Ý Nghĩa Của Lời Chúa Phán 'Hãy Trở Về Cùng Ta' Trong Giê-rê-mi 3
Lời kêu gọi "Hãy trở về" (Return/Repent) vang vọng xuyên suốt Kinh Thánh, nhưng có lẽ không nơi nào nó được diễn đạt một cách thống thiết, đầy tình yêu thương và sự kiên nhẫn như trong sách tiên tri Giê-rê-mi, đặc biệt tại chương 3. Đây không chỉ là một mệnh lệnh đạo đức, mà là tiếng gọi từ trái tim của Đức Chúa Trời Gia-vê dành cho một dân tộc bội nghĩa. Để hiểu thấu đáo ý nghĩa của câu "Hãy trở về cùng ta" (Giê-rê-mi 3:1, 12, 14, 22), chúng ta cần đặt nó trong bối cảnh lịch sử, thần học và đặc biệt là trong mối quan hệ giao ước mà Đức Chúa Trời đã lập với Y-sơ-ra-ên.
Bối Cảnh Lịch Sử và Thuộc Linh của Sứ Điệp
Tiên tri Giê-rê-mi được Chúa kêu gọi trong một thời kỳ vô cùng đen tối của lịch sử Giu-đa, khoảng những năm 627-586 TCN. Vương quốc phương Nam này đang trên bờ vực sụp đổ dưới tay đế quốc Ba-by-lôn. Tuy nhiên, nguy cơ lớn nhất không phải từ ngoại xâm, mà từ sự suy đồi thuộc linh bên trong. Dân sự Chúa, dưới sự dẫn dắt của các vua và thầy tế lễ gian ác, đã từ bỏ Giao Ước Si-na-i để chạy theo các thần tượng của Ca-na-an, đặc biệt là thần Ba-anh. Họ phạm tội cách có hệ thống, kết hợp sự thờ phượng Đức Giê-hô-va với những tập tục ngoại giáo ghê tởm.
Trong bối cảnh ấy, Giê-rê-mi 3 mở ra bằng một hình ảnh pháp lý và đầy khiêu khích: "Người ta nói: Nếu người đàn ông nào để vợ mình, nàng bỏ chồng mà lấy chồng khác, thì chồng trước còn trở lại cùng nàng nữa chăng? Há chẳng phải đất ấy bị ô uế lắm sao?" (Giê-rê-mi 3:1). Câu hỏi này dựa trên luật pháp trong Phục Truyền 24:1-4, cấm một người đàn ông cưới lại người vợ cũ sau khi nàng đã lấy chồng khác. Hành động đó bị xem là làm "ô uế" đất đai. Đức Chúa Trời áp dụng hình ảnh này cho chính mình và dân Y-sơ-ra-ên. Giu-đa, như một người vợ bất trung, đã "phạm tội tà dâm" thuộc linh bằng cách thờ lạy nhiều "tình nhân" (tức các thần tượng) trên mọi gò cao (câu 2). Thế nhưng, điều nghịch lý và đáng kinh ngạc nằm ở lời kêu gọi tiếp theo.
Giải Nghĩa "Hãy Trở Về" (שׁוּב - Shuv): Hành Động Của Ân Điển
Cụm từ then chốt "Hãy trở về" trong tiếng Hê-bơ-rơ là "שׁוּב" (shuv). Từ này mang một loạt ý nghĩa phong phú: quay lại, trở về, hồi chuyển, và đặc biệt là ăn năn. Nó không chỉ mô tả một sự thay đổi hướng đi vật lý, mà quan trọng hơn, là một sự biến đổi toàn diện của ý chí, tấm lòng và hành động. Khi Đức Chúa Trời phán "Hãy trở về cùng ta", Ngài đang kêu gọi một sự quay lưng lại hoàn toàn với tội lỗi và thần tượng, để quay mặt về phía Ngài với một tấm lòng tan vỡ và đức tin mới.
