Đừng mệt mỏi trong việc làm lành có nghĩa là gì (Ga-la-ti 6:9)?

Lời kêu gọi “đừng mệt mỏi trong việc làm lành” của Sứ đồ Phao-lô trong thư Ga-la-ti 6:9 là một mạng lệnh vừa đơn giản lại vừa sâu sắc, chạm đến chính kinh nghiệm thường nhật của mỗi Cơ Đốc nhân. Trong một thế giới đầy sự chán nản, thất bại tạm thời, và sự thiếu vắng những kết quả tức thời, câu Kinh Thánh này vang lên như một hồi chuông cảnh tỉnh và một lời hứa đầy quyền năng. Bài nghiên cứu này sẽ đào sâu vào bối cảnh, ngữ nghĩa, và ứng dụng thực tiễn của phân đoạn quan trọng này.

Để hiểu trọn vẹn Ga-la-ti 6:9, chúng ta phải đặt nó trong dòng chảy luận lý của cả bức thư. Thư Ga-la-ti được viết để đối đầu với một sai lầm thần học nghiêm trọng: **những người Giu-đa hóa** dạy rằng ngoài đức tin nơi Đấng Christ, người tin còn phải tuân giữ luật pháp Môi-se (đặc biệt là phép cắt bì) để được cứu rỗi (Ga-la-ti 1:6-7; 3:1-3). Phao-lô gọi đây là một “tin lành khác” (Ga-la-ti 1:6).

Suốt bức thư, Phao-lô thiết lập một sự tương phản mạnh mẽ giữa **Luật Pháp** và **Ân Điển**, giữa **Xác Thịt** và **Thánh Linh**. Ông khẳng định chính Chúa Giê-xu Christ mới là con đường duy nhất đến sự công bình (Ga-la-ti 2:16, 21). Đến chương 5 và 6, ông chuyển từ lý thuyết sang ứng dụng: Đời sống bởi Thánh Linh sẽ sinh ra những bông trái đạo đức (Ga-la-ti 5:22-23) và thể hiện qua việc phục vụ, chia sẻ gánh nặng, và làm điều lành cho nhau. “Việc làm lành” trong bối cảnh này không phải là những hành động công đức để mua lấy sự cứu rỗi, mà là **biểu hiện tự nhiên và tất yếu của một đời sống đã được biến đổi bởi Thánh Linh và đang bước đi trong Ngài.

“Chớ mệt nhọc về sự làm lành, vì nếu chúng ta không trễ nải, thì đến kỳ chúng ta sẽ gặt.” (Ga-la-ti 6:9, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925).

Chúng ta sẽ phân tích câu này qua các từ khóa quan trọng trong nguyên ngữ Hy Lạp (Greek):

• “Mệt nhọc” (Greek: ἐκκακέω, ekkakeō): Từ này mang ý nghĩa mạnh hơn sự mệt mỏi thể xác thông thường. Nó có nghĩa là “mất tinh thần,” “chán nản đến mức bỏ cuộc,” “kiệt sức về mặt tâm lý và tinh thần.” Nó diễn tả trạng thái của một người sắp sửa từ bỏ vì không thấy hy vọng hay kết quả. Đây chính xác là tình trạng Phao-lô muốn cảnh báo.
• “Làm lành” (Greek: καλοποιέω, kalopoieō): Động từ ghép từ “kalos” (tốt, đẹp, cao quý) và “poieō” (làm). Hành động này không chỉ “tốt” về mặt đạo đức chung chung, mà còn mang vẻ đẹp, sự tử tế, và tính xây dựng. Nó là việc làm phát xuất từ tình yêu thương (agape) và nhằm mục đích đem lại lợi ích thực sự cho người khác.
• “Trễ nải” (Greek: ἐκλύομαι, eklyomai): Nghĩa đen là “tháo lỏng, nới ra, buông thõng”. Trong ngữ cảnh này, nó ám chỉ việc buông lơi sự kiên trì, thả lỏng nỗ lực, từ bỏ sự bền bỉ. Đây là hành động dẫn đến sự “mệt nhọc” (ekkakeō).
• “Mùa” / “Kỳ” (Greek: καιρός, kairos): Đây không phải là thời gian theo chuỗi (chronos), mà là thời điểm thuận lợi, cơ hội, mùa định sẵn của Đức Chúa Trời. Nó nhấn mạnh sự chủ động và chủ quyền của Đức Chúa Trời trong việc định đoạt thời điểm thu hoạch.
• “Gặt” (Greek: θερίζω, therizō): Một hình ảnh nông nghiệp quen thuộc trong Kinh Thánh, khẳng định nguyên tắc “gieo gì, gặt nấy” đã được đề cập ở câu 7-8. Hành động “gặt” khẳng định chắc chắn về một kết quả sẽ đến.

