‘Báo thù cách nặng nề’ trong Ê-xê-chi-ên 25:17
Câu Kinh Thánh Ê-xê-chi-ên 25:17 thường được trích dẫn, đôi khi bị tách khỏi ngữ cảnh và hiểu theo nghĩa đen về một sự trả thù tàn khốc. Tuy nhiên, trong cái nhìn của một nhà nghiên cứu Kinh Thánh Tin Lành, mỗi lời tiên tri đều mang ý nghĩa thần học sâu sắc, phản ánh tính cách công bình và thánh khiết của Đức Chúa Trời. Bài viết này sẽ đi sâu khảo sát ngữ cảnh, ý nghĩa nguyên văn, và thông điệp đời đời từ phân đoạn quan trọng này.
I. Ngữ Cảnh Trực Tiếp: Lời Tiên Tri Nghịch Cùng Các Dân Ngoại
Để hiểu Ê-xê-chi-ên 25:17, trước hết phải đặt nó trong bối cảnh của chương 25. Đây là phần mở đầu cho một loạt lời tiên tri "nghịch cùng" (against) các nước láng giềng của Giu-đa (Ê-xê-chi-ên 25-32). Sau những lời cảnh báo nặng nề cho Y-sơ-ra-ên và Giu-đa về sự phán xét sắp đến vì tội lỗi họ, Đức Chúa Trời qua tiên tri Ê-xê-chi-ên quay sang tuyên bố sự phán xét của Ngài trên các dân tộc ngoại bang: Am-môn, Mô-áp, Ê-đôm, và Phi-li-tin.
Lý do cho sự phán xét này không phải là sự thiên vị cho dân Ngài, mà là tội ác và thái độ của các dân này đối với dân sự của Đức Chúa Trời trong cơn hoạn nạn của họ. Họ đã vui mừng, nhạo báng, và tìm cách trục lợi khi Giu-đa và Giê-ru-sa-lem sụp đổ. Điều này xúc phạm đến chính Đức Chúa Trời, Đấng bảo vệ danh tiếng thánh của Ngài.
"Vì ngươi có nói về dân Y-sơ-ra-ên rằng: Hè! hè! nó đã bị phá hoại, nó đã trở nên cơ nghiệp của chúng ta! Vậy nên, nầy, ta sẽ phó ngươi cho con cái phương đông làm cơ nghiệp; chúng nó sẽ đóng trại trong ngươi, và lập chỗ ở giữa ngươi; chúng nó sẽ ăn trái ngươi và uống sữa ngươi." (Ê-xê-chi-ên 25:3-4 - Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925).
Như vậy, ngữ cảnh cho thấy "sự báo thù" ở đây là hành động phán xét công bình của Đức Chúa Trời (Divine Retribution/Judgment) đối với các quốc gia thù nghịch vì tội lỗi chống nghịch Ngài và sự độc ác của họ.
II. Phân Tích Ê-xê-chi-ên 25:17: Từ Nguyên và Ý Nghĩa
Bây giờ, chúng ta đi vào chính câu 17, là lời kết cho lời tiên tri nghịch cùng dân Phi-li-tin:
"Ta sẽ dùng sự báo thù lớn mà báo thù chúng nó, lấy sự giận mà sửa phạt chúng nó; chúng nó sẽ biết ta là Đức Giê-hô-va, khi ta ra sự báo thù ta trên chúng nó." (Ê-xê-chi-ên 25:17 - Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925).
Chúng ta cần mổ xẻ từ ngữ then chốt:
1. "Báo thù" (Tiếng Hê-bơ-rơ: נָקַם - naqam): Từ naqam trong tiếng Hê-bơ-rơ không đơn thuần mang sắc thái "trả thù" cá nhân đầy cảm xúc tiêu cực như trong ngôn ngữ hiện đại. Nó mang ý nghĩa mạnh mẽ hơn: "thực thi sự phán xét công chính", "thi hành sự báo ứng xứng đáng", hoặc "biện hộ cho quyền lợi của bên bị hại". Đó là một thuật ngữ pháp lý và công lý. Khi Đức Chúa Trời thực thi naqam, Ngài đang hành động với tư cách là Quan Án Tối Cao, sửa lại những sai trái, bênh vực kẻ bị áp bức và trừng phạt kẻ ác theo sự công bình hoàn hảo của Ngài.
