Tiệc thánh nên mở hay đóng?

Trong đời sống Hội Thánh, ít có chủ đề nào vừa mang tính thần học sâu sắc, vừa chạm đến thực hành mục vụ thiết thực như câu hỏi về việc dự Tiệc Thánh: nên mở cho tất cả những ai tự nhận là tín hữu, hay nên đóng lại, chỉ dành cho những thành viên đã được công nhận trong Hội Thánh địa phương? Câu hỏi này không chỉ liên quan đến nghi thức, mà còn đụng chạm đến bản chất của sự hiệp một, thánh khiết, kỷ luật, và ơn phước trong cộng đồng đức tin. Bài nghiên cứu này sẽ khảo sát vấn đề dưới ánh sáng của Kinh Thánh, xem xét ngôn ngữ nguyên bản, bối cảnh lịch sử, và rút ra những nguyên tắc ứng dụng cho Hội Thánh ngày nay.

Trước khi bàn đến tính "mở" hay "đóng", chúng ta phải hiểu Tiệc Thánh là gì. Tiệc Thánh (εὐχαριστία - *eucharistia*, nghĩa là "tạ ơn"), còn gọi là Bữa Tiệc của Chúa (Κυριακὸν δεῖπνον - *Kyriakon deipnon*, I Cô-rinh-tô 11:20), được Chúa Giê-xu thiết lập trong đêm Ngài bị phản (Ma-thi-ơ 26:26-29; Mác 14:22-25; Lu-ca 22:14-20). Sứ đồ Phao-lô cũng nhắc lại sự dạy dỗ này trong I Cô-rinh-tô 11:23-26.

Theo phân đoạn then chốt I Cô-rinh-tô 11:23-29, Tiệc Thánh mang những ý nghĩa sau:

• Sự Tưởng Niệm (ἀνάμνησις - *anamnēsis*): "Hãy làm điều nầy để nhớ ta" (câu 24, 25). Đây là hành động tưởng nhớ có tính cộng đồng về sự chết chuộc tội của Chúa Cứu Thế.
• Sự Rao Truyền (καταγγέλλω - *katangellō*): "Ấy vậy, mỗi lần anh em ăn bánh nầy, uống chén nầy, thì rao sự chết của Chúa cho tới lúc Ngài đến" (câu 26). Tiệc Thánh là một lời tuyên xưng công khai về đức tin.
• Sự Hiệp Một (κοινωνία - *koinōnia*): "Vì có một cái bánh, chúng ta tuy nhiều người, nhưng chỉ một thân thể; vì hết thảy chúng ta đều có phần trong cái bánh ấy" (I Cô-rinh-tô 10:17). Tiệc Thánh biểu thị sự hiệp nhất của thân thể Đấng Christ.
• Sự Tự Xét (δοκιμάζω - *dokimazō*) và Phân Biệt (διακρίνω - *diakrinō*): "Vì vậy, bất cứ ai ăn bánh hoặc uống chén của Chúa cách không xứng đáng, sẽ mắc tội với thân và huyết của Chúa. Mỗi người phải tự xét mình, rồi mới ăn bánh ấy, uống chén ấy. Vì người nào ăn và uống mà không phân biệt thân thể Chúa, thì ăn và uống sự phán xét cho mình" (I Cô-rinh-tô 11:27-29). Đây là mệnh lệnh nghiêm túc về thái độ và tình trạng thuộc linh của người dự.

Mục đích của Tiệc Thánh, vì thế, không phải là một nghi thức mang tính cá nhân chủ nghĩa, mà là một hành động có tính cộng đồng cao, gắn liền với thân thể Đấng Christ là Hội Thánh. Nó vừa là một đặc ân (ơn phước trong sự hiệp thông), vừa là một trách nhiệm (kêu gọi sự thánh khiết và tự xét).

Quan điểm này cho rằng bàn Tiệc Thánh nên mở rộng cho bất kỳ ai tin nhận Chúa Giê-xu Christ làm Cứu Chúa của mình, bất kể họ có là thành viên của Hội Thánh địa phương đó hay không. Các lập luận chính thường dựa trên:

1. Tính Phổ Quát Của Thân Thể Đấng Christ: Vì Hội Thánh là một thân thể duy nhất (Ê-phê-sô 4:4), việc giới hạn Tiệc Thánh cho một nhóm địa phương có thể làm tổn thương đến sự hiệp một của Đức Thánh Linh. Khi một tín hữu chân chính đến dự, họ là một phần của thân thể, và không nên bị từ chối.

2. Quyền Tư Tế Của Mọi Tín Đồ: Mọi tín hữu đều là thầy tế lễ nhà vua (I Phi-e-rơ 2:9), có quyền trực tiếp đến với Đức Chúa Trời qua Chúa Giê-xu Christ. Việc "tự xét mình" (I Cô-rinh-tô 11:28) là trách nhiệm cá nhân trước mặt Chúa, không phải là sự phán xét của Hội Thánh.

