Ellen G. White là ai?

Trong bối cảnh đa dạng của Cơ Đốc giáo, một số nhân vật nổi lên với tư cách là người lãnh đạo tinh thần và tác giả của nhiều tác phẩm tôn giáo. Ellen G. White (1827-1915) là một trong những nhân vật như vậy, được tôn kính như một nữ tiên tri trong giáo hội Cơ Đốc Phục Lâm. Bài nghiên cứu này sẽ xem xét con người, vai trò và những giáo lý liên quan đến bà dưới lăng kính của Kinh Thánh, với tôn chỉ “Sola Scriptura” (Chỉ Kinh Thánh) làm nền tảng tối cao cho đức tin và sự thực hành của Cơ Đốc nhân Tin Lành.

Ellen G. White (tên khai sinh Ellen Gould Harmon) sinh năm 1827 tại Hoa Kỳ. Sau biến cố “Sự Thất Vọng Lớn” năm 1844 khi Chúa Giê-xu không tái lâm như một nhóm tín đồ Millerites kỳ vọng, bà cùng những người khác đã hình thành nên phong trào tiền thân của Giáo hội Cơ Đốc Phục Lâm. Bà tuyên bố đã nhận được “khải tượng” từ Đức Chúa Trời từ năm 1844 và trở thành một nhà viết sách có ảnh hưởng sâu rộng trong giáo hội này. Bà để lại một di sản đồ sộ với hơn 5.000 bài viết và 40 cuốn sách, trong đó nổi tiếng nhất là Thiện Ác Đấu Tranh (The Great Controversy).

Giáo hội Cơ Đốc Phục Lâm xem bà là “Sứ Đồ Dư” (the remnant church’s messenger) và các tác phẩm của bà được coi là “Đức Thánh Linh phán bảo” (Spirit of Prophecy), có thẩm quyền giải nghĩa và áp dụng Kinh Thánh, mặc dù họ tuyên bố Kinh Thánh là quy chuẩn tối cao. Điều này đặt ra một câu hỏi thần học then chốt: Quan điểm này có phù hợp với sự dạy dỗ của Kinh Thánh về sự mặc khải cuối cùng và đầy đủ của Đức Chúa Trời không?

Để đánh giá bất kỳ tuyên bố nào về sự mặc khải hay chức vụ tiên tri, chúng ta phải quy chiếu về tiêu chuẩn bất biến là Lời Đức Chúa Trời.

1. Thẩm Quyền Tối Thượng và Đầy Đủ của Kinh Thánh:
Kinh Thánh tuyên bố rõ ràng về tính đầy đủ và thẩm quyền tối cao của nó cho đức tin và nếp sống. “Cả Kinh Thánh đều là bởi Đức Chúa Trời soi dẫn, có ích cho sự dạy dỗ, bẻ trách, sửa trị, dạy người trong sự công bình, hầu cho người thuộc về Đức Chúa Trời được trọn vẹn và sắm sẵn để làm mọi việc lành.” (2 Ti-mô-thê 3:16-17) Chữ “trọn vẹn” (Hy Lạp: ártios) có nghĩa là được trang bị đầy đủ, hoàn toàn đủ. Sứ đồ Phao-lô khẳng định Kinh Thánh (Cựu Ước và Tân Ước đang hình thành) là đủ để khiến người của Đức Chúa Trời nên trọn vẹn, không cần thêm bất kỳ nguồn mặc khải bổ sung nào khác sau thời Tân Ước.

2. Lời Cảnh Báo Về Việc Thêm Hay Bớt Vào Lời Chúa:
Sách Khải Huyền, cuối sách của toàn bộ Kinh Thánh, đưa ra lời cảnh báo nghiêm khắc: “Tôi ngỏ cho kẻ nào nghe lời tiên tri trong sách nầy: Nếu ai thêm vào sách tiên tri nầy điều gì, thì Đức Chúa Trời sẽ thêm cho người ấy tai nạn đã ghi chép trong sách nầy. Và kẻ nào bớt điều gì trong những lời ở sách tiên tri nầy, thì Đức Chúa Trời sẽ cất lấy phần họ về cây sự sống và thành thánh, mà đã chép ra trong sách nầy.” (Khải Huyền 22:18-19) Mặc dù trực tiếp ám chỉ sách Khải Huyền, nguyên tắc này phản ánh sự tôn trọng tuyệt đối với sự mặc khải đã được kết thúc của Đức Chúa Trời. Bất kỳ giáo lý nào tự cho mình có thẩm quyền ngang hàng hoặc là chìa khóa để “giải mã” Kinh Thánh đều cần được xem xét rất thận trọng dưới ánh sáng này.

