Lời Cầu Nguyện Của Kẻ Ác Là Sự Gớm Ghiếc: Một Nghiên Cứu Từ Châm Ngôn 15:8, 29
Trong hành trình đức tin, cầu nguyện là hơi thở của linh hồn, là phương tiện giao tiếp thiêng liêng giữa con người với Đấng Tạo Hóa. Thế nhưng, Kinh Thánh đưa ra một tuyên bố gây sửng sốt và đòi hỏi sự suy ngẫm sâu sắc: “Của tế lễ của kẻ gian ác lấy làm gớm ghiếc cho Đức Giê-hô-va; Song lời cầu nguyện của người ngay thẳng được đẹp lòng Ngài.” (Châm Ngôn 15:8, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925). Câu 29 cũng nhấn mạnh: “Đức Giê-hô-va xa cách kẻ ác; Nhưng Ngài nghe lời cầu nguyện của người công bình.”
Hai câu Kinh Thánh song đối này không chỉ là một lời cảnh báo nghiêm khắc; chúng là cửa ngõ dẫn vào một sự hiểu biết thần học sâu sắc về bản chất của mối quan hệ với Đức Chúa Trời, về sự công bình, ân điển và vai trò trung gian của Chúa Giê-xu Christ. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu phân tích lý do tại sao lời cầu nguyện của kẻ ác lại là điều gớm ghiếc (tiếng Hê-bơ-rơ: תּוֹעֵבָה “tô‛ēḇâ” – điều kinh tởm, ghê tởm, đáng ghét) trước mặt Đấng Thánh, và rút ra những ứng dụng thiết yếu cho đời sống cầu nguyện của Cơ Đốc nhân.
1. Định Nghĩa “Kẻ Ác” (רָשָׁע - rāšāʿ): Trong tiếng Hê-bơ-rơ, từ “rāšāʿ” không chỉ đơn thuần mô tả người làm điều xấu. Nó hàm ý một tình trạng căn bản: kẻ phạm pháp, người vô đạo, kẻ chối bỏ quyền tể trị và tiêu chuẩn công bình của Đức Chúa Trời. Đây là người có lối sống kiên định trong sự bất tuân, chọn con đường trái ngược với luật pháp và ý chỉ của Đức Chúa Trời (Thi Thiên 1:1, 6). Họ có thể vẫn thực hiện các nghi thức tôn giáo (như dâng của tế lễ, cầu nguyện), nhưng đời sống thực tế của họ chối bỏ chính Đấng mà họ tuyên xưng.
2. Ý Nghĩa “Gớm Ghiếc” (תּוֹעֵבָה - tô‛ēḇâ): Từ này xuất hiện xuyên suốt Cựu Ước để miêu tả những điều kinh tởm nhất trước mặt Đấng Thánh, từ thờ hình tượng (Phục Truyền 7:25), hành vi tà dâm (Lê-vi Ký 18:22), cho đến việc dùng cân gian (Châm Ngôn 11:1). Việc đặt lời cầu nguyện của kẻ ác vào cùng phạm trù này cho thấy mức độ nghiêm trọng khủng khiếp. Nó không đơn giản là “không được chấp nhận”, mà là một sự xúc phạm, một mùi hôi thối thuộc linh đối với Đức Chúa Trời.
3. Bối Cảnh Sách Châm Ngôn: Sách Châm Ngôn xây dựng trên sự tương phản rõ rệt giữa con đường của người khôn ngoan/công bình và con đường của kẻ ngu muội/ác. Cầu nguyện không phải là một hành động ma thuật hay nghi thức độc lập; nó là biểu hiện của mối quan hệ. Do đó, lời cầu nguyện phản ánh chính xác tình trạng của mối quan hệ đó. Một mối quan hệ bị phá vỡ bởi tội lỗi không thể được hàn gắn chỉ bằng những lời nói đẹp đẽ.
1. Tội Lỗi Làm Ngăn Cách (Ê-sai 59:1-2): Nguyên lý căn bản nhất được tiên tri Ê-sai công bố: “Nầy, tay Đức Giê-hô-va chẳng trở nên ngắn mà không cứu được; tai Ngài chẳng nặng nề mà không nghe được. Nhưng ấy là sự gian ác các ngươi làm xa cách mình với Đức Chúa Trời; và tội lỗi các ngươi đã che khuất mặt Ngài khỏi các ngươi, đến nỗi Ngài không nghe các ngươi nữa.” Tội lỗi không phải là một vết bẩn nhỏ; nó dựng lên một bức tường ngăn cách (cách dịch sát từ Hê-bơ-rơ: בָּדַל - bāḏal – phân chia, tách biệt). Lời cầu nguyện của kẻ ác vọng lên từ phía bên kia bức tường ấy, nơi sự thông công đã bị cắt đứt. Đức Chúa Trời là thánh khiết (קָדוֹשׁ - qāḏôš), và sự thánh khiết của Ngài không thể dung hòa với điều ác (Ha-ba-cúc 1:13).