3. Tấm Gương Của Chúa Giê-xu: Tại Bữa Tiệc Ly, Chúa Giê-xu đã phục vụ cả Giu-đa Ích-ca-ri-ốt, kẻ sắp phản Ngài. Điều này được xem như biểu hiện của ân điển bao la và sự mời gọi mở rộng. Tuy nhiên, lập luận này cần được xem xét thận trọng, vì Chúa Giê-xu biết rõ lòng Giu-đa (Giăng 6:64, 70-71), trong khi Hội Thánh ngày nay không có sự hiểu biết siêu nhiên đó.

4. Sự Đón Tiếp Người Lạ: Kinh Thánh kêu gọi chúng ta tiếp đãi khách lạ (Hê-bơ-rơ 13:2). Việc mời một tín hữu đến dự Tiệc Thánh có thể được xem như một cử chỉ của tình yêu thương và sự tiếp đón trong Đấng Christ.

Quan điểm này tin rằng Tiệc Thánh nên được giới hạn cho những thành viên đã chịu báp-têm và đồng thuận với giáo lý của Hội Thánh địa phương đó, hoặc ít nhất là trong mối hiệp thông giáo hội rõ ràng. Các lập luận chính bao gồm:

1. Sự Răn Bảo Về "Tự Xét" và "Phân Biệt": Động từ Hy Lạp διακρίνω (*diakrinō*) trong I Cô-rinh-tô 11:29 không chỉ có nghĩa là "nhận ra" mà còn mang nghĩa "phân biệt, đánh giá, nhận định." Điều này ngụ ý rằng người dự cần có sự hiểu biết đúng đắn về ý nghĩa của Tiệc Thánh (thân thể Chúa) và về mối liên hệ của mình với cộng đồng dự tiệc. Làm thế nào một người hoàn toàn xa lạ có thể "phân biệt thân thể" - vốn là Hội Thánh địa phương đang nhóm lại - nếu họ không thuộc về nó?

2. Bản Chất Hiệp Ước Của Tiệc Thánh: Tiệc Thánh là dấu chỉ của giao ước mới trong huyết Đấng Christ (Lu-ca 22:20). Trong Cựu Ước, chỉ những người đã ở trong giao ước với Đức Chúa Trời (qua phép cắt bì) mới được dự Lễ Vượt Qua (Xuất Ê-díp-tô Ký 12:43-49). Tương tự, Tiệc Thánh là bữa tiệc giao ước của dân giao ước mới.

3. Vấn Đề Kỷ Luật Hội Thánh và Sự Hiệp Nhất Giáo Lý: Tiệc Thánh là đỉnh cao của sự hiệp thông Hội Thánh (koinōnia). Sự hiệp thông này không chỉ là cảm xúc, mà còn dựa trên sự đồng thuận về lẽ thật (Công vụ 2:42). Cho phép người ngoài dự tiệc khi chưa biết rõ đức tin và nếp sống của họ có thể làm nhẹ đi ý nghĩa của kỷ luật Hội Thánh (xem Ma-thi-ơ 18:15-17; I Cô-rinh-tô 5:11-13 về việc không được "ăn chung" với người phạm tội mà không ăn năn).

4. Trách Nhiệm Mục Vụ Của Người Chăn: Những người lãnh đạo Hội Thánh sẽ khó có thể chu toàn trách nhiệm chăm sóc và khuyên bảo nếu họ không biết ai đang dự phần trong bữa tiệc thiêng liêng quan trọng nhất của Hội Thánh (Hê-bơ-rơ 13:17).

Sau khi xem xét các lập luận Kinh Thánh, có lẽ thay vì phân cực giữa "mở" và "đóng," Hội Thánh nên hướng đến một thực hành "có trách nhiệm và đầy ân điển" (Responsible Grace). Điều này có thể được thể hiện qua một vài nguyên tắc:

1. Làm Rõ Ý Nghĩa và Điều Kiện Trước Khi Cử Hành: Trước khi dự Tiệc Thánh, nên có lời giải thích rõ ràng về ý nghĩa (tưởng niệm, rao truyền), điều kiện (đã tin nhận Chúa Giê-xu, đã chịu báp-têm, đang sống trong mối thông công và không có tội chưa giải quyết), và lời mời gọi tự xét. Điều này tôn trọng trách nhiệm cá nhân (I Cô-rinh-tô 11:28) đồng thời làm rõ kỳ vọng của cộng đồng.

2. Phân Biệt Giữa Tín Hữu Thăm Viếng Và Người Chưa Tin: Đối với tín hữu từ các Hội Thánh khác đến thăm, nhiều Hội Thánh thực hành "Tiệc Thánh Khép" (Close Communion) chứ không "Đóng" hoàn toàn. Nghĩa là, nếu họ là thành viên của một Hội Thánh trung tín khác và đang trong tình trạng tốt với Hội Thánh đó, họ có thể được mời dự sau khi tự giới thiệu với người lãnh đạo. Điều này duy trì tính hiệp thông rộng lớn của thân thể Đấng Christ, nhưng vẫn trên nền tảng của sự xưng nhận đức tin rõ ràng.

