Những câu Kinh Thánh nào nói về tính cách?

Trong hành trình đức tin, việc hình thành và biến đổi tính cách Cơ Đốc là một trong những dấu hiệu rõ rệt nhất của sự tái sinh và sự tể trị của Đức Thánh Linh. Khác với quan niệm thế gian coi tính cách là bẩm sinh hay kết quả của môi trường, Kinh Thánh trình bày tính cách như một công trình được Đức Chúa Trời tạo dựng, bị tội lỗi làm hư hoại, và được Đấng Christ phục hồi, biến đổi bởi quyền năng của Ngài. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào nền tảng Kinh Thánh về tính cách, khám phá những nguyên tắc, mẫu mực và lời hứa về sự biến đổi mà Chúa dành cho con cái Ngài.

Kinh Thánh mở đầu bằng chân lý nền tảng: "Đức Chúa Trời dựng nên loài người như hình Ngài... loài người được dựng nên giống như hình Đức Chúa Trời" (Sáng Thế Ký 1:27). Từ "hình" (tiếng Hê-bơ-rơ: tselem) và "giống" (demuth) không chỉ nói về thuộc thể, mà quan trọng hơn là về thuộc linh—phản chiếu những thuộc tính đạo đức của Đức Chúa Trời như sự thánh khiết, công bình, yêu thương và khôn ngoan. Tính cách nguyên thủy của A-đam là hoàn hảo, có khả năng giao thông trọn vẹn với Đức Chúa Trời và cai quản công trình sáng tạo trong sự vâng phục.

Tuy nhiên, sự sa ngã đã làm bẻ cong hình ảnh Đức Chúa Trời trong con người. Bản tính tội lỗi đã làm méo mó mọi khía cạnh của tính cách. Sứ đồ Phao-lô mô tả tình trạng hư hoại này: "Chẳng có một người công bình nào hết, chẳng có một người hiểu biết, chẳng có một người tìm kiếm Đức Chúa Trời... miệng chúng nó đầy những lời nguyền rủa và cay đắng" (Rô-ma 3:10-14). Tính cách tự nhiên của con người, dù biểu hiện ra ngoài có vẻ "tốt", đều bị nhiễm tội và không đạt tiêu chuẩn vinh hiển của Đức Chúa Trời (Rô-ma 3:23).

Tin Mừng trọng tâm nằm ở chỗ: Đức Chúa Trời không chỉ tha tội mà còn tái tạo tính cách chúng ta. Qua sự chết và sống lại của Chúa Giê-xu, chúng ta được sinh lại (Giăng 3:3) và trở nên "tạo vật mới" (2 Cô-rinh-tô 5:17). Công cụ chính cho sự biến đổi này là Đức Thánh Linh, Đấng ngự trong lòng tín hữu. Phao-lô liệt kê chín phương diện của tính cách Cơ Đốc được gọi là "trái của Thánh Linh" (Ga-la-ti 5:22-23).

Chúng ta hãy xem xét kỹ từng "trái" này, bắt nguồn từ tiếng Hy Lạp:

