Kinh Thánh nói gì về các tiên tri giả?

Trong hành trình đức tin, một trong những thách thức lớn nhất mà Cơ Đốc nhân mọi thời đại phải đối diện chính là sự xuất hiện của “các tiên tri giả”. Họ như những con sói đội lốt chiên, âm thầm len lỏi vào giữa vòng dân Chúa, gieo rắc sự lừa dối và đưa nhiều người ra khỏi lẽ thật. Kinh Thánh, từ Cựu Ước đến Tân Ước, đã cảnh báo rõ ràng và cung cấp những tiêu chuẩn thần học vững chắc để chúng ta nhận biết và đề phòng. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khám phá giáo lý Kinh Thánh về các tiên tri giả, đặc điểm, mục đích và những chỉ dẫn thiết thực để Hội Thánh đứng vững trong lẽ thật.

Trong nguyên ngữ, từ “tiên tri giả” trong Tân Ước được viết là ψευδοπροφήτης (pseudoprophētēs), ghép bởi pseudēs (giả dối) và prophētēs (tiên tri). Đây không chỉ là người nói tiên tri sai, mà còn mang bản chất của sự giả mạo, cố ý mạo danh chức vụ tiên tri để đạt mục đích riêng. Chức vụ tiên tri thật (trong Cựu Ước, נָבִיא – nāḇî) là phát ngôn viên của Đức Chúa Trời, truyền đạt sứ điệp của Ngài một cách trung thực, bất kể thuận lợi hay khó khăn (Phục truyền 18:18). Tiên tri giả là sự đối lập hoàn toàn: họ nói thay cho tâm linh khác, cho chính mình, hoặc cho các thần tà (Giê-rê-mi 23:16, 21).

Chúa Giê-xu Christ đã đưa ra lời cảnh báo nghiêm trọng ngay trong Bài Giảng Trên Núi: “Hãy coi chừng tiên tri giả, là những kẻ mang lốt chiên đến cùng các ngươi, song bề trong thật là muông sói hay cắn xé” (Ma-thi-ơ 7:15). Hình ảnh “mang lốt chiên” chỉ sự ngụy trang tinh vi. Bề ngoài, họ có vẻ ngoan đạo, ăn nói khéo léo, thậm chí có thể biểu lộ những năng lực siêu nhiên. Nhưng bản chất (φύσις – physis) bên trong là tham lam, kiêu ngạo và hủy diệt.

Kinh Thánh không để chúng ta phải bối rối. Đức Chúa Trời ban cho chúng ta những “dấu chỉ” rõ ràng để thử nghiệm các thần linh (1 Giăng 4:1). Dưới đây là những đặc điểm then chốt:

1. Giáo Lý Sai Lệch Về Thần Tánh Của Đấng Christ (Christology): Đây là tiêu chuẩn then chốt và không thể thương lượng. Sứ đồ Giăng viết: “Hỡi kẻ rất yêu dấu, chớ tin cậy mọi thần, nhưng hãy thử cho biết các thần có phải đến bởi Đức Chúa Trời chăng; vì có nhiều tiên tri giả đã hiện ra trong thiên hạ. Bởi điều nầy, hãy nhận biết Thánh Linh của Đức Chúa Trời: phàm thần nào xưng Đức Chúa Jêsus Christ lấy xác thịt mà ra đời, thần đó là bởi Đức Chúa Trời” (1 Giăng 4:1-2). Thần học chính thống khẳng định Chúa Giê-xu Christ là Ngôi Lời (Λόγος – Logos) đã trở nên xác thịt (Giăng 1:14). Bất kỳ giáo lý nào phủ nhận thần tánh trọn vẹn, nhân tánh trọn vẹn, hoặc sự cứu chuộc duy nhất bởi huyết Ngài đều đến từ thần linh sai lạc. Tiên tri giả thường đưa ra một “Đấng Christ” khác (2 Cô-rinh-tô 11:4).