3. Ưu Tiên Mục Vụ Cá Nhân và Sự Hiểu Biết: Thay vì một tấm biển "cấm" vô cảm, Hội Thánh nên có những người chăn hoặc trưởng lão sẵn sàng nói chuyện, giải thích và cầu nguyện với bất kỳ ai có thắc mắc hoặc muốn dự phần. Đây là cơ hội mục vụ quý báu.

4. Tiệc Thánh Là Hành Động Của Hội Thánh, Không Phải Của Cá Nhân Biệt Lập: Cần nhấn mạnh lại rằng Tiệc Thánh không phải là một bí tích cá nhân giữa tôi với Chúa, mà là hành động của toàn thể Hội Thánh tụ họp. Vì vậy, nó đương nhiên gắn liền với mối liên hệ và cam kết trong Hội Thánh địa phương.

Cho Cá Nhân Tín Hữu:
1. Luôn Luôn Tự Xét: Mỗi lần dự Tiệc Thánh, hãy thành thật xét lòng mình trước mặt Chúa: có tội lỗi nào chưa xưng nhận và từ bỏ không? Có mối quan hệ nào với anh em bị đổ vỡ chưa? (Ma-thi-ơ 5:23-24). Có đang sống trong đức tin chân thật và vâng phục Chúa không?
2. Tôn Trọng Quy Định Của Hội Thánh Mình: Nếu Hội Thánh của bạn có hướng dẫn cụ thể về việc dự Tiệc Thánh, hãy tôn trọng với tinh thần vâng phục (Hê-bơ-rơ 13:17). Nếu có thắc mắc, hãy trao đổi cách xây dựng với người lãnh đạo.
3. Chuẩn Bị Tấm Lòng: Đừng đến dự Tiệc Thánh một cách hờ hững. Hãy dành thời gian cầu nguyện, suy gẫm về sự chết của Chúa, và cảm tạ về ân điển Ngài.

Cho Hội Thánh Địa Phương:
1. Giáo Dục Rõ Ràng: Dạy dỗ thường xuyên về ý nghĩa và sự nghiêm trọng của Tiệc Thánh cho mọi thành viên, đặc biệt là tân tín hữu.
2. Thực Hành Cách Nhạy Cảm Và Yêu Thương: Khi có khách thăm là tín hữu, hãy tiếp đón nồng nhiệt. Nếu có quy định về Tiệc Thánh, hãy giải thích cách nhẹ nhàng, tập trung vào ý nghĩa thánh khiết và trách nhiệm của bữa tiệc, chứ không phải sự loại trừ.
3. Duy Trì Sự Hiệp Nhất Trong Thân Thể: Dù thực hành thế nào, mục tiêu tối thượng là gìn giữ sự thánh khiết của Tiệc Thánh (I Cô-rinh-tô 11:27) và củng cố sự hiệp một của Hội Thánh địa phương trong lẽ thật và tình yêu thương.

Kết Luận

Câu hỏi "Tiệc Thánh nên mở hay đóng?" thực chất dẫn chúng ta đến những câu hỏi sâu xa hơn: Bản chất của Hội Thánh là gì? Sự hiệp thông (koinōnia) thực sự có ý nghĩa gì? Làm thế nào để cân bằng giữa ân điển bao la của Đức Chúa Trời (mở rộng lời mời) và tính thánh khiết của giao ước Ngài (kêu gọi dân sự được biệt riêng)?

Không có một câu trả lời đơn giản, càng không có một "công thức" Kinh Thánh rõ ràng cho mọi hoàn cảnh. Tuy nhiên, các nguyên tắc Kinh Thánh thì rõ ràng: Tiệc Thánh phải được cử hành cách xứng đáng, với sự tự xét nghiêm túc, trong bối cảnh của sự hiệp thông và trách nhiệm cộng đồng. Dù một Hội Thánh chọn hướng tiếp cận nào đi nữa, thì trọng tâm cuối cùng phải luôn là Chúa Giê-xu Christ và thập tự giá của Ngài. Tiệc Thánh là về Ngài, cho sự tưởng nhớ Ngài, và để rao truyền sự chết của Ngài. Mọi quyết định thực hành phải nhằm tôn cao Ngài, gìn giữ sự thánh khiết của thân thể Ngài, và thực sự gây dựng cho các thánh đồ.

Ước mong mỗi chúng ta, khi đến bàn Tiệc Thánh, đều có thể nói như Sứ đồ Phao-lô: "Tôi đã bị đóng đinh vào thập tự giá với Đấng Christ, mà tôi sống, không phải là tôi sống nữa, nhưng Đấng Christ sống trong tôi; nay tôi còn sống trong xác thịt, ấy là tôi sống trong đức tin của Con Đức Chúa Trời, là Đấng đã yêu tôi, và đã phó chính mình Ngài vì tôi" (Ga-la-ti 2:20).