Sản Sinh Hoa Quả Xứng Với Sự Ăn Năn
Trong hành trình thuộc linh của Cơ Đốc nhân, khái niệm “ăn năn” là nền tảng không thể thiếu. Tuy nhiên, sự ăn năn thật không dừng lại ở cảm xúc hối tiếc hay lời tuyên bố suông, mà phải được chứng minh bằng một đời sống biến đổi. Lời tuyên bố mạnh mẽ của Giăng Báp-tít trong Ma-thi-ơ 3:8 đã đặt ra một tiêu chuẩn rõ ràng: “Hãy kết quả xứng đáng với sự ăn năn” (Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925). Câu nói này, được thốt ra trước mặt những người Pha-ri-si và Sa-đu-sê, mở ra một chủ đề nghiên cứu sâu sắc về bản chất của sự ăn năn thật theo Kinh Thánh. Bài viết này sẽ khảo sát ý nghĩa, bối cảnh, và những ứng dụng thiết thực của mệnh lệnh này cho đời sống đức tin ngày nay.
Để hiểu trọn vẹn Ma-thi-ơ 3:8, chúng ta phải đặt nó vào bối cảnh của phân đoạn Ma-thi-ơ 3:1-12. Giăng Báp-tít, vị tiên tri cuối cùng của thời Cựu Ước, xuất hiện trong đồng vắng Giu-đê để kêu gọi dân Y-sơ-ra-ên chuẩn bị con đường cho Chúa. Sứ điệp trọng tâm của ông là: “Các ngươi hãy ăn năn, vì nước thiên đàng đã gần rồi!” (Ma-thi-ơ 3:2). Phép báp-têm mà Giăng làm là “báp-têm về sự ăn năn” (Ma-thi-ơ 3:11), một dấu hiệu bề ngoài thể hiện sự thay đổi và thanh tẩy bên trong.
Tuy nhiên, khi thấy nhiều người Pha-ri-si và Sa-đu-sê (đại diện cho giới tôn giáo quyền thế và thượng lưu) cũng đến để chịu báp-têm, Giăng đã đối diện với họ bằng một lời cảnh cáo đanh thép: “Hỡi dòng dõi rắn lục kia, ai đã dạy các ngươi tránh khỏi cơn thạnh nộ ngày sau? Vậy, hãy kết quả xứng đáng với sự ăn năn” (Ma-thi-ơ 3:7-8). Giăng nhận ra rằng động cơ của họ có thể chỉ là hình thức, theo phong trào, hoặc để bảo vệ địa vị tôn giáo, chứ không phải xuất phát từ một tấm lòng tan vỡ thật sự trước mặt Đức Chúa Trời.
Từ ngữ “ăn năn” trong nguyên ngữ Hy Lạp là μετάνοια (metanoia). Từ này được cấu thành bởi meta (thay đổi) và noia Vì vậy, metanoia không chỉ đơn thuần là cảm thấy hối tiếc (μεταμέλομαι - metamélomai), mà là một sự thay đổi toàn diện trong tâm trí, quan điểm, định hướng và mục đích sống. Nó bao hàm một cuộc “quay đầu” khỏi tội lỗi để hướng về Đức Chúa Trời. Khái niệm tương ứng trong tiếng Hê-bơ-rơ Cựu Ước là שׁוּב (shuv), cũng mang nghĩa “quay lại, trở về”.
Giăng Báp-tít yêu cầu một thứ “hoa quả” (καρπός - karpos) xứng đáng. Trong ngôn ngữ Kinh Thánh, “hoa quả” thường tượng trưng cho những kết quả, biểu hiện cụ thể, có thể nhìn thấy được xuất phát từ một thực tại bên trong. Một cây lành thì sinh trái lành, một cây độc thì sinh trái độc (Ma-thi-ơ 7:17-18). Do đó, “hoa quả” là bằng chứng không thể chối cãi cho bản chất thật của “cái cây” đời sống.
