Phong Trào Quiverfull Và Phong Trào Gia Trưởng Trong Cái Nhìn Thần Học
Trong bối cảnh văn hóa hiện đại thường đề cao chủ nghĩa cá nhân và xem nhẹ cấu trúc gia đình truyền thống, một số phong trào trong cộng đồng Tin Lành bảo thủ đã nổi lên, tìm cách khôi phục và sống theo những mẫu hình gia đình mà họ tin là dựa trên Kinh Thánh. Hai trong số những phong trào gây nhiều chú ý và đôi khi bị hiểu lầm là Phong trào Quiverfull và Phong trào Gia trưởng (Patriarchy). Bài viết này sẽ đi sâu vào phân tích nguồn gốc, nền tảng Kinh Thánh được viện dẫn, cũng như những ứng dụng và thách thức của hai phong trào này dưới lăng kính thần học Tin Lành, với trung tâm là Đấng Christ và ân điển.
Danh xưng "Quiverfull" (Đầy Ống Tên) bắt nguồn trực tiếp từ Thi thiên 127:3-5 (Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925): "Kìa, con cái là cơ nghiệp bởi Đức Giê-hô-va mà ra; Bông trái của tử cung là phần thưởng. Con trai sanh trong buổi đang thì, Khác nào mũi tên nơi tay dõng sĩ. Phước cho người nào vắt nơi tay mình đầy những mũi tên như vậy! Chúng nó sẽ không bị hổ thẹn, Khi nói năng với quân nghịch tại cửa thành."
Từ "cơ nghiệp" trong tiếng Hê-bơ-rơ là nachalah (נַחֲלָה), mang nghĩa di sản, sản nghiệp được ban cho, nhấn mạnh rằng con cái là quà tặng chủ động từ Đức Chúa Trời, chứ không phải là sản phẩm ngẫu nhiên hay kế hoạch thuần túy của con người. Phong trào này dạy rằng việc sinh sản nên được để cho Đức Chúa Trời toàn quyền định đoạt, vì thế các tín hữu không nên sử dụng bất kỳ biện pháp ngừa thai nhân tạo nào (như thuốc, vòng, bao cao su), mà chỉ có thể sử dụng phương pháp tự nhiên (tính ngày) một cách hạn chế, hoặc hoàn toàn không. Quan điểm này xem mỗi đứa trẻ được thai nghén đều là ý muốn chủ động của Chúa, và việc ngăn cản điều đó là hành động không tin cậy vào sự quan phòng của Ngài.
Nền tảng Kinh Thánh thứ hai thường được nhắc đến là câu chuyện về Ôn-khe trong Sáng-thế Ký 38:8-10. Đức Chúa Trời đã khiến Ôn-khe chết vì tội "làm cho hao hụt giống mình" (câu 9, một số bản dịch là "làm cho tinh dịch phí ra trên đất"). Mặc dù bối cảnh cụ thể liên quan đến luật thế tự (levirate marriage), nhiều người trong phong trào Quiverfull giải thích rằng đây là nguyên tắc phổ quát: tinh trùng không được phí phạm và mục đích của hôn nhân bao gồm việc sinh sản. Tuy nhiên, cách giải thích này cần được xem xét cẩn thận trong toàn bộ mạch văn và sự dạy dỗ Tân Ước về ân điển.
Phong trào Gia trưởng (Patriarchal hoặc Biblical Patriarchy) nhấn mạnh đến một cấu trúc gia đình có thứ bậc rõ ràng, được cho là mẫu hình Kinh Thánh: Đấng Christ là đầu của người chồng, người chồng là đầu của người vợ, và cha mẹ là đầu của con cái. Điều này dựa trên các phân đoạn như Ê-phê-sô 5:22-33 và 6:1-4, Cô-lô-se 3:18-21, và I Phi-e-rơ 3:1-7.