Sự vĩ đại của ân điển Chúa được bày tỏ rõ ngay sau lời cáo trạng nghiêm khắc. Dù theo luật pháp, Ngài có mọi quyền từ bỏ "người vợ" bất trung này mãi mãi, nhưng Ngài vẫn kêu gọi: "Hãy trở về cùng ta, hỡi Y-sơ-ra-ên bội nghịch! Đức Giê-hô-va phán vậy" (câu 12). Lời kêu gọi này thậm chí còn mở rộng cho cả "Y-sơ-ra-ên bội nghịch" (vương quốc phương Bắc đã bị Assyria bắt làm phu tù năm 722 TCN), cho thấy sự tha thứ của Chúa vượt xa mọi giới hạn mà con người đặt ra. Điều kiện duy nhất Ngài đưa ra là: "Vì ta hay làm ơn, Đức Giê-hô-va phán vậy; ta chẳng giận đến đời đời" (câu 12). Bản chất của Ngài là "hay làm ơn" (chasid - đầy lòng nhân từ, thương xót trung tín).
Động lực cho sự trở về không phải là nỗi sợ hình phạt, mà là sự nhận biết về lòng nhân từ (hesed) của Chúa. Câu 22 chứa đựng một cuộc đối thoại mẫu mực về sự ăn năn: "Hỡi các con bội nghịch, hãy trở về; ta sẽ chữa sự bội nghịch cho các con... Nầy, chúng tôi đến cùng Chúa, vì Chúa là Giê-hô-va Đức Chúa Trời chúng tôi." Sự trở về bắt đầu từ phía Chúa ("Hãy trở về... ta sẽ chữa") và được đáp lại bằng đức tin của con người ("Nầy, chúng tôi đến").
Ba Phương Diện Của Sự "Trở Về" Trong Giê-rê-mi 3
Sứ điệp "Hãy trở về" trong chương này có thể được phân tích thành ba phương diện chính:
1. Trở Về Với Sự Vâng Phục Thật (Câu 13): Lời kêu gọi đi kèm với một sự thú tội cụ thể: "Chỉ hãy nhận biết tội lỗi mình... vì đã bội nghịch cùng Giê-hô-va Đức Chúa Trời các ngươi." Sự ăn năn thật luôn bắt đầu bằng việc nhìn nhận tội lỗi một cách cụ thể, không đổ lỗi, không bào chữa. Đó không phải là cảm giác hối tiếc chung chung, mà là sự đồng ý với Đức Chúa Trời về bản chất phản nghịch của tội mình.
2. Trở Về Với Một Tấm Lòng Mới (Câu 10, 22-25): Giê-rê-mi chỉ ra rằng Giu-đa đã "chẳng hết lòng trở về cùng ta, nhưng giả dối mà thôi" (câu 10). Sự trở về giả dối là một trong những tội nghiêm trọng nhất. Vì vậy, lời hứa của Chúa trong Giê-rê-mi 24:7 và đặc biệt là Giê-rê-mi 31:33 về một tấm lòng mới và luật pháp được ghi trong lòng chính là đáp án cho vấn đề này. Sự trở về thật phải xuất phát từ sự biến đổi bên trong bởi Thánh Linh.
3. Trở Về Để Được Chữa Lành và Phục Hồi Chức Vụ (Câu 14-15, 22): Chúa không chỉ kêu gọi họ trở về để tránh hình phạt, mà còn để phục hồi mối quan hệ và chức vụ: "Ta sẽ lấy các ngươi, mỗi thành một người, mỗi họ hai người, đưa đến Si-ôn... ta sẽ ban cho các ngươi những kẻ chăn theo lòng ta" (câu 14-15). "Chữa sự bội nghịch" (câu 22) nghĩa là Chúa sẽ giải phóng họ khỏi chính gánh nặng và hậu quả của tội lỗi. Sự phục hồi này hoàn toàn là công việc của Ngài.
