Novena là gì?

Trong hành trình thuộc linh của nhiều tín hữu, đặc biệt trong truyền thống Công giáo La Mã, thuật ngữ "Novena" thường xuất hiện như một hình thức cầu nguyện đặc biệt. Tuy nhiên, đối với cộng đồng Tin Lành, đây là một khái niệm cần được xem xét dưới ánh sáng duy nhất của Lời Đức Chúa Trời—Kinh Thánh. Bài nghiên cứu này sẽ tìm hiểu nguồn gốc, thực hành của Novena và quan trọng hơn, đối chiếu nó với sự dạy dỗ tinh tuyền của Kinh Thánh về sự cầu nguyện, từ đó rút ra những nguyên tắc nền tảng cho đời sống cầu nguyện của một Cơ Đốc nhân tin theo Phúc Âm thuần túy.

Novena (từ tiếng Latinh "novem", nghĩa là "chín") là một hình thức cầu nguyện công khai hoặc riêng tư được thực hiện liên tục trong chín ngày, hoặc chín tuần (mỗi tuần một lần trong chín tuần), với một ý nguyện đặc biệt. Mục đích thường là để cầu xin ơn phúc, chuẩn bị cho một lễ trọng, hoặc tưởng niệm một biến cố nào đó. Thực hành này phổ biến trong truyền thống Công giáo La Mã, thường hướng đến Đức Mẹ Maria hoặc các thánh, với niềm tin rằng sự chuyển cầu của các đấng ấy có hiệu quả đặc biệt.

Về nguồn gốc, một số học giả cho rằng Novena có liên hệ với các tập tục ngoại giáo thời cổ đại, nơi có các nghi lễ kéo dài chín ngày cho người chết. Truyền thống Công giáo thường viện dẫn sự kiện các môn đồ cùng Đức Mẹ Maria cầu nguyện chín ngày trong phòng cao (từ lúc Chúa Giê-xu thăng thiên đến lễ Ngũ Tuần) như một hình mẫu đầu tiên (Công vụ 1:12-14). Tuy nhiên, sự diễn giải này cần được xem xét kỹ lưỡng dưới ánh sáng của toàn bộ phân đoạn Kinh Thánh.

Chúng ta hãy cùng nghiên cứu phân đoạn thường được trích dẫn:

"Bấy giờ, các người đó từ núi gọi là ô-li-ve trở về thành Giê-ru-sa-lem; núi ấy cách thành Giê-ru-sa-lem một quãng đường đi ngày Sa-bát. Khi đã về đến, bèn lên một cái phòng cao là nơi Phi-e-rơ, Giăng, Gia-cơ, Anh-rê, Phi-líp, Thô-ma, Ba-thê-lê-my, Ma-thi-ơ, Gia-cơ con của A-phê, Si-môn Xê-lốt, và Giu-đe con của Gia-cơ thường ở. Hết thảy những người đó bền lòng đồng một ý mà cầu nguyện với các người đàn bà, và Ma-ri là mẹ Đức Chúa Jêsus, cùng anh em Ngài." (Công vụ 1:12-14, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925)

Phân tích từ ngữ và bối cảnh cho thấy:

• Không có mệnh lệnh hay khuôn mẫu về "chín ngày": Kinh Thánh không ghi lại Chúa Giê-xu hay các sứ đồ truyền dạy phải cầu nguyện đúng chín ngày. Con số chín ngày (từ thăng thiên đến Ngũ Tuần) là một sự kiện lịch sử do sự sắp đặt chủ quyền của Đức Chúa Trời, không phải là một nghi thức tôn giáo được thiết lập.
• Mục đích của sự chờ đợi: Họ tụ họp không phải để "xin ơn" theo ý mình, mà để vâng theo mệnh lệnh của Chúa: "Hãy chờ đợi điều Cha đã hứa" (Công vụ 1:4). Trọng tâm là sự vâng phục và mong đợi Lời Hứa (Đức Thánh Linh).
• Đối tượng cầu nguyện: Câu 14 ghi rõ họ "cầu nguyện" (proskarterountes homothumadon trong tiếng Hy Lạp, nghĩa là "bền đỗ, gắn bó cùng nhau"). Kinh Thánh không nói họ cầu nguyện với hay qua Đức Mẹ Maria, mà họ cầu nguyện cùng với bà và những người khác. Maria ở đây được nhắc đến như một thành viên của cộng đồng cầu nguyện, không phải là đấng chuyển cầu hay trung gian.
• Bản chất của sự cầu nguyện: Đây là sự cầu nguyện chung, hiệp một, bền đỗ (proskartereō) – một đặc tính quan trọng của Hội Thánh đầu tiên (Công vụ 2:42).

