Những câu Kinh Thánh nào nói về sự tranh cãi?

Trong hành trình đức tin, mối tương giao giữa con người với nhau không thể tránh khỏi những lúc bất đồng, xung đột. Kinh Thánh, với sự khôn ngoan thần thượng, không lảng tránh thực tế này nhưng cung cấp một cái nhìn xuyên suốt, từ cảnh báo về sự nguy hiểm của tranh cãi cho đến con đường hòa giải và bình an. Bài nghiên cứu này sẽ khảo sát toàn diện những câu Kinh Thánh nói về sự tranh cãi, phân tích nguyên văn, bối cảnh và đúc kết những bài học thiết thực cho đời sống Cơ Đốc nhân ngày nay.

I. Định Nghĩa Và Bản Chất Của Sự Tranh Cãi Theo Kinh Thánh

Trong tiếng Hê-bơ-rơ (Cựu Ước), từ "tranh cãi" thường xuất phát từ gốc **רִיב** (riv), mang nghĩa kiện tụng, tranh luận, cãi cọ. Trong tiếng Hy Lạp (Tân Ước), từ chính được dùng là **ἔρις** (eris), chỉ về sự tranh đua, gây gổ, bất hòa (Galatians 5:20). Từ ngữ này mô tả một trạng thái đối nghịch, xung đột về quan điểm, lợi ích hoặc ý chí, thường dẫn đến sự chia rẽ và tổn thương.

Kinh Thánh phân biệt giữa việc "biện luận cho đạo" (Jude 1:3) một cách ôn hòa, có cơ sở, với thứ "tranh cãi vô ích" xuất phát từ lòng kiêu ngạo và xác thịt. Sứ đồ Phao-lô khuyên Ti-mô-thê: "Hãy tránh sự cãi lẫy về lời nói, sự đó chẳng ích gì, chỉ hại cho kẻ nghe mà thôi" (2 Timothy 2:14).

II. Những Câu Kinh Thánh Cảnh Báo Về Sự Tranh Cãi

Sách Châm Ngôn, kho tàng khôn ngoan thực tiễn, có rất nhiều lời cảnh tỉnh mạnh mẽ:

• Châm Ngôn 13:10: "Sự kiêu ngạo chỉ sanh ra điều cãi lộn; Nhưng sự khôn ngoan ở với người chịu lời khuyên dạy." Câu này chỉ rõ nguồn cội của mọi sự tranh cãi: lòng kiêu ngạo. Ngược lại, tấm lòng khiêm nhường, chịu nghe lời khuyên dẫn đến sự khôn ngoan và hòa thuận.
• Châm Ngôn 17:14: "Khởi sự tranh cạnh khác nào mở một cống nước; Vậy, hãy thôi đi trước khi đi đến đấu lý." Hình ảnh so sánh sống động: tranh cãi như một dòng nước lũ, một khi đã khơi mở thì rất khó kiểm soát. Lời khuyên là hãy dừng lại ngay từ đầu.
• Châm Ngôn 20:3: "Điều vinh hiển cho người ta là ở tránh khỏi sự tranh cạnh; Nhưng kẻ ngu muội cứ phạm đến điều ấy." Tránh được tranh cãi là một biểu hiện của sự trưởng thành và khôn ngoan, được xem là "vinh hiển".
• Châm Ngôn 26:20-21: "Ở đâu không có củi, thì lửa tắt; Đâu không có kẻ mách giảng, thì sự cãi lộn yên đi. Than cháy đỏ để nung củi, lửa bùng lên, cũng vậy kẻ hay tranh cạnh nổi giận để thêm sự bất hòa." Đoạn này vạch trần "chất xúc tác" cho tranh cãi: những lời mách giảng, thêm mắm thêm muối. Người có tánh hay gây gổ giống như người thổi bùng ngọn lửa.

