Kinh Điển Thánh Kinh
Trong hành trình đức tin Cơ Đốc, một câu hỏi nền tảng thường được đặt ra: Làm sao chúng ta biết được 66 sách trong Kinh Thánh là Lời được Đức Chúa Trời linh cảm, và tại sao những sách khác lại không được đưa vào? Câu trả lời nằm trong khái niệm then chốt: Kinh điển Thánh Kinh (Biblical Canon). Hiểu biết về kinh điển không chỉ là kiến thức lịch sử hay thần học thuần túy, mà là nền tảng để xác lập thẩm quyền tối cao cho đức tin và sự thực hành của mỗi tín hữu. Bài nghiên cứu này sẽ khảo sát chuyên sâu về định nghĩa, tiêu chuẩn, quá trình hình thành, và ý nghĩa thiết thực của kinh điển Thánh Kinh dưới ánh sáng của chính Lời Chúa.
Từ "kinh điển" (canon) bắt nguồn từ tiếng Hy Lạp κανών (kanōn), nguyên thủy có nghĩa là "cây sậy" được dùng như một thước đo, một tiêu chuẩn. Từ này được chuyển nghĩa để chỉ "quy tắc", "tiêu chuẩn" hay "danh mục". Trong bối cảnh Thánh Kinh, "kinh điển" ám chỉ tập hợp các sách thánh được công nhận là có thẩm quyền, được Đức Chúa Trời linh cảm, và do đó trở thành tiêu chuẩn tối hậu cho đức tin và nếp sống Cơ Đốc. Khái niệm này tương ứng với ý tưởng trong Cựu Ước về "sự đo lường" (Ê-xê-chi-ên 40:3) và được Phao-lô sử dụng trong Tân Ước khi nói về "giới hạn" hay "phận sự" (2 Cô-rinh-tô 10:13, 15-16).
Quan trọng hơn, Kinh Thánh tự chứng nhận mình là tiêu chuẩn của Đức Chúa Trời. Thi thiên 119 đề cập đến Lời Chúa như "đèn cho chân tôi" (câu 105) và "lời chơn thật" (câu 160). Tiên tri Ê-sai tuyên bố: "Cỏ khô, hoa rụng, nhưng lời của Đức Chúa Trời chúng ta còn mãi đời đời" (Ê-sai 40:8). Đức Chúa Giê-xu đã xác nhận thẩm quyền của Cựu Ước khi Ngài phán: "Kinh Thánh chẳng thể bỏ được" (Giăng 10:35). Do đó, kinh điển không phải là sản phẩm của sự bỏ phiếu hay quyết định chủ quan của con người, mà là sự công nhận của cộng đồng đức tin dưới sự dẫn dắt của Đức Thánh Linh đối với những gì Đức Chúa Trời đã phán.
Hội Thánh đầu tiên không "tạo ra" kinh điển, nhưng dưới sự hướng dẫn của Đức Thánh Linh, họ đã nhận biết, thu thập, và xác nhận những sách vốn đã mang thẩm quyền của Đức Chúa Trời. Các sứ đồ và các nhà lãnh đạo Hội Thánh đã áp dụng những tiêu chuẩn khắt khe dựa trên nền tảng Kinh Thánh:
1. Tính Tông Đồ (Apostolicity): Đối với Tân Ước, một sách phải được viết bởi một sứ đồ hoặc một cộng sự thân cận dưới sự uỷ nhiệm của sứ đồ (như Mác với Phi-e-rơ, Lu-ca với Phao-lô). Thẩm quyền của sứ đồ đến từ chính Đấng Christ (Mác 3:14; Ma-thi-ơ 10:1). Phao-lô khẳng định thông điệp của ông là "đến từ Đức Chúa Trời" (1 Tê-sa-lô-ni-ca 2:13).
2. Sự Phù Hợp Với Đức Tin Đã Truyền (Orthodoxy): Nội dung sách phải phù hợp với "đạo đã truyền cho các thánh" (Giu-đe 1:3), tức là giáo lý chân chính được Chúa Giê-xu và các sứ đồ giảng dạy. Nó không được mâu thuẫn với những sách đã được công nhận. Đây là phép thử về sự hài hòa giáo lý.
3. Tính Linh Cảm và Thẩm Quyền Thiên Thượng (Inspiration & Divine Authority): Sách phải mang dấu ấn của sự linh cảm từ Đức Thánh Linh (2 Ti-mô-thê 3:16; 2 Phi-e-rơ 1:21). Nó phải mang sức mạnh biến đổi và thẩm quyền tự chứng, thể hiện qua sự thừa nhận rộng rãi trong cộng đồng đức tin rằng "đây là Lời của Đức Chúa Trời" (1 Tê-sa-lô-ni-ca 2:13).
