Ngày Sa-bát là Thứ Bảy hay Chủ Nhật? Tín hữu Cơ Đốc có phải cử hành ngày Sa-bát?

Chủ đề về ngày Sa-bát là một trong những chủ đề gây nhiều thảo luận và đôi khi là tranh cãi trong cộng đồng Cơ Đốc. Có phải tín hữu thời Tân Ước vẫn phải giữ ngày Sa-bát thứ Bảy theo Mười Điều Răn? Tại sao đa số Hội Thánh lại nhóm lại và thờ phượng vào ngày Chủ Nhật? Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ phân tích Kinh Thánh, bối cảnh lịch sử và thần học để tìm ra nguyên tắc đời sống thuộc linh cho Cơ Đốc nhân ngày nay, với trung tâm là Chúa Cứu Thế Giê-xu và Ân Điển của Ngài.

Để hiểu trọn vẹn, chúng ta phải bắt đầu từ nguồn cội. Từ "Sa-bát" bắt nguồn từ tiếng Hê-bơ-rơ **"שַׁבָּת" (Shabbat)** có nghĩa là "ngừng lại, nghỉ ngơi, chấm dứt".

1. Sa-bát trong Sự Sáng Tạo (Sáng Thế Ký 2:2-3):
"Đến ngày thứ bảy, Đức Chúa Trời làm xong các công việc Ngài đã làm, và ngày thứ bảy, Ngài nghỉ các công việc Ngài đã làm. Rồi, Ngài ban phước cho ngày thứ bảy, đặt là ngày thánh; vì trong ngày đó, Ngài nghỉ các công việc đã dựng nên và đã làm xong rồi."

Nguyên tắc đầu tiên: Sa-bát có nguồn gốc từ chính thói quen của Đức Chúa Trời. Đây là một dấu ấn của sự hoàn tất, sự nghỉ ngơi trọn vẹn và sự ban phước. Trước khi có luật pháp Môi-se, nguyên tắc về một chu kỳ làm việc và nghỉ ngơi đã được thiết lập trong trật tự sáng tạo.

2. Sa-bát trong Giao Ước Luật Pháp (Xuất Ê-díp-tô Ký 20:8-11):
Điều răn thứ tư trong Mười Điều Răn chính thức hóa và đặt ngày Sa-bát vào trung tâm của giao ước Sinai giữa Đức Chúa Trời và dân Y-sơ-ra-ên.
"Hãy nhớ ngày nghỉ đặng làm nên ngày thánh. Ngươi hãy làm hết công việc mình trong sáu ngày; nhưng ngày thứ bảy là ngày nghỉ của Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi... vì trong sáu ngày Đức Giê-hô-va đã dựng nên trời, đất, biển, và muôn vật ở trong đó, qua ngày thứ bảy thì Ngài nghỉ: vậy nên Đức Giê-hô-va đã ban phước cho ngày nghỉ và làm nên ngày thánh."

Tại đây, Sa-bát trở thành một dấu hiệu đặc biệt (Xuất Ê-díp-tô Ký 31:13, 17) giữa Đức Chúa Trời và Y-sơ-ra-ên, một phần của bản giao ước quốc gia và tôn giáo. Việc vi phạm ngày Sa-bát bị xem là tội nghiêm trọng, hình phạt có thể là sự chết (Xuất Ê-díp-tô Ký 31:14-15).

Tóm lại, trong Cựu Ước, ngày Sa-bát (thứ Bảy):
- Là ngày thứ bảy trong tuần, kỷ niệm sự sáng tạo và sự giải cứu khỏi Ai Cập (Phục Truyền 5:15).
- Là một điều răn mang tính nghi lễ và dân sự ràng buộc với dân tộc Y-sơ-ra-ên dưới giao ước cũ.
- Mang biểu tượng về sự nghỉ ngơi thuộc linh mà Đức Chúa Trời hứa ban.