2. "Cách nặng nề" / "Lớn" (Tiếng Hê-bơ-rơ: גְּדֹלָה - gedolah): Từ này có nghĩa là "lớn", "vĩ đại", "nặng nề". Nó mô tả quy mô và tính nghiêm trọng của sự phán xét. Sự báo ứng này tương xứng với mức độ nghiêm trọng của tội lỗi và sự xúc phạm đến Đức Chúa Trời. Nó không phải là một phản ứng quá khích, mà là một sự đo lường công bằng và đầy đủ.
3. "Sự giận" (Tiếng Hê-bơ-rơ: חֵמָה - chemah): Đây là cơn thịnh nộ, sự phẫn nộ. Trong Kinh Thánh, cơn thịnh nộ của Đức Chúa Trời (chemah) là phản ứng thánh khiết của Ngài trước tội lỗi. Nó đối lập với cơn giận ích kỷ của con người. Đó là sự công chính của Ngài bùng cháy chống lại điều ác.
4. Mục Đích Tối Hậu: "Chúng nó sẽ biết ta là Đức Giê-hô-va": Cụm từ then chốt này lặp đi lặp lại trong sách Ê-xê-chi-ên (hơn 60 lần). Mục đích tối hậu của cả sự phán xét lẫn sự phục hồi là mặc khải về chính Đức Chúa Trời. Qua sự phán xét công bình của Ngài, các dân ngoại (và cả Y-sơ-ra-ên) sẽ nhận biết Ngài là Đức Giê-hô-va (Yahweh), là Đức Chúa Trời chân thần, thánh khiết, công bình và toàn năng. Sự "báo thù" không nhằm mục đích hủy diệt suông, mà nhằm tái lập sự nhận biết về uy quyền và thánh danh Chúa trên khắp đất.
III. Góc Nhìn Tổng Quán Của Kinh Thánh: Sự Báo Thù Thuộc Về Đức Chúa Trời
Ê-xê-chi-ên 25:17 phải được hiểu dưới ánh sáng của giáo lý xuyên suốt Kinh Thánh về sự báo thù.
Cựu Ước dạy rõ ràng: "Sự báo thù thuộc về ta; ta sẽ báo ứng, Đức Giê-hô-va phán vậy." (Phục-truyền Luật-lệ Ký 32:35; xem thêm Lê-vi Ký 19:18, Châm-ngôn 20:22). Con người không được phép tự mình trả thù, vì họ thiếu sự khôn ngoan, công bình toàn hảo và quyền tối cao để làm điều đó. Việc đó thuộc về Đấng Tạo Hóa, Đấng thấu suốt lòng người và có quyền tối thượng.
Tân Ước xác nhận và làm sáng tỏ nguyên tắc này. Sứ đồ Phao-lô viết:
"Hỡi kẻ rất yêu dấu của tôi ơi, chính mình chớ trả thù ai, nhưng hãy nhường cho cơn thạnh nộ của Đức Chúa Trời; vì có chép lời Chúa phán rằng: Sự trả thù thuộc về ta, ta sẽ báo ứng." (Rô-ma 12:19 - Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925).
Đức Chúa Giê-xu Christ dạy một nguyên tắc cao hơn trong Bài Giảng Trên Núi: "Hãy yêu kẻ thù nghịch, và cầu nguyện cho kẻ bắt bớ các ngươi." (Ma-thi-ơ 5:44). Điều này không phủ nhận sự công bình của Đức Chúa Trời, nhưng giao phó hoàn toàn sự thi hành công lý cho Ngài, đồng thời kêu gọi con dân Ngài có thái độ của ân điển và sự tha thứ.
Cuối cùng, sách Khải Huyền cho thấy sự phán xét cuối cùng và trọn vẹn của Đức Chúa Trời trên mọi sự gian ác, nơi mà sự "báo thù" công chính sẽ được thực hiện trọn vẹn (Khải Huyền 6:10; 19:2).
IV. Ứng Dụng Thực Tiễn Cho Đời Sống Cơ Đốc Nhân Ngày Nay
Từ nghiên cứu trên, chúng ta rút ra những bài học thiết thực cho đức tin và đời sống:
1. Tin Cậy Vào Sự Công Bình Tuyệt Đối Của Đức Chúa Trời: Trong một thế giới đầy bất công, nơi kẻ ác có vẻ thịnh vượng và người công bình bị chà đạp, lời tiên tri Ê-xê-chi-ên 25:17 nhắc nhở chúng ta rằng Đức Chúa Trời không hề mù quáng hay thờ ơ. Ngài thấy hết và sẽ thi hành sự phán xét hoàn toàn công bình vào thời điểm của Ngài. Sự "báo thù cách nặng nề" thuộc về Ngài, và Ngài sẽ thi hành nó. Điều này đem lại sự an ủi và bình an sâu xa cho những ai đang chịu oan ức.