3. Chức Vụ Tiên Tri Trong Thời Tân Ước:
Tân Ước công nhận chức vụ tiên tri (Ê-phê-sô 4:11) nhưng luôn đặt nó dưới thẩm quyền của các sứ đồ – những người trực tiếp nhận lãnh sự mặc khải về Chúa Giê-xu Christ và lập nên nền tảng cho Hội Thánh (Ê-phê-sô 2:20). Các tiên tri thời Hội Thánh đầu tiên phục vụ để khích lệ, an ủi và xây dựng (1 Cô-rinh-tô 14:3), chứ không để mặc khải giáo lý mới hay cơ sở cho giáo lý. Hơn nữa, mọi lời tiên tri đều phải được “tra xét” (1 Tê-sa-lô-ni-ca 5:20-21) và phải tôn cao Chúa Giê-xu Christ (1 Cô-rinh-tô 12:3).

1. Sự Thăm Viếng của Christ Năm 1844 và Nơi Chí Thánh Trên Trời:
Dựa trên cách giải nghĩa sách Đa-ni-ên 8:14, giáo lý Cơ Đốc Phục Lâm dạy rằng Chúa Giê-xu Christ bắt đầu công việc “Xét Đoán Thẩm Tra” trong Nơi Chí Thánh trên trời vào năm 1844, thay vì công việc chuộc tội của Ngài đã hoàn tất trên thập tự giá. Tuy nhiên, Kinh Thánh dạy rõ: “Nhưng Đấng Christ đã hiện đến, làm thầy tế lễ thượng phẩm của những sự tốt lành sau nầy; Ngài đã vượt qua đền tạm lớn hơn và trọn vẹn hơn, không phải tay người dựng ra, nghĩa là không thuộc về đời nầy; chẳng dùng huyết của dê đực và của bò con, nhưng dùng chính huyết mình, mà vào nơi rất thánh một lần đủ cả, đã được sự chuộc tội đời đời.” (Hê-bơ-rơ 9:11-12) Từ “một lần đủ cả” (Hy Lạp: ephápax) nhấn mạnh tính chất duy nhất, hoàn tất và không lặp lại của sự hiến tế và chức vụ Thượng Tế của Christ. Công việc cứu chuộc của Ngài là đã hoàn thành (Giăng 19:30). Do đó, giáo lý về một sự kiện cứu rỗi đặc biệt vào năm 1844 có nguy cơ làm lu mờ sự trọn vẹn của thập tự giá.

2. Tình Trạng Vô Thức Của Người Chết (Thuyết Ngủ Linh Hồn):
Ellen G. White dạy rằng người chết ở trong trạng thái vô thức, “ngủ” cho đến ngày phán xét. Trong khi Kinh Thánh có dùng phép ẩn dụ “giấc ngủ” cho thân thể, thì nó cũng trình bày rõ về ý thức của linh hồn sau khi chết. Chúa Giê-xu phán với kẻ trộm trên thập tự giá: “Quả thật, ta nói cùng ngươi, hôm nay ngươi sẽ được ở với ta trong nơi Ba-ra-đi” (Lu-ca 23:43). Sứ đồ Phao-lô khao khát “được ở cùng Đấng Christ” ngay sau khi chết, điều đó “rất tốt hơn” (Phi-líp 1:23). Trong Khải Huyền, các linh hồn dưới bàn thờ kêu cầu Chúa (Khải Huyền 6:9-10), cho thấy họ có ý thức. Giáo lý này ảnh hưởng đến sự hiểu biết về bản chất con người (có linh hồn bất tử) và tình trạng trung gian.

3. Vai Trò Của Các Tác Phẩm “Tiên Tri”:
Khi các tác phẩm của một cá nhân được xem như là “ánh sáng lớn hơn” để giải thích “ánh sáng nhỏ hơn” là Kinh Thánh, thì trên thực tế, thẩm quyền tối cao đã bị đảo ngược. Kinh Thánh phải là thẩm phán duy nhất cho mọi giáo lý và kinh nghiệm (Ê-sai 8:20). Sự mặc khải của Đức Chúa Trời đã được hoàn tất trong chính Con Ngài là Chúa Giê-xu Christ (Hê-bơ-rơ 1:1-2), và được ghi chép đầy đủ trong các sách Tân Ước.

1. Giữ Vững Nguyên Tắc “Chỉ Kinh Thánh” (Sola Scriptura):
Mỗi Cơ Đốc nhân cần kiên định lấy Kinh Thánh làm tiêu chuẩn duy nhất, tối cao và đầy đủ cho đức tin. Chúng ta phải như người Bê-rê, “sẵn lòng chịu lấy lời, ngày nào cũng tra Kinh Thánh để xét lời giảng có thật chăng” (Công vụ 17:11). Điều này không có nghĩa là khước từ mọi sách vở Cơ Đốc, nhưng đặt chúng dưới sự phán xét của Lời Chúa và từ chối cho chúng một thẩm quyền ngang hàng hay bổ sung mặc khải.

2. Tập Trung Vào Trung Tâm Điểm Là Chúa Giê-xu Christ Và Ân Điển Của Ngài:
Mọi giáo lý đều phải được đánh giá xem nó có đưa chúng ta đến với Chúa Giê-xu Christ, Đấng chịu đóng đinh và sống lại, và có tôn cao công trình cứu chuộc hoàn toàn bởi ân điển qua đức tin của Ngài hay không (Ê-phê-sô 2:8-9). Bất kỳ giáo lý nào làm lu mờ sự đầy đủ của thập tự giá, thêm điều kiện cho sự cứu rỗi, hoặc gây ra sự nghi ngờ về sự bảo đảm đời đời trong Christ đều cần được cảnh giác.

3. Sống Với Sự Trông Cậy Phước Hạnh Về Sự Tái Lâm Của Chúa:
Thay vì tập trung vào những ngày tháng tính toán hay các giai đoạn phức tạp, chúng ta được kêu gọi sống mỗi ngày trong sự tỉnh thức, thánh khiết và hầu việc Chúa, trông đợi ngày phước hạnh và không hẹn trước khi Ngài tái lâm (Tít 2:12-13, Ma-thi-ơ 24:36, 42). Niềm hy vọng của chúng ta được neo chắc trong lời hứa của chính Ngài, không phải trong lời tiên tri mới nào khác.

4. Phát Triển Tấm Lòng Yêu Mến Và Vâng Phục Lời Chúa:
Hãy đặt để Lời Chúa làm lẽ sống, là ánh sáng cho đường lối mình (Thi Thiên 119:105). Sự vâng phục của chúng ta phải xuất phát từ tình yêu đối với Đấng đã cứu chúng ta (Giăng 14:15), chứ không phải từ sự tuân thủ một hệ thống luật lệ hay lời khuyên bổ sung được cho là từ một nguồn mặc khải đặc biệt.

Ellen G. White là một nhân vật lịch sử có ảnh hưởng lớn trong sự hình thành và phát triển của Giáo hội Cơ Đốc Phục Lâm. Tuy nhiên, khi đặt những tuyên bố và giáo lý liên quan đến bà dưới sự xem xét của Kinh Thánh – thẩm quyền tối cao và đầy đủ của Cơ Đốc nhân – chúng ta nhận thấy có những khác biệt thần học đáng kể, đặc biệt liên quan đến sự đầy đủ của công việc cứu chuộc của Chúa Giê-xu Christ trên thập tự giá, bản chất của sự mặc khải, và thẩm quyền của Lời Đức Chúa Trời.

Là những Cơ Đốc nhân Tin Lành, chúng ta được kêu gọi trung tín với nền tảng “Chỉ Kinh Thánh, Chỉ Đức Tin, Chỉ Ân Điển, Chỉ Đấng Christ, Chỉ Vinh Quang Thuộc Về Đức Chúa Trời”. Hãy giữ lấy sự trông cậy phước hạnh về sự tái lâm của Chúa chúng ta, sống mỗi ngày trong sự biết ơn vì ân điển diệu kỳ mà Ngài đã hoàn thành trọn vẹn, và luôn tìm kiếm sự dẫn dắt từ chính Lời không hề sai lầm của Ngài. “Lời Chúa là ngọn đèn cho chân tôi, Ánh sáng cho đường lối tôi.” (Thi Thiên 119:105).