• Yêu thương (agapē): Không phải tình cảm nhất thời, mà là tình yêu hy sinh, có chủ đích, bắt nguồn từ chính Đức Chúa Trời (1 Giăng 4:7). Đây là nền tảng cho mọi nhân đức khác.
• Vui mừng (chara): Niềm vui siêu nhiên, bất chấp hoàn cảnh, vì được xưng công bình và có hy vọng đời đời (Phi-líp 4:4).
• Bình an (eirēnē): Sự bình an toàn diện với Đức Chúa Trời (Rô-ma 5:1), sự bình an trong tâm trí và với người khác.
• Nhịn nhục (makrothymia): Khả năng chịu đựng lâu dài trước sự khiêu khích hoặc đau khổ mà không trả thù, phản chiếu sự nhịn nhục của chính Chúa (2 Phi-e-rơ 3:9).
• Nhân từ (chrēstotēs): Lòng tốt, sự tử tế chủ động, dịu dàng trong cách cư xử (Ê-phê-sô 4:32).
• Hiền lành (agathōsynē): Lòng tốt tích cực hướng đến việc làm ích cho người khác, không chỉ là không làm ác.
• Trung tín (pistis): Sự trung tín, đáng tin cậy, và lòng trung thành (Lu-ca 16:10).
• Mềm mại (prautēs): Sự nhu mì, khiêm nhường, không cố chấp. Đây là đức tính của Môi-se (Dân Số Ký 12:3) và chính Chúa Giê-xu (Ma-thi-ơ 11:29).
• Tiết độ (enkrateia): Khả năng tự chủ, làm chủ những ham muốn và dục vọng của xác thịt (1 Cô-rinh-tô 9:25).

Phao-lô kết luận: "Đối với những sự đó, không có luật pháp nào cấm hết" (Ga-la-ti 5:23). Một tính cách mang đầy trái Thánh Linh sẽ tự nhiên vượt trên mọi đòi hỏi tiêu cực của luật pháp.

Ngoài chín trái Thánh Linh, các sách Tân Ước cung cấp nhiều danh sách và lời dạy cụ thể về những tính cách cần mặc lấy và từ bỏ.

A. Tính Cách Cần Mặc Lấy (Nhân Đức Cơ Đốc):

• Các Đức Tín của Sự Sống Đạo: 2 Phi-e-rơ 1:5-7 liệt kê một chuỗi nhân đức bổ sung cho nhau: đức tin, nhân đức, sự học thức, tiết độ, nhịn nhục, tin kính, tình yêu anh em, và tình yêu. Đây là một tiến trình tăng trưởng chủ động "thêm cho" (epichorēgeō - cung ứng dồi dào) dựa trên nền tảng ân điển.
• Lòng Thương Xót, Nhân Từ, Khiêm Nhường, Mềm Mại, Nhịn Nhục: Đây là bộ "y phục" mà những người được chọn của Đức Chúa Trời phải mặc lấy (Cô-lô-se 3:12).
• Sự Khôn Ngoan Từ Trên: Gia-cơ 3:17 mô tả tính cách của sự khôn ngoan thật: "thật sự, đầy dẫy lòng thương xót và bông trái lành, không có sự hai lòng và giả hình".

B. Tính Cách Cần Từ Bỏ (Công Việc Của Xác Thịt):

Trước khi liệt kê trái Thánh Linh, Phao-lô đã cảnh báo về "công việc của xác thịt" (Ga-la-ti 5:19-21), bao gồm những tính cách tội lỗi như: gian dâm, ô uế, phóng đãng, thờ hình tượng, phù phép, thù oán, tranh đấu, ghen ghét, buồn giận, cãi lẫy, bất bình, bè đảng, ganh gổ, say sưa, chè chén... Ông kết luận nghiêm khắc: "những kẻ phạm các việc thể ấy sẽ không hưởng được nước Đức Chúa Trời đâu".

Chúa Giê-xu Christ không chỉ là Đấng Cứu Rỗi mà còn là khuôn mẫu toàn hảo cho tính cách Cơ Đốc. Phi-e-rơ kêu gọi: "Ấy chính Đấng Christ đã chịu khổ vì anh em, để lại cho anh em một gương, hầu cho anh em noi dấu chơn Ngài" (1 Phi-e-rơ 2:21).

Chúng ta thấy nơi Ngài:
- Sự khiêm nhường và vâng phục: "Ngài đã tự hạ mình, vâng phục cho đến chết, thậm chí chết trên cây thập tự" (Phi-líp 2:8).
- Lòng thương xót và cảm thông: Ngài động lòng thương xót đám đông (Ma-thi-ơ 9:36) và khóc với người đau khổ (Giăng 11:35).
- Sự thánh khiết trọn vẹn: Ngài "bị thử thách trong mọi việc cũng như chúng ta, song chẳng phạm tội" (Hê-bơ-rơ 4:15).
- Tính kiên định và can đảm: Ngài nhất quyết đi lên Giê-ru-sa-lem dù biết trước sự thương khó (Lu-ca 9:51).

