Vòm Trời Trong Kinh Thánh
Trong hành trình tìm hiểu Lời Đức Chúa Trời, chúng ta thường bắt gặp những hình ảnh, biểu tượng và khái niệm sâu sắc vừa mang ý nghĩa văn chương, vừa chứa đựng chân lý thần học trọng yếu. Một trong những khái niệm căn bản nhất, xuất hiện ngay từ những câu Kinh Thánh đầu tiên, đó là “vòm trời”. Khám phá ý nghĩa của “vòm trời” (tiếng Hê-bơ-rơ: רָקִיעַ - raqia) không chỉ giúp chúng ta hiểu về quan niệm vũ trụ học trong Kinh Thánh, mà quan trọng hơn, nó mở ra cho chúng ta cái nhìn về quyền năng sáng tạo, trật tự và sự chu cấp đầy yêu thương của Đấng Tạo Hóa, cùng vị trí và trách nhiệm của con người trong công trình sáng tạo vĩ đại ấy.
Sách Sáng Thế Ký, nền tảng của mặc khải, giới thiệu về vòm trời trong bối cảnh hùng vĩ của sự sáng tạo từ hỗn mang.
“Ðức Chúa Trời phán rằng: Phải có một khoảng không ở giữa nước đặng phân cách nước với nước. Ngài làm nên khoảng không, phân cách nước ở dưới khoảng không với nước ở trên khoảng không; thì có như vậy.” (Sáng Thế Ký 1:6-7)
Ở đây, từ “khoảng không” trong bản Truyền Thống 1925 chính là dịch từ raqia. Từ gốc Hê-bơ-rơ này có nghĩa là “cái gì đó được đập ra, dát mỏng”, gợi lên hình ảnh một tấm kim loại hoặc một mái vòm rắn chắc được trải ra. Đức Chúa Trời, bằng Lời quyền năng của Ngài, đã thiết lập một sự phân cách (מַבְדִּיל - mavdil) giữa các vùng nước. Hành động này biến “sự hỗn độn” (תֹהוּ וָבֹהוּ - tohu va-bohu) ban đầu thành trật tự. Vòm trời trở thành ranh giới, là cơ cấu tổ chức đầu tiên cho thế giới vật chất.
Ngài tiếp tục định danh và xác định chức năng cho vòm trời:
“Ðức Chúa Trời đặt tên khoảng không là trời” (Sáng Thế Ký 1:8a)
Việc đặt tên trong văn hóa Cận Đông cổ đại biểu thị quyền làm chủ và thẩm quyền. Đức Chúa Trời là Chủ của vòm trời. Vậy, vòm trời là gì? Đó là công trình được tạo dựng bởi Lời Chúa, có chức năng thiết lập trật tự, duy trì sự sống bằng cách phân chia và giữ cho các thành phần của vũ trụ ở đúng vị trí của chúng. Một số cách giải thích cho rằng quan niệm “nước ở trên vòm trời” liên quan đến hệ thống mưa và các tầng khí quyển, là nguồn cung cấp nước ngọt cho đất liền (xem Sáng Thế Ký 7:11, 8:2).
Vượt lên trên khía cạnh vật lý, vòm trời trong toàn bộ Kinh Thánh mang những ý nghĩa biểu tượng phong phú.
1. Nơi Cư Ngụ và Ngai Tòa của Đức Chúa Trời: Trong khi Kinh Thánh khẳng định Đức Chúa Trời vượt trên mọi công trình sáng tạo của Ngài (1 Các Vua 8:27), thì vòm trời thường được mô tả như nơi ngự trị đặc biệt của Ngài, biểu thị sự siêu việt và thánh khiết.
“Ngài căng các tầng trời ra như bức màn, và giương ra như trại để ở.” (Ê-sai 40:22)
Thị kiến của Ê-xê-chi-ên mô tả một cách sống động: “Phía trên cái vòm đã giương trên đầu các sinh vật, có hình như ngai bằng bích ngọc; và trên hình ngai ấy có hình như người ở trên đó.” (Ê-xê-chi-ên 1:26). Vòm trời ở đây như một bệ đỡ cho ngai vàng vinh hiển của Đức Chúa Trời.
2. Biểu Hiện của Vinh Quang và Quyền Năng (Shekinah): Vinh quang của Đức Chúa Trời thường được mô tả liên kết với vòm trời.
