Cơ Đốc Nhân Nên Nhìn Nhận Sách Mặc Môn Như Thế Nào?
Trong thời đại đa dạng tôn giáo và tín ngưỡng, nhiều tín hữu Cơ Đốc Tin Lành chúng ta có thể gặp gỡ, làm việc chung hoặc được những người bạn, đồng nghiệp là tín đồ của Giáo Hội Các Thánh Hữu Ngày Sau của Chúa Giê Su Ky Tô (The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints, thường gọi là Mormon) chia sẻ về đức tin và mời gọi nghiên cứu Sách Mặc Môn. Câu hỏi đặt ra là: với tư cách là những Cơ Đốc nhân tin vào Kinh Thánh là Lời duy nhất, đầy đủ và có thẩm quyền của Đức Chúa Trời, chúng ta nên có quan điểm và thái độ nào đối với Sách Mặc Môn? Bài nghiên cứu này sẽ phân tích dưới lăng kính Kinh Thánh, lịch sử giáo hội và thần học hệ thống, nhằm trang bị cho các thánh đồ sự hiểu biết vững vàng và lòng yêu thương chân thật.
Sách Mặc Môn (The Book of Mormon) được Joseph Smith, Jr. tuyên bố dịch ra từ các tấm vàng bằng ngôn ngữ "Ai Cập Cải Cách" (Reformed Egyptian) vào những năm 1827-1830, với sự trợ giúp của các công cụ thần thiêng như "U-rim và Thu-mim" và "Viên đá tiên tri". Sách kể lại lịch sử của một số cư dân từ thời kỳ tháp Ba-bên đã di cư đến châu Mỹ, cùng với sự hiện ra của Chúa Giê-xu Christ phục sinh tại đây sau khi Ngài thăng thiên. Nó được xem là "một biên sử thánh thư khác về Đức Chúa Giê Su Ky Tô" và là "lời làm chứng thứ hai" bổ sung cho Kinh Thánh, cùng với sách Giáo Lý và Giao Ước và Ngọc Trai Vô Giá tạo thành bộ tiêu chuẩn thánh thư của giáo hội này.
Trước khi đi vào phân tích chi tiết, chúng ta phải xác lập nền tảng thần học từ chính Lời Chúa. Là Tin Lành, chúng ta tuyên xưng nguyên tắc Sola Scriptura (Duy Kinh Thánh). Kinh Thánh là Lời được Đức Chúa Trời soi dẫn, đầy đủ để dạy dỗ, bẻ trách, sửa trị và dạy người trong sự công bình (2 Ti-mô-thê 3:16-17). Trọng tâm của niềm tin chúng ta là Chúa Giê-xu Christ, Con Đức Chúa Trời, Đấng cứu chuộc duy nhất, được bày tỏ trọn vẹn trong Kinh Thánh.
Khải 22:18-19 cảnh báo nghiêm khắc: "Tôi ngỏ cho kẻ nào nghe lời tiên tri trong sách nầy: Nếu ai thêm vào sách tiên tri nầy điều gì, thì Đức Chúa Trời sẽ thêm cho người ấy tai nạn đã ghi chép trong sách nầy. Và kẻ nào bớt điều gì trong những lời ở sách tiên tri nầy, thì Đức Chúa Trời sẽ cất lấy phần họ về cây sự sống và thành thánh, đã chép ra trong sách nầy." Mặc dù ngữ cảnh trực tiếp là sách Khải Huyền, nhưng nguyên tắc thần học ở đây rất rõ ràng: Lời mặc khải của Đức Chúa Trời là trọn vẹn và đóng lại. Sự thêm bớt là một sự xâm phạm nghiêm trọng đến thẩm quyền và sự đầy đủ của mặc khải.
Trong Ga-la-ti 1:6-9, Sứ đồ Phao-lô nghiêm nghị răn dạy: "Tôi lấy làm lạ cho anh em đã vội bỏ Đấng gọi anh em bởi ơn Đức Chúa Giê-xu Christ, đặng theo tin lành khác. Thật chẳng phải có tin lành khác, nhưng có mấy kẻ làm rối trí anh em, và muốn đánh đổ tin lành của Đấng Christ. Nhưng nếu có ai, hoặc chính chúng tôi, hoặc thiên sứ trên trời, truyền cho anh em một tin lành nào khác với tin lành chúng tôi đã truyền cho anh em, thì người ấy đáng bị a-na-them!" Tin Lành – tức là tin mừng về sự chết, sự chôn và sự sống lại của Chúa Giê-xu Christ vì tội lỗi chúng ta – là bất biến và duy nhất. Bất kỳ "tin lành khác" nào, dù được rao giảng bởi loài người hay cả thiên sứ, đều bị lên án.
