyền năng và sự khôn ngoan để sử dụng ngay cả những ý đồ ác của con người hay ma quỷ để hoàn thành những mục đích tốt lành và lớn lao hơn của Ngài.
Một minh họa kinh điển là câu chuyện của Giô-sép. Các anh ông đã có ý định ác độc, bán ông làm nô lệ (tội ác). Nhưng cuối cùng, Giô-sép đã nói: “Các anh toan hại tôi, nhưng Đức Chúa Trời lại toan làm điều ích cho tôi… để giữ gìn sự sống cho nhiều người” (Sáng-thế Ký 50:20). Hành động ác của các anh không phải là cần thiết theo nghĩa Đức Chúa Trời bắt buộc phải có nó, nhưng Ngài đã chủ tể đưa nó vào trong kế hoạch tốt lành của Ngài, biến nó thành phương tiện để cứu cả dòng họ và duy trì lời hứa.
Sự chết của Chúa Giê-xu Christ là ví dụ mạnh mẽ nhất. Sự phản bội, bất công, sự thù ghét, và bạo lực của con người (những điều ác tột cùng) đã dẫn Chúa lên thập tự giá. Tuy nhiên, Đức Chúa Trời đã định trước sự hy sinh đó (Công vụ 2:23) và biến nó thành phương tiện để cứu chuộc nhân loại. Phi-e-rơ tuyên bố: “Ngài đã bị nộp theo ý định trước và sự biết trước của Đức Chúa Trời, nhưng anh em đã mượn tay độc ác mà đóng đinh Ngài trên thập tự giá và giết đi” (Công vụ 2:23). Điều ác của con người vẫn thực sự là ác và họ phải chịu trách nhiệm, nhưng Đức Chúa Trời đã sử dụng nó để thực hiện kế hoạch cứu rỗi vĩ đại nhất.
“Đức Chúa Trời chứng tỏ tình yêu thương của Ngài đối với chúng ta, khi Christ chịu chết vì chúng ta là người có tội.” (Rô-ma 5:8)
Thần học Tin Lành thường phân biệt giữa:
1. Ý chỉ tích cực (Active will): Những gì Đức Chúa Trời trực tiếp thực hiện và vui thích (ví dụ: sự sáng tạo, sự nhập thể, sự cảm hóa lòng người).
2. Ý chỉ cho phép (Permissive will): Những gì Đức Chúa Trời cho phép xảy ra, mặc dù không vui thích trực tiếp với hành động ác đó, nhưng Ngài cho phép nó xảy ra vì tôn trọng quyền tự do lựa chọn của con người và để hoàn thành mục đích sâu xa hơn.
Đức Chúa Trời không bao giờ là tác giả của tội lỗi (Gia-cơ 1:13-14), nhưng Ngài cho phép nó trong giới hạn. Sách Gióp là một nghiên cứu sâu về vấn đề này. Satan được phép gây ra những tai họa khủng khiếp cho Gióp (Gióp 1:12; 2:6), nhưng mục đích cuối cùng là để chứng minh đức tin chân thật của Gióp và để bày tỏ sự hiện diện, sự khôn ngoan và quyền năng của Đức Chúa Trời. Cuối cùng, Đức Chúa Trời đã phán: “Tôi biết ngươi có thể làm mọi sự” (Gióp 42:2). Sự đau khổ của Gióp không phải là “cần thiết” một cách tùy tiện, nhưng nó đã được sử dụng trong sự cho phép có chủ đích của Đức Chúa Trời để đạt đến một cứu cánh vinh quang hơn.
Một lập luận thường thấy: Nếu không có điều ác, làm sao chúng ta biết được sự thánh khiết, công bình, sự thương xót và ân điển của Đức Chúa Trời? Liệu sự nhân từ có được trân quý nếu không có sự khốn cùng? Liệu sự tha thứ có ý nghĩa nếu không có tội lỗi?
Kinh Thánh không dạy rằng điều ác là điều kiện tiên quyết cần thiết để Đức Chúa Trời bày tỏ chính Ngài. Trước khi có tội lỗi, Ngài đã bày tỏ sự tốt lành, sự sáng và tình yêu thương trong sáng thế (Sáng-thế Ký 1:31). Tuy nhiên, trong thực tại hiện tại của một thế giới sa ngã, Ngài chọn để bày tỏ vinh quang của Ngài một cách sâu sắc và đầy đủ hơn qua việc đối phó với điều ác. Sự thương xót nổi bật hơn trên nền của sự đoán phát; ân điển càng dư dật hơn khi tội lỗi càng thêm nhiều (Rô-ma 5:20). Điều này không biện minh cho tội lỗi, nhưng cho thấy quyền năng tể trị của Đức Chúa Trời lớn đến mức Ngài có thể lấy điều thù nghịch với Ngài và biến nó thành cơ hội để bày tỏ vinh quang cứu rỗi của Ngài cách trọn vẹn hơn.
