Tại sao Chúa phán: "Phải có ánh sáng" khi sáng thế?

Lời phán đầu tiên được ghi lại trong Kinh Thánh, “Phải có sự sáng; thì có sự sáng” (Sáng-thế Ký 1:3), không chỉ là một mệnh lệnh khởi đầu công trình sáng tạo vật chất. Đây là một tuyên bố đầy quyền năng, một mặc khải nền tảng về bản tính của Đức Chúa Trời và kế hoạch cứu chuộc của Ngài cho nhân loại. Trong bài nghiên cứu chuyên sâu này, chúng ta sẽ khám phá ý nghĩa thần học, văn hóa, ngôn ngữ nguyên thủy và ứng dụng thuộc linh sâu sắc đằng sau lời phán định mệnh này.

Để hiểu trọn vẹn quyền năng của lời “Phải có ánh sáng”, chúng ta phải quay lại hai câu đầu tiên của Kinh Thánh: “Ban đầu Đức Chúa Trời dựng nên trời đất. Vả, đất là vô hình và trống không, sự mờ tối ở trên mặt vực; Thần Đức Chúa Trời vận hành trên mặt nước.” (Sáng-thế Ký 1:1-2).

Từ ngữ Hê-bơ-rơ mang ý nghĩa rất mạnh:

• “Vô hình và trống không” (tohu wabohu - תֹהוּ וָבֹהוּ): Diễn tả một tình trạng hỗn mang, vô trật tự, hoang vu, vô ích. Đây không phải là “hư không” mà là một thực tại bị biến dạng, thiếu đi mục đích và hình thể.
• “Sự mờ tối” (choshek - חֹשֶׁךְ): Chỉ về bóng tối dày đặc, bao trùm. Trong văn hóa Cận Đông cổ, bóng tối thường tượng trưng cho sự hỗn loạn, sợ hãi, vô tri và thậm chí là lãnh địa của sự ác.
• “Mặt vực” (tehom - תְּהוֹם): Vực sâu, biển nguyên thủy, thường gắn với các thế lực hỗn mang.

Trong bối cảnh này, lời phán của Đức Chúa Trời không xuất hiện trong sự trống rỗng thuần túy, mà là sự xâm nhập của trật tự, sự sống và ý nghĩa vào trong một thế giới của sự hỗn mang và vô nghĩa. Thần Đức Chúa Trời (Ruach Elohim - רוּחַ אֱלֹהִים) đã “vận hành” (một từ diễn tả sự chuyển động như chim ấp trứng), chuẩn bị cho hành động sáng tạo quyết định.

Lời phán “Phải có ánh sáng” (Yahi Or - יְהִי אוֹר) là một sự bày tỏ uy quyền tuyệt đối. Đức Chúa Trời không tạo ra ánh sáng bằng cách thao tác vật chất có sẵn (vì lúc đó chưa có mặt trời, mặt trăng), cũng không phải bằng một quá trình tiến hóa. Ngài phán, và sự vâng theo xảy ra tức thì: “thì có sự sáng.” Điều này thiết lập một nguyên lý nền tảng: Lời của Đức Chúa Trời có quyền năng sáng tạo và biến đổi. Ngôn Ngữ của Ngài không chỉ mô tả hiện thực, mà tạo nên hiện thực.

Chúng ta cần phân biệt:

• Ánh sáng ngày thứ Nhất (Or - אוֹר): Đây là nguồn sáng nguyên thủy, phát xuất trực tiếp từ mệnh lệnh của Đấng Tạo Hóa. Nó là nguyên lý của sự sáng, sự phân biệt, sự hiểu biết và sự sống. Nó tồn tại độc lập với các vật thể thiên thể.
• Ánh sáng từ các vì sáng (Maor - מְאֹר) ngày thứ Tư: Đây là những “vật mang ánh sáng” (mặt trời, mặt trăng) được Đức Chúa Trời đặt vào không gian để “cai trị” ngày và đêm, làm thành những dấu hiệu, mùa tiết (Sáng-thế Ký 1:14-18). Chúng là những phương tiện vật lý để duy trì và phân phối ánh sáng đã được tạo dựng từ trước.