2. Từ Bỏ Quyền "Trả Thù" Cá Nhân: Là con cái Chúa, chúng ta được kêu gọi tuyệt đối từ bỏ tinh thần trả thù cá nhân. Khi bị xúc phạm, làm hại, chúng ta không được phép "ra tay" để trả đũa, dù bằng lời nói, thái độ hay hành động. Thay vào đó, hãy "nhường cho cơn thạnh nộ của Đức Chúa Trời" (Rô-ma 12:19). Giao phó mọi sự cho Đấng xét đoán công bình.
3. Sống Hòa Thuận Và Làm Sáng Danh Chúa: Thái độ của các dân ngoại trong Ê-xê-chi-ên 25 (vui mừng trước tai họa của người khác) là một cảnh báo cho chúng ta. Cơ Đốc nhân được kêu gọi: "Nếu có thể được, thì hãy hết sức mình mà hòa thuận với mọi người." (Rô-ma 12:18). Cách chúng ta đối xử với người khác, kể cả kẻ thù, sẽ làm cho họ "biết ta là Đức Giê-hô-va" – nhận biết Chúa qua tình yêu và ân điển trong đời sống chúng ta.
4. Cầu Nguyện Theo Tấm Gương Của Chúa Giê-xu: Trên thập tự giá, Chúa Giê-xu đã cầu nguyện cho những kẻ hành hạ Ngài: "Lạy Cha, xin tha cho họ, vì họ không biết mình làm điều gì." (Lu-ca 23:34). Thay vì cầu xin sự báo thù giáng xuống kẻ làm hại mình, chúng ta hãy học cầu nguyện cho sự cứu rỗi và sự biến đổi của họ. Đồng thời, chúng ta có thể cầu nguyện cách chân thật, giao phó sự bất công cho Chúa, tin rằng Ngài sẽ xử đoán.
5. Nhìn Về Sự Phán Xét Sau Cùng Với Tâm Thế Nghiêm Trọng: Lời tiên tri về sự phán xét các dân nhắc nhở mỗi chúng ta về ngày phán xét cuối cùng. Điều này không nhằm gieo sợ hãi cho con cái Chúa, nhưng nhắc nhở về sự nghiêm trọng của tội lỗi và sự cần thiết của ơn cứu chuộc trong Chúa Giê-xu Christ. Đối với những người chưa tin, đây là lời kêu gọi khẩn thiết ăn năn. Đối với tín đồ, đây là động lực để sống thánh khiết và trung tín rao truyền Phúc Âm.
Kết Luận
Ê-xê-chi-ên 25:17 không phải là một câu "thần chú" cho sự trả thù tàn bạo của con người. Trái lại, nó là một lời tuyên bố trang nghiêm về quyền tối thượng và sự công chính thánh khiết của Đức Chúa Trời. "Báo thù cách nặng nề" mô tả sự phán xét công bình, có chủ đích và cuối cùng của Ngài trên tội lỗi và sự chống nghịch. Thông điệp này vừa an ủi người bị áp bức, vừa cảnh báo kẻ làm ác, và tối hậu nhằm mặc khải cho muôn dân biết Ngài là Đức Giê-hô-va.
Là những người tin nhận Chúa Giê-xu Christ, Đấng đã gánh chịu cơn thịnh nộ của Đức Chúa Trời thay cho chúng ta trên thập tự giá, chúng ta được tự do khỏi gánh nặng trả thù. Chúng ta được kêu gọi sống trong sự tha thứ, yêu thương kẻ thù, và tin cậy hoàn toàn vào sự công bình hoàn hảo của Cha thiên thượng, Đấng sẽ khiến mọi sự hiệp lại làm ích cho những kẻ yêu mến Ngài. Hãy để đời sống chúng ta phản chiếu ân điển của Đấng Christ, trong khi vững tin rằng, vào ngày sau rốt, mọi sự công bình sẽ được tái lập trọn vẹn dưới sự cai trị của Vua muôn vua.