Bảng tầm nhìn là gì và có phù hợp với Kinh Thánh không?

Trong thời đại phát triển cá nhân và quản lý mục tiêu, “Bảng Tầm Nhìn” (Vision Board) đã trở thành một khái niệm phổ biến. Về cơ bản, đây là một bảng trực quan (thường là bảng cứng hoặc bảng kỹ thuật số) trên đó người ta dán các hình ảnh, từ ngữ, cụm từ đại diện cho những mục tiêu, ước mơ, hoặc tầm nhìn mà họ muốn đạt được trong tương lai về mọi mặt của cuộc sống: sự nghiệp, gia đình, sức khỏe, tài chính, v.v. Mục đích là tạo ra một công cụ nhắc nhở và kích thích tiềm thức hành động hướng tới các mục tiêu đó. Tuy nhiên, với tư cách là Cơ Đốc nhân, chúng ta cần xem xét kỹ lưỡng: Liệu việc tạo và sử dụng Bảng Tầm Nhìn có phù hợp với các nguyên tắc Kinh Thánh không, hay nó tiềm ẩn nguy cơ dẫn đến sự tập trung vào bản ngã và tâm linh mê tín? Bài nghiên cứu này sẽ khảo sát vấn đề dưới ánh sáng của Lời Đức Chúa Trời.

Trước khi đánh giá công cụ cụ thể, chúng ta cần nắm vững nền tảng Kinh Thánh về việc con người có nên lập kế hoạch, ước mơ và có tầm nhìn hay không.

1. Tầm Quan Trọng Của “Sự Hiện Thấy” (Khải Tượng):
Một câu Kinh Thánh then chốt thường được trích dẫn liên quan đến chủ đề này là Châm Ngôn 29:18 (1925): “Đâu không có sự hiện thấy, dân sự bèn phóng tứ; Song ai giữ gìn luật pháp, lấy làm có phước thay.” Từ “sự hiện thấy” trong nguyên ngữ Hê-bơ-rơ là “chazon” (חָזוֹן), có nghĩa là một khải tượng, một sự mặc khải, một lời tiên tri, hay một cái nhìn sâu sắc về ý muốn và mục đích của Đức Chúa Trời. Ở đây, “sự hiện thấy” không chỉ đơn thuần là ước mơ cá nhân, mà là sự hiểu biết và nắm bắt được chương trình, tiêu chuẩn và mục đích của Đức Chúa Trời. Khi một cá nhân hay cộng đồng thiếu đi tầm nhìn thuộc linh này, họ sẽ “phóng tứ” – sống không mục đích, hỗn loạn, và dễ sa vào tội lỗi. Như vậy, Kinh Thánh khẳng định tầm quan trọng của việc có một “tầm nhìn” đúng đắn, bắt nguồn từ Đức Chúa Trời.

2. Sự Cần Thiết Của Việc Lập Kế Hoạch Khôn Ngoan:
Kinh Thánh không lên án việc lập kế hoạch, nhưng luôn đặt nó trong sự phụ thuộc vào ý muốn tối cao của Đức Chúa Trời. - Châm Ngôn 16:3: “Hãy phó các việc mình cho Đức Giê-hô-va, Thì những mưu ý mình sẽ được thành tựu.” Động từ “phó” (Hê-bơ-rơ: galal) có nghĩa là lăn, chuyển giao. Chúng ta được khuyên hãy “lăn” những công việc, dự định của mình lên Chúa trước khi hành động. - Châm Ngôn 16:9: “Lòng người toan định đường lối mình; Song Đức Giê-hô-va chỉ dẫn các bước của người.” Con người có quyền “toan định” (lập kế hoạch), nhưng sự dẫn dắt cuối cùng thuộc về Chúa. - Gia-cơ 4:13-15 đưa ra một lời cảnh báo mạnh mẽ: “Bây giờ, kẻ nói rằng: Ngày nay hoặc ngày mai, ta sẽ đi đến thành kia, ở đó một năm, buôn bán và phát tài; — mà các người chẳng biết sự ngày mai của mình sẽ ra thế nào!... Thay vì các ngươi nên nói: Nếu Chúa muốn, chúng ta sẽ sống và làm việc nầy hoặc việc kia.” Điều này không cấm lập kế hoạch, nhưng đòi hỏi một thái độ khiêm nhường, nhận biết chủ quyền của Đức Chúa Trời trên mọi kế hoạch của chúng ta.

Dựa trên các nguyên tắc trên, chúng ta có thể đánh giá “Bảng Tầm Nhìn” một cách cân bằng.