Sự phân biệt này nhấn mạnh rằng ánh sáng thật, nguồn gốc của mọi sự hiểu biết và sự sống, đến từ Đức Chúa Trời, chứ không phải từ các tạo vật, dù vĩ đại đến đâu.

Trong toàn bộ Kinh Thánh, ánh sáng là một biểu tượng xuyên suốt và phong phú:

1. Sự Hiện Diện và Vinh Quang của Đức Chúa Trời: Đức Chúa Trời tự bày tỏ mình là ánh sáng. “Đức Chúa Trời là sự sáng, trong Ngài chẳng có sự tối tăm đâu” (I Giăng 1:5). Sự vinh hiển của Ngài thường được mô tả bằng ánh sáng chói lòa (Ê-xê-chi-ên 1:27-28, Khải-huyền 21:23).
2. Sự Mặc Khải và Chân Lý: Ánh sáng soi tỏ những gì ẩn giấu trong bóng tối. Lời Chúa là “ngọn đèn cho chân tôi, Ánh sáng cho đường lối tôi” (Thi-thiên 119:105). Ánh sáng đem lại sự hiểu biết và nhận thức thuộc linh.
3. Sự Sống và Phước Hạnh: Ánh sáng gắn liền với sự sống. Cây cối sinh trưởng nhờ ánh sáng. Trong thần học, ánh sáng đại diện cho sự sống đời đời và phước lành từ Chúa. “Vì tại Ngài có nguồn sống; Nhờ ánh sáng Ngài chúng ta được thấy ánh sáng” (Thi-thiên 36:9).
4. Sự Phân Rẽ và Phán Xét: Ngay từ đầu, Đức Chúa Trời đã phân rẽ ánh sáng khỏi bóng tối (Sáng-thế Ký 1:4). Sự phân rẽ này thiết lập một trật tự đạo đức. Ánh sáng phơi bày và lên án những việc làm của bóng tối (Giăng 3:19-20).

Toàn bộ ý nghĩa của ánh sáng trong Sáng-thế Ký 1 chỉ tìm thấy sự ứng nghiệm trọn vẹn và vinh hiển trong Chúa Giê-xu Christ. Đây là trung tâm của sự mặc khải Tân Ước:

• Ngôi Lời Sáng Tạo trở thành Ngôi Lời Nhập Thể: Giăng 1:1-5 tạo nên một sự đối chiếu trực tiếp với Sáng-thế Ký 1: “Ban đầu có Ngôi Lời, Ngôi Lời ở cùng Đức Chúa Trời, và Ngôi Lời là Đức Chúa Trời... Trong Ngài có sự sống, sự sống là sự sáng của loài người. Sự sáng soi trong nơi tối tăm, và tối tăm chẳng hề nhận lấy sự sáng”. Chính Ngôi Lời đã phán “Phải có ánh sáng” nay đã trở nên xác thịt (Giăng 1:14).
• Lời Tuyên Bố của Chính Chúa Giê-xu: Ngài tuyên bố cách rõ ràng: “Ta là sự sáng của thế gian; người nào theo ta, chẳng đi trong nơi tối tăm, nhưng có ánh sáng của sự sống” (Giăng 8:12). Ngài là nguồn ánh sáng nguyên thủy (Or) đó, đến để chiếu vào bóng tối của tội lỗi và sự chết.
• Công Việc của Ánh Sáng: Chúa Giê-xu đến để “phá tan những việc của ma quỉ” (I Giăng 3:8) – tức là phá tan công việc của bóng tối. Sự chết và sống lại của Ngài là chiến thắng vĩ đại của Ánh Sáng trên Bóng Tối.

