Sách Ký Ức Trong Ma-la-chi 3:16
Trong hành trình đức tin, đôi khi chúng ta cảm thấy nhỏ bé, cô đơn và nghi ngờ liệu sự trung tín của mình có thực sự được Đức Chúa Trời để ý và ghi nhớ hay không. Sách Ma-la-chi, lời tiên tri cuối cùng trong Cựu Ước, được viết ra trong một thời kỳ mà dân sự Đức Chúa Trời đang chìm trong sự thờ ơ, nghi ngờ, và hình thức tôn giáo trống rỗng. Giữa bối cảnh u ám ấy, một trong những khải tượng đẹp đẽ và an ủi nhất được bày tỏ: “Sách ký ức”. Đây không chỉ là một ẩn dụ mà là một chân lý thuộc linh sâu sắc về sự quan tâm tỉ mỉ và tình yêu ghi chép của Đức Chúa Trời dành cho những ai kính sợ Ngài.
Để hiểu trọn vẹn ý nghĩa của “Sách ký ức”, chúng ta phải đặt câu Kinh Thánh trong toàn bộ bối cảnh của nó. Ma-la-chi 3:13-18 (Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925) chép:
“Đức Giê-hô-va phán: Các ngươi nói những lời nặng nề nghịch cùng ta. Các ngươi lại nói rằng: Chúng tôi nói gì nghịch cùng Ngài? Các ngươi nói: Làm việc thờ phượng Đức Chúa Trời là vô ích; chúng tôi có giữ các điều Ngài dạy, và có đi cách buồn rầu trước mặt Đức Giê-hô-va vạn quân, thì ích lợi gì? Bây giờ chúng tôi kể kẻ kiêu ngạo là có phước; những kẻ làm ác chẳng những được dựng lên, mà còn cám dỗ Đức Chúa Trời và được thoát khỏi! Bấy giờ những kẻ kính sợ Đức Giê-hô-va nói chuyện cùng nhau. Đức Giê-hô-va lắng nghe và nghe thấy. Một cuốn sách ký ức được chép trước mặt Ngài cho những kẻ kính sợ Đức Giê-hô-va, và tôn trọng danh Ngài. Đức Giê-hô-va vạn quân phán: Trong ngày mà ta làm những việc đó, chúng nó sẽ thuộc về ta làm cơ nghiệp riêng; ta sẽ tha thứ chúng nó như một người tha thứ con trai mình phục sự mình. Bấy giờ các ngươi sẽ trở lại và phân biệt giữa người công bình và kẻ ác, giữa người hầu việc Đức Chúa Trời và kẻ chẳng hầu việc Ngài.”
Dân sự Y-sơ-ra-ên đang trong tình trạng hoài nghi cay đắng. Họ thấy kẻ ác thịnh vượng, còn việc vâng giữ luật pháp dường như chẳng đem lại lợi ích gì (câu 14-15). Sự thờ phượng của họ trở nên máy móc, “cách buồn rầu”. Giữa làn sóng nghi ngờ và phàn nàn này, có một nhóm người trung tín – “những kẻ kính sợ Đức Giê-hô-va”. Họ không im lặng trong sự thất vọng cá nhân, mà “nói chuyện cùng nhau”. Cụm từ này trong tiếng Hê-bơ-rơ (וַיְדַבְּרוּ אִישׁ אֶל־רֵעֵהוּ, vayedabberu ‘ish ‘el-re’ehu) diễn tả một cuộc đối thoại thân mật, khích lệ lẫn nhau. Họ cùng nhau tìm kiếm Chúa, xác quyết đức tin, và có lẽ là than vãn, cầu nguyện, an ủi nhau trong sự trung tín.
Hành động đẹp lòng Chúa này lập tức được đáp ứng: “Đức Giê-hô-va lắng nghe và nghe thấy.” Động từ “lắng nghe” (קָשַׁב, qashav) mang nghĩa chú ý, nghiêng tai, tập trung lắng nghe. Đây không phải sự nghe thụ động, mà là sự chú tâm đặc biệt của Đấng Tạo Hóa. Và rồi, một hành động đáp lại đầy tình yêu: “Một cuốn sách ký ức được chép trước mặt Ngài.”