Ứng Dụng Thực Tiễn Cho Đời Sống Cơ Đốc Nhân Ngày Nay
Lời kêu gọi "Hãy trở về cùng ta" không phải là di tích của lịch sử, mà là tiếng nói sống động của Đức Chúa Trời dành cho Hội Thánh và mỗi tín hữu ngày nay. Dưới đây là những áp dụng thực tế:
1. Nhận Biết và Xưng Tội Cụ Thể: Giống như dân Giu-đa xưa, chúng ta dễ bị cuốn vào sự "thờ hình tượng" tinh vi: đặt sự nghiệp, tiền bạc, các mối quan hệ, danh vọng, hay ngay cả hình ảnh bản thân lên trên Chúa. Mỗi ngày, chúng ta cần dành thì giờ tĩnh nguyện để xin Chúa Thánh Linh soi sáng, "nhận biết tội lỗi mình" một cách chân thật và xưng nhận chúng trước mặt Chúa (1 Giăng 1:9).
2. Tránh Sự Ăn Năn Giả Dối: Sự ăn năn giả dối biểu hiện qua việc hối tiếc vì bị phát hiện hoặc vì hậu quả, chứ không phải vì đã làm buồn lòng Đấng Christ. Chúng ta cần cầu xin Chúa ban cho một tấm lòng tan vỹ và thống hối (Thi Thiên 51:17) – loại tấm lòng mà Đức Chúa Trời không khinh dể. Sự trở về thật luôn đi kèm với những bước đi cụ thể rời khỏi tội lỗi.
3. Nắm Lấy Lời Hứa Về Sự Chữa Lành và Phục Hồi: Có lúc chúng ta cảm thấy tội lỗi mình quá lớn, mối quan hệ với Chúa đã đổ vỡ quá lâu, và nghĩ rằng không thể trở lại được nữa. Giê-rê-mi 3 nhắc chúng ta rằng lòng thương xót của Chúa lớn hơn tội lỗi chúng ta. Lời hứa "Ta sẽ chữa sự bội nghịch cho các con" là nền tảng cho đức tin của chúng ta. Sự phục hồi là quyền năng và đặc ân của Ngài.
4. Lắng Nghe Tiếng Gọi Qua Lời Chúa và Thánh Linh: Tiếng gọi "Hãy trở về" thường đến qua sự cáo trạng nhẹ nhàng nhưng kiên quyết của Thánh Linh khi chúng ta đọc Lời Chúa. Hãy giữ thái độ mềm mại, sẵn sàng lắng nghe và đáp ứng ngay lập tức, đừng cứng lòng như dân Giu-đa xưa.
Kết Luận: Tiếng Gọi Của Tình Yêu Vĩnh Cửu
Lời phán "Hãy trở về cùng Ta" trong Giê-rê-mi 3 là tiếng kêu của một Đấng Chồng Thánh dành cho người vợ thất tín. Nó vén mở cho chúng ta thấy bản chất của Đức Chúa Trời: Thánh khiết đến nỗi phải xét đoán tội lỗi, nhưng giàu lòng thương xót (rachum) đến nỗi Ngài tự mở ra một con đường phục hồi ngay trong khuôn khổ của sự thánh khiết ấy. Lời tiên tri này cuối cùng chỉ về Đấng Christ, Đấng mà qua sự chết và sống lại của Ngài, đã "chữa lành" sự bội nghịch của chúng ta một lần đủ cả. Trong Chúa Giê-xu, lời kêu gọi "Hãy trở về" mang một ý nghĩa trọn vẹn: chúng ta được kêu gọi quay về với thập tự giá, nơi tội lỗi được tha thứ, tấm lòng được đổi mới, và mối tương giao với Đức Chúa Cha được phục hồi viên mãn.
Sứ điệp này vừa là lời an ủi vừa là lời thúc giục. Nó an ủi vì cho dù chúng ta đã đi lạc xa đến đâu, tiếng gọi yêu thương vẫn còn đó. Nó thúc giục vì thời điểm luôn là "bây giờ" (2 Cô-rinh-tô 6:2). Hôm nay, nếu bạn nghe tiếng Ngài phán qua phân đoạn này, xin đừng cứng lòng nữa. Hãy đáp lời bằng sự ăn năn thật và đức tin nơi Đấng Christ, Đấng đã làm trọn mọi điều kiện để chúng ta có thể trở về nhà Cha trong sự bình an.
"Hãy trở về, hỡi các con trai bội nghịch! Đức Giê-hô-va phán: Ta sẽ chữa sự bội nghịch cho các ngươi." – Giê-rê-mi 3:22