2. Sự Giả Hình Và Động Cơ Sai Lầm: Kẻ ác trong Châm Ngôn thường là người vẫn giữ hình thức tôn giáo. Họ dâng tế lễ (Châm Ngôn 15:8), nhưng đời sống họ mâu thuẫn với lễ vật. Đây là sự giả hình mà Chúa Giê-xu kịch liệt lên án (Ma-thi-ơ 6:5, 7; 23:27-28). Lời cầu nguyện của họ có thể xuất phát từ động cơ ích kỷ, thao túng, hoặc chỉ để được người đời khen ngợi (Gia-cơ 4:3). Đức Chúa Trời nhìn thấy tấm lòng (I Sa-mu-ên 16:7), và một tấm lòng gắn bó với điều ác khiến cho mọi lời nói từ miệng trở nên đạo đức giả, trở thành “tô‛ēḇâ”.
3. Thiếu Sự Ăn Năn Thật: Cầu nguyện mà không có lòng ăn năn thật là sự xúc phạm. Tiên tri Ê-sai tuyên bố lời Chúa: “Khi các ngươi giơ tay lên cầu khẩn, ta sẽ giấu mắt các ngươi; dầu các ngươi cầu nguyện nhiều, ta chẳng thèm nghe: tay các ngươi đầy những máu.” (Ê-sai 1:15). “Máu” ở đây tượng trưng cho bạo lực, bất công và tội lỗi chưa được giải quyết. Đức Chúa Trời kêu gọi: “Hãy rửa đi, hãy làm cho mình được sạch… Hãy học làm lành, tìm kiếm sự công bình…” (Ê-sai 1:16-17) trước khi Ngài sẵn lòng lắng nghe. Lời cầu nguyện của kẻ ác thiếu đi yếu tố then chốt này: sự thay đổi triệt để hướng về Đức Chúa Trời.
4. Sự Xác Nhận Từ Tân Ước: Nguyên tắc này được xác nhận rõ ràng trong Tân Ước: “Chúng ta biết rằng Đức Chúa Trời chẳng nhậm lời kẻ có tội; mà nếu có ai kính sợ Đức Chúa Trời và làm theo ý muốn Ngài, thì Ngài nhậm lời.” (Giăng 9:31). Sứ đồ Phi-e-rơ cũng trích dẫn Cựu Ước: “Vì mắt Chúa đoái xem người công bình, Tai Ngài nghe lời cầu nguyện của họ; Nhưng mặt Chúa làm nghịch cùng kẻ làm ác.” (I Phi-e-rơ 3:12, trích Thi Thiên 34:15-16).
Phân tích trên có thể đẩy chúng ta đến sự tuyệt vọng, vì “chẳng có một người công bình nào hết, dẫu một người cũng không… vì mọi người đều đã phạm tội, thiếu mất sự vinh hiển của Đức Chúa Trời” (Rô-ma 3:10, 23). Nếu chỉ có lời cầu nguyện của người công bình được nhậm, thì ai có thể cầu nguyện?
Đây chính là lúc Phúc Âm vinh hiển được bày tỏ. Tin Lành lành này nằm ở sự trao đổi kỳ diệu trên thập tự giá:
- Chúa Giê-xu Christ, Đấng Công Bình duy nhất, đã gánh lấy tội lỗi (sự “ghớm ghiếc”) của chúng ta trên thân thể Ngài (I Phi-e-rơ 2:24).
- Đức Chúa Trời đã khiến Đấng vô tội trở nên tội lỗi vì chúng ta, “hầu cho chúng ta nhờ Ngài mà được trở nên sự công bình của Đức Chúa Trời.” (II Cô-rinh-tô 5:21).
Nhờ đức tin nơi sự chết và sống lại của Chúa Giê-xu, tội nhân được xưng công bình (δικαιόω - dikaioō – tuyên bố là công bình). Chúng ta không còn là “kẻ ác” (rāšāʿ) trong cái nhìn của Đức Chúa Trời, nhưng được mặc lấy sự công bình của chính Đấng Christ (Phi-líp 3:9).