Chúa Giê-xu, là Chúa của ngày Sa-bát (Ma-thi-ơ 12:8), đã đưa ra sự dạy dỗ mang tính cách mạng về ngày này.

1. Chúa Giê-xu Tôn Trọng nhưng Làm Trọn Ý Nghĩa Sa-bát:
Chúa thường giảng dạy trong nhà hội vào ngày Sa-bát (Lu-ca 4:16). Tuy nhiên, Ngài liên tục đụng độ với các nhà lãnh đạo tôn giáo vì cách Ngài giữ Sa-bát. Ngài chữa bệnh (Ma-thi-ơ 12:9-13), cho phép môn đồ bứt lúa (Mác 2:23-28) vào ngày Sa-bát. Câu trả lời của Ngài then chốt: "Vả, ngày Sa-bát được lập nên vì loài người, chớ chẳng phải loài người vì ngày Sa-bát. Vậy thì Con người cũng là Chúa ngày Sa-bát." (Mác 2:27-28).

Chúa Giê-xu nhấn mạnh rằng con người và nhu cầu của họ quan trọng hơn việc tuân giữ nghi thức. Ngài phục hồi ý nghĩa nguyên thủy của Sa-bát: một ngày mang lại ơn phước và sự phục hồi cho con người, chứ không phải một gánh nặng luật lệ.

2. Sa-bát là Hình Bóng về Sự Nghỉ Ngơi trong Chúa Cứu Thế:
Sứ đồ Phao-lô sau này sẽ giải thích rằng các ngày lễ, "đều là bóng của các việc sẽ tới" (Cô-lô-se 2:16-17). Chúa Giê-xu mời gọi: "Hỡi những kẻ mệt mỏi và gánh nặng, hãy đến cùng ta, ta sẽ cho các ngươi được yên nghỉ." (Ma-thi-ơ 11:28). Sự "yên nghỉ" đích thực mà ngày Sa-bát biểu trưng chính là sự cứu rỗi và bình an nơi Chúa Cứu Thế Giê-xu.

Đây là điểm then chốt. Hội Thánh đầu tiên, gồm cả các sứ đồ gốc Do Thái, dần dần chuyển trọng tâm thờ phượng từ ngày thứ Bảy sang ngày thứ Nhất trong tuần.

1. Cơ Sở Kinh Thánh cho Ngày Thứ Nhất:
- Chúa Phục Sinh: Sự kiện trọng đại nhất, Chúa Giê-xu sống lại từ kẻ chết, xảy ra "ngày thứ nhất trong tuần lễ" (Ma-thi-ơ 28:1; Mác 16:2; Lu-ca 24:1; Giăng 20:1). Đây là nền tảng thần học vững chắc nhất.
- Chúa Hiện Ra: Chúa hiện ra với các môn đồ hai lần vào "ngày thứ nhất trong tuần lễ" (Giăng 20:19, 26).
- Lễ Ngũ Tuần: Đức Thánh Linh giáng lâm, khai sinh Hội Thánh, cũng xảy ra vào Chủ Nhật (Lê-vi Ký 23:16 tính từ ngày Sa-bát đầu tiên trong lễ Vượt Qua, sẽ rơi vào Chủ Nhật).
- Hội Thánh Nhóm Lại: "Ngày thứ nhất trong tuần lễ, chúng ta đang nhóm lại để bẻ bánh..." (Công vụ 20:7). Việc "bẻ bánh" chỉ về Lễ Tiệc Thánh.
- Việc Dâng Hiến: "Cứ ngày thứ nhất trong tuần lễ, mỗi một người trong anh em khá tùy sức mình chắt lót được bao nhiêu thì để dành tại nhà mình..." (1 Cô-rinh-tô 16:2). Điều này cho thấy ngày thứ nhất đã trở thành ngày đặc biệt cho các sinh hoạt của Hội Thánh.
- Ngày Của Chúa (Kyriakē Hēmera): "Nhằm ngày của Chúa, tôi được Đức Thánh Linh cảm động..." (Khải Huyền 1:10). Trong nguyên văn Hy Lạp, từ "của Chúa" (Κυριακή) là từ đặc biệt, giống như "Tiệc Thánh của Chúa" (1 Cô-rinh-tô 11:20). Đây là thuật ngữ rõ ràng để chỉ Chủ Nhật - ngày thuộc về Chúa, kỷ niệm sự phục sinh của Ngài.