2. Lời Tiên Tri Không Ứng Nghiệm và Không Phù Hợp Với Lời Đã Mặc Khải: Luật pháp Môi-se đặt ra nguyên tắc hết sức rõ ràng: “Khi có tiên tri hoặc chiêm bao dấy lên giữa các ngươi... và tiên tri ấy nói rằng: Chúng ta hãy theo các thần khác... thì các ngươi chớ nghe theo lời của tiên tri hoặc kẻ chiêm bao ấy... Ngươi phải giết nó... Ấy vì nó có ý xui ngươi lìa khỏi Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi” (Phục truyền 13:1-5). Đáng chú ý, đoạn này thậm chí cảnh báo về trường hợp dấu kỳ, phép lạ của họ thành sự thật, nhưng sứ điệp lại xui người ta bỏ Chúa. Tiêu chuẩn tối thượng không phải là phép lạ, mà là sự trung thành với giao ước và lẽ thật đã được mặc khải. Hơn nữa, một tiên tri tự xưng mà lời nói không ứng nghiệm thì đó là tiên tri giả: “Khi tiên tri nhân danh Đức Giê-hô-va nói, nếu lời người không xảy đến và không ứng nghiệm, ấy là lời Đức Giê-hô-va chẳng có phán. Tiên tri ấy bởi sự kiêu ngạo mà nói ra: ngươi chớ sợ hãi người” (Phục truyền 18:22).

3. Động Cơ Tham Lam, Ham Mê Lợi Lộc Và Danh Vọng: Sứ đồ Phi-e-rơ mô tả chân dung sống động: “Cũng như xưa trong dân chúng có tiên tri giả, thì trong anh em cũng sẽ có giáo sư giả, là những kẻ truyền các sự dạy dỗ hủy hoại, chối Chúa đã chuộc mình, tự mình chuốc lấy sự hư mất thình lình. Nhiều kẻ sẽ theo họ trong những sự buông tuồng, và đạo thật vì cớ họ sẽ bị gièm chê. Ấy vì lòng tham lam, họ sẽ lấy lời dối trạm mà trục lợi anh em” (2 Phi-e-rơ 2:1-3). Từ Hy Lạp πλεονεξίᾳ (pleonexia) chỉ lòng tham lam, ham hố muốn có thêm. Họ khai thác lòng tin của tín đồ để trục lợi vật chất, xây dựng đế chế cá nhân, và tìm kiếm sự tôn kính (Công vụ 8:18-23).

4. Đời Sống Vô Luân, Không Có Bông Trái Thánh Linh: Chúa Giê-xu phán: “Xem trái nó thì biết nó” (Ma-thi-ơ 7:16). Một người tự xưng là đầy tớ Chúa nhưng đời sống không phản ánh bông trái Thánh Linh (yêu thương, vui mừng, bình an, nhịn nhục... Ga-la-ti 5:22-23) mà lại đầy dẫy “công việc của xác thịt” (gian dâm, ô uế, phóng đãng, thờ hình tượng, phù phép... Ga-la-ti 5:19-21) thì cần phải xem xét lại. Chúa cảnh báo: “Chẳng phải hễ những kẻ nói cùng ta rằng: Lạy Chúa, lạy Chúa, thì đều được vào nước thiên đàng đâu; nhưng chỉ kẻ làm theo ý muốn của Cha ta ở trên trời mà thôi... Khi ấy, ta sẽ phán rõ ràng cùng họ rằng: Hỡi kẻ làm gian ác, ta chẳng biết các ngươi bao giờ, hãy lui ra khỏi ta!” (Ma-thi-ơ 7:21-23). Đáng sợ thay, ngay cả việc nhân danh Chúa làm phép lạ cũng không bảo đảm cho một đời sống thật.