Trong Tân Ước, các sứ đồ liên tục cảnh báo về tác hại của tranh cãi trong Hội Thánh:

• Rô-ma 13:13: Phao-lô kêu gọi: "Chúng ta hãy ăn ở một cách ngay thẳng như giữa ban ngày. Chớ nộp mình vào sự quá độ và say sưa, buông tuồng và bậy bạ, rầy rà và ghen ghét." Ở đây, "rầy rà" (từ Hy Lạp **ἔρις** - eris) được xếp chung với những tội lỗi nghiêm trọng khác của xác thịt.
• 1 Cô-rinh-tô 3:3: Phao-lô quở trách Hội Thánh Cô-rinh-tô vì sự chia rẽ: "Vì các ngươi hãy còn thuộc về xác thịt. Bởi chưng giữa các ngươi có sự ghen tương tranh cạnh, nào các ngươi lại chẳng thuộc về xác thịt, và ăn ở như người đời sao?" Tranh cãi là bằng chứng rõ ràng của đời sống "theo xác thịt", trái ngược với đời sống thuộc linh.

III. Nguyên Nhân Sâu Xa Của Sự Tranh Cãi

Kinh Thánh không chỉ dừng ở hành vi bề ngoài, mà đào sâu đến tận gốc rễ trong lòng người:

• Gia-cơ 4:1-2: Đây là phân đoạn then chốt: "Bởi đâu có chiến tranh, bởi đâu có sự tranh cạnh trong anh em? Há chẳng phải bởi sự tư dục chiến đấu trong chi thể của anh em sao? Anh em tham muốn mà không được, anh em giết người; anh em ghen ghét mà không được điều mình ước, anh em tranh chiến đánh nhau." Sứ đồ Gia-cơ chỉ ra chuỗi nguyên nhân: Tư dục (ἡδονή - hēdonē, lòng ham muốn ích kỷ) -> Tham muốn không được -> Ghen ghét -> Tranh chiến, đánh nhau. Tranh cãi bắt nguồn từ những ham muốn vị kỷ không được thỏa mãn trong lòng.
• Châm Ngôn 28:25: "Kẻ nào có lòng kiêu ngạo giục sự tranh cạnh; Nhưng kẻ nào tin cậy Đức Giê-hô-va sẽ được no nê." Lòng kiêu ngạo và thiếu lòng tin cậy Chúa là mảnh đất màu mỡ cho tranh cãi phát triển.

IV. Hậu Quả Tai Hại Của Sự Tranh Cãi

Kinh Thánh không hề xem nhẹ những hệ lụy do tranh cãi gây ra:

• Phá hủy mối tương giao: "Một lời nói phải thì khỏi buồn rầu; Nhưng lời lẽ cứng cỏi khiến giận dữ nổi lên... Lời đáp êm dịu làm nguôi cơn giận; Còn lời xẳng xớm trêu thạnh nộ thêm." (Châm Ngôn 15:1, 15:18). Tranh cãi làm tổn thương tình bằng hữu, phá vỡ sự hiệp một trong Hội Thánh.
• Cản trở sự cầu nguyện: "Đàn ông, hễ đâu đây cũng phải giơ tay thánh sạch lên mà cầu nguyện, chớ có sự giận dữ và tranh cạnh." (1 Timothy 2:8). Mối tương giao đứt đoạn với anh em sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến mối tương giao với Chúa.
• Làm chướng ngại cho chức vụ và chứng đạo: Sự tranh cãi giữa vòng tín đồ khiến người ngoài vấp phạm và làm lu mờ tình yêu thương vốn là dấu hiệu của môn đồ Chúa (Giăng 13:35).

V. Giải Pháp Của Kinh Thánh: Từ Tranh Cãi Đến Hòa Thuận

Ân điển của Chúa không chỉ vạch ra tội lỗi mà còn mở ra con đường giải cứu:

• Lấy Khiêm Nhường Thay Cho Kiêu Ngạo: "Chớ làm sự chi vì lòng tranh cạnh hoặc vì hư vinh, nhưng hãy khiêm nhường, coi người khác như tôn trọng hơn mình." (Phi-líp 2:3). Đây là nguyên tắc nền tảng: đánh bại sự tranh cạnh bằng lòng khiêm nhường và sự tôn trọng.
• Lắng Nghe Trước Khi Đáp Lại: "Người khôn ngoan làm thinh cho đến kỳ thuận tiện; Nhưng kẻ ngu muội cứ nói luôn." (Châm Ngôn 17:28, xem thêm Gia-cơ 1:19). Thói quen lắng nghe chậm rãi, trọn vẹn là một vũ khí mạnh mẽ để dập tắt tranh cãi.
• Tìm Kiếm Sự Hòa Thuận và Gây Dựng: "Vậy chúng ta hãy tìm cách làm nên sự hòa thuận và sự gây dựng cho nhau." (Rô-ma 14:19). Mục tiêu của chúng ta không phải là thắng cuộc tranh luận, mà là gây dựng đức tin và mối tương giao.
• Nhường Bước và Tha Thứ: "Hãy ở với nhau cách nhân từ, đầy dẫy lòng thương xót, tha thứ nhau như Đức Chúa Trời đã tha thứ anh em trong Đấng Christ vậy." (Ê-phê-sô 4:32). Sự tha thứ phá vỡ vòng xoáy của sự trả đũa và tranh cãi.
• Hướng Lòng Về Chúa Và Sự Công Bình Của Ngài: Thay vì tranh cãi để bảo vệ quyền lợi cá nhân, chúng ta được kêu gọi: "Hỡi kẻ rất yêu dấu của tôi, chính anh em hãy tránh khỏi điều đó. Hãy tìm sự công bình, đức tin, tình yêu, hòa thuận, với kẻ lấy lòng tinh sạch cầu khẩn Chúa." (2 Timothy 2:22).

VI. Ứng Dụng Thực Tiễn Trong Đời Sống Cơ Đốc Nhân

Dựa trên nền tảng Kinh Thánh, chúng ta có thể áp dụng những bước cụ thể:

1. Tự Kiểm Lòng Mình: Trước khi đối diện với người khác, hãy dừng lại và tự hỏi: "Động cơ sâu xa trong lòng tôi là gì? Có phải là lòng kiêu ngạo, sự ích kỷ, hay ham muốn được công nhận không?" (Thi Thiên 139:23-24).
2. Chọn Thời Điểm Và Cách Thức Khôn Ngoan: "Lời nói phải thì theo kỳ thuận tiện, tốt đẹp biết bao!" (Châm Ngôn 15:23). Có những lúc im lặng là vàng, và có những lúc cần nói ra với tấm lòng yêu thương, xây dựng (Ê-phê-sô 4:15).
3. Tập Trung Vào Giải Pháp, Không Phải Đổ Lỗi: Thay vì nói "Anh đã sai", hãy thử nói "Chúng ta cùng giải quyết vấn đề này thế nào?" Hãy nhìn về phía trước hơn là khơi lại quá khứ.
4. Nhờ Đến Sự Giúp Đỡ Của Người Thứ Ba: Nếu xung đột không thể giải quyết, đừng ngần ngại tìm đến sự giúp đỡ của một anh chị em trưởng thành trong đức tin hoặc người chăn bầy, với tinh thần vâng theo Ma-thi-ơ 18:15-17.
5. Ưu Tiên Mối Tương Giao Hơn Cái Tôi: Luôn đặt câu hỏi: "Điều gì quan trọng hơn: được đúng, hay được mối tương giao?" Thường thì, giữ gìn tình yêu thương của Đấng Christ còn quý giá hơn chiến thắng trong một cuộc tranh cãi.

Kết Luận

Sự tranh cãi là biểu hiện của bản chất tội lỗi cũ, nhưng qua Đấng Christ, chúng ta được ban cho Thánh Linh và Lời Ngài để sống một đời sống mới đầy sự hòa thuận và yêu thương. Kinh Thánh không chỉ liệt kê những câu cảnh báo về sự tranh cãi, mà quan trọng hơn, chỉ cho chúng ta con đường thoát ra: con đường của sự khiêm nhường, lắng nghe, tha thứ và tìm kiếm sự gây dựng. Ước mong mỗi chúng ta, khi đối diện với những mầm mống của sự tranh cãi, sẽ biết nhìn lên Chúa Giê-xu, "Đấng gánh tội lỗi chúng ta trong thân thể Ngài trên cây gỗ, hầu cho chúng ta là kẻ đã chết về tội lỗi, được sống cho sự công bình" (1 Phi-e-rơ 2:24), và nhờ đó, có đủ năng lực để sống trong sự bình an mà Ngài đã hứa ban.