4. Sự Công Nhận và Sử Dụng Phổ Quát (Universal Reception & Usage): Sách phải được phần lớn Hội Thánh khắp nơi (tính công giáo/phổ thông) công nhận, đọc, và sử dụng trong sự thờ phượng và giảng dạy ngay từ thời các sứ đồ. Nó phải có giá trị và tính ứng dụng phổ quát cho toàn thể Hội Thánh.
A. Kinh Điển Cựu Ước:
Đức Chúa Giê-xu chính là Đấng xác nhận kinh điển Cựu Ước cách đầy đủ nhất. Ngài thường nhắc đến ba phần chính của Cựu Ước mà người Do Thái công nhận: "Luật pháp Môi-se, các sách tiên tri, và các Thi Thiên" (Lu-ca 24:44). Đây chính là cách phân loại kinh điển Do Thái giáo (Tanakh): Torah (Luật pháp), Nevi'im (Các Tiên tri), và Ketuvim (Các Văn Thơ). Khi Chúa Giê-xu phán: "từ A-bên... cho đến Xa-cha-ri" (Ma-thi-ơ 23:35), Ngài đang ám chỉ toàn bộ kinh điển, từ sách đầu tiên (Sáng thế ký - cái chết của A-bên) đến sách cuối cùng theo thứ tự trong bản Do Thái (2 Sử ký - cái chết của Xa-cha-ri). Điều này cho thấy vào thế kỷ thứ nhất, kinh điển Cựu Ước 39 sách (tương đương với bản Do Thái) đã được thiết lập vững vàng và được chính Chúa Giê-xu xác nhận.
Quá trình đóng sách Cựu Ước diễn ra qua nhiều thế kỷ, với Môi-se là người ghi chép đầu tiên (Xuất Ê-díp-tô 24:4). Các tiên tri và văn sĩ tiếp tục bổ sung, và theo truyền thống Do Thái, vào khoảng thời Ê-xơ-ra và Nê-hê-mi (thế kỷ thứ 5 TCN), bộ kinh điển đã cơ bản được hoàn tất và công nhận.
B. Kinh Điển Tân Ước:
Quá trình hình thành kinh điển Tân Ước gắn liền với sự phát triển của Hội Thánh đầu tiên. Ngay từ thời các sứ đồ, các thư tín của họ đã được lưu hành, đọc chung trong các Hội Thánh (Cô-lô-se 4:16; 1 Tê-sa-lô-ni-ca 5:27) và được xem ngang hàng với "các Kinh Thánh khác" (2 Phi-e-rơ 3:15-16). Tiêu chuẩn tối thượng là tính tông đồ. Các sách Phúc Âm ghi lại lời dạy và công việc của Chúa Giê-xu - Đấng là Sứ Đồ tối cao (Hê-bơ-rơ 3:1).
Đến cuối thế kỷ thứ hai, phần lớn 27 sách Tân Ước đã được hầu hết Hội Thánh công nhận. Một số sách (như Hê-bơ-rơ, Gia-cơ, 2 Phi-e-rơ, 2 & 3 Giăng, Khải Huyền) được thảo luận kỹ lưỡng hơn về tác giả và tính phổ quát, nhưng cuối cùng đều được công nhận vì đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe. Các hội đồng như Carthage (năm 397 SCN) chỉ chính thức hoá danh mục 27 sách đã được đa số Hội Thánh công nhận từ lâu.
Lưu ý quan trọng: Các sách ngụy kinh (Apocrypha) không được đưa vào kinh điển Tin Lành vì không đáp ứng các tiêu chuẩn trên: (1) Không được trích dẫn trong Tân Ước như Kinh Thánh, (2) Chứa đựng những giáo lý mâu thuẫn với phần Kinh Thánh đã được xác lập (như cầu nguyện cho người chết), (3) Không được chính Chúa Giê-xu hay các sứ đồ công nhận, và (4) Một số bản thân chúng không tuyên bố là được linh cảm.
Kinh điển đã khép lại với 66 sách. Điều này dựa trên niềm tin vào sự đầy đủ của sự mặc khải trong Đấng Christ. Kinh Thánh cảnh báo không được thêm bớt (Khải Huyền 22:18-19; Phục truyền 4:2). Tính đầy đủ này bắt nguồn từ:
- Sự Mặc Khải Trọn Vẹn Trong Đấng Christ: Chúa Giê-xu là Lời trọn vẹn của Đức Chúa Trời (Giăng 1:1, 14). Các sứ đồ là những nhân chứng đặc biệt về Ngài (Công vụ 1:21-22). Với sự ra đi của các sứ đồ, sự mặc khải trực tiếp để hình thành Kinh Thánh cũng hoàn tất.