Vậy, “hoa quả xứng với sự ăn năn” bao gồm những gì? Kinh Thánh cho chúng ta nhiều minh họa:
1. Hoa Quả Của Sự Công Bình và Công Lý: Ngay sau lời kêu gọi trong Ma-thi-ơ 3:8, trong sách Lu-ca, chúng ta có một bản ghi chi tiết hơn về lời giảng của Giăng. Khi dân chúng hỏi: “Vậy thì chúng tôi phải làm gì?” (Lu-ca 3:10), Giăng đã đưa ra những chỉ dẫn rất cụ thể, thiết thực:
- Với dân chúng: “Ai có hai áo, hãy chia cho người không có; ai có đồ ăn cũng nên làm như vậy” (Lu-ca 3:11). Đây là hoa quả của lòng thương xót và sự chia sẻ.
- Với người thâu thuế: “Đừng đòi chi ngoài số đã định cho các ngươi” (Lu-ca 3:13). Đây là hoa quả của sự trung thực và công bằng trong nghề nghiệp.
- Với các quân lính: “Đừng hà hiếp, đừng phỉnh gạt ai hết, hãy bằng lòng về lương hướng mình” (Lu-ca 3:14). Đây là hoa quả của sự liêm chính và hài lòng.
Những điều này cho thấy sự ăn năn tác động trực tiếp đến cách chúng ta đối xử với người lân cận, đặc biệt là người yếu thế, trong các mối quan hệ xã hội và công việc hằng ngày.
2. Hoa Quả Của Đức Thánh Linh: Trong thư Ga-la-ti, Sứ đồ Phao-lô liệt kê chín bông trái của Thánh Linh: “yêu thương, vui mừng, bình an, nhịn nhục, nhân từ, hiền lành, trung tín, mềm mại, tiết độ” (Ga-la-ti 5:22-23). Đây là những phẩm chất siêu nhiên được sản sinh trong đời sống một tín đồ thật sự đã ăn năn và đầu phục Chúa Thánh Linh. Một đời sống ăn năn thật sẽ dần dần thể hiện ra sự kiểm soát của tình yêu thương thay cho sự ích kỷ, sự bình an thay cho lo lắng, và sự tiết độ thay cho những ham muốn xác thịt.
3. Hoa Quả Trong Chức Vụ và Chứng Đạo: Chúa Giê-xu phán: “Ấy chẳng phải các ngươi đã chọn ta, bèn là ta đã chọn và lập các ngươi, để các ngươi đi và kết quả, hầu cho trái các ngươi thường đậu luôn” (Giăng 15:16). Một đời sống được biến đổi bởi sự ăn năn sẽ tự nhiên mong muốn người khác cũng biết đến ân điển của Chúa. Hoa quả ở đây có thể là việc dẫn đưa người khác đến với đức tin nơi Đấng Christ (Rô-ma 1:13).
Lời cảnh báo của Giăng Báp-tít nhắm thẳng vào sự tự mãn tôn giáo. Người Pha-ri-si tin vào thân thế của mình là “con cháu Áp-ra-ham” (Ma-thi-ơ 3:9) như một bảo đảm cho sự cứu rỗi. Họ giữ tỉ mỉ các nghi lễ, luật lệ truyền thống nhưng lại bỏ qua những điều quan trọng hơn trong luật pháp là “sự công bình, thương xót và trung tín” (Ma-thi-ơ 23:23). Đối với họ, việc chịu báp-têm có thể chỉ là một nghi thức mới để thêm vào bộ sưu tập các việc làm đạo đức của họ.
Giăng phá vỡ sự an toàn giả tạo đó. Ông tuyên bố Đức Chúa Trời có thể khiến đá nầy sanh ra con cháu cho Áp-ra-ham (câu 9). Nghĩa là, mối quan hệ với Đức Chúa Trời không dựa trên di sản hay hình thức tôn giáo, mà dựa trên một tấm lòng thật sự được biến đổi bởi sự ăn năn. Không có “hoa quả”, nghi lễ bề ngoài là vô giá trị và thậm chí là sự lừa dối chính mình.
Chúa Giê-xu cũng cảnh cáo mạnh mẽ về điều này trong Ma-thi-ơ 7:21: “Chẳng phải hễ những kẻ nói cùng ta rằng: Lạy Chúa, lạy Chúa, thì đều được vào nước thiên đàng đâu; nhưng chỉ kẻ làm theo ý muốn của Cha ta ở trên trời mà thôi.” Ý muốn của Cha bắt đầu bằng sự ăn năn thật (2 Phi-e-rơ 3:9).