Hơn nữa, Chúa Giê-xu trở thành Đấng Trung Bảo (I Ti-mô-thê 2:5) và Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm của chúng ta. Ngài “hằng sống để cầu thay” cho chúng ta (Hê-bơ-rơ 7:25). Lời cầu nguyện của chúng ta được dâng lên Cha, không phải dựa trên sự công bình riêng vốn ô uế của chúng ta, mà “trong danh Chúa Giê-xu” (Giăng 14:13-14), dựa trên công lao và sự trung bảo của Ngài. Đây là sự đảo ngược hoàn toàn tình thế: từ “ghớm ghiếc” trở thành “đẹp lòng” nhờ Đấng Christ.
Lẽ thật này không chỉ để suy ngẫm, mà phải định hình cách chúng ta sống và cầu nguyện mỗi ngày.
1. Kiểm Tra Lòng Mình Trước Khi Cầu Nguyện: Đừng vội vàng tuôn ra một danh sách các nhu cầu. Hãy dành thì giờ thinh lặng trước Chúa, xin Thánh Linh soi sáng: “Hỡi Đức Chúa Trời, xin hãy dò xét tôi, và biết lòng tôi; hãy thử thách tôi, và biết tư tưởng tôi. Xin xem thử tôi có lối ác nào chăng; Xin dẫn tôi vào con đường đời đời.” (Thi Thiên 139:23-24). Cầu xin Chúa chỉ ra bất kỳ tội lỗi, sự giả hình, hay động cơ sai trái nào.
2. Ưu Tiên Sự Ăn Năn và Xưng Tội: Sự thông công với Chúa được khôi phục qua sự xưng tội. “Ví bằng chúng ta xưng tội mình, thì Ngài là thành tín công bình để tha tội cho chúng ta, và làm cho chúng ta sạch mọi điều gian ác.” (I Giăng 1:9). Hãy làm sạch “bàn tay đầy máu” (theo nghĩa thuộc linh) trước khi giơ lên cầu nguyện.
3. Kết Hiệp Lời Cầu Nguyện Với Đời Sống Vâng Phục: Đừng tách rời “giờ cầu nguyện” với “24 giờ sống”. Lời cầu nguyện đẹp lòng Chúa xuất phát từ một đời sống đang tìm kiếm sự vâng phục Ngài trong mọi lĩnh vực: công việc, gia đình, tài chính, các mối quan hệ. “Người nào giữ các điều răn Ngài thì ở trong Đức Chúa Trời, và Đức Chúa Trời ở trong người ấy… Điều chúng ta xin, bất luận điều gì, cũng được nhậm, vì chúng ta vâng giữ các điều răn Ngài và làm những điều đẹp ý Ngài.” (I Giăng 3:24, 22).
4. Cầu Nguyện Trong Danh Chúa Giê-xu Với Đức Tin: Hãy luôn nhớ rằng sự tiếp cận của chúng ta với Đức Chúa Trời Toàn Năng hoàn toàn dựa trên giao ước mới trong huyết Chúa Giê-xu. Hãy cầu nguyện cách dạn dĩ (Hê-bơ-rơ 4:16), nhưng với thái độ khiêm nhường và lệ thuộc, biết rằng chúng ta chỉ được nhậm lời nhờ Đấng Trung Bảo yêu dấu.
5. Tìm Kiếm Sự Công Bình Trước Khi Tìm Kiếm Phước Hạnh: Thay vì chỉ cầu xin phước lành và giải cứu, hãy noi gương Đa-vít: “Xin Chúa hãy thử tôi, tập tôi, Xét nét lòng dạ tôi… Xin dẫn tôi trong con đường đời đời.” (Thi Thiên 26:2; 139:24). Ưu tiên của chúng ta phải là được trở nên giống Chúa Christ hơn là được Chúa ban cho điều gì.
Châm Ngôn 15:8, 29 không phải là lời phán xét tuyệt vọng dành cho nhân loại, mà là một lời kêu gọi khẩn thiết về sự chân thật trong mối quan hệ với Đức Chúa Trời. Nó phơi bày sự vô ích của tôn giáo hình thức và lòng đạo đức giả. Nhưng qua ánh sáng của Tân Ước, nó dẫn chúng ta thẳng đến chân thập tự giá, nơi duy nhất mâu thuẫn được giải quyết: Tội nhân có thể trở nên công bình, và lời cầu nguyện của họ có thể trở nên đẹp lòng Đức Chúa Trời.
Là Cơ Đốc nhân, chúng ta được kêu gọi sống một đời sống nhất quán – nơi lời nói ở nơi riêh tư với Chúa hòa hợp với cuộc sống công khai trước mặt người khác. Hãy để lời cảnh báo này thúc giục chúng ta chạy đến với ân điển mỗi ngày, ăn năn không ngừng, và cầu nguyện với tấm lòng trong sạch, bởi đức tin nơi Chúa Giê-xu Christ, Đấng đã biến điều gớm ghiếc thành của lễ được chấp nhận.