“Các từng trời rao truyền sự vinh hiển của Ðức Chúa Trời, Bầu trời giãi tỏ công việc tay Ngài làm.” (Thi Thiên 19:1)
Chính Chúa Giê-xu, Con Đức Chúa Trời, được gọi là “sự sáng của vinh quang Đức Chúa Trời, và hình bóng của bản thể Ngài” (Hê-bơ-rơ 1:3). Sự hiện diện của Ngài là sự hiện diện của vinh quang thiên thượng ngay trên đất.
3. Lời Chứng về Đấng Tạo Hóa và Lời Hứa của Ngài: Vòm trời không phải là một vị thần, nhưng nó làm chứng cho Đấng Tạo Hóa ra nó. Nó là “công việc của ngón tay Ngài” (Thi Thiên 8:3). Đặc biệt, sau trận lụt Nô-ê, vòm trời trở thành nền của một giao ước:
“Ta lập giao ước cùng các ngươi... Cầu mống sẽ ở trên mây, ta sẽ nhìn xem nó đặng nhớ giao ước đời đời của Ðức Chúa Trời cùng các loài xác thịt có sự sống ở trên đất.” (Sáng Thế Ký 9:11, 16)
Cầu vồng xuất hiện trên vòm trời là dấu chỉ hữu hình của lời hứa không hủy diệt trái đất bởi nước lụt nữa, nhắc nhở về lòng thương xót và sự thành tín của Đức Chúa Trời.
Tân Ước, được viết chủ yếu bằng tiếng Hy Lạp, sử dụng từ οὐρανός (ouranos) thường được dịch là “trời”. Khái niệm này kế thừa và mở rộng ý nghĩa của raqia trong Cựu Ước, thường được phân biệt thành “các từng trời”.
- Trời thứ nhất: Bầu khí quyển, nơi chim chóc bay (Khải Huyền 19:17).
- Trời thứ hai/ba: Nơi các ngôi sao, thiên thể (vũ trụ) và quan trọng hơn, là nơi ngự trị của Đức Chúa Trời, thiên sứ, và là quê hương đời đời của các thánh đồ (2 Cô-rinh-tô 12:2, Hê-bơ-rơ 9:24).
Sự kiện trọng đại nhất xé toạc mọi khoảng cách giữa các từng trời chính là sự nhập thể, chịu chết và sống lại của Chúa Giê-xu Christ. Ngài là “Con Người từ trời xuống” (Giăng 3:13). Khi Ngài chịu báp-tem, “các từng trời mở ra” (Ma-thi-ơ 3:16), biểu thị sự thông công được phục hồi giữa trời và đất. Sự thăng thiên của Ngài (Công vụ 1:9-11) là sự trở về đầy vinh hiển nơi thiên thượng, và chính Ngài đang “ngồi bên hữu ngai Ðức Chúa Trời ở trên trời” (Hê-bơ-rơ 12:2).
Quan trọng nhất, Chúa Giê-xu dạy chúng ta cầu nguyện rằng: “Lạy Cha chúng tôi ở trên trời... Ý Cha được nên, ở đất như trời!” (Ma-thi-ơ 6:9-10). Vòm trời, hay các từng trời, giờ đây không còn là một rào cản vật lý hay biểu tượng cho sự xa cách, mà trở thành lời hứa về một thực tại mới, nơi ý chỉ trọn vẹn của Đức Chúa Trời sẽ được thể hiện trọn vẹn. Chúng ta trông đợi “trời mới đất mới” (2 Phi-e-rơ 3:13, Khải Huyền 21:1), nơi không còn sự phân cách giữa thánh và tục, giữa Đức Chúa Trời và con người nữa.
Hiểu biết về vòm trời trong Kinh Thánh có thể đem lại nhiều bài học thiết thực và sâu sắc cho đời sống đức tin hằng ngày của chúng ta:
- Sống Với Nhận Thức Về Sự Hiện Diện của Đấng Tạo Hóa: Mỗi khi ngước nhìn bầu trời xanh, mây trắng, hoàng hôn rực rỡ hay màn đêm đầy sao, hãy nhớ rằng đó không phải là một hiện tượng tự nhiên vô hồn, mà là “công việc của ngón tay” Đức Chúa Trời. Nó nhắc nhở chúng ta về quyền năng vô hạn, trí tuệ siêu việt và vẻ đẹp của Ngài, thúc giục lòng chúng ta thờ phượng (Rô-ma 1:20).