Lẽ thật “Đức Chúa Trời phán: Phải có ánh sáng” không chỉ là một sự kiện lịch sử, mà là một nguyên lý đang tiếp tục vận hành trong đời sống của mỗi tín hữu. Dưới đây là những ứng dụng thực tiễn:

1. Kinh Nghiệm Sự Sáng Tạo Cá Nhân: Cũng như Đức Chúa Trời phán ánh sáng vào sự hỗn mang ban đầu, Ngài muốn phán ánh sáng của Ngài vào những nơi “hỗn mang”, “trống không”, “tối tăm” trong tấm lòng, tâm trí và cuộc đời chúng ta. Khi chúng ta mời Chúa Giê-xu, là Ánh Sáng, vào đời sống mình, Ngài bắt đầu một công trình sáng tạo mới (II Cô-rinh-tô 5:17), đem lại trật tự, ý nghĩa và sự sống.

2. Sống như Con Cái của Sự Sáng: Sứ đồ Phao-lô khích lệ: “Vì ngươi ngày trước vốn là tối tăm, nhưng bây giờ đã nên sự sáng trong Chúa. Hãy bước đi như con cái của sự sáng” (Ê-phê-sô 5:8). Điều này bao gồm:

• Bày tỏ những việc làm của ánh sáng: Làm điều lành, công bình và chân thật (Ê-phê-sô 5:9).
• Từ chối những việc vô ích của bóng tối: Nhưng thà quở trách họ (Ê-phê-sô 5:11).
• Để cho Lời Chúa (ánh sáng) soi dẫn mọi quyết định: Thay vì đi trong sự mờ mịt của cảm xúc hay quan điểm thế gian.

3. Trở Nên Phương Tiện Phản Chiếu Ánh Sáng: Chúng ta không phải là nguồn sáng (Maor), nhưng được kêu gọi trở nên những “vì sao sáng” trong thế gian, phản chiếu ánh sáng của Christ. “Các ngươi là sự sáng của thế gian... Sự sáng các ngươi hãy soi trước mặt người ta như vậy, đặng họ thấy những việc lành của các ngươi, và ngợi khen Cha các ngươi ở trên trời” (Ma-thi-ơ 5:14,16).

4. Chiến Đấu Thuộc Linh trong Uy Quyền của Ánh Sáng: Khi đối diện với bóng tối của sự nghi ngờ, sợ hãi, tội lỗi hay hoàn cảnh hỗn loạn, chúng ta có thể nhân danh Chúa Giê-xu – Ánh Sáng của thế gian – để phán vào những bóng tối đó. Chúng ta ra lệnh dựa trên uy quyền của Lời Chúa, như chính Đức Chúa Trời đã làm.

Lời phán “Phải có ánh sáng” trong ngày sáng thế đầu tiên vang vọng xuyên suốt lịch sử nhân loại và đến tận hôm nay. Đó không chỉ là khởi nguyên của vũ trụ vật chất, mà là sự bày tỏ đầu tiên về kế hoạch cứu chuộc của Đức Chúa Trời. Ngài là Đấng không chấp nhận để sự hỗn mang và bóng tối có tiếng nói cuối cùng. Ngài là Đấng xâm nhập vào nơi tối tăm nhất bằng quyền năng sáng tạo của Ngôi Lời.

Chúa Giê-xu Christ chính là sự ứng nghiệm sống động của lời phán đó. Ngài là Ánh Sáng nguyên thủy đã đến thế gian, chiếu vào bóng tối tội lỗi và sự chết của chúng ta, và phán một lời sáng tạo mới vào tâm linh chúng ta: “Phải có sự sống đời đời!”. Với tư cách là những người đã tiếp nhận ánh sáng đó, chúng ta được kêu gọi sống, bước đi và chiến đấu trong uy quyền của ánh sáng ấy, luôn hướng về Ngài là nguồn sáng duy nhất, cho đến ngày chúng ta được ở trong thành phố nơi “không cần mặt trời, mặt trăng để soi sáng... vì vinh hiển của Đức Chúa Trời chói lòa cho, và Chiên Con là ngọn đèn của thành” (Khải-huyền 21:23). A-men.