Con trai là Ngôi Hai trong Ba Ngôi có nghĩa là gì?

Trong đức tin Cơ Đốc, học thuyết về Đức Chúa Trời Ba Ngôi (Tam Vị Nhất Thể) là một trong những chân lý nền tảng và sâu nhiệm nhất. Trọng tâm của mạc khải này chính là Chúa Giê-xu Christ, Đấng được tuyên xưng là “Con” hay “Ngôi Hai”. Việc hiểu rõ ý nghĩa thần học của danh xưng “Ngôi Hai” không chỉ là một bài tập trí óc, mà là chìa khóa mở ra sự hiểu biết về bản tính của Đức Chúa Trời, kế hoạch cứu rỗi, và mối tương giao mà chúng ta có thể có với Ngài ngày nay.

Trước khi đi sâu vào Ngôi Hai, chúng ta cần hiểu từ “Ngôi” (tiếng La-tinh: *Persona*, tiếng Hy Lạp: *Hypostasis* - ὑπόστασις) trong bối cảnh Ba Ngôi. Khái niệm này không có nghĩa là ba cá thể độc lập hay ba thần, nhưng chỉ về ba “thân vị” riêng biệt, đồng bản thể, đồng đẳng và đồng vinh hiển trong một Đức Chúa Trời duy nhất. Kinh Thánh mạc khải rõ ràng: chỉ có một Đức Chúa Trời (Phục-truyền 6:4; 1 Cô-rinh-tô 8:6), nhưng Ngài hiện hữu trong ba thân vị: Cha, Con (Lời), và Thánh Linh (Ma-thi-ơ 28:19; 2 Cô-rinh-tô 13:14).

“Ngôi Hai” chỉ về thân vị Con, là **Chúa Giê-xu Christ**. Danh xưng “Con” không mang nghĩa thụ tạo hay thấp kém hơn theo thời gian, nhưng nói lên mối quan hệ đời đời, độc nhất vô nhị giữa Ngài với Đức Chúa Cha. Ngôi Hai là Đấng hằng hữu, được sinh ra (không phải được tạo dựng) từ bản thể của Cha từ trước vô cùng, và qua Ngài muôn vật được dựng nên.

Kinh Thánh làm chứng hùng hồn về thần tính trọn vẹn của Chúa Giê-xu Christ, Ngôi Hai nhập thể.

• Ngài là Đức Chúa Trời (Theos - Θεός): Giăng mở đầu sách Phúc Âm với lời tuyên bố long trọng: “Ban đầu có Ngôi Lời, Ngôi Lời ở cùng Đức Chúa Trời, và Ngôi Lời là Đức Chúa Trời” (Giăng 1:1). Sứ đồ Tô-ma đã thốt lên với Chúa Giê-xu phục sinh: “Lạy Chúa tôi và Đức Chúa Trời tôi!” (Giăng 20:28). Phao-lô gọi Ngài là “Đức Chúa Trời lớn” (Tít 2:13), và tác giả Hê-bơ-rơ trích dẫn Thi thiên để Chúa Cha phán với Chúa Con: “Hỡi Đức Chúa Trời, ngôi Chúa còn mãi mãi” (Hê-bơ-rơ 1:8, trích Thi thiên 45:6).
• Ngài là Đấng Tự Hữu Hằng Hữu (Yahweh): Trong Giăng 8:58, Chúa Giê-xu tuyên bố: “Trước khi chưa có Áp-ra-ham, đã có ta (ἐγὼ εἰμι - ego eimi).” Cụm từ “Ta Là” (I AM) chính là danh xưng Đức Giê-hô-va mạc khải cho Môi-se tại bụi gai cháy (Xuất Ê-díp-tô Ký 3:14). Chúa Giê-xu áp dụng danh xưng thiên thượng này cho chính mình, khẳng định Ngài là Đấng Tự Hữu Hằng Hữu.
• Ngài tạo dựng và duy trì muôn vật: “Muôn vật bởi Người làm nên, chẳng vật chi đã làm nên mà không bởi Người” (Giăng 1:3). Cô-lô-se 1:16-17 xác quyết: “Vì muôn vật đã được dựng nên trong Ngài... hết thảy đều là bởi Ngài và vì Ngài mà được dựng nên... Ngài có trước muôn vật, và muôn vật đứng vững trong Ngài.”