Mục tiêu tối hậu của sự biến đổi tính cách là "được dự phần vào bản tánh thánh của Ngài" (2 Phi-e-rơ 1:4) và được nên giống như hình bóng Con Ngài (Rô-ma 8:29).

Sự biến đổi tính cách không phải là nỗ lực tự thân của con người, nhưng cũng không diễn ra thụ động. Đó là sự cộng tác giữa ân điển của Đức Chúa Trời và sự đáp ứng vâng phục của con người. Dưới đây là một số bước thực tiễn:

1. Nhận Biết và Xưng Nhận: Thường xuyên xin Đức Thánh Linh soi sáng để nhìn thấy những khu vực tính cách chưa giống Chúa (Thi Thiên 139:23-24). Thành thật xưng nhận và từ bỏ những "công việc của xác thịt".
2. Lấy Lời Chúa Làm Gương Mẫu: Không chỉ đọc Kinh Thánh, mà suy ngẫm và học thuộc lòng những câu nói về nhân đức. Lời Chúa có sức mạnh "bổ dưỡng" (1 Ti-mô-thê 4:6) và rửa sạch (Ê-phê-sô 5:26) tâm trí chúng ta.
3. Cầu Nguyện Đặc Biệt Cho Sự Biến Đổi: Hãy cầu xin Chúa ban trái Thánh Linh cụ thể. Ví dụ: "Lạy Chúa, xin giúp con bày tỏ lòng nhân từ với đồng nghiệp đang làm khó con hôm nay."
4. Bước Đi Trong Thần Linh Mỗi Ngày: Đây là mệnh lệnh chủ động trong Ga-la-ti 5:16. Nó bao hàm việc đầu phục sự dẫn dắt của Thánh Linh trong mỗi quyết định nhỏ, từ lời nói, phản ứng đến thái độ.
5. Sống Trong Sự Thông Công: Tính cách được rèn giũa trong mối quan hệ. Hãy để những anh chị em trưởng thành trong Chúa khích lệ, nhắc nhở và làm gương cho mình (Hê-bơ-rơ 10:24-25).
6. Tập Thói Quen Mới: Theo nguyên tắc trong Ê-phê-sô 4:22-24: lột bỏ người cũ, renovate tâm trí mình, và mặc lấy người mới. Hãy chủ động chọn phản ứng theo tính cách mới, dù cảm xúc ban đầu không muốn.

Tính cách Cơ Đốc không phải là vấn đề của sự trau dồi bề ngoài, mà là kết quả của sự sống Đấng Christ tuôn chảy từ bên trong. Nó bắt nguồn từ mối liên hệ sống động với Chúa Giê-xu và sự đầy dẫy Đức Thánh Linh. Hãy nhớ rằng, Đức Chúa Trời là thợ gốm, chúng ta là đất sét (Ê-sai 64:8). Quá trình nắn nót có thể đau đớn, nhưng mục đích cuối cùng là để chúng ta phản chiếu vinh quang của Con Ngài.

Hãy kiên nhẫn và trông cậy. "Hễ ai có sự trông cậy đó trong Ngài, thì tự làm nên thanh sạch, cũng như Ngài là thanh sạch" (1 Giăng 3:3). Sự biến đổi tính cách là một hành trình cả đời, nhưng chắc chắn sẽ được hoàn tất trong ngày của Đức Chúa Jêsus Christ (Phi-líp 1:6). Hãy bước đi mỗi ngày với niềm tin rằng, Đấng đã khởi đầu công trình tốt lành trong bạn, chính Ngài sẽ làm cho hoàn tất.