Như vậy, câu này có thể được hiểu sâu hơn: “Đừng để bản thân rơi vào tình trạng chán nản, mất tinh thần đến mức bỏ cuộc trong việc thực hiện những hành động tốt đẹp, tử tế và xây dựng. Bởi vì, nếu chúng ta không buông lỏng sự kiên trì (nghĩa là tiếp tục kiên trì), thì chắc chắn vào đúng thời điểm thuận lợi do Đức Chúa Trời ấn định, chúng ta sẽ thu hoạch kết quả.”

Tại sao chúng ta dễ “mệt nhọc” trong việc lành? Phao-lô hiểu rõ những lý do:

1. Sự chậm trễ của kết quả: Chúng ta sống trong văn hóa của sự tức thời, nhưng nguyên tắc của Nước Đức Chúa Trời thường là “gieo – chờ đợi – gặt”. Sứ đồ Gia-cơ cũng khuyên chúng ta hãy kiên nhẫn như người nông dân chờ mùa gặt (Gia-cơ 5:7).
2. Sự thiếu công nhận hoặc phản ứng tiêu cực: Làm điều lành đôi khi bị hiểu lầm, bị lợi dụng, hoặc hoàn toàn bị phớt lờ. Chúa Giê-xu đã dạy hãy làm trong kín đáo, và Cha trên trời sẽ thưởng (Ma-thi-ơ 6:3-4). Phần thưởng từ Đức Chúa Trời mới là vĩnh cửu.
3. Sự kiệt sức về thể chất và tinh thần: Ngay cả Ê-li, một tiên tri quyền năng, cũng từng kiệt sức và cầu xin được chết (1 Các Vua 19:4). Đây là hiện thực của kiếp người.
4. Cảm giác việc mình làm quá nhỏ bé: Chúng ta so sánh với người khác và nghĩ rằng đóng góp của mình chẳng là gì. Nhưng Chúa Giê-xu đề cao lòng quảng đại của bà góa với hai đồng tiền (Mác 12:41-44).

Lời đáp của Kinh Thánh cho những lý do này nằm ngay trong lời hứa: “đến kỳ chúng ta sẽ gặt.” Sự gặt hái này mang nhiều lớp nghĩa:

• Gặt sự đổi mới cho chính mình: Việc làm lành, xuất phát từ Thánh Linh, cũng đồng thời nuôi dưỡng và củng cố đời sống thuộc linh của chúng ta (Ga-la-ti 6:8).
• Gặt sự gây dựng cho Hội Thánh: Khi chúng ta “cứ làm việc thiện” với mọi người, đặc biệt là với anh em trong đức tin, chúng ta đang gây dựng thân thể Đấng Christ (Ga-la-ti 6:10).
• Gặt cơ hội làm chứng: Việc lành của chúng ta sẽ khiến người ngoài tôn vinh Cha trên trời (Ma-thi-ơ 5:16).
• Gặt phần thưởng đời đời: Đây là lời hứa tối hậu. Phao-lô nói rõ điều này trong 2 Tê-sa-lô-ni-ca 1:6-7: “Vả, theo sự công bình của Đức Chúa Trời, thì Ngài sẽ lấy sự khổ báo những kẻ làm khổ anh em… và cho anh em… được nghỉ ngơi với chúng tôi.”