Làm thế nào chúng ta, những Cơ Đốc nhân trong thế kỷ 21, có thể “sản sinh hoa quả xứng với sự ăn năn”? Dưới đây là một số hướng dẫn thiết thực:
1. Tự Xét Lấy Mình: Hãy thành thật trước mặt Chúa. Sự ăn năn của tôi có thật không, hay chỉ là cảm xúc nhất thời? Tôi có đang tìm kiếm sự chấp nhận của Chúa qua những việc làm hình thức (đi nhà thờ, dâng hiến, hát trong ban hợp xướng) trong khi vẫn bí mật nuôi dưỡng những tội lỗi như kiêu ngạo, ganh ghét, hoặc ham muốn vật chất? Sứ đồ Phao-lô khuyên: “Hãy tự xét mình…” (2 Cô-rinh-tô 13:5).
2. Tìm Kiếm Những Lĩnh Vực Cần Biến Đổi Cụ Thể: Hãy cầu xin Chúa Thánh Linh chỉ cho bạn một lĩnh vực cụ thể trong đời sống cần sự ăn năn và thay đổi. Có thể là:
- Trong gia đình: Cần sản sinh hoa quả nhịn nhục và yêu thương nhiều hơn với vợ/chồng, con cái.
- Trong công việc: Cần hoa quả trung thực, chăm chỉ, không than phiền.
- Trong tài chính: Cần hoa quả rộng rãi, biết chia sẻ, và quản lý khôn ngoan.
- Trong tâm trí: Cần thanh tẩy những “hoa quả” độc hại như sự lo lắng, nghi ngờ, hoặc tư tưởng ô uế, và thay thế bằng sự bình an, tin cậy và sự thánh sạch.
3. Sống Phụ Thuộc Vào Nhánh Nho Thật: Chúa Giê-xu dạy: “Ta là gốc nho, các ngươi là nhánh. Ai cứ ở trong ta và ta trong họ thì sinh ra lắm trái; vì ngoài ta, các ngươi chẳng làm chi được” (Giăng 15:5). Khả năng sản sinh hoa quả thuộc linh đến từ mối liên hệ sống động với Chúa Giê-xu Christ qua sự cầu nguyện, học Lời Chúa và vâng phục. Sự ăn năn không phải là một sự kiện một lần rồi thôi, mà là một thái độ liên tục của việc quay về với Chúa và nhận lấy sức sống từ Ngài.
4. Chấp Nhận Sự Tỉa Sửa: Để cây sinh nhiều trái hơn, người làm vườn phải tỉa bỏ những cành không kết quả. Chúa Cha là người trồng nho, và Ngài tỉa sửa chúng ta (Giăng 15:1-2). Những thử thách, sửa phạt, hay sự thuyết phục của Thánh Linh trong lòng chính là công cụ tỉa sửa của Đức Chúa Trời. Hãy vui lòng đón nhận chúng như một phần của quá trình sản sinh hoa quả xứng đáng.
Lời kêu gọi “hãy kết quả xứng đáng với sự ăn năn” của Giăng Báp-tít vang vọng xuyên suốt các thời đại, như một lời nhắc nhở quan trọng cho mọi thế hệ tín đồ. Nó phá tan ảo tưởng về một đức tin chỉ thuần túy là cảm xúc, nghi lễ hoặc di sản. Sự ăn năn thật (metanoia) – sự thay đổi tâm trí hướng về Đức Chúa Trời – nhất định phải sinh ra hoa quả (karpos) – một đời sống được biến đổi, thể hiện qua sự công bình, yêu thương, thánh khiết và chứng đạo.
Ân điển cứu rỗi là món quà nhưng không của Đức Chúa Trời (Ê-phê-sô 2:8-9), nhưng ân điển thật luôn luôn dẫn đến một đời sống mới hầu việc Ngài (Tít 2:11-12). Hoa quả không phải là điều kiện để được cứu, mà là bằng chứng không thể giả mạo của sự cứu rỗi thật.
Ước mong mỗi chúng ta, dưới sự soi dẫn của Chúa Thánh Linh, luôn kiểm tra đời sống mình, không ngừng ăn năn khỏi những lối cũ, và cứ ở trong Chúa Cứu Thế Giê-xu để đời sống chúng ta ngày càng trổ sinh nhiều hoa quả tốt đẹp, làm sáng danh Cha chúng ta ở trên trời.