Trọng tâm của phong trào này đặt trên vai trò lãnh đạo thuộc linh, bảo vệ và chu cấp của người cha/người chồng. Từ "đầu" trong Ê-phê-sô 5:23 (tiếng Hy Lạp: kephalē - κεφαλή) không chỉ đơn thuần là "người cai trị", mà còn mang ý nghĩa "nguồn" và "sự bảo vệ", như đầu là nguồn sống và chỉ huy cho toàn thân. Người chồng được kêu gọi yêu vợ "như chính thân mình" (Ê-phê-sô 5:28) và "như Đấng Christ đã yêu Hội thánh" (câu 25) – một tình yêu hy sinh, thánh hóa và nâng đỡ.
Phong trào Gia trưởng cũng thường ủng hộ việc giáo dục con cái tại nhà (homeschooling), nhấn mạnh sự chuẩn bị khác biệt cho con trai và con gái theo vai trò truyền thống, và khuyến khích các gia đình sống gần nhau hoặc trong cộng đồng có cùng đức tin để hỗ trợ lẫn nhau. Một số nhánh cực đoan có thể đề cao việc "cầu hôn theo cha" (courtship) thay vì hẹn hò tự do, và hạn chế phụ nữ khỏi việc theo đuổi sự nghiệp bên ngoài gia đình.
Hai phong trào này thường đan xen và hỗ trợ lẫn nhau trong thực tế. Một gia đình theo Quiverfull đông con tự nhiên sẽ cần một cấu trúc gia đình có trật tự mạnh mẽ, và mô hình gia trưởng cung cấp điều đó. Ngược lại, một gia đình theo mô hình gia trưởng thường xem việc sinh nhiều con cái là một phần của "đại mạng lệnh" (Sáng-thế Ký 1:28) và là phương tiện để xây dựng một di sản thuộc linh cho Chúa.
Tuy nhiên, có những điểm cần phân biệt rõ:
- Trọng tâm: Quiverfull tập trung vào việc sinh sản như một hành động thờ phượng và tin cậy. Gia trưởng tập trung vào cơ cấu quyền bính và vai trò trong gia đình.
- Phạm vi: Một người có thể tin vào cơ cấu gia trưởng nhưng không nhất thiết phải từ chối mọi biện pháp kế hoạch hóa gia đình. Ngược lại, một cặp vợ chồng theo Quiverfull có thể có quan điểm bình đẳng hơn trong hôn nhân.
Khi đánh giá hai phong trào này, chúng ta phải luôn đặt Đấng Christ và Phúc Âm làm trung tâm, chứ không phải các nguyên tắc hay cơ cấu.
1. Ân Điển So Với Luật Pháp: Nguy cơ lớn nhất của cả hai phong trào là biến những ứng dụng cụ thể từ các phân đoạn Kinh Thánh thành những luật lệ bắt buộc, từ đó đánh mất sự tự do trong ân điển (Ga-la-ti 5:1). Không có câu Kinh Thánh nào trong Tân Ước trực tiếp ra lệnh "phải sinh thật nhiều con" hay cấm tuyệt đối mọi biện pháp tránh thai. Sự dạy dỗ về hôn nhân trong Tân Ước nhấn mạnh đến tình yêu thương, sự phục vụ và tôn trọng lẫn nhau (Ê-phê-sô 5:21 - "kính sợ Đấng Christ mà phục nhau").
2. Bối Cảnh Và Sự Khôn Ngoan: Lời Chúa ban cho A-đam "hãy sinh sản thêm nhiều" (Sáng-thế Ký 1:28) được ban trong một thế giới chưa có tội lỗi và dân số bằng 0. Ngày nay, các cặp vợ chồng cần cầu xin sự khôn ngoan của Chúa (Gia-cơ 1:5) để quyết định về quy mô gia đình, cân nhắc sức khỏe, khả năng tài chính, tâm lý, và năng lực nuôi dạy con cái "theo sự khuyên dạy và giáo huấn của Chúa" (Ê-phê-sô 6:4). Việc sinh sản không kiểm soát có thể dẫn đến gánh nặng mà người cha không thể chu cấp hay dẫn dắt thuộc linh hiệu quả, trái với I Ti-mô-thê 5:8.