- Tính Tự Chứng (Self-Attestation) của Kinh Thánh: Kinh Thánh tự xưng là Lời Đức Chúa Trời. Đức Thánh Linh, Đấng linh cảm Kinh Thánh, cũng chính là Đấng làm chứng trong lòng tín hữu về thẩm quyền ấy (Giăng 16:13-14; 1 Giăng 2:27).
- Tính Rõ Ràng (Perspicuity): Kinh điển đã được xác lập là đủ rõ ràng để mọi tín hữu, dưới sự dẫn dắt của Thánh Linh, có thể hiểu được những lẽ thật căn bản cho sự cứu rỗi và đời sống đạo (Thi thiên 119:130).
Hiểu biết về kinh điển không chỉ dừng lại ở lý thuyết, mà phải dẫn đến sự biến đổi trong cách chúng ta tiếp cận và sống với Lời Chúa:
1. Sự Tín Nhiệm Tuyệt Đối: Vì đây là Lời được Đức Chúa Trời linh cảm, chúng ta có thể hoàn toàn tin cậy vào mọi sự dạy dỗ, hứa hẹn và mệnh lệnh trong 66 sách Kinh Thánh. Sự nghi ngờ về thẩm quyền của bất kỳ phần nào sẽ làm suy yếu nền tảng đức tin (Rô-ma 10:17).
2. Trách Nhiệm Nghiên Cứu và Vâng Theo: Kinh điển là tiêu chuẩn duy nhất cho đức tin và nếp sống (Sola Scriptura). Chúng ta được kêu gọi "như trẻ con mới đẻ, hãy thèm sữa thiêng liêng của Đạo" (1 Phi-e-rơ 2:2) và "chăm chỉ... dùng lời ngay thẳng để phân phát lẽ thật" (2 Ti-mô-thê 2:15). Mọi truyền thống, kinh nghiệm, hay lời dạy của con người đều phải được kiểm chứng dưới ánh sáng của Kinh điển đã được xác lập (Công vụ 17:11).
3. Sự Bảo Vệ Chống Lại Tà Giáo: Hiểu rõ kinh điển là vũ khí mạnh mẽ để nhận diện và chống lại các giáo lý sai lầm, những sách vở hay "sự mặc khải mới" đi ngược lại Lời Chúa đã được bày tỏ trọn vẹn. Sứ đồ Giăng kêu gọi thử các linh (1 Giăng 4:1), và tiêu chuẩn thử là sự tuyên xưng Chúa Giê-xu Christ đến trong xác thịt - một lẽ thật được ghi chép rõ ràng trong Kinh điển Tân Ước.
4. Nền Tảng Cho Sự Hiệp Nhất: Kinh điển chung là cơ sở cho sự hiệp một chân chính trong Hội Thánh. Khi chúng ta cùng quy phục một thẩm quyền tối cao, chúng ta có một tiêu chuẩn chung để giải quyết những bất đồng, cùng học hỏi và lớn lên trong "sự hiệp một của đức tin" (Ê-phê-sô 4:13).
Kinh điển Thánh Kinh không phải là một danh sách tùy tiện do con người lập ra, mà là sự công bố đầy uy quyền của Đức Chúa Trời về chính Lời của Ngài. Qua quá trình lịch sử dưới sự chủ quản của Đức Thánh Linh, Hội Thánh đã nhận biết, bảo tồn và tôn kính 66 sách thánh như là sự mặc khải trọn vẹn và đầy đủ của Đức Chúa Trời cho nhân loại, đỉnh cao là Đấng Christ và công trình cứu chuộc của Ngài. Là những tín hữu Tin Lành, chúng ta có đặc ân và trách nhiệm lớn lao khi được sở hữu Kinh điển này. Hãy tiếp cận nó với lòng tôn kính, nghiên cứu nó với sự siêng năng, sống theo nó với sự vâng phục, và rao truyền nó với lòng can đảm, vì biết rằng "Lời Chúa là ngọn đèn cho chân tôi, Ánh sáng cho đường lối tôi" (Thi thiên 119:105). Sự trung tín của Đức Chúa Trời đã bảo tồn Lời Ngài qua các thời đại, và chính Lời ấy sẽ bảo tồn chúng ta trong đức tin cho đến ngày sau rốt.