Quan điểm Kinh Thánh không dừng ở việc cho phép điều ác, mà hướng đến sự tiêu diệt tối hậu của nó. Sự hiện diện của điều ác là tạm thời. “Đức Chúa Trời của sự bình an sẽ giày đạp Satan dưới chân anh em” (Rô-ma 16:20). Sách Khải Huyền bày tỏ viễn cảnh nơi “Ngài sẽ lau hết nước mắt khỏi mắt chúng, sẽ không có sự chết, cũng không có than khóc, kêu ca, hay là đau đớn nữa; vì những sự thứ nhất đã qua rồi” (Khải Huyền 21:4). Điều ác không phải là một phần cần thiết vĩnh viễn của thực tại; nó là một kẻ xâm nhập sẽ bị loại trừ hoàn toàn.
Lời hứa này đặt nền tảng cho đức tin và sự trông cậy của chúng ta. Mọi sự đau khổ, bất công hiện tại đều nằm dưới sự kiểm soát của Đấng Christ, Đấng đã chiến thắng tội lỗi và sự chết, và sẽ thiết lập sự công bình trọn vẹn.
Hiểu biết về chủ quyền của Đức Chúa Trời trên điều ác không phải để chúng ta thụ động hay bi quan, nhưng để sống với đức tin và hy vọng tích cực.
1. Tìm Kiếm Ý Muốn Chúa Trong Mọi Hoàn Cảnh: Thay vì chất vấn “Tại sao?” một cách oán trách, chúng ta có thể học hỏi để hỏi “Chúa muốn dạy con điều gì qua hoàn cảnh này?” (Rô-ma 8:28). Chúng ta tin rằng Ngài có thể khiến mọi sự hiệp lại làm ích cho những ai yêu mến Ngài.
2. Phát Triển Nhân Cách Cơ Đốc: Gian truân và thử thách (thường là hậu quả của tội lỗi thế gian) được Chúa dùng để rèn luyện đức tin, sự kiên nhẫn, và đặc tính của Đấng Christ trong chúng ta (Gia-cơ 1:2-4, Rô-ma 5:3-5).
“Vì nhơn đó mà đức tin anh em được thử thách, sanh ra sự nhịn nhục. Nhưng sự nhịn nhục phải làm trọn việc nó, hầu cho chính mình anh em cũng trọn lành trọn vẹn, không thiếu thốn chút nào.” (Gia-cơ 1:3-4)
3. Sống Với Sự Bình An và Tin Cậy: Biết rằng không một điều ác nào, dù lớn đến đâu, có thể vượt ra ngoài sự kiểm soát và cho phép tối cao của Cha Thiên Thượng, cho phép chúng ta có sự bình an siêu nhiên giữa cơn bão (Phi-líp 4:6-7).
4. Tích Cực Chống Lại Điều Ác và An Ủi Người Khác: Hiểu rằng điều ác là thực và có hậu quả nghiêm trọng, chúng ta không thụ động chấp nhận nó. Chúng ta được kêu gọi chống lại ma quỷ (Gia-cơ 4:7), đứng về lẽ công bình, và trở nên công cụ của sự an ủi và chữa lành cho người đang đau khổ, giống như Đấng Christ (II Cô-rinh-tô 1:3-4).
Vậy, có tồn tại “cái ác cần thiết” không? Nếu hiểu “cần thiết” theo nghĩa là một thành phần không thể thiếu trong bản chất của Đức Chúa Trời hay vũ trụ, thì KHÔNG. Đức Chúa Trời thánh khiết và tốt lành, và điều ác là kẻ xâm nhập phá hoại sự sáng tạo tốt lành của Ngài.
Tuy nhiên, khi đứng trước thực tế của tội lỗi và sự sa ngã, Kinh Thánh bày tỏ một chân lý sâu sắc hơn: Đức Chúa Trời toàn năng và khôn ngoan đến mức Ngài có thể chủ tể cho phép và hướng dẫn ngay cả những hành động ác của con người và ma quỷ để phục vụ cho những mục đích tốt lành, công bình và cứu rỗi tối thượng của Ngài. Điều ác không bao giờ là tốt trong chính nó, nhưng Đức Chúa Trời là Đấng tốt lành đủ để chiến thắng nó và biến nó thành phương tiện bày tỏ vinh quang, ân điển và tình yêu cứu chuộc của Ngài cách đầy quyền năng nhất – qua sự chết và sống lại của Con Ngài, Chúa Giê-xu Christ.
Do đó, thay vì đắm chìm trong câu hỏi “Tại sao có điều ác?”, chúng ta hãy tập trung vào Câu Trả Lời là Chúa Giê-xu Christ, Đấng đã đến để hủy phá công việc của ma quỷ (I Giăng 3:8). Trong Ngài, chúng ta tìm thấy ý nghĩa, sức mạnh để đối diện với sự hiện diện của điều ác, và niềm hy vọng chắc chắn về một tương lai nơi điều ác sẽ bị tiêu diệt vĩnh viễn, và sự công bình của Đức Chúa Trời sẽ ngự trị trọn vẹn.