Như vậy, việc sử dụng Công vụ 1 để biện minh cho nghi thức Novena là một sự suy diễn vượt quá ý nghĩa nguyên thủy của văn bản. Kinh Thánh không thiết lập Novena như một phương thức cầu nguyện có hiệu lực đặc biệt.

Nền tảng của đức tin Tin Lành là sự xưng công bình bởi đức tin duy nơi Chúa Cứu Thế Giê-xu (Rô-ma 3:22-24). Điều này dẫn đến một giáo lý then chốt về sự cầu nguyện:

1. Chỉ Có Một Đấng Trung Gian:

"Vì chỉ có một Đức Chúa Trời, và chỉ có một Đấng Trung gian ở giữa Đức Chúa Trời và loài người, tức là Đức Chúa Jêsus Christ, là người." (1 Ti-mô-thê 2:5)

Danh xưng mesitēs (Trung Gian) chỉ được Kinh Thánh dành riêng cho Chúa Giê-xu Christ. Ngài là Đấng duy nhất có thể đứng giữa Đức Chúa Trời thánh khiết và con người tội lỗi, vì Ngài vừa là Đức Chúa Trời trọn vẹn, vừa là người trọn vẹn, và là của lễ chuộc tội hoàn hảo (Hê-bơ-rơ 9:15). Do đó, cầu nguyện với bất kỳ ai khác ngoài Chúa Cha, nhân danh Chúa Con, bởi quyền năng Chúa Thánh Linh, là một sự phủ nhận thân vị và công lao độc nhất của Đấng Christ.

2. Cầu Nguyện Nhân Danh Chúa Giê-xu:

"Các ngươi nhơn danh ta mà cầu xin điều chi mặc dầu, ta sẽ làm cho, để Cha được sáng danh nơi Con. Nếu các ngươi nhơn danh ta mà cầu xin điều chi, ta sẽ làm cho." (Giăng 14:13-14)

Chúa Giê-xu dạy rõ ràng rằng quyền năng và sự tiếp nhận lời cầu nguyện của chúng ta dựa trên danh Ngài (onoma), tức là thẩm quyền, bản tính và công lao của Ngài, chứ không dựa trên số ngày, công đức, hay sự chuyển cầu của bất kỳ thụ tạo nào.

3. Vai Trò của Thánh Linh trong Sự Cầu Nguyện:

"Đức Thánh Linh cũng vậy, Ngài giúp cho sự yếu đuối chúng ta. Vì chúng ta chẳng biết sự mình phải xin đặng cầu nguyện cho xứng đáng; nhưng chính Đức Thánh Linh lấy sự thở than không thể nói ra được mà cầu khẩn thay cho chúng ta." (Rô-ma 8:26)

Đấng giúp đỡ chúng ta trong sự cầu nguyện chính là Đức Thánh Linh, Đấng ngự trong lòng mỗi tín hữu (1 Cô-rinh-tô 6:19). Chúng ta không cần một chuỗi ngày cầu nguyện có tính nghi thức bên ngoài để được Chúa nghe, vì chính Thánh Linh của Đức Chúa Trời đang cầu thay cho chúng ta.

4. Sự Cầu Thay của Đấng Christ:

"Ấy vậy, Ngài có thể cứu toàn vẹn những kẻ nhờ Ngài mà đến gần Đức Chúa Trời, vì Ngài hằng sống để cầu thay cho những kẻ ấy." (Hê-bơ-rơ 7:25)

Sự cầu thay (entugchanō) của Chúa Giê-xu ở bên hữu Đức Chúa Trời là sự cầu thay hiệu quả và đầy đủ nhất. Niềm tin của chúng ta đặt nơi sự cầu thay không ngừng và hoàn hảo của Ngài, chứ không phải nơi sự cầu thay bất toàn của những con người đã qua đời.

Từ quan điểm Kinh Thánh, việc thực hành Novena (với mục đích cầu xin qua sự chuyển cầu của thánh) mang theo những mối nguy:

• Vi Phạm Điều Răn Thứ Nhất: "Trước mặt Ta, ngươi chớ có các thần khác" (Xuất Ê-díp-tô Ký 20:3). Việc dâng lời cầu nguyện—vốn là hành vi thờ phượng tối cao—cho một thụ tạo, dù là Maria hay các thánh, là sự chia sẻ sự thờ phượng chỉ thuộc về một mình Đức Chúa Trời.
• Phủ Nhận Sự Đầy Đủ của Christ: Hàm ý rằng sự chuyển cầu của Chúa Giê-xu là chưa đủ và cần được bổ sung bởi các "thánh" khác, là một sự xúc phạm đến thân vị và công tác trọn vẹn của Đấng Cứu Rỗi.
• Rơi Vào Sự Mê Tín và Nghi Lễ: Tin rằng việc lặp lại lời cầu nguyện trong một số ngày nhất định sẽ mang lại hiệu quả ma thuật hoặc ép buộc Đức Chúa Trời phải đáp lời, trái ngược với tinh thần "xin ý Cha được nên" (Ma-thi-ơ 6:10) và lời cảnh báo của Chúa về sự lặp lại vô ý thức (Ma-thi-ơ 6:7).