3. Mục Đích Tối Thượng Của Hôn Nhân: Trong khi sinh sản là một mục đích quan trọng, Tân Ước còn nâng cao mục đích của hôn nhân: phản ánh mối tương giao giữa Đấng Christ và Hội thánh (Ê-phê-sô 5:32), và như một phương thuốc cho sự tà dâm (I Cô-rinh-tô 7:2, 9). Một cuộc hôn nhân Cơ Đốc trước hết phải là một bức tranh sống động về Phúc Âm.
4. Nguy Cơ Chủ Nghĩa Hình Thức Và Kiêu Ngạo: Cả hai phong trào dễ dẫn đến cám dỗ xem gia đình mình là "ngoan đạo hơn" vì có đông con hoặc có cơ cấu chặt chẽ. Điều này trái ngược với tinh thần khiêm nhường trong Lu-ca 18:9-14. Sự công bình đến bởi đức tin nơi Đấng Christ, không bởi số lượng con cái hay sự tuân thủ một mô hình gia đình nào.
Thay vì bám chặt vào một phong trào, tín hữu nên tìm kiếm những nguyên lý Kinh Thánh vĩnh cửu và áp dụng cách khôn ngoan:
1. Đón Nhận Con Cái Như Ân Tứ: Dù bạn có bao nhiêu con, hãy xem mỗi đứa trẻ là nachalah - một di sản quý giá từ Chúa (Thi thiên 127:3). Thái độ này dẫn đến lòng biết ơn, trách nhiệm nuôi dạy và sự tin cậy Chúa trong hành trình làm cha mẹ.
2. Theo Đuổi Sự Lãnh Đạo Bằng Tình Yêu Hy Sinh: Người chồng được kêu gọi học theo mẫu mực của Đấng Christ: yêu thương, chăm sóc, thánh hóa và hy sinh cho vợ mình (Ê-phê-sô 5:25-27). Đây không phải là quyền lực để thống trị, mà là trách nhiệm để phục vụ. Người vợ được kêu gọi vâng phục với thái độ tôn trọng, như Hội thánh vâng phục Đấng Christ (câu 22-24).
3. Quyết Định Với Sự Cầu Nguyện Và Khôn Ngoan: Các quyết định về quy mô gia đình, phương pháp giáo dục, phân chia công việc... cần được thực hiện bởi cả hai vợ chồng trong sự cầu nguyện, tìm kiếm ý Chúa và tư vấn khôn ngoan từ Lời Ngài và Hội thánh. Đây là sự vận hành của "sự phục nhau" (Ê-phê-sô 5:21).
4. Xây Dựng Gia Đình Hướng Về Vương Quốc Đức Chúa Trời: Mục tiêu tối thượng không phải là có một gia đình "hoàn hảo" theo tiêu chuẩn thế gian hay một tiểu phong trào nào, mà là xây dựng một gia đình biết kính sợ Chúa, yêu thương nhau, và trung tín trong sự hầu việc Chúa và gây dựng Vương quốc Ngài (Giô-suê 24:15).
Cả Phong trào Quiverfull lẫn Phong trào Gia trưởng đều xuất phát từ ước muốn chân thành là tôn cao Lời Chúa và xây dựng gia đình vững mạnh trong một thế giới sa ngã. Họ nhắc nhở chúng ta về giá trị của con cái, tầm quan trọng của trật tự gia đình, và sự lãnh đạo thuộc linh của người chồng. Tuy nhiên, là những tín hữu sống dưới Ân Điển, chúng ta phải cẩn thận để không biến những áp dụng cụ thể (dù tốt) thành những điều răn mới, và luôn nhớ rằng sự công bình của chúng ta đến từ thập tự giá của Đấng Christ, không đến từ quy mô gia đình hay cơ cấu tổ chức.
Cuối cùng, gia đình Cơ Đốc đẹp nhất không phải là gia đình đông con nhất hay có cơ cấu chặt chẽ nhất, mà là gia đình trong đó mỗi thành viên - dù là chồng, vợ hay con cái - đều đang lớn lên trong mối liên hệ với Chúa Giê-xu Christ, và qua đó, họ yêu thương, phục vụ và tha thứ cho nhau, trở nên tấm gương phản chiếu tình yêu của Đấng Christ dành cho Hội thánh Ngài.