Lời khuyên “đừng mệt mỏi” không phải là một mệnh lệnh khô cứng, dựa trên sức riêng. Trái lại, nó được đặt trong mối tương giao với Thánh Linh. Dưới đây là những ứng dụng thực tế:

1. Gốc Rễ: Bước Đi Bởi Thánh Linh (Ga-la-ti 5:16, 25)
Mọi sự kiên trì phải bắt nguồn từ năng quyền của Thánh Linh, không phải từ ý chí cá nhân. Hãy đầu phục đời sống mình cho Ngài mỗi ngày, nhờ đó Ngài sẽ sản sinh “bông trái” yêu thương, nhịn nhục, nhân từ… (Ga-la-ti 5:22-23) – chính là những động lực và phẩm chất cần thiết để làm lành cách bền bỉ.

2. Động Lực: Nhìn Xem Chúa Giê-xu (Hê-bơ-rơ 12:2-3)
Tác giả Hê-bơ-rơ khuyên: “nhìn xem Đức Chúa Jêsus… là Đấng đã chịu đựều sự đối nghịch của kẻ tội lỗi dường ấy, để anh em khỏi mỏi mệt sờn lòng.” Chúa Giê-xu là mẫu mực tối cao của việc “làm lành” không mệt mỏi, và sự vui mừng đời đời đặt trước mặt Ngài chính là nguồn sức. Hãy tập trung vào Ngài, không vào hoàn cảnh.

3. Phạm Vi: Làm Điều Thiện Cho Mọi Người, Đặc Biệt Là Người Nhà Đức Tin (Ga-la-ti 6:10)
Đừng ôm đồm quá sức. Hãy bắt đầu từ nơi Chúa đặt bạn: trong gia đình, Hội Thánh địa phương, nơi làm việc. Việc lành không phải lúc nào cũng vĩ đại; nó có thể là lời cầu nguyện, lời khích lệ, một bữa ăn, sự tha thứ, sự chân thật trong công việc.

4. Kỷ Luật: Nuôi Dưỡng Đời Sống Cầu Nguyện và Lời Chúa
Đây là nguồn dinh dưỡng thuộc linh. Như Ê-sai 40:31 hứa: “Nhưng ai trông đợi Đức Giê-hô-va thì chắc được sức mới… chạy mà không mệt nhọc, đi mà không mòn mỏi.” Sự “trông đợi” (trong cầu nguyện, suy gẫm) là chìa khóa nhận lấy sức mới.

5. Cộng Đồng: Sống Trong Sự Khích Lệ Của Hội Thánh
“Hãy khuyên bảo nhau mỗi ngày… hầu cho trong anh em chẳng ai bị sự dụ dỗ của tội lỗi mà cứng lòng.” (Hê-bơ-rơ 3:13). Một Hội Thánh biết chia sẻ gánh nặng (Ga-la-ti 6:2) sẽ giúp các thành viên không bị kiệt sức. Hãy tìm và trở thành những người bạn đồng hành biết khích lệ.

Lời phán trong Ga-la-ti 6:9 không phải là một lời khuyên mang tính triết lý suông, mà là một **lời hứa đặt trên nền tảng của mối quan hệ giao ước**. Sự kiên trì của chúng ta không dựa trên sự hoàn hảo của bản thân hay sự đáp ứng tức thời của hoàn cảnh, mà dựa trên **tính tín trung tuyệt đối của Đức Chúa Trời và nguyên tắc không bao giờ thất bại của Ngài: gieo gì, gặt nấy.**

Việc làm lành là bằng chứng sống động của đức tin chân thật (Gia-cơ 2:26) và là phương tiện để chúng ta tham gia vào công việc yêu thương của Đức Chúa Trời trên đất. Mỗi hành động yêu thương, mỗi sự phục vụ khiêm nhường, mỗi lời nói chân thật được thực hiện bởi năng quyền Thánh Linh đều là một hạt giống tốt được gieo vào cánh đồng đời đời của Đức Chúa Trời. Và Đấng đã hứa rằng “đến kỳ chúng ta sẽ gặt” chính là Đấng “không phải là người để nói dối” (Dân Số Ký 23:19).

Vì vậy, hỡi anh chị em, hãy **cứ làm điều thiện**. Dù mắt chưa thấy, dù lòng đôi khi nao núng, hãy vững tin rằng mùa gặt chắc chắn sẽ đến. Hãy bền lòng mà làm công việc Chúa, vì biết rằng công khó của anh em trong Chúa chẳng phải là vô ích đâu (1 Cô-rinh-tô 15:58).