Để hiểu rõ, chúng ta cần so sánh một số giáo lý nền tảng giữa đức tin Tin Lành dựa trên Kinh Thánh và những giáo lý chính của Sách Mặc Môn cùng các văn kiện liên quan.
1. Về Bản Chất Của Đức Chúa Trời:
Kinh Thánh dạy rõ Đức Chúa Trời là Đấng Tự Hữu Hằng Hữu (Xuất Ê-díp-tô Ký 3:14), là Thần (Giăng 4:24), vô hình (Cô-lô-se 1:15), và có một thực thể duy nhất tồn tại trong ba Ngôi: Cha, Con và Thánh Linh (Ma-thi-ơ 28:19). Trong khi đó, giáo lý từ Joseph Smith dạy rằng Đức Chúa Trời Cha có một thân thể bằng xương thịt hữu hình, và con người có tiềm năng trở thành thần (Gods). Điều này trực tiếp mâu thuẫn với Ê-sai 43:10: "Đức Giê-hô-va phán: Các ngươi là kẻ làm chứng ta, và là đầy tớ ta đã chọn, hầu cho các ngươi được biết và tin ta, và hiểu rằng ta là Chân Đức Chúa Trời. Chẳng có Đức Chúa Trời nào tạo thành trước ta, và cũng chẳng có sau ta nữa."
2. Về Sự Cứu Rỗi và Ân Điển:
Nền tảng Tin Lành là Sola Gratia (Duy Ân Điển). Chúng ta được xưng công bình chỉ bởi đức tin nơi công lao cứu chuộc của Chúa Giê-xu Christ, không phải bởi việc làm (Ê-phê-sô 2:8-9; Rô-ma 3:28). Trong khi đó, giáo lý từ Sách Mặc Môn và các nguồn khác của giáo hội này nhấn mạnh sự vâng phục các giáo lễ, luật pháp và nguyên tắc để nhận được sự cứu rỗi và tiến lên các cấp độ vinh quang khác nhau. Điều này làm lu mờ công tác trọn vẹn của Chúa Giê-xu trên thập tự giá, biến phúc âm thành một hệ thống công đức.
3. Về Thẩm Quyền và Sự Đóng Lại Của Mặc Khải:
Kinh Thánh tuyên bố Chúa Giê-xu Christ là sự bày tỏ trọn vẹn và cuối cùng của Đức Chúa Trời (Hê-bơ-rơ 1:1-2). Lời Ngài là đủ cho đời sống và sự tin kính (2 Phi-e-rơ 1:3). Sự ra đời của Sách Mặc Môn hàm ý rằng Kinh Thánh bị thiếu sót, mất mát và cần được bổ sung, khôi phục. Tuy nhiên, chính Chúa Giê-xu đã xác nhận thẩm quyền và sự bền vững của Cựu Ước (Lu-ca 24:44), và các sứ đồ đã rao truyền tin mừng trọn vẹn đủ để cứu mọi kẻ tin (Rô-ma 1:16).
Với những phân tích trên, quan điểm Kinh Thánh của chúng ta về Sách Mặc Môn có thể được tóm lược như sau:
1. Không Công Nhận Là Lời Đức Chúa Trời: Dựa trên nguyên tắc Sola Scriptura và những cảnh báo trong Khải Huyền 22, Ga-la-ti 1, chúng ta không thể xem Sách Mặc Môn là Lời được Đức Chúa Trời soi dẫn. Nó trình bày một "tin lành khác" về Đức Chúa Trời, về con người và về sự cứu rỗi, đi ngược lại giáo lý căn bản của Kinh Thánh.
2. Nhận Biết Sự Khác Biệt Căn Bản: Sự khác biệt không chỉ là về nghi lễ hay tổ chức, mà là về chính bản chất của Đức Chúa Trời, con đường cứu rỗi và thẩm quyền của mặc khải. Đây là những khác biệt về cốt lõi của đức tin, không thể xem nhẹ hay thỏa hiệp.