A. Những Điểm Có Thể Phù Hợp (Nếu Được Điều Chỉnh Theo Kinh Thánh):

• Công Cụ Trực Quan Hóa Mục Tiêu: Con người học bằng thị giác. Việc ghi chép và hình ảnh hóa các mục tiêu có thể giúp chúng ta tập trung. Điều này gợi nhớ đến Ha-ba-cúc 2:2: “Đức Giê-hô-va đáp: Ngươi khá chép lấy sự hiện thấy, Và rõ rệt trên bảng, Hầu cho người đương chạy đọc được.” Đức Chúa Trời truyền cho tiên tri Ha-ba-cúc phải ghi chép khải tượng (sự hiện thấy) một cách rõ ràng trên bảng. Một Bảng Tầm Nhìn, nếu chứa đựng những mục tiêu phù hợp với ý Chúa, có thể xem như một dạng “ghi chép” hiện đại để nhắc nhở bản thân.
• Khích Lệ Đức Tin và Hành Động: Thấy trước mục tiêu có thể thúc đẩy chúng ta hành động trong đức tin. Hê-bơ-rơ 11:1 định nghĩa đức tin là “sự biết chắc vững vàng của những điều mình đương trông mong là bằng cớ của những điều mình chẳng xem thấy.” Một Bảng Tầm Nhìn hướng về những điều tốt lành, công bình có thể trở thành một lời nhắc về “điều mình đương trông mong” dựa trên lời hứa của Chúa.
• Phản Ánh Sự Sáng Tạo: Đức Chúa Trời là Đấng Sáng Tạo, và Ngài đặt khả năng tưởng tượng, mơ ước vào trong con người. Việc sử dụng hình ảnh, màu sắc để thể hiện tầm nhìn có thể là một cách lành mạnh để vận dụng sự sáng tạo Ngài ban.

B. Những Nguy Cơ Và Điểm Không Phù Hợp:

• Chủ Nghĩa Duy Tâm Lý (Tâm Linh Mê Tín): Triết lý đằng sau nhiều hướng dẫn thế tục về Bảng Tầm Nhìn thường gắn với “Luật Hấp Dẫn” – niềm tin rằng chỉ cần bạn nghĩ, tin và hình dung đủ mạnh, vũ trụ sẽ mang điều đó đến cho bạn. Đây là một hình thức thuyết phiếm thần (pantheism) hoặc tự tôn thờ, đặt con người và ý chí của họ vào vị trí trung tâm, thay vì Đức Chúa Trời Toàn Năng. Điều này hoàn toàn trái ngược với Kinh Thánh dạy về sự cầu nguyện, phó thác và tìm kiếch ý muốn Chúa (Ma-thi-ơ 6:10: “Ý Cha được nên, ở đất như trời”).
• Tập Trung Vào Của Cải Và Bản Ngã: Nhiều Bảng Tầm Nhìn thế tục chỉ xoay quanh vật chất: nhà lầu, xe hơi, du lịch, thành công cá nhân. Kinh Thánh cảnh báo: “Vì sự sống của người nào há không cốt ở của cải mình dư dật đâu?” (Lu-ca 12:15) và dạy chúng ta tìm kiếch Nước Đức Chúa Trời trước hết (Ma-thi-ơ 6:33). Một bảng chỉ có các mục tiêu tự tôn, tự lợi là nguy hiểm về mặt thuộc linh.
• Thay Thế Sự Cầu Nguyện và Nương Cậy: Nguy cơ là người ta tin cậy vào “sức mạnh của hình ảnh” trên bảng hơn là tin cậy vào chính Đức Chúa Trời. Điều này biến Bảng Tầm Nhìn thành một thứ bùa hộ mệnh, một công cụ ma thuật hơn là một công cụ hỗ trợ. Đức tin của chúng ta đặt nơi Đấng Christ, không phải nơi một phương pháp (Giê-rê-mi 17:5-8).
• Gây Thất Vọng và Mặc Cảm Tội Lỗi: Nếu các mục tiêu không thành hiện thực (dù có thể không phải ý Chúa), nó có thể dẫn đến sự thất vọng, nghi ngờ đức tin, hoặc cảm giác mình không đủ “tin” hay “hình dung” đúng cách. Điều này đi ngược lại với sự bình an và ân điển trong Chúa.

Vậy, một Cơ Đốc nhân có thể tiếp cận khái niệm này cách lành mạnh không? Câu trả lời là CÓ, nếu chúng ta biến nó thành một công cụ để củng cố đức tin và sự vâng lời, chứ không phải thay thế chúng. Dưới đây là các bước thực hành:

1. Nền Tảng: Cầu Nguyện và Tìm Kiếm Ý Chúa Trước: Đừng bắt đầu bằng việc cắt dán hình ảnh. Hãy bắt đầu trong sự cầu nguyện, xin Chúa Thánh Linh soi sáng. Dành thời gian đọc Kinh Thánh để biết rõ ý muốn Ngài (Rô-ma 12:2). Hãy hỏi: “Lạy Chúa, Ngài muốn con trở nên người như thế nào? Ngài muốn con sử dụng thì giờ, tài năng, nguồn lực của con cho điều gì? Đâu là những ưu tiên của Nước Trời trong đời sống con?”