Như vậy, với tư cách là Ngôi Hai, Chúa Giê-xu không phải là một “thần thấp” hay một tạo vật cao nhất. Ngài mang trọn vẹn bản thể, thuộc tính và vinh quang của Đức Chúa Trời. Đây là nền tảng cho mọi điều khác về Ngài.

Danh hiệu “Con” (tiếng Hy Lạp: Ho Huios - Ὁ Υἱός) biểu thị mối quan hệ đời đôi, yêu thương và hiệp một giữa các thân vị trong Ba Ngôi. Đây là mầu nhiệm của sự “sanh ra” (begotten, không phải created) từ đời đời.

• Con Một (Monogenes - Μονογενής): Giăng 3:16 ghi: “Vì Đức Chúa Trời yêu thương thế gian, đến nỗi đã ban **Con một** của Ngài.” Từ Monogenes nhấn mạnh đến sự độc nhất, không ai giống như, và mối quan hệ cha-con độc nhất vô nhị. Ngài không phải là “con” theo nghĩa loài người, nhưng là “Con” theo bản thể thần linh.
• Trong sự hiệp một với Cha: Chúa Giê-xu tuyên bố: “Ta với Cha là một” (Giăng 10:30). Ngài ở trong Cha và Cha ở trong Ngài (Giăng 14:10-11). Sự hiệp một này là hiệp một về bản thể và ý chỉ, không phải là sự hợp nhất của nhiều thần.
• Phản ảnh trọn vẹn hình ảnh Cha: Hê-bơ-rơ 1:3 miêu tả: “Con là sự chói sáng của sự vinh hiển Đức Chúa Trời và hình bóng của bản thể Ngài.” Từ Hy Lạp charaktēr (χαρακτήρ) có nghĩa là dấu ấn chính xác, bản sao hoàn hảo. Ngôi Hai là sự biểu lộ trọn vẹn, khải thị đầy đủ nhất về Đức Chúa Trời Cha mà con người có thể thấy được.

Đỉnh cao của mạc khải về Ngôi Hai chính là sự nhập thể: “Ngôi Lời đã trở nên xác thịt, ở giữa chúng ta” (Giăng 1:14). Đây là sự “Kenosis” (κένωσις - sự tự hạ) được mô tả trong Phi-líp 2:6-8: Ngôi Hai, vốn có hình thể Đức Chúa Trời, đã tự bỏ mình đi, lấy hình thể tôi tớ, trở nên giống như loài người.

Trong thân vị Giê-xu ở Na-xa-rét, chúng ta thấy trọn vẹn hai bản tính không lẫn lộn, không chia cắt:

• Bản Tính Thần Linh: Ngài tha tội (Mác 2:5-7), tiếp nhận sự thờ phượng (Ma-thi-ơ 14:33), và tuyên bố mình đồng đẳng với Đức Chúa Trời.
• Bản Tính Nhân Loại Trọn Vẹn: Ngài lớn lên (Lu-ca 2:52), đói khát, mệt mỏi, khóc, và chịu đau đớn. Quan trọng nhất, Ngài chịu chết như một con người thật.

Công việc của Ngôi Hai nhập thể là công việc cứu chuộc: Chỉ có Đức Chúa Trời mới có thể cứu loài người (Ê-sai 43:11), và chỉ có con người thật mới có thể đại diện và chịu tội thay cho loài người. Chúa Giê-xu Christ, Ngôi Hai nhập thể, là Đấng Trung Bảo duy nhất đáp ứng cả hai điều kiện: Ngài vừa là Đức Chúa Trời vừa là người. Huyết Ngài đổ ra trên thập tự giá có giá trị vô hạn để chuộc tội cho muôn người (1 Giăng 2:2). Sự phục sinh của Ngài là sự xác nhận của Đức Chúa Trời Cha về thần tính của Ngài và sự hoàn tất của công cuộc cứu chuộc (Rô-ma 1:4).