2. Sự Dạy Dỗ của Các Sứ Đồ:
Sứ đồ Phao-lô, người được Chúa trực tiếp dạy dỗ, tuyên bố rõ ràng:
"Vậy chớ có ai đoán xét anh em về của ăn, uống, hoặc ngày lễ, hoặc ngày trăng mới, hoặc ngày Sa-bát, ấy đều là bóng của các việc sẽ tới, còn hình thì ở trong Đấng Christ." (Cô-lô-se 2:16-17).
Và: "Người nầy tưởng ngày nầy hơn ngày khác, kẻ kia tưởng mọi ngày đều bằng nhau; ai nấy hãy tin chắc ở trí mình." (Rô-ma 14:5).

Phao-lô xếp "ngày Sa-bát" vào cùng nhóm với các nghi lễ, lễ nghi của Cựu Ước (của ăn, uống, ngày lễ). Những điều này là "bóng", còn "hình" (thực tại) đã đến trong Đấng Christ. Luật về ngày Sa-bát, như một phần của giao ước cũ, đã được làm trọn và chấm dứt trong Chúa Cứu Thế (Rô-ma 10:4; Ga-la-ti 3:23-25). Chúng ta không còn sống dưới sự ràng buộc của luật pháp, nhưng dưới ân điển (Rô-ma 6:14).

Vậy, tín hữu Cơ Đốc có "phải" cử hành ngày Sa-bát thứ Bảy theo luật định không? Câu trả lời Kinh Thánh là KHÔNG. Nhưng chúng ta có "nên" dành riêng một ngày để nghỉ ngơi và thờ phượng không? Câu trả lời là CÓ, dựa trên nguyên tắc thuộc linh và sự tự nguyện, không phải luật lệ.

1. Nguyên Tắc Nghỉ Ngơi và Thờ Phượng (Hê-bơ-rơ 4:9-11):
Sách Hê-bơ-rơ nói về một "sự nghỉ ngơi của Sa-bát" còn lại cho dân Đức Chúa Trời. "Ấy vậy, còn một ngày nghỉ đặc biệt cho dân Đức Chúa Trời. Vì ai vào sự nghỉ ngơi của Đức Chúa Trời, thì nghỉ việc mình cũng như Đức Chúa Trời đã nghỉ việc Ngài vậy." (Hê-bơ-rơ 4:9-10).
"Sự nghỉ ngơi Sa-bát" này không còn là một ngày trong tuần, mà là một đời sống bước vào sự yên nghỉ đời đời nơi sự cứu rỗi của Chúa Cứu Thế, và trên thực tế, là việc chúng ta ngừng dựa trên công việc của mình để được xưng công bình. Tuy nhiên, nguyên tắc nghỉ ngơi thể xác và tâm linh hàng tuần vẫn là một mẫu mực tốt lành từ Đấng Tạo Hóa.

2. Tập Trung vào Ngày Của Chúa (Chủ Nhật):
Hội Thánh từ thế kỷ thứ nhất đã chọn Chủ Nhật, "Ngày của Chúa", để kỷ niệm sự phục sinh, nhóm lại thờ phượng, dâng hiến, và bẻ bánh. Đây không phải là "Sa-bát Cơ Đốc", mà là một thực hành mới dưới giao ước mới, xuất phát từ biến cố vĩ đại nhất: Chúa Cứu Thế sống lại. Nó mang tính kỷ niệm và vui mừng, không mang tính ràng buộc luật pháp.