Thay vì tập trung vào các nghi thức, Lời Chúa mời gọi chúng ta xây dựng một đời sống cầu nguyện sống động, dựa trên mối quan hệ con thảo với Cha Thiên Thượng.

1. Cầu Nguyện Trong Mọi Hoàn Cảnh, Mọi Lúc:

"Hãy cầu nguyện không thôi... vì ấy là ý muốn của Đức Chúa Trời trong Đức Chúa Jêsus Christ đối với anh em." (1 Tê-sa-lô-ni-ca 5:17-18)

Đời sống cầu nguyện của Cơ Đốc nhân không bị giới hạn trong chín ngày, mà là một thái độ liên tục, một sự tương giao thường xuyên với Chúa trong mọi sự.

2. Cầu Nguyện Hiệp Một và Bền Đỗ: Chúng ta học theo gương của Hội Thánh đầu tiên: hiệp một (homothumadon) và bền đỗ (proskartereō) trong lời cầu nguyện (Công vụ 1:14; 2:42). Điều này có thể thực hiện qua các buổi nhóm lại cầu nguyện chung của Hội Thánh địa phương, nơi mọi người cùng cầu xin cho các nhu cầu và công việc Chúa.

3. Cầu Nguyện với Đức Tin Nơi Lời Hứa của Chúa:

"Nếu các ngươi cứ ở trong ta, và những lời ta ở trong các ngươi, hãy cầu xin mọi điều mình muốn, thì sẽ được điều đó." (Giăng 15:7)

Chìa khóa của sự cầu nguyện được nhậm không phải là số lần lặp lại, mà là sự ở trong Christ và để Lời Ngài ở trong chúng ta. Sự cầu nguyện hiệu quả bắt nguồn từ một đời sống kết hợp mật thiết với Chúa và được Lời Ngài uốn nắn.

4. Sử Dụng Thì Giờ Cố Định để Tĩnh Nguyện: Mặc dù chống lại nghi lễ, Kinh Thánh khuyến khích sự kỷ luật trong tương giao với Chúa. Đa-vít cầu nguyện ban sáng, trưa và chiều (Thi thiên 55:17). Đa-ni-ên cầu nguyện ba lần mỗi ngày (Đa-ni-ên 6:10). Chúng ta có thể dành thì giờ cố định mỗi ngày để đọc Kinh Thánh, cầu nguyện, tạ ơn và trình dâng mọi nhu cầu lên Cha, trong danh Chúa Giê-xu.

Novena, như một nghi thức tôn giáo với trọng tâm là cầu nguyện qua sự chuyển cầu của các thánh trong một khoảng thời gian cố định, không có nền tảng trong giáo lý Kinh Thánh. Ngược lại, Kinh Thánh dạy chúng ta rằng:

• Chúa Giê-xu Christ là Đấng Trung Gian DUY NHẤT giữa Đức Chúa Trời và loài người.
• Chúng ta được phép và được khuyến khích đến thẳng với Ngôi Cha, nhân danh Chúa Giê-xu.
• Chúa Thánh Linh là Đấng giúp đỡ và cầu thay cho chúng ta trong sự cầu nguyện.
• Sự cầu nguyện hiệu quả dựa trên mối tương giao sống động với Christ và đức tin nơi Lời Ngài, chứ không dựa trên công thức, nghi lễ hay thời gian biểu ma thuật.

Ước mong mỗi chúng ta, là những người tin theo Phúc Âm thuần khiết, luôn "bền đỗ... trong sự cầu nguyện" (Rô-ma 12:12), xây dựng một đời sống cầu nguyện cá nhân và Hội Thánh phong phú, luôn hướng về Cha trên trời, qua Con yêu dấu của Ngài, và bởi quyền năng của Thánh Linh. Hãy can đảm từ bỏ mọi tập tục làm lu mờ sự vinh hiển độc tôn của Đấng Christ, và bám chặt lấy Lời hằng sống của Đức Chúa Trời.