Chân lý về Chúa Giê-xu là Ngôi Hai không phải chỉ để tranh luận, nhưng phải biến đổi đời sống chúng ta.

1. Nền Tảng Cho Đức Tin Và Sự Cứu Rỗi Cá Nhân: Đức tin của chúng ta đặt nơi một Đấng không phải chỉ là một thầy dạy đạo lý hay nhà tiên tri, nhưng là chính Đức Chúa Trời đến để cứu chúng ta. “Hãy tin Đức Chúa Jêsus Christ, thì ngươi và cả nhà đều sẽ được cứu” (Công vụ 16:31). Sự cứu rỗi của chúng ta vững chắc vì Đấng bảo đảm cho nó là Đấng toàn năng, đời đời.

2. Đối Tượng Của Sự Thờ Phượng Chân Thật: Vì Ngài là Đức Chúa Trời, chúng ta thờ phượng Ngài cách xứng đáng. Chúng ta không thờ phượng một tạo vật hay một anh hùng tôn giáo. Chúng ta dâng lên Ngài sự thờ phượng mà chỉ dành riêng cho Đức Chúa Trời (Khải huyền 5:12-14). Mọi sự cầu nguyện, ngợi khen, và phó thác đều được dâng lên Ngôi Hai, Đấng nghe và đáp lời.

3. Gương Mẫu Tuyệt Đối Cho Đời Sống Và Sự Vâng Phục: Trong bản tính loài người, Chúa Giê-xu đã sống một đời sống vâng phục trọn vẹn ý muốn Cha. Ngài cho chúng ta thấy “hình ảnh” của Đức Chúa Trời qua cách Ngài yêu thương, phục vụ, tha thứ và vâng lời. Chúng ta được kêu gọi bước đi như Ngài đã bước đi (1 Giăng 2:6).

4. Bảo Đảm Cho Sự Hiệp Một Với Đức Chúa Trời: Vì Ngôi Hai là cầu nối giữa thần và người, nên qua Ngài, chúng ta được đến gần Đức Chúa Trời. “Nhân Ngài, chúng ta cả đôi bên được phép đến gần Cha, trong một Thánh Linh” (Ê-phê-sô 2:18). Chúng ta không còn là kẻ xa lạ, nhưng được nhận làm con cái Đức Chúa Trời (Giăng 1:12).

5. Hy Vọng Vững Chắc Về Tương Lai: Đấng đã sống lại và thăng thiên là chính Ngôi Hai vinh hiển. Ngài đang ngự bên hữu Đức Chúa Trời để cầu thay cho chúng ta (Rô-ma 8:34) và Ngài sẽ trở lại để đón chúng ta về với Ngài. Sự thăng thiên của Chúa Giê-xu chính là sự tôn cao của bản tính nhân loại vào trong chính sự sống Ba Ngôi, bảo đảm cho chúng ta một chỗ đời đời trong nhà Cha.

Chúa Giê-xu Christ là Ngôi Hai trong Ba Ngôi – một chân lý vừa sâu nhiệm vừa thực tiễn. Ngài là Đức Chúa Trời trọn vẹn, Con Một đời đời của Cha, và cũng là người thật Giê-xu của Na-xa-rét, Đấng chịu chết vì tội chúng ta. Sự mầu nhiệm này là trung tâm của đức tin Cơ Đốc, là nguồn suối của sự cứu rỗi, và là nền tảng cho mối tương giao của chúng ta với Đức Chúa Trời. Hiểu biết và tin nhận Ngài không chỉ là chấp nhận một giáo lý, mà là gặp gỡ chính Đức Chúa Trời Hằng Sống, Đấng đã vì yêu thương mà bước vào lịch sử để tìm và cứu kẻ hư mất. Ước gì mỗi chúng ta ngày càng thêm hiểu biết về “Con Đức Chúa Trời hằng yêu dấu” (Cô-lô-se 1:13) và sống một đời sống xứng đáng với Chúa, đẹp lòng Ngài trong mọi sự.