2. Xác Định Các Lĩnh Vực Theo Thứ Tự Ưu Tiên Của Kinh Thánh: Thay vì các mục tiêu thế tục, hãy lập “bảng” xoay quanh các lĩnh vực: - Mối Quan Hệ Với Chúa: Hình ảnh gợi nhớ về sự cầu nguyện, đọc Kinh Thánh, thờ phượng. Câu gốc: Thi Thiên 42:1. - Đời Sống Nhân Cách và Thánh Khiết: Hình ảnh thể hiện các trái Thánh Linh (Ga-la-ti 5:22-23): yêu thương, vui mừng, nhịn nhục... - Gia Đình và Các Mối Quan Hệ: Hình ảnh về sự hòa thuận, tha thứ, gây dựng. Câu gốc: Ê-phê-sô 5:22-6:4. - Chức Vụ và Sự Phục Vụ: Hình ảnh về việc chia sẻ Tin Lành, phục vụ Hội Thánh, giúp đỡ người nghèo. Câu gốc: Ma-thi-ơ 28:19-20. - Công Việc và Tài Chính (với tư cách quản gia): Hình ảnh về lao động chăm chỉ, trung tín, dư dật để dâng hiến và giúp đỡ. Câu gốc: I Cô-rinh-tô 4:2, II Cô-rinh-tô 9:7. - Sức Khỏe (quản lý thân thể Chúa ban): Hình ảnh về thể dục, ăn uống lành mạnh. Câu gốc: I Cô-rinh-tô 6:19-20.

3. Ghi Chép Lời Chúa và Lời Hứa: Hãy để Kinh Thánh chiếm ưu thế trên bảng của bạn. Dán những câu Kinh Thánh hứa và mệnh lệnh liên quan đến các lĩnh vực trên. Điều này đảm bảo “tầm nhìn” của bạn được xây dựng trên Lời vững chắc, không phải cảm xúc chóng qua.

4. Thái Độ Đúng: “Nếu Chúa Muốn” (Deo Volente): Hãy viết cụm từ “Nếu Chúa muốn” (Gia-cơ 4:15) hoặc “Ý Cha được nên” ngay trên đỉnh bảng. Đây là lời tuyên bố khiêm nhường rằng mọi kế hoạch đều được đặt dưới chủ quyền của Đức Chúa Trời.

5. Sử Dụng Như Công Cụ Cầu Nguyện, Không Phải Bùa Chú: Đừng chỉ nhìn vào bảng và “tin”. Hãy dùng nó làm đề cương cầu nguyện hàng ngày. Khi nhìn thấy hình ảnh về đời sống cầu nguyện, hãy dừng lại và cầu nguyện ngay. Khi thấy hình ảnh về sự phục vụ, hãy cầu xin Chúa mở cơ hội.

6. Linh Hoạt và Phó Thác: Nếu theo thời gian, bạn nhận ra một số mục tiêu không còn phù hợp hoặc Chúa dẫn dắt theo hướng khác, hãy sẵn sàng thay đổi bảng. Nó là công cụ phục vụ bạn trong mối quan hệ với Chúa, chứ không phải điều bạn nô lệ vào.

“Bảng Tầm Nhìn” tự thân nó không xấu cũng không thánh. Vấn đề nằm ở tâm lý đằng sau và nội dung của nó. Khi được xây dựng trên nền tảng cầu nguyện, Lời Chúa, với mục đích tôn vinh Đức Chúa Trời và phát triển nhân cách Christ, nó có thể trở thành một công cụ hữu ích để nhắc nhở, tập trung và kích thích hành động đức tin. Tuy nhiên, nếu nó trở thành một biểu tượng của chủ nghĩa tự tôn, thuyết duy tâm lý mê tín, hay sự tham lam vật chất, thì nó đi ngược lại với tinh thần của Phúc Âm.

Cuối cùng, là Cơ Đốc nhân, “Bảng Tầm Nhìn” vĩ đại nhất của chúng ta đã được Đức Chúa Trời ban cho: chính Lời Kinh Thánh. Trong đó, Ngài đã vẽ nên hình ảnh rõ ràng về con người chúng ta phải trở nên trong Đấng Christ (Rô-ma 8:29), về sự kêu gọi và chức vụ (Ê-phê-sô 2:10), và về hy vọng vinh quang đời đời (Khải Huyền 21-22). Hãy để Lời Ngài là tấm bảng định hình mọi ước mơ, kế hoạch và tầm nhìn của chúng ta. Hãy sống với thái độ của Sứ đồ Phao-lô: “Tôi chạy thẳng đến cùng đích, để giựt giải về sự kêu gọi trên trời của Đức Chúa Trời trong Đức Chúa Jêsus Christ” (Phi-líp 3:14).

Ước mong mỗi chúng ta luôn có một “sự hiện thấy” (chazon) từ nơi Chúa, và dùng mọi công cụ cách khôn ngoan để sống và theo đuổi tầm nhìn đó cho vinh hiển Ngài.