- Sống Tin Cậy Trong Sự Chu Cấp và Bảo Vệ của Chúa: Vòm trời phân cách nước hủy diệt và giữ nước mưa ban sự sống. Điều này nhắc nhở chúng ta rằng Chúa là Đấng thiết lập giới hạn cho mọi sự dữ và thử thách trong đời sống chúng ta (1 Cô-rinh-tô 10:13). Ngài cũng là Đấng chu cấp mưa thuận gió hòa, đem lại “mùa màng thực phẩm và sự khoái lạc” (Công vụ 14:17). Hãy sống với lòng biết ơn và tin cậy nơi sự quan phòng của Ngài.
- Sống Với Hy Vọng Thiên Thượng: Các từng trời nhắc chúng ta rằng quê hương thật của chúng ta không ở nơi đất này, mà ở trên trời, nơi Chúa Giê-xu Christ đang chuẩn bị chỗ cho chúng ta (Phi-líp 3:20, Giăng 14:2-3). Hy vọng này giúp chúng ta sống thanh sạch, vượt qua những hoạn nạn tạm thời, và hướng lòng về sự trở lại vinh hiển của Ngài.
- Sống Với Sứ Mệnh Hòa Giải: Chúa Giê-xu đã xé rách bức màn ngăn cách (Ma-thi-ơ 27:51), và chính Ngài là Đấng Trung Bảo duy nhất giữa Đức Chúa Trời và loài người (1 Ti-mô-thê 2:5). Là thân thể Ngài trên đất, chúng ta được giao chức vụ hòa giải, đem Lời và ân điển từ “trời” đến với những người còn đang xa cách Ngài (2 Cô-rinh-tô 5:18-20).
- Sống Để Tôn Cao Danh Chúa Trên Đất: Lời cầu nguyện “Ý Cha được nên, ở đất như trời” phải là tâm nguyện và mục tiêu của mỗi Cơ Đốc nhân. Chúng ta được kêu gọi sống sao cho ý chỉ tốt lành, đẹp lòng và trọn vẹn của Đức Chúa Trời (Rô-ma 12:2) được thể hiện qua đời sống, gia đình, Hội Thánh và công việc của mình ngay tại thế gian này, như một sự phản chiếu vẻ đẹp của thiên đàng.
Vòm trời trong Kinh Thánh, từ raqia trong Sáng Thế Ký đến ouranos trong Tân Ước, là một khái niệm đa diện. Nó bắt đầu như một công trình sáng tạo vật lý, thiết lập trật tự và duy trì sự sống. Nhưng dưới ánh sáng của toàn bộ Kinh Thánh, nó vươn lên thành một biểu tượng thần học mạnh mẽ: ngai tòa của Đấng Chủ Tể, hiện thân của vinh quang Ngài, chứng nhân cho giao ước thành tín, và lời hứa về một thực tại mới.
Cuối cùng, tất cả những hình ảnh về vòm trời ấy đều quy tụ và tìm được ý nghĩa trọn vẹn nơi Con Một Đức Chúa Trời, Chúa Giê-xu Christ. Ngài là “Trời” giáng thế, là Lời sáng tạo trở nên xác thịt. Sự chết và sống lại của Ngài đã mở ra “con đường mới và sống” xuyên qua các từng trời để chúng ta đến gần Đức Chúa Trời (Hê-bơ-rơ 10:20). Vì vậy, khi chúng ta ngước nhìn vòm trời, hãy nhìn thấy hơn cả những đám mây và các vì sao; hãy nhìn thấy tình yêu, ân điển và lời hứa vĩnh cửu của Cha Thiên Thượng, được bày tỏ trọn vẹn trong Chúa Cứu Thế Giê-xu, Đấng đang kêu gọi chúng ta bước vào mối tương giao phục hồi và trọn vẹn với Ngài, hôm nay và cho đến đời đời.
Ước mong mỗi chúng ta sống như những công dân thiên quốc, để đời sống mình trở nên một bản tuyên cáo sống động về vinh quang của Đấng ngự trên vòm trời, cho đến ngày Ngài trở lại, hiệp nhất trời và đất trong vương quốc vĩnh hằng của Ngài.