3. Tiếp Cận Với Tâm Trí Tỉnh Táo Và Tấm Lòng Yêu Thương: Khi tiếp xúc với tín đồ Mormon, chúng ta không nên có thái độ công kích, khinh thường hay sợ hãi. Thay vào đó, chúng ta cần "lấy lòng hiền từ, kính sợ> và có lương tâm trong sáng" (1 Phi-e-rơ 3:15-16). Hãy nhớ rằng họ cũng là những người đang tìm kiếm chân lý và có nhiều điểm đạo đức đáng trân trọng. Mục tiêu của chúng ta không phải là tranh luận thắng thua, mà là làm chứng về Chúa Giê-xu Christ của Kinh Thánh.
1. Củng Cố Nền Tảng Cá Nhân: Điều quan trọng nhất là mỗi chúng ta phải đâm rễ sâu trong Lời Chúa. Hãy chăm chỉ đọc, học hỏi và suy ngẫm Kinh Thánh để có thể "phân biệt giáo đạo lành hay dữ" (Hê-bơ-rơ 5:14). Tham gia các lớp học Kinh Thánh, nghiên cứu thần học hệ thống và lịch sử giáo hội để có cái nhìn vững vàng.
2. Trang Bị Để Làm Chứng: Khi có cơ hội đối thoại, hãy tập trung vào những chủ đề trung tâm: Chúa Giê-xu là ai? Cứu rỗi bởi ân điển qua đức tin là gì? Thẩm quyền tối thượng của Kinh Thánh. Thay vì chỉ phê phán Sách Mặc Môn, hãy nhiệt thành giới thiệu về Chúa Giê-xu của Kinh Thánh – Đấng yêu thương, hy sinh và ban sự sống đời đời cách nhưng không.
3. Cầu Nguyện Với Tấm Lòng Khiêm Nhường: Trước mọi cuộc gặp gỡ, hãy cầu nguyện. Xin Chúa Thánh Linh, là Thần Lẽ Thật (Giăng 16:13), dẫn dắt chúng ta trong lời nói và ban sự khai sáng cho tấm lòng người nghe. Hãy cầu nguyện cho những anh chị em Mormon, để họ cũng được kinh nghiệm sự tự do trọn vẹn trong ân điển của Chúa Giê-xu.
4. Sống Đời Sống Yêu Thương Và Thánh Khiết: Chứng nhân hùng hồn nhất thường là một đời sống được biến đổi bởi tình yêu Chúa. Sự yêu thương, vui mừng, bình an và thánh khiết trong đời sống chúng ta sẽ đặt ra những câu hỏi lớn hơn mọi lý luận.
Là Cơ Đốc nhân Tin Lành, chúng ta nhìn nhận Sách Mặc Môn không phải là Lời của Đức Chúa Trời, mà là một tác phẩm tôn giáo của loài người, trình bày một giáo lý khác biệt căn bản với Tin Lành được bày tỏ trong Kinh Thánh. Quan điểm của chúng ta được xây dựng trên nền tảng vững chắc của Sola Scriptura và sự trọn vẹn của công tác cứu chuộc trong Chúa Giê-xu Christ.
Tuy nhiên, thái độ của chúng ta đối với những người theo đạo Mormon phải là thái độ của tình yêu thương, sự tôn trọng và lòng trắc ẩn của Đấng Christ. Hãy nhớ rằng, như chúng ta trước kia, họ cũng đang ở trong sự tìm kiếm. Thay vì chỉ phản đối, hãy chủ động rao giảng và sống theo Tin Lành thật – tin mừng trọn vẹn về một Đức Chúa Trời Thánh Khiết, yêu thương, đã ban Con Một của Ngài là Chúa Giê-xu Christ, Đấng gánh tội và sống lại để bất cứ ai tin Ngài đều được xưng công bình và có sự sống đời đời.
Hãy giữ vững đức tin, đâm rễ sâu trong Lời Chúa, và luôn sẵn sàng "trả lời mọi kẻ hỏi lẽ về sự trông cậy trong anh em, với sự hiền hòa và kính sợ" (1 Phi-e-rơ 3:15). Ân điển của Chúa Giê-xu là đủ cho chúng ta, và cũng đủ cho tất cả những ai tin cậy Ngài.