Cụm từ “sách ký ức” trong tiếng Hê-bơ-rơ là סֵפֶר זִכָּרוֹן (sefer zikkaron).
- Sefer (סֵפֶר): Có nghĩa là “sách”, “cuộn giấy”, “văn kiện”. Nó chỉ về một tài liệu được ghi chép chính thức, có tính pháp lý và lâu dài.
- Zikkaron (זִכָּרוֹן): Xuất phát từ gốc זָכַר (zakhar) – “nhớ đến”, “ghi nhớ”. Danh từ này không chỉ là ký ức thụ động, mà là “vật kỷ niệm”, “sự tưởng nhớ”, một bản ghi chép nhằm đảm bảo rằng điều gì đó sẽ không bị lãng quên, và sẽ được hành động dựa trên đó.
Vậy, Sefer Zikkaron là một **biên bản chính thức của sự ghi nhớ**. Nó không phải là cuốn nhật ký tư nhân của Đức Chúa Trời, mà là một sổ sách thiên quốc, một văn thư có tính pháp lý, ghi lại danh tính và những hành động của những người thuộc về Ngài. Khái niệm này không xa lạ trong Kinh Thánh. Xuất Ê-díp-tô Ký 32:32-33 cho thấy Môi-se thưa với Chúa về “sách Ngài đã chép”. Thi thiên 56:8 (KTV1925) Đa-vít tuyên bố đầy đức tin: “Các nước mắt tôi, Chúa đã đếm rồi; Há chẳng ghi các nước mắt ấy vào sổ Chúa sao?” Thi thiên 139:16 nói về sự hiểu biết toàn diện của Đức Chúa Trời: “Mắt Chúa đã thấy thể chất vô hình của tôi, Và các thể chất ấy đã được ghi vào sổ Chúa.” Đa-ni-ên 12:1 nói về thời kỳ cuối cùng: “Khi ấy, luôn với dân ngươi, mọi kẻ được ghi trong sách sẽ được cứu.”
Điểm nhấn mạnh ở đây là: Sách này được chép “TRƯỚC MẶT NGÀI”. Điều này cho thấy:
1. Tính hiện diện: Sách luôn ở trong tầm mắt của Đức Vua. Những gì được ghi trong đó luôn được Ngài chú ý.
2. Tính cá nhân: Đây không phải là một cơ sở dữ liệu lạnh lùng. Nó là biên bản của một mối quan hệ – mối quan hệ giữa Cha và những đứa con kính sợ Ngài.
3. Mục đích hành động: Trong văn hóa Cận Đông, “sách ký ức” của vua chúa là để ghi công và ban thưởng (Ê-xơ-tê 6:1-3). Sự ghi nhớ của Đức Chúa Trời luôn đi kèm với hành động cứu chuộc, bảo vệ và ban thưởng của Ngài.
Ma-la-chi 3:16 cho biết rõ ràng đối tượng được ghi vào sách: “Những kẻ kính sợ Đức Giê-hô-va, và tôn trọng danh Ngài.”
“Kính sợ” (יָרֵא, yare) không phải là nỗi sợ hãi kinh hoàng, mà là sự tôn kính, kính trọng sâu sắc, nhận biết sự thánh khiết và uy quyền của Đức Chúa Trời, dẫn đến sự vâng phục. “Tôn trọng danh Ngài” (וְחֹשְׁבֵי שְׁמוֹ, vechoshvei shemo) có nghĩa đen là “những người suy nghĩ/cân nhắc về danh Ngài”. Họ đặt giá trị cao trên danh Chúa, sống sao cho danh Ngài được tôn vinh, và không xem thường hay làm ô uế danh Ngài.
Vậy, điều gì được ghi chép? Không chỉ là tên tuổi, mà có lẽ còn là:
1. Những cuộc trò chuyện đức tin: “Họ nói chuyện cùng nhau.” Những lời khích lệ, cầu nguyện chung, sự chia sẻ Lời Chúa trong cơn khó khăn đều được ghi nhận.