5. Gây Chia Rẽ Và Đưa Đến Sự Lầm Lạc: Tiên tri giả không xây dựng Hội Thánh trong sự hiệp một của Thánh Linh, nhưng thường gây bè phái, tạo nhóm riêng, và khích động sự nghi ngờ đối với những lãnh đạo chính thống. Sứ đồ Phao-lô khuyên: “Hỡi anh em, tôi xin anh em hãy coi chừng những kẻ gây nên bè đảng và làm gương xấu, nghịch cùng sự dạy dỗ mà anh em đã nhận; phải tránh xa họ đi. Vì những kẻ đó chẳng hầu việc Đấng Christ, Chúa chúng ta, song hầu việc cái bụng họ, và lấy những lời ngọt ngào dua nịnh dỗ dành lòng kẻ thật thà” (Rô-ma 16:17-18).

Đứng trước mối nguy hiểm này, Kinh Thánh không chỉ cảnh báo mà còn trang bị cho chúng ta vũ khí để chiến đấu và đứng vững.

1. Ghi Nhớ và Nghiên Cứu Lời Chúa Cách Siêng Năng: Những người Bê-rê được khen ngợi vì “sẵn lòng chịu lấy lời, ngày nào cũng tra xem Kinh Thánh, để xét lời giảng có thật chăng” (Công vụ 17:11). Mỗi tín đồ phải có trách nhiệm cá nhân trong việc học hỏi Lời Chúa để có thể phân biệt đúng sai. Sự hiểu biết nông cạn về giáo lý chính là cánh cửa mở cho sự lừa dối.

2. Được Đầy Dẫy Thánh Linh và Có Sự Khôn Ngoan Thuộc Linh: Chính Thánh Linh là Đấng dẫn chúng ta vào mọi lẽ thật (Giăng 16:13). Một đời sống được Thánh Linh điều khiển sẽ nhạy bén để nhận ra thần linh nào đến từ Đức Chúa Trời. Sứ đồ Phao-lô cầu nguyện cho tín đồ tại Phi-líp được sự “sáng láng nầy... để phân biệt điều hiếu lành” (Phi-líp 1:9-10).

3. Kiểm Tra Mọi Sự Và Giữ Lấy Điều Tốt Lành: Phao-lô khuyên: “Chớ khinh dể các lời tiên tri. Hãy thử thách các việc, điều chi lành hãy giữ lấy” (1 Tê-sa-lô-ni-ca 5:20-21). Thái độ của chúng ta không phải là nghi ngờ tất cả, nhưng cũng không phải chấp nhận tất cả. Đó là thái độ thận trọng, sáng suốt, dùng Lời Chúa làm thước đo.

4. Gắn Bó Với Hội Thánh Địa Phương và Các Lãnh Đạo Chân Chính: Ít có tiên tri giả nào có thể tồn tại lâu trong một Hội Thánh lành mạnh, nơi Lời Chúa được rao giảng trung thực và các mối quan hệ trong Thân Thể được vun đắp. Các trưởng lão, mục sư có trách nhiệm chăn giữ, bảo vệ bầy chiên khỏi muông sói (Công vụ 20:28-31).

Hiện tượng tiên tri giả không phải là dấu hiệu của sự thất bại, nhưng là một phần trong lời tiên tri về thời kỳ cuối cùng (Ma-thi-ơ 24:11, 24). Sự hiện diện của họ thử thách lòng yêu mến lẽ thật của chúng ta (2 Tê-sa-lô-ni-ca 2:10). Thay vì hoảng sợ, chúng ta được kêu gọi hãy vững vàng. Hãy trang bị cho mình bằng “lời Đức Chúa Trời... là gươm của Thánh Linh” (Ê-phê-sô 6:17), và mặc lấy áo giáp của đức tin và lòng yêu thương (1 Tê-sa-lô-ni-ca 5:8).

Cuối cùng, chúng ta tìm thấy sự bình an nơi Chúa Giê-xu Christ, là Đấng Tiên Tri thật (Phục truyền 18:15, Công vụ 3:22), là Lẽ Thật (Giăng 14:6), và là Đấng Chăn Chiên nhân lành, Đấng mà chiên Ngài quen tiếng và đi theo (Giăng 10:4-5, 27). Hãy ở trong Ngài, và sự xức dầu từ nơi Ngài sẽ dạy dỗ chúng ta mọi sự, và ấy là thật, không phải dối (1 Giăng 2:27).