3. Tự Do trong Ân Điển, Trách Nhiệm trong Tình Yêu:
Phao-lô dạy: "Mọi sự tôi có phép làm, nhưng chẳng phải mọi sự đều có ích... chẳng để vật chi làm chủ mình được." (1 Cô-rinh-tô 6:12). Chúng ta có tự do không buộc phải giữ một ngày nào, nhưng việc dành riêng Chủ Nhật để thờ phượng Chúa và gây dựng Hội Thánh là có ích và mang lại trật tự. Đồng thời, chúng ta phải tôn trọng anh em có lương tâm yếu đuối vẫn giữ ngày (Rô-ma 14:1-6), và không dùng sự tự do của mình làm dịp cho xác thịt (Ga-la-ti 5:13).

1. Ưu Tiên Việc Nhóm Lại: Hãy xem việc nhóm lại với Hội Thánh vào ngày Chủ Nhật là ưu tiên cao nhất trong tuần (Hê-bơ-rơ 10:25). Đây là thời điểm để được Lời Chúa nuôi dưỡng, thông công, khích lệ và cùng thờ phượng Chúa.

2. Nguyên Tắc Nghỉ Ngơi: Trong nhịp sống hiện đại, hãy chủ động dành một ngày (có thể là Chủ Nhật hoặc một ngày khác phù hợp) để nghỉ ngơi thể chất, tái tạo sức lực, dành thời gian cho gia đình và những hoạt động tái tạo tâm hồn. Đây là vâng theo mẫu mực của Đấng Tạo Hóa.

3. Sống Trong Sự Nghỉ Ngơi Thuộc Linh Mỗi Ngày: Đừng chỉ nghỉ ngơi một ngày mà sống căng thẳng, lo âu sáu ngày còn lại. Hãy học tập "vào sự nghỉ ngơi của Đức Chúa Trời" (Hê-bơ-rơ 4:10) bằng cách mỗi ngày phó thác gánh nặng, tội lỗi và lo lắng cho Chúa Giê-xu, tìm sự bình an nơi Ngài (Phi-líp 4:6-7).

4. Tránh Hai Thái Cực: Đừng biến Chủ Nhật thành một gánh nặng luật lệ mới với danh sách dài những điều "không được làm". Cũng đừng xem thường ngày thờ phượng chung, coi đó là ngày cho các hoạt động giải trí cá nhân là chính. Hãy giữ thăng bằng: tự do trong ân điển nhưng sốt sắng trong tình yêu và sự thờ phượng.

Ngày Sa-bát thứ Bảy là một phần của giao ước cũ, một bóng mờ về sự nghỉ ngơi trọn vẹn trong Đấng Mê-si. Chúa Giê-xu Christ, là Chúa của ngày Sa-bát, đã làm trọn ý nghĩa thuộc linh của nó. Sự phục sinh vinh hiển của Ngài vào ngày thứ nhất trong tuần đã mở ra một kỷ nguyên mới. Hội Thánh đầu tiên, dưới sự dẫn dắt của Đức Thánh Linh, đã chuyển trọng tâm thờ phượng sang "Ngày của Chúa" (Chủ Nhật) để kỷ niệm sự sống lại và nhóm lại gây dựng nhau.

Là tín hữu sống dưới giao ước mới bằng huyết Chúa Giê-xu, chúng ta không còn bị ràng buộc bởi luật lệ về ngày Sa-bát. Chúng ta được tự do. Nhưng sự tự do ấy dẫn chúng ta đến chỗ vui mừng, tự nguyện dành riêng ngày Chủ Nhật để tưởng nhớ Chúa phục sinh, cùng Hội Thánh thờ phượng, và áp dụng nguyên tắc nghỉ ngơi lành mạnh cho thân thể và tâm linh. Hãy sống mỗi ngày trong sự nghỉ ngơi thuộc linh của đức tin nơi Chúa Cứu Thế, là Đấng đã hoàn tất mọi việc trên thập tự giá.

"Vả, Đấng Christ là sự cuối cùng của luật pháp, đặng xưng mọi kẻ tin là công bình." (Rô-ma 10:4). A-men.