2. Sự trung tín trong thử thách: Khi họ chọn tiếp tục thờ phượng dù thấy kẻ ác thành công, sự trung tín ấy được ghi lại.
3. Những giọt nước mắt và nỗi đau: Như Thi thiên 56:8, sự tổn thương và thất vọng của họ được Chúa đếm và ghi chép.
4. Những hành động yêu thương và công bình: Mọi việc làm vì danh Chúa, dù nhỏ bé, đều không bị bỏ qua (Hê-bơ-rơ 6:10).
Khải tượng về Sách Ký Ức trong Cựu Ước tìm thấy sự ứng nghiệm trọn vẹn và ý nghĩa sâu sắc hơn trong Đấng Christ. Chúa Giê-xu chính là Đấng trung bảo cho mối quan hệ giữa chúng ta với Đức Chúa Trời.
1. Danh Chúng Ta Được Ghi Trên Thiên Đàng: Lu-ca 10:20 ghi lại lời Chúa Giê-xu phán: “Hãy vui mừng vì tên các ngươi đã ghi trên thiên đàng.” Điều này khẳng định lại chân lý từ Ma-la-chi: có một sổ sách thiên thượng. Tuy nhiên, trong Tân Ước, cơ sở để tên chúng ta được ghi vào không còn dựa trên sự trung tín của chúng ta theo luật pháp (mà không ai có thể giữ trọn), mà dựa trên ân điển qua đức tin nơi Chúa Giê-xu Christ. Khải huyền 13:8 và 17:8 nói về “Sách Sự Sống của Chiên Con”, nhấn mạnh rằng sách đó thuộc về Chúa Giê-xu, Chiên Con của Đức Chúa Trời.
2. Hội Thánh Là Cộng Đồng Được Ghi Nhớ: Hê-bơ-rơ 10:24-25 khích lệ: “Hãy khuyên giục nhau về lòng yêu thương và việc tốt lành. Chớ bỏ sự nhóm lại như mấy kẻ quen làm, nhưng phải khuyên bảo nhau, và hễ anh em thấy ngày ấy hầu gần chừng nào, thì càng phải làm như vậy chừng nấy.” Đây chính là hình ảnh sống động của “những kẻ kính sợ Đức Giê-hô-va nói chuyện cùng nhau” trong thời đại Tân Ước. Sự nhóm lại, khích lệ, và cùng nhau kiên trì là bằng chứng của đức tin sống động và là điều đẹp lòng Chúa.
3. Lời Hứa Phần Thưởng: Ma-la-chi 3:17 hứa rằng trong ngày Chúa hành động, những người được ghi trong sách sẽ thuộc về Ngài làm “cơ nghiệp riêng” và được Ngài “tha thứ”. Trong Tân Ước, điều này ứng nghiệm nơi sự tái lâm của Chúa Giê-xu. Khải huyền 20:12, 15 mô tả cảnh phán xét cuối cùng dựa trên những sách được mở ra, và ai không được tìm thấy trong “Sách Sự Sống” thì bị ném vào hồ lửa. Ngược lại, Khải huyền 21:27 hứa rằng chỉ những kẻ được ghi trong Sách Sự Sống của Chiên Con mới được vào thành Giê-ru-sa-lem mới.
Chân lý về Sách Ký Ức không chỉ là một giáo lý đẹp để chiêm ngưỡng, mà phải biến đổi cách chúng ta sống và suy nghĩ hằng ngày.
1. Sống Với Sự Bình An Rằng Bạn Được Ghi Nhớ: Trong những lúc cô đơn, khi công việc Chúa dường như vô ích, khi bạn phục vụ trong âm thầm mà không ai biết đến, hãy nhớ rằng: có một Sách Ký Ức trước mặt Đức Chúa Trời. Mọi giọt mồ hôi, nước mắt, lời cầu nguyện thầm lặng, sự chọn lựa vâng lời đều được Ngài “lắng nghe và nghe thấy” và ghi chép cẩn thận. Bạn không bao giờ bị lãng quên (Ê-sai 49:15-16).
2. Ưu Tiên Cho “Những Cuộc Trò Chuyện Cùng Nhau” Thuộc Linh: Đức Chúa Trời đặc biệt chú ý khi những người kính sợ Ngài nói chuyện cùng nhau. Hãy chủ động tìm kiếm sự thông công, không phải để tán gẫu hay phàn nàn (như đám đông trong Ma-la-chi 3:14-15), mà để cùng nhau xây dựng đức tin, chia sẻ Lời Chúa, cầu nguyện và khích lệ nhau hướng về Chúa (Hê-bơ-rơ 3:13). Những cuộc trò chuyện này có giá trị vĩnh cửu.
3. Định Nghĩa Lại Thành Công và Phần Thưởng: Thế giới (và đôi khi cả dân sự Chúa ngày xưa) đo thành công bằng sự thịnh vượng và thoát khỏi khó khăn. Nhưng Sách Ký Ức dạy chúng ta rằng thành công thật là sống một đời sống **“kính sợ Đức Giê-hô-va và tôn trọng danh Ngài”**. Phần thưởng tối thượng không phải là của cải trần gian, mà là được Đức Chúa Trời nhận làm “cơ nghiệp riêng” (của quý riêng) và được ở trong sự hiện diện của Ngài đời đời.
4. Thờ Phượng Với Lòng Biết Ơn và Hy Vọng: Khi đến với Chúa trong sự thờ phượng cá nhân hay tập thể, hãy đến với sự xác tín rằng danh bạn đã ở trong sách của Ngài nhờ huyết Chiên Con. Điều này biến sự thờ phượng từ “cách buồn rầu” thành một cuộc gặp gỡ đầy vui mừng và biết ơn với Đấng đã ghi nhớ bạn.
5. Sống Vì Sự Ghi Nhớ Của Đức Chúa Trời, Không Phải Của Người Đời: Chúng ta thường sống để tìm kiếm sự công nhận, “like”, và ghi nhận từ con người. Chân lý này giải phóng chúng ta khỏi gánh nặng đó. Hãy sống và phục vụ với đối tượng khán giả duy nhất là Đức Chúa Trời – Đấng đang ghi chép vào Sách Ký Ức của Ngài. Sự ghi nhận của Ngài là đủ và là vĩnh cửu.
Sách Ký Ức trong Ma-la-chi 3:16 là một lời hứa đầy ân điển dành cho dân sự trung tín của Đức Chúa Trời trong mọi thời đại. Nó bày tỏ một Đức Chúa Trời không hề xa cách hay thờ ơ, mà là một Người Cha ân cần, lắng nghe và ghi chép cẩn thận mọi chi tiết trong cuộc đời của những ai kính sợ Ngài. Trong Đấng Christ, chúng ta có sự đảm bảo tuyệt đối rằng tên mình đã được ghi bằng huyết quý báu trong Sách Sự Sống.
Vì vậy, hỡi anh chị em đang mệt mỏi, thất vọng hay cảm thấy vô hình, hãy lấy lại can đảm! Hãy tiếp tục trò chuyện đức tin với nhau. Hãy kiên trì trong sự kính sợ Chúa và tôn trọng danh Ngài. Hãy sống mỗi ngày với nhận thức rằng có một biên bản thiên quốc đang được viết về bạn – một biên bản của ân điển, tình yêu và sự ghi nhớ vĩnh cửu. Và trong “ngày mà ta làm những việc đó” (Ma-la-chi 3:17), mọi điều được ghi chép sẽ tìm thấy sự ứng nghiệm trọn vẹn trong vinh hiển đời đời.
“Phước cho những kẻ được rửa áo mình đặng có phép đến nơi cây sự sống và bởi các cửa mà vào trong thành!... Phước thay cho những kẻ giặt áo mình để có phép đến cây sự sống và bởi các cửa mà vào trong thành!” (